Мотивациянинг тузилиши ва функциялари - Psixologiya - Slaydlar

Мотивациянинг тузилиши ва функциялари

Yuklangan vaqt:

16.05.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

295.5 KB

Ko'chirib olish

Мотивациянинг тузилиши ва функциялари

РЕЖА • Мотив мураккаб интегратив тузилма сифатида • Мотивациянинг чегараси ва тузилмаси • Мотивация функциялари • Мотивлар характеристикаси • Мотиваторлар

Мотив мураккаб интегратив тузилма сифатида • Мотивнинг монистик хусусияти акс эттирувчи ҳар бир концепцияси рационал маънога эга бўлиб, мотивнинг ҳаракат, хатти-ҳаракат, фаолият, хулқ-атвор бирор бир томонини акс эттиради. • В.Вундт мотив тасаввур ва ҳиссиётнинг бирлашмаси сифатида тушунади. Биринчиси хатти-ҳаракатларнинг асоси, иккинчиси эса унинг ундовчиси ҳисобланади.

Мотив тузилмасига доир мулоҳазалар • Д. Н. Узнадзе (1969)мотив мураккаб психик тузилма бўлиб, мотивация жараёнининг кўп этапли жараёнлари натижаси деб тушунган. • М. Ш. Магомед-Эминов (1987) ва В. А. Терентьев мотивнинг кўп ўлчамли тузилма эканлигида айтиб, унинг уч компонентини ажратиб кўрсатади: • интеллектуал, • иродавий, • эмоционал

Мотив тузилмасига доир мулоҳазалар • В. Г. Леонтьев (1992) мотив шахснинг тизимли тузилмаси, инсон фаоллигининг ташкил этишнинг тизимли усули сифатида қарайди. • У мотивнинг психологик ички тузилмасини икки осттузилмаган ажратди: • мотивация ядросини ташкил этувчи хоссалар ва хоссалар намоён бўлишини ифодаловчи функциялар осттузилмаси .

Мотив тузилмасига доир мулоҳазалар • Мотивнинг ядровий қисми:йўналганлик- фаолликни танлаш шакли, аҳамият-ундовчининг шахслилик мазмуни; динамиклик-мотив ҳаракатининг барқарорлиги, ҳаракатчанлиги, зўриқишлари, кучи. • Функциялар осттузилмаси функциясига кўра бир бири билан боғлиқ: селектив, когнитив, мақсадни моделлаштирувчи, маъно ҳосил қилувчи, тартибга солувчи ва ундовчи

Мотив тузилмаси ва чегаралари • Мотив чегаралари, бир томондан, эҳтиёж, иккинчи томондан эса-бирор ишни ният қилиш, шу жумладан, уни бажаришга ундашдир. • Бу шуни англатадики, мотив тузилиши стимулларни ўз ичига олмайди ва шу билан бирга, бу баъзи муаллифларда содир бўлса- да, амалга ошириладиган ҳаракатнинг тузилишига кирмайди

Турли мотивларнинг тузилишини ташкил этувчи компонентлар рўйхати ЭҲТИЁЖЛАР БЛОКИ ИЧКИ ФИЛЬТР БЛОКИ МАҚСАД БЛОКИ Биологик эҳиёжлар Ташқи аломатларни афзал билиш ПРЕДМЕДЛАШГАН ҲАРАКАТ Қизиқишлар, лаёқатлар ЭҲТИЁЖЛАРНИНГ ҚОНДИРИЛИШ ЖАРАЁНИ Социал эҳтиёжлар Интилиш даражаси ЭҲТИЁЖЛИ МАҚСАД Ўзларининг имкониятларин и баҳолаш Лавозимга эга бўлиш Мақсадга эришиш шарт- шароитларини инобатга олиш Ахлоқий назорат Эътиқод, идеаллар, Қадриятлар. Установкалар, муносабатлар

Турли мотивларнинг тузилишини ташкил этувчи компонентлар рўйхати • ЭҲТИЁЖЛАР БЛОКИ : Э — ЭҲТИЁЖ; БЭ — БИОЛОГИК ЭҲТИЁЖ; СЭ — СОЦИАЛ ЭҲТИЁЖ; Л — ЛАВОЗИМЛАШИ, МАЖБУРИЯТ. • «ИЧКИ ФИЛЬТР» БЛОКИ : ТААҲ — ТАШҚИ БЕЛГИЛАРНИ АФЗАЛ ҲИСОБЛАШ; ИЧКИ АФЗАЛЛИК (ЛАЁҚАТЛАР, ҚИЗИҚИШЛАР); АН — АХЛОҚИЙ НАЗОРАТ; АННедек — АХЛОҚИЙ НАЗОРАТ ДЕКЛАРАЦИЯЛАШМАГАН; ИБ — ИМКОНИЯТЛАРИНИ БАҲОЛАШ (БИЛИМ, ЎҚУВ, СИФАТЛАР); ҲБ — АЙНИ ДАМДАГИ ҲОЛАТИНИ БАҲОЛАШ; МЭШҲ— МАҚСАДГА ЭРИШИШ ШАРТИНИ ҲИСОБГА ОЛИШ; ХОКО —ХАТТИ-ҲАРАКАТЛАРНИ ОЛДИНДАН КЎРА ОЛИШ . • МАҚСАД БЛОКИ : ЭМ— ЭҲТИЁЖЛИ МАҚСАД; ПҲ— ПРЕДМЕДЛАШГАН ҲАРАКАТ; ЭҚЖ— ЭҲТИЁЖНИНГ ҚОНДИРИЛИШ ЖАРАЁНИ .

МОТИВ ФУНКЦИЯЛАРИ • УНДОВЧИ (ҚУВВАТЛОВЧИ) ВА ЙЎНАЛТИРУВЧИ (ҚУВВАТНИ МАЪЛУМ ОБЪЕКТГА ЙЎНАЛТИРУВЧИ); • СТИМУЛЛОВЧИ- МОТИВАЦИЯНИНГ ДАВОМ ЭТИШИ ВА НИЯТИНИ АМАЛГА ОШИРИШДА БОҒЛИҚ БЎЛГАН. • ФАОЛИЯТ ДЕТЕРМИНАЦИЯЛАРИНИ ТУШУНТИРИШ УЧУН МОТИВНИНГ ИШГА СОЛУВЧИ ФУНКЦИЯ (ДИРЕКТИВ) ФУНКЦИЯСИ: • РЕГУЛЯТИВ ФУНКЦИЯСИ • ҲАРАКАТНИ РЕЖАЛАШТИРУВЧИ-БОШҚАРУВЧИ ФУНКЦИЯСИ; • ТАШКИЛЛАШТИРУВЧИ ФУНКЦИЯСИ; • МАҚСАД ҲОСИЛ ҚИЛУВЧИ; • СТРУКТУРАЛАШТИРУВЧИ; • НАЗОРАТЛОВЧИ; • ТУШУНТИРУВЧИ; • БАҲОЛОВЧИ • ҲИМОЯЛОВЧИ

МОТИВЛАР ХАРАКТЕРИСТИКАСИ • МОТИВЛАР КУЧИ • МОТИВ КУЧИНИ ҲИСОБЛАШ: • М = П ду х Вдц х Здц (Дж. Аткинсон ( J . Atkinson ,1964)) • М — МОТИВАЦИЯ КУЧИ (ИНТИЛИШ); П д — ШАХС ХУСУСИЯТИ СИФАТИДА МУВАФФАҚИЯТГА ЭРИШИШ МОТИВИ КУЧИ (диспозиция); В дц — ҚЎЙИЛГАН МАҚСАДГА ЭРИШИШ ЭҲТИМОЛЛИГИНИ СУБЪЕКТИВ БАҲОЛАШ; З дц — ИНСОН УЧУН УШБУ МАҚСАДГА ЭРИШИШНИНГ ШАХСИЙ АҲАМИЯТИ. П, В ВА 3 ИФОДАЛАШ МАЖМУАВИЙ ВА МОТИВ КУЧИНИ АНИҚЛАЙДИ.

Дж. Роттер • ИНТИЛИШ КУЧИ (ХУЛҚИЙ ИМКОНИЯТ) : ВР Х, SiRa = f / E X , Ra , Si & RV a , Si /, ВРХ, SiRa = f[EX, RaSi amp; RVa, Si] • R a — мақсад, х ушбу мақсадга мос келадиган хулқ-атвор шакли, Е —кутилма, ихтиёр этган мақсадга олиб келувчи хулқ-атвор х , R a , Si — айни дамда инсон мавжудлигидаги вазият ; ВР Х, SiRa — мақсадга эришиш Ra вазиятидаги St хулқ- атвор Х шакли билан боғлиқ хулқий имконият, RV — инсоннинг вазиятда Si , мақсадга эришиши R a учун аҳамияти ёки қиймати, & — мос қийматли биргаликдаги ҳаракатларнинг мажбурий бирлашмаси белгиси . • Хулқий имконият = кутилма+мустаҳкамлашнинг аҳамияти

МОТИВАЦИЯ КУЧИ ЙЕРКСА—ДОДСОН ҚОНУНИНИНГ СХЕМАСИ

МОТИВЛАР ОПТИМУМИ- ПЕССИМУМИ • ДЕМАК, МУРАККАБ ТОПШИРИҚЛАРНИ БАЖАРИШДА КУЧСИЗ МОТИВАЦИЯ КЕРАК, ЕНГИЛ ВАЗИФЛАР УЧУН КУЧЛИ МОТИВАЦИЯ ЗАРУР. • МОТИВЛАР ОПТИМУМИ-ПЕССИМУМИ ( Н Е ВВЕДЕН СКИЙ (1905) ) • ВМ> Мкучи кичик • ВЕ< М кучи катта

Шарт-шароитлар — АХЛОҚИЙ НАЗОРАТ (АХЛОҚИЙ ТАМОЙИЛЛАРНИНГ МАВЖУДЛИГИ), — АФЗАЛ КЎРМОҚ (ҚИЗИҚИШЛАР, МОЙИЛЛИКЛАР), — ТАШҚИ ВАЗИЯТ — ШАХСИЙ ИМКОНИЯТЛАР (БИЛИМ, ЎҚУВ, СИФАТЛАР), — АЙНИ ДАМДАГИ ШАХСИЙ ҲОЛАТЛАР, — МАҚСАДГА ЭРИШИШ ШАРТ-ШАРОИТЛАРИ (КУЧ ВА ВАҚТНИ САРФЛАШ), — ЎЗИНИНГ ҲАРАКАТ, ХАТТИ-ҲАРАКАТЛАРИ ОҚИБАТИ

МОТИВАТОРЛАР АНИ Қ МОТИВАЦИОН ЖАРАЁНДА ИШТИРОК ЭТУВЧИ ВА ИНСОННИНГ ҚАРОР ҚАБУЛ ҚИЛИШИНИ ШАРТЛОВЧИ ПСИХОЛОГИК ОМИЛЛАР МОТИВАТОРЛАР (МОТИВАЦИЯ ДЕТЕРМИНАНТЛАР) ДЕБ АТАЛАДИ.

ХУЛОСАЛАР • МОТИВАЦИЯНИНГ ТУЗИЛИШИ ВА ЧЕГАРАСИ АНИҚ МЕЗОНЛАРГА ЭГА. • МОТИВ ФУНКЦИЯЛАРИ УНИНГ АМАЛГА ОШИРИШНИ БЕЛГИЛОВЧИЛАР БЎЛИБ, БИР БИРИ БИЛАН МАЗМУНАН БОҒЛИҚ. • МОТИВЛАР ХАРАКТЕРИСТИКАСИ МОТИВЛАРНИНГ КУЧИ ОРҚАЛИ ТЎЛИҚ ТАВСИФЛАНАДИ. • МОТИВЛАР КУЧИ ҲАҚИДАГИ ПСИХОЛОГИК ҚОНУНИЯТЛАР КУНДАЛИК ФАОЛИЯТНИНГ БАРЧА ЖАБҲАЛАРИ САМАРАДОРЛИГИ УЧУН АСОС СИФАТИДА ХИЗМАТ ҚИЛАДИ

O'xshashlar

Мотивациянинг психологик назариялари

Шахс мотивацияси экспериментал психологияда тадқиқ этиш

Ироданинг ривожланиши ва патологияси

Эришиш, аффилияция, ҳукмронлик мотивациялари

Психоанализ мактаби