Талабаларда психодиагностик текширув ва тадқиқот, унинг босқичлари ва диагностик даражалари тўғрисидаги билимларни шакллантириш

Yuklangan vaqt:

16.05.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

2210 KB

Ko'chirib olish

МАШ ҒУЛОТ МАҚСАДИ ТАЛАБАЛАРДА ПСИХОДИАГНОСТИК ТЕКШИРУВ ВА ТАДҚИҚОТ, УНИНГ БОСҚИЧЛАРИ ВА ДИАГНОСТИК ДАРАЖАЛАРИ ТЎҒРИСИДАГИ БИЛИМЛАРНИ ШАКЛЛАНТИРИШ

КУТИЛАЁТГАН НАТИЖАЛАР • ТАЛАБА: 0 1 0 2 ПСИХОЛОГИК ТЕКШИРУВ ВА ТАДИҚОҚ БОСҚИЧЛАРИНИ ТУШУНТИРА ОЛАДИ. 0 3 ПСИХОЛОГИК ТЕКШИРУВ ВА ТАДҚИҚОТНИ ИЗОҲЛАЙ ОЛАДИ ПСИХОДИАГНОСТИКА БОСҚИЧЛАРИ ШАРҒЛАЙ ОЛАДИ. 0 4 ПСИХОЛОГИК ДИАГНОСТИКА БЎЙИЧА БАЁННОМАНИ ШАКЛЛАНТИРА ОЛАДИ.

Психологик тадқиқот • Ўрганилаётган психологик ҳодисалар ва инсонларнинг хусусиятлари тўғрисида ишончли маълумотларни (психологик маълумотларни) олиш учун бир-бири билан боғлиқ мантиқий изчил назарий, услубий, ташкилий ва техник тадбирлар тизими ( Военно-психологический словарь-справочник.. Зинченко Ю.П., Куприянова И.Д. • Психик воқеликнинг ҳар қандай объектлари, ҳодисалари ёки намоён бўлишини ўрганиш мақсадида амалга ошириладиган назарий, услубий ва амалий тадбирлар тўплами ( Основные понятия психодиагностики и экспериментальной психологии. Cловарь 2006. В.Н. Юренков ).

Психологик тадқиқот Психик ҳодисаларнинг моҳияти ва қонуниятларини илмий билиш усуллари орқали аниқлашга қаратилган тадқиқот жараён ҳисобланади

Психологик тадқиқотга доир мисол • Абу Али ибн Сино • Психика билан тана ўртасидаги ўзаро муносабат масаласига доир тадқиқоти • Бир хил шароитда, бир рационда ва бир хил вазнга эга бўлган иккита қўйни парваришлар асосида аниқланган тажриба-синов.

Психологик тадқиқотга доир мисол • А.Р.Луриянинг инсон хотирасини ўрганишга доир тадқиқоти. • С.В.Шерешевский • Психологлар буни 30 йиллик текшириш учун шахс хотирасининг юқори чегараларини топа олмади. Бу муҳим эмас эди унга қанча эслаши керак эди, асосийси маълумотни тақдим этишнинг тегишли тезлиги эди. У ҳаётининг исталган куни ва соатини такрорлай оларди. • Катта хотира ҳақида кичик китоб (Маленькая книжка о большой памяти)

Психологик тадқиқотга доир мисол • Стандфорд университетида ирода билан боғлиқ тадқиқот ўтказилган. Бу тадқиқотни «зефир» деб аташган. • Уолтер Мишел бир неча юзлаб 4-5 ёшли болаларни текшириб кўрган. Болаларни стол устида «Зефир» ширинлиги бўлган хонага олиб киришган ва уларга танлов берилган. Улар истаса, ширинликни еб қўйиши мумкин эди, лекин хонага профессор қайтиб киришини кута олса, ширинлиги икки баробар кўпайишини айтишди. Яъни, озроқ сабр эвазига битта эмас, иккита ширинлик ейишлари мумкин эди. Баъзи болалар ширинликни дарҳол еб қўйган бўлса, бошқалари фикрларини чалғитишга ҳаракат қилиб охирга қадар кута олишган. • Тадқиқотдан хулоса шу эдики иродали болалар ҳаётда муваффақиятлироқ, кўпроқ нарса эриша олишар экан. Албатта, болалар табиатан иродали бўлиши мумкин, лекин шу билан биргаликда болаларда иродани тарбиялаш ҳам мумкин экан.

ПСИХОЛОГИК ТАДҚИҚОТ ТУРЛАРИ • НАЗАРИЙ • ЭМПИРИК • ТАТБИ ҚИЙ

НАЗАРИЙ ТАДҚИҚОТ • Назарий тадқиқотнинг асосий мақсади психик ҳодисаларни аниқлашга доир умумий билимларни олишдан иборат. • Бундай тадқиқот асосида психик ҳаёт тўғрисидаги фактларни баён этиш, фараз ва тахминларни илгари суриш. • Тадқиқот натижасида янги тузилмалар ва исботланган хулосаларга келинади. • Назарий тадқиқотлар методлари сифатида: бирор мавзуга бағишланган илмий мақола, илмий мунозара, илмий маслаҳат, таснифлаш ёки экспериментал бўлмаган моделлаштириш.

ЭМПИРИК ТАДҚИҚОТ • Бу тоифа тадқиқот мақсади умумлашга назариялар давомида амалий мақсадларда фойдаланилган илмий натижалар олишдан иборат. • Эмпирик тадқиқотлар якунида қатъий аҳамиятга эга бўлган психологик фактларни шарҳлаш талаб этилади. Бунинг учун ўрганилаётган ҳодиса ҳақида батафсил маълумотлар тўплаш амалга оширилади. • Эмпирик тадқиқот усуллари: кузатиш, экспериментлар, тестлаштириш, сўровномалар, суҳбатлар ва моделлаштириш.

ЭМПИРИК ТАДҚИҚОТ ТУРЛАРИ • Таърифловчи тадқиқотлар (психодиагностик текширув) гипотезани синаш билан боғлиқ эмас. Одатда бу эмпирик маълумотларни, ўрганилаётган ҳодисалар ҳақидаги фактларни олиш (тўплаш) учун шахс ёки гуруҳнинг баъзи психологик хусусиятларини ўлчаш тартибидир; • Корреляцион психологик тадқиқотлар психологик ҳодисаларнинг ўзаро боғлиқлиги ҳақидаги фаразларни синовдан ўтказади. • Экспериментал психологик тадқиқотлар психологик эмпирик тадқиқотларнинг энг мураккаб варианти бўлиб, у сабабий фаразларни текширади.

Эксперимент тадқиқот типологияси 1. Мезон-экспериментни ташкил этиш усуллари 1.1.Лаборатория эксперименти 1.2. Табиий эксперимент 1.3.Дала эксперименти 2. Мезон-таъсирнинг характери. 2.1.Аниқловчи 2.2.Шакллантирувчи тажриба

Эксперимент тадқиқот типологияси 3. Мезон -тадқиқот мақсади. 3.1.Изланувчи эксперимент (сабаб ва оқибат). 3.2.Тасдиқловчи эксперимент ҳодисалар ўртасидаги миқдорий функционал боғлиқликни аниқлашга қаратилган. 3.3. Пилотаж эксперимент. Синов эксперименти. 4. Мезон-воқеликка мослиги. • 4.1.Идеал эксперимент • 4.2.Реал эксперимент. • 4.3. Тўлиқ мувофиқ келадиган эксперимент

Стенфорд қамоқхонаси эксперименти • 1971 йилда Стэнфорд университети социал психолог Ф.Зимбардо томонидан амалга оширилган. • Психология факультети подвалида ташкил этилган. • Экспериментда ихтиёрий иштирок этувчилар жалб этилган. • Эксперименда-бу инсоннинг эркинликни чеклашга, қамоқхона ҳаёти шароитларига ва ўрнатилган ижтимоий хулқ-атвор моделининг таъсирига муносабатини психологик ўрганишга бағишланган. • Стэ́нли Ми́лгрэм Экспериме́нт. Ҳокимиятга бўйсуниш хусусиятлари. • Тажриба натижалари шуни кўрсатдики, ҳокимиятга бўйсуниш зарурати одамларнинг онгига шу қадар чуқур сингиб кетганки, субъектлар ахлоқий азоб-уқубатлар ва кучли ички зиддиятга қарамай, кўрсатмаларга амал қилишда давом этишган.

ТАТБИҚИЙ ТАДҚИҚОТЛАР • Татбиқий тадқиқот мақсади: аниқ ҳаётий вазиятларда аниқ натижалар олиш. • Бундай тадқиқотлар қизиқувчи ёки манфаатдаор шахс томонидан берилган буюртма асосида амалга оширилади. Тадқиқот якунида эса кутилаётган натижалар самарадорлигига олиб келувчи фаолият учун таклиф ва тавсиялар беришдан иборат бўлади. • Ушбу тоифа тадқиқотларда ҳам назарий, ҳам эмпирик билимлардан, ишлаб чиқилган ва апробациядан ўтган илмий метод ва методикалардан фойдаланилади.

ПСИХОЛОГИК ТАДҚИҚОТ БОСҚИЧЛАРИ 1. Гипотеза. 2. Режалаштириш. 3. Тажрибани бажариш. 4. Натижаларни кузатиш. 5. Хулосалар [Солсо, Jonson, Beale, п. 56]

ПСИХОЛОГИК ТАДҚИҚОТ БОСҚИЧЛАРИ 1. ТАДҚИҚОТ МАВЗУСИНИНГ АНИҚЛАШ. 2. ИЛМИЙ МАНБАЛАР ВА АДАБИЁТЛАР БИЛАН ИШЛАШ 3. ФАРАЗНИ ШАКЛЛАНТИРИШ ВА ЎЗГАРУВЧИЛАРНИ АНИҚЛАШТИРИШ. 4. ЭКСПЕРИМЕНТ В О СИТАЛАРИНИ ТАНЛАШ 5. ЭКСПЕРИМЕНТАЛ ТАДҚИҚОТНИ РЕЖАЛАШТИРИШ. 6. ЭКСПЕРИМЕНТНИ ЎТКАЗИШ (ТАЙЁРГАРЛИК, СИНАЛУВЧИЛАРГА КЎРСАТМА ВА МОТИВАЦИЯ БЕРИШ, АСОСИЙ ЭКСПЕРИМЕНТ) 7. НАТИЖАЛАРНИ СТАТИСТИК ҚАЙТА ИШЛАШ ВА ТАЛҚИН ЭТИШ 8. ИЛМИЙ ТАДҚИҚОТ ИШИНИ ШАКЛЛАНТИРИШ

ПСИХОЛОГИК ТАДҚИҚОТ БОСҚИЧЛАРИ ДАВОМИДА УЧРАЙДИГАН ЭФФЕКТЛАР ( Д. Мартин ) • ГЕНИЕФОБИЯ • ИМИТАЦИОФОБИЯ • ПАРАФЕРНАЛИОФОБИЯ (АППАРАТЛАРДАНҚЎРҚИШ) ВА МАНУАЛОФОБИЯ (ҚЎЛ ИШЛАРИДАН ҚЎРҚИШ) • ЭКОНОМОФОБИЯ (ОДДИЙЛИКДАН ҚЎРҚИШ) • КАЛЪКУЛЯТОФОБИЯ (СТАТСИТИКАДАН ҚЎРҚИШ) • ИМПЕРФЕКТОФОБИЯ (ЕТИЛМАГАНИДАН ҚЎРҚИШ)

ПСИХОЛОГИК ТЕКШИРУВ ВА ТАДҚИҚОТ БОСҚИЧЛАРИ

Л.С. ВЫГОТСКИЙ ДИАГНОЗНИ УЧ ДАРАЖАСИНИ АЖРАТИБ КЎРСАТДИ:

ПСИХОЛОГИК ДИАГНОЗНИ МУФАССАЛ БАЁН ЭТИШ ҚУЙИДАГИЛАРНИ АФЗАЛЛИГИНИ КЎРСАТАДИ:

ПСИХОДИАГНОСТИК ТАДҚИҚОТ НАТИЖАЛАРИНИ КЛИЕНТГА МАЪЛУМ ҚИЛИШ

НАЗОРАТ САВОЛЛАРИ • 0 1 0 2 ПСИХОЛОГИК ТЕКШИРУВ ВА ТАДҚИҚОТЛАР ҚАНДАЙ БОСҚИЧЛАРДАН ИБОРАТ? 0 3 АМАЛИЁТДА ПСИХОДИАГНОСТИКАНИНГ ҚАНДАЙ ДАРАЖАЛАРИ КУЗАТИЛАДИ? ПСИХОЛОГИК ДИАГНОЗ НАТИЖАЛАРИ ҚАНДАЙ ТАҚДИМ ҚИЛИШ ТАРТИБИ ҚАНДАЙ?0 4 ПСИХОЛОГИК ТЕКШИРУВ ВА ТАД ҚИҚОТ ТУШУНЧАЛАРИ ЎРТАСИДАГИ БОҒЛИҚЛИК ВА ТАФОВУТЛАР

$ТАВСИЯ ЭТИЛАДИГАН АДАБИЁТЛАР : 1. МИРЗИЁЕВ Ш.М.ТАНҚИДИЙ ТАҲЛИЛ, ҚАТЪИЙ ТАРТИБ-ИНТИЗОМ ВА ШАХСИЙ ЖАВОБГАРЛИК – ҲАР БИР РАҲБАР ФАОЛИЯТИНИНГ КУНДАЛИК ҚОИДАСИ БЎЛИШИ КЕРАК. ТОШКЕНТ: ЎЗБЕКИСТОН. – 2017. -104 Б. 2. G ‘AVIBOVA N.A., JALILOVA S.X. IJMUMIY PSIXODIAGNOSTIKA. - Т .: «FAN VA TEXNOLOGIYA», 2018, 260 BET. БОДАЛЕВ А.А, СТОЛИН В.В. ОБЩАЯ ПСИХОДИАГНОСТИКА. - СПБ.: РЕЧЬ, 200 0 . -440 С. БУРЛАЧУК Ф.Е. ПСИХОДИАГНОСТИКА. СПБ.: ПИТЕР, 2007. -351 С. 3. МИРЗИЁЕВ Ш.М. БУЮК КЕЛАЖАГИМИЗНИ МАРД ВА ОЛИЖАНОБ ҲАЛҚИМИЗ БИЛАН БИРГА ҚУРАМИЗ. – Т.: “ЎЗБЕКИСТОН”. 2017. – 488 Б. 4. ПСИХОЛОГИЧЕСКАЯ ДИАГНОСТИКА / ПОД РЕД. К.М. ГУРЕВИЧА, Е.М. БОРИСОВОЙ. СПБ.: ПИТЕР, 2004.ПСИХОЛОГИЧЕСКАЯ ДИАГНОСТИКА / ПОД РЕД. М.К. АКИМОВОЙ. СПБ.: ПИТЕР, 2005.ШМЕЛЕВ А.Г. И КОЛЛЕКТИВ. ОСНОВЫ ПСИХОДИАГНОСТИКИ. РОСТОВ НА\Д., 1996. 5. ЛААК ЯН ТЕР. ПСИХОДИАГНОСТИКА: ПРОБЛЕМЫ СОДЕРЖАНИЯ И МЕТОДОВ. М.:ИЗД-ВО ИПП, ВОРОНЕЖ: НПО «МОДЭК», 1996. 6. РАСУЛОВ А.И. УМУМИЙ ПСИХОДИАГНОСТИКА. –ТОШКЕНТ, «LESSON PRESS» НАШРИЁТИ, 2020. -280 Б. РАСУЛОВ А.И. ПСИХОДИАГНОСТИКА.-Т., “ MUMTOZ SO ’ Z ” -2010,-169 Б. 7. ИНТЕРНЕТ РЕСУРС ЛАРИ 8. HTTP://AZPS.RU/TESTS/ 9. HTTP://PSIHOLOGNEW.COM/CONT.HTML 10. HTTP://WWW.PSYPORTAL.INFO/PSYGAGE/TEST$  ЭЪТИБОРИНГИЗ УЧУН РАҲМАТ!

O'xshashlar

Талабаларда психодиагностика фанининг предмети тўғрисидаги билимларни шакллантириш

Талабаларда психодиагностиканинг фан ва амалий фаолият эканлиги ва касбий-этикавий тамойиллари тўғрисидаги билимларни шакллантириш

Талабаларда психодиагностика фанининг тарихий ривожланиши тўғрисида тасаввурларни шакллантириш

Классик психоанализ ва унинг модификациялари

Психологияда математик методларнинг қўлланилиши тарихи