Социал психологик тадқиқотларнинг методологик муаммолари - Psixologiya - Slaydlar

Социал психологик тадқиқотларнинг методологик муаммолари

Yuklangan vaqt:

16.05.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

133.5224609375 KB

Ko'chirib olish

Социал психологик тадқиқотларнинг методологик муаммолари 1. Замонавий фанда методологик муаммоларнинг моҳияти 2. Ижтимоий психологияда илмий тадқиқотнинг ўзига хослиги0102 03 0513 17 0F

Ҳозирги замонда илмий-техника инқилоби туфайли қийинлашиб бораётган вазифаларнинг илмий ечимини топиш зарурати туфайли ҳар бир фан учун методологик муаммо масаласи энг муҳим масалалардан бири ҳисобланади. Шуниси эътиборлики, методология муаммолари билан фақатгина фалсафа эмас, балки алоҳида фанлар, бу фанлардаги мутахассислар ҳам шуғуллана бошлашмоқда. Методологик рефлексиянинг ички илмий методологик рефлексия деб номланган алоҳида тури юзага келмоқда.

Буларнинг барчаси ижтимоий психологияга ҳам тегишли, чунки у ҳали фан сифатида янги бўлиб, унинг келиб чиқиши ва мақомини белгилаш мураккаб, шунинг учун тадқиқотларда икки фан психология ва социологиянинг методологик принципларини ҳам ўрганиш эҳтиёжи туғилади. Бу ижтимоий психология учун ижтимоий ривожланиш ва инсон психикасининг ривожланишини ўзига хос тарзда ўрганиш вазифасини юклайди. Ижтимоий психология ҳали янги фан бўлганлиги сабабли у ҳақида тўлиқ маълумотлар шаклланмаган бўлиб, унинг алоҳида луғатлари ҳали мавжуд эмас, шу сабабли бошқа луғатлардан фойдаланишга тўғри келади.

“ Методология” терминига илмий ёндашувнинг 3 даражаси: Умумий методология Хусусий методологияМетодология

МетодологияУмумий методология Хусусий методология

 Умумий методологиянинг прициплари хусусий методологияга, психология методологиясига мослаштирилади, натижада якка шахс, гуруҳ, жамоа, ёш даври, турли муҳитга, вазиятга татбиқ этилади. Умумий методологик прициплар турлича психологик ҳолатларда ўз ифодасини топади: индивидуал фаолиятни эгаллашда шахсда объектив ва субъектив омилларга нисбатан муносабати, ички имконияти рўёбга чиқишида; фаолиятни ҳамкорлик дея тушуниш шахслараро коммуникацияни вужудга келиш жараёнида; индивидуал гуруҳий, жамоавий ҳамкорлик фаолият субъектига айланишида; фаолият субъекти сифатида ҳамкорлик иштирокчиларини тан олиш ва тушуниш

Умумий методология принциплари тадқиқотнинг меъёрий асоси сифатида тан олиниши унинг стратегиясини белгилайди – бу эса ўз навбатида хусусий ёки махсус методология функциясини ижро этади. Бунинг натижасида шахслараро муносабат ижтимоий муносабатлар тизими билан яқинлашади, индивидуал маъно касб этувчи воқелик ижтимоий хусусиятни ўзида акс эттиради. Методология – бу тадқиқотнинг аниқ яққол методик усуллари мажмуасидир, деган талқин бир қатор чет эл манбаларида ўз ифодасини топган бўлиб, аксарият ҳолатларда "методика" термини билан айнийлаштиради. Методикалар ёки методлар мажмуаси тариқасида таҳлил ва талқин қилиниши методологиянинг тор ёки кенг маънода тушуниш умумметодологик қарашлар тизимидан ташқарида ҳукм суришини белгилайди. Методология тушунчасини учинчи маънода талқин қилиш ва унга асосий эътиборни қаратиш ижобий натижаларга олиб келмайди.

Ҳозирги замон психологиясида тадқиқотнинг ўзига хос қирраларини ва қиёфаларини очиш учун қуйидаги ҳолатларга аҳамият бериш мақсадга мувофиқ. 1. Тадқиқот ҳамиша муайян конкрет объектларга қаратилган бўлиб, у маълум кўламдаги эмпирик маълумотларни умумлаштирган ҳолда фан предметига ёйишга йуналтирилади. 2. Тадқиқотда дифференциал ҳолда амалий, мантиқий, назарий муаммолар ҳал қилиниши, ўз ечимини топиши режалаштирилади. 3. Тадқиқотда ўрнатилган, топилган омиллар билан фаразий мулоҳазалар ўртасидаги тафовутлар яққол тавсифлаб беришга мўлжалланади. 4. Тадқиқотнинг мақсади омиллар ва жараёнлар тузилишини изоҳлашгина эмас, балки уларни олдиндан пайқаш, ҳис этиш (сезиш) ҳамда башорат қилишдир. 5. Тадқиқотда ҳар томонлама текширилган маълумотларни олиш, уларни муайян принцип асосида бирлаштириш, олдиндан айтиш (тахмин қилиш) принципларини қўллаш ва текшириш. 6. Маълумотларни статистик методлар ёрдами билан ҳисоблаб чиқиш ва уларнинг негизида умумлашган хулосалар чиқариш.

2. Ижтимоий психологияда илмий тадқиқотнинг ўзига хослиги Эмпирик маълумотла р муаммоси Бихевиорист ик нуқтаи назар Ечи м Ижтимоий-психологик тадқиқотларнинг ўзига хос муаммолари17 0F

Дастлабки мулоқот ва меҳирли муносабат концепцияси Фанлар тизимида Фалсафий фанларПсихология фанлари

Галперин нуқтаи назари Психика – бу хусусият Хусусият эса – субстанция Субстанция – доим ҳаракатланиб , ўзгариб, ривожланиб турадиган материя

ПсихикаХусусият

ПСИХОЛОГИК ХУСУСИЯТЛАР Фаолият Онг ШахсШедровицкий таҳлили

Фикрловчи тадқиқотчи Тадқиқотчи

O'xshashlar

Бошқарувнинг ижтимоий-психологик муаммолари

Ижтимоий психология тўғрисидаги замонавий тасаввурлар

Ijtimoiy-psixologik tadqiqotlarning metodologiyasi va metodlari

Мотивациянинг психологик назариялари

Шахснинг психологик портрети