Ўзбекистон Республикаси Президентининг асарларида жамият ривожи ва таълим-тарбия масалалари - Pedagogika - Slaydlar

Ўзбекистон Республикаси Президентининг асарларида жамият ривожи ва таълим-тарбия масалалари

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

687 KB

Ko'chirib olish

Ўзбекистон Республикаси Президентининг асарларида жамият ривожи ва таълим-тарбия масалалари

Таълим сифатига таъсир этувчи омиллар : 1. Мамалакатнинг мустақил тараққиёт йўлидан ривожланиши. 2. Таълимнинг моддий-техника б азасиг боғлиқ. 3. Таълимга янги педагогик технологияларни жорий этишга боғлиқ 4. Таълим олувчининг таълимга бўлган муносабатига боғлиқ. 5. Та ъ лим берувчининг муносабатига, маҳоратига боғлиқ. 6. Таълим олувчи ва таълим берувчининг таълимга муносабатига ва бошқа омилларга боғлиқ .

Жамият тараққиёти тўғрисидаги янги ғоялар ва таълим сифати  1. И.А.Каримов асарларида жамият тараққиёти тўғрисидаги янги ғоялар  2. Жамият тараққиётини цивилизацион тушуниш ва таълим сифати  3. Маънавиятни шакллантирувчи асосий мезонлар ва таълим сифати  4. Онг ва тафаккур фаоллигининг таълим сифатида акс етиши.  5. Маънавий ва моддий ҳаёт уйғунлиги миллий ғоя ва таълим сифатининг ўзаро алоқадорлиги.  6.Фуқоралик жамиятининг ривожланиши ва демократик жамият тараққиёти  7. Ҳуқуқий давлат ва таълим сифати  8.Фуқаролик жамияти институтлари ва таълим сифатини оширишнинг ўзаро боғлиқлиги  9. Глобаллашув ва таълим-тарбия сифати  10. Глобаллашув ва таълим тарбия сифатига салбий таъсир этувчи омиллар

1. И.А.Каримов асарларида жамият тараққиёти тўғрисидаги янги ғоялар:  Жамият ривожига цивилизацион қараш;  Маънавий ва моддий ҳаёт уйғунлиги;  Онг ва тафаккур ўзгармаса ҳаёт ўзгармайди ғояси;  Онгнинг турмушга фаол таъсири ғояси;  Инсон олий қадрият;  Инсон тараққиёти концепцияси;  Таълимга бўлган ғоявий асосларнинг ўзгариши;

2. Жамият тараққиётини цивилизацион тушуниш ва таълим сифати Ислом Каримов асарларида жамият тараққиётига цвилизацион ёндашув асослаб берилган. Бу жамият тараққиётини тушунишда анъанаваий формацион қарашдан тубдан фарқ қилади. Жамият ривожланиш қонунларини объектив равишда билишга асосланади. Цвилизацион қараш тараққиёт модулларининг хилма-хиллигини тан олади. Маданиятлар хилма-хиллигига миллий ва умуминсоний маданият уйғунлигига асосланади. Демак, жамият тараққиётига цивилизацион қараш:  Маданият ва тараққиёт моделларининг хилма-хиллигини;  Миллий ва умуминсоний маданият уйғунлигини;  Маънавий ва моддий ҳаёт уйғунлигини;  Кўп векторли тараққиёт йўлини;  Жамият тараққиётини нофармацион тушунишни;  Моддийликни мутлоқлаштирмасликни;  Жамият ривожланиши қонунларини таълим орқали ёшларга тўғри тушунтириш, уларда илмий дунёқарашни шакллантиришда асос бўлади;  Ёшларда демократик онг - тафаккурни шаклланишга ва таълим сифатини оширишга хизмат қилади.

3. Маънавий ва моддий ҳаёт уйғунлиги. Маънавиятни шакллантирувчи асосий мезонлар ва таълим сифати Бу қўҳна дунё, биз яшаётган ҳаёт ягона, яхлит бир воқеликдир. Шундай экан, моддий эҳтиёжларни инсоннинг руҳий оламига қарама-қарши қуйиш, уларнинг бирини устун деб билган ҳолда, тирикликнинг асосий мақсади сифатида қабул қилиш қандайдир бирёқлама қараш ифодаси, деб айтсак хато бўлмайди. Инсонга хос орзу-интилишларни рўёбга чиқариш, унинг онгли ҳаёт кечириши учун зарур бўлган моддий ва маънавий оламни бамисоли парвоз қилаётган қушнинг икки қанотига қиёсласак, ўйлайманки, ўринли бўлади.Қачонки ана шу икки муҳим омил ўзаро уйғунлашса, том маънодаги қўш қанотга айланса, шундагина инсон, давлат ва жамият ҳаётида ўсиш-ўзгариш, юксалиш жараёнлари содир бўлади.” ( И.Каримов. Юксак маъанвият енгилмас куч асаридан) Маънавиятни шакллантирадиган асосий мезонлар  Биз миллий маънавиятни ҳар томонлама юксалтириш масаласини ўз олдимизга асосий вазифа қилиб қўяр эканмиз, бугунги кунда маънавиятимизни шакллантирадиган ва унга таъсир ўтказадиган барча омил ва мезонларни чуқур таҳлил қилиб, уларнинг бу борада қандай ўрин тутишини яхши англаб олишимиз мақсадга му-вофиқ бўлади.  Албатта, ҳар қайси халқ ёки миллатнинг маънавиятини унинг тарихи, ўзига хос урф-одат ва анъаналари, ҳаётий қадриятларидан айри ҳолда тасаввур этиб бўлмайди. Бу борада, табиийки, маънавий мерос, маданий бойликлар, кўҳна тарихий ёдгорликлар энг муҳим омиллардан бири бўлиб хизмат қилади.  Демак, таълимда халқнинг миллий маданий меросига ва қадриятларига таяниш унинг мақсади, уни тўғри белгилашга хизмат қилади ва таълим орқали миллий ўзликни англашни янада бойитади .

4. Онг ва тафаккур фаоллигининг таълим сифатида акс этиши (Онг ва тафаккур ўзгармаса ҳаёт ўзгармайди (И.А.Каримов) “ Таълим-тарбия-онг маҳсули, лекин айни вақтда онг даражаси ва унинг ривожини ҳам белгилайдиган, яъни, ҳалқ маънавиятини шакллантирадиган ва бойитадиган энг мухим омилдир. Бинобарин, таълим-тарбия тизимини ва шу асосда онгни ўзгартирмасдан туриб, маънавиятни ривожлантириб бўлмайди.” ( И.А.Каримов. Юксак маънавият – енгилмас куч. Маънавият.2008 )  - онг ва тафаккурнинг ижтимоий ҳаётга, таълим сифатига фаол таъсири;  - онг ва тафаккур шакли қандай бўлса, ҳаёт ҳам унга мос бўлади.  - демократик онг ва тафаккур даражаси жамият тараққиётида таълим фалсафасини тўғри белгилашда мухим.  - турмуш, ижтимоий ҳаёт онгга таъсир кўрсатади, лекин белгиламайди.  Таълим орқали онгнинг фаол таъсир кучига эгалиги, уни илм-фан, маънавий салоҳият орқали жамиятнинг тараққиётига таъсири мавжуд .

5. Миллий ғоя ва таълим сифатининг ўзаро алоқадорлиги.  “ Миллий ғоя деганда, аждодлардан авлодларга ўтиб, асрлар давомида эъзозлаб келинаётган, шу юртда яшаётган ҳар бир инсон ва бутун халқнинг қалбида чуқур илдиз отиб, унинг маънавий эҳтиёжи ва ҳаёт талабига айланиб кетган, таъбир жоиз бўлса, ҳар кайси миллатнинг энг эзгу орзу-интилиш ва умид-мақсадларини ўзимизга тасаввур қиладиган бўлсак, ўйлайманки, бундай кенг маъноли тушунчанинг мазмун-моҳиятини ифода қилган бўламиз.” (Ислом Каримов, “Юксак маънавият енгалмас куч” асаридан) Демак: Миллий ғоя таълимнинг мақсад вазифаларини янгича асосга қўяди; 1. Жамият тараққиёти тўғрисида янгича ғоя ва концепсиядир; 2. Миллий ғоя таълим -тарбия негизларини янгилашга хизмат қилади; 3. Ёшлрада янги таълимнинг мақсад ва вазифалари билан қуроллантиради ва уларни жамият олдида турган асосий мақсад ва вазифаларига йўналтиради, бирлаштиради ва сафарбар этади.

6. Фуқоралик жамиятини ривожланиши ва демократик жамият тараққиёти Фуқаролик жамият- ижтимоий макон. Фуқаролик жамияти- фуқароларнинг эркинликлари, ҳуқуқ ва манфаатларига эришиш мақсадида тегишли фуқаролик институтлар орқали давлат ва жамият бошқарувида фаол иштирок этиши таъминланган жамиятдир.  “ Ўзбекистон Республикасида ижтимоий ҳаёт сиёсий институтлар, мафкуралар ва фикрларнинг хилма-хиллиги асосида ривожланади...”(Ўзбекистон Республикаси Конституцияси. 12-модда.)  - Туб ўзгаришлар амалга оширилди.  - Ўзбекистоннинг ижтимоий ҳаёти ўз негизида ривожлана бошлади.  - Мустақил демократик тараққиёт йўлидан ривожланмоқда. “ Демократиянинг яккаю -ягона модели бўлмайди” ғояси (И.Каримов)  - жамият тараққиётида демократия моделларининг хилма-хиллигига асосланади.  - жамият тараққиётида ва таълимда миллий маданий мерос ва умуминсоний демократик принцип уйғунлигига асосланади.  “ Ўзбекистон Республикасида демократия умуминсоний принципларга асосланади, уларга кўра инсон, унинг ҳаёти, эркинлиги, шаъни, қадр- қиммати ва бошқа дахлсиз ҳуқуқлари олий қадрият ҳисобланади.”  “ Фуқоролик институтлари, нодавлат нотижорат ташкилотлари ҳозирги кунда демократик қадриятлар,инсон ҳуқуқ ва эркинликлари ҳамда қонуний манфаатларини ҳимоя қилишнинг муҳим омилига айланмоқда, фуқороларнинг ўз салоҳиятларини рўёбга чиқариши ,уларнинг ижтимоий,социал-иқтисодий фаоллиги ва ҳуқуқий маданиятини ошириш учун шароит яратмоқда, жамиятда манфаатлар мувозанатини таъминлашга кўмаклашмоқда.”

7. Ҳуқуқий давлат ва таълим сифати 1. Ҳуқуқий давлатда таълимнинг ривожланиши учун демократик асослар яратилади 2. Ҳокимият бўлиниши принципи амал қилади. Ҳуқуқ ва қонун устуворлигига амал қилинади. 3. Инсон ҳуқуқ ва манфаатлари устуворлиги таъминланади. 4. Демократик сайлов принципига асосланади. 5. Сиёсий институтлар хилма-хиллиги кафолатланади. 6. Мафкуралар ва фикрлар хилма-хиллиги кафолатланади. 7. Фуқаролик жамияти институтлари ривожланади. 8. Таълим жараёнида эркин фикр ва янги авлодни шакллантириш имкониятлари яратилади. 9. Таълим тўғрисидаги қонун ва Кадрлар тайёрлаш миллий дастури қабул қилинади .

8.Фуқаролик жамияти институтлари 1. Нодавлат нотижорат ташкилотлари 2. Жамоат бирлашмалари. 3. Маҳалла 4. Турли хил фондлар 5. Оила 6. ОАВ ва ҳоказо

9. Глобаллашув ва таълим-тарбия c ифати  “ Глобал”- сўзи юнонча “ globus ” сўзидан олинган бўлиб, ер шари деган маънони англатади.  “ Глобаллашув жараёни ҳаётимизга тобора тез ва чуқур кириб келаётганининг асосий омили ва сабаби хусусида гапирганда шуни объектив тан олиш керак - бугунги кунда ҳар қайси давлатнинг тараққиёти ва равнақи нафақат яқин ва узоқ қўшнилар, балки жаҳон миқёсида бошқа минтақа ва ҳудудлар билан шундай чамбарчас боғланиб боряптики, бирон мамлакатнинг бу жараёндан четда туриши ижобий натижаларга олиб келмаслигини тушуниш, англаш қийин эмас.” (И.А.Каримов)  И.Каримов: “Маънавиятни шакллантиришга бевосита таьсир киладиган яна муҳим ҳаётий омил – бу таълим-тарбия тизими билан чамбарчас боғлиқдир”.  Глобаллашув- “бу аввало ҳаёт суръатларининг беқиёс даражада тезлашуви демакдир”. ( И.Каримовнинг “Юксак маънавият енгилмас куч” асари)  Глобаллашув дунёда таълим жараёнларининг сифатини оширишда янги имкониятлар яратади. Демак:  Таълим сифатини ошириш имкониятларини яратади;  Таълим сифатига талаб ошади;  Таълимда инновацион технологияларни қўллаш кучаяди;  Таълим ва тарбиянинг ўзаро боғлиқлиги ортади;

10. Глобаллашув ва таълим тарбия сифатига салбий таъсир этувчи омиллар:  Мафкуравий курашларнинг кучайиши;  Ахборот хуружларининг ортиши;  Маънавий таҳдидлар;  Оммавий маданият кўринишлари;  Айрим ёшларнинг маънавий-мавкуравий иммунитетининг заифлиги;

Хулоса - И.А.Каримов асарларидаги жамият ривожланиши тўғрисидаги янги концептуал ғояларни билиш таълимнинг сифати, мазмуни ва моҳияти билан узвий боғлиқ. - Жамият ривожланиши умумий ва ўзига хос қонунларига эга. Уни хисобга олиш жамиятнинг ривожланишига, таълимнинг сифатига таъсир кўрсатади ва унинг истиқболини белгилаб беради. - Жамиятнинг ривожланиши қонунларини, ривожланиш стратегиясини тўғри англашни ижтимоий онгда намоён бўлиши таълимнинг сифатини янада оширади, озод шахс, янги авлодни шаклланишига хизмат қилади.

Олий таълим муассасаларини таълим сифатини ошириш бўйича тажрибалари (Иштирокчилар тегишли Олий таълим муассасаларининг таълим сифатини ошириш бўйича тажрибалари билан ўртоқлашадилар ва қуйдаги саволар бўйича ўзларининг мулохазаларини билдирадилар) 1. И.А.Каримов асарларини ўрганиш асосида таълим сифатини ошириш бўйича давлат даражасида қандай ишлар амалга оширилмоқда? 2. Сиз фаолият юритадиган ОТМда бунга оид қандай ишлар амалга оширилмоқда? 3. ОТМ да яна қандай ишларни амалга оширишни режалаштирмоқдасиз?

Мустақил иш учун мавзулар: 1. И.А.Каримов асарларида жамият тараққиёти тўғрисидаги янги ғоялар унинг таълим жараёнига таъсири. 2. Мустақиллик ва таълим соҳасидаги туб ўзгаришларнинг таҳлили. 3. Таълим тўғрисидаги қонун ва кадрлар тайёрлаш миллий дастуридаги янги ғоявий, маънавий асослар. 4. Ўзбекистон жамияти ижтимоий ҳаёти соҳаларининг ўзгариши ва таълим сифати. 5. Фан ва таълим муассасалари фаолиятини ташкил этиш ва таълим сифати масалалари. 6. ОТМ таълим сифатини таъминловчи шарт-шароит ва омиллар. 7, Дунё мамлакатларининг таълим соҳасидаги ютуқларини ўрганишнинг таълим сифатини оширишдаги аҳамияти. 8. Ўзбекистонда демократик жамият ва таълим сифатини ошириш соҳасида эришган ютуқлари.

O'xshashlar

Ўзбекистон Республикаси олий ва ўрта махсус таълим Вазирлигининг буйруқлари

Ўзбекистон Республикаси олий таълим тизимини 2030 йилгача ривожлантириш концепцияси

Аёлни эъзозлаш, аёлга эҳтиром кўрсатиш

Мактабгача таълим муассасаларида таълим-тарбия жараёнини режалаштириш

Таълим-тарбия жараёнида мулоқот ва муомола психологияси