Замонавий ўқитувчи имижининг педагогик-психологик модели - Pedagogika - Slaydlar

Замонавий ўқитувчи имижининг педагогик-психологик модели

Yuklangan vaqt:

24.08.2022

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

9509.5 KB

Ko'chirib olish

Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги Қарши давлат университети Педагогика кафедрас и “ 5А1 1 0 9 01- Педагогика ( фаолият тури бўйича)” мутахассислиги бўйича магистр академик даражасини олиш учун ” ЗАМОНАВИЙ ЎҚ ИТУВЧИ ИМИЖИНИНГ ПЕДАГОГИК - ПСИХОЛОГИК МОДЕЛИ ” мавзусида ёзган м а г и с т р л и к д и с с е р т а ц и я и ш и Т Т АА Қ Қ Д Д И И М М О О Т Т И И

► Ўзбекистон мустақилликка эришгандан кейин таълим-тарбия соҳасида, миллий ахлоқ-одобни қайта тиклаш борасида, миллий урф-одатлар, турли-туман анъаналарни жойга қўйиш, миллий қадриятларни янада ривожлантириш хусусида жуда кескин ва буюк бурилишлар бўлганини инобатга олиб, замонавий таълим-тарбияда жамият ва давлат таълим стандартларига жавоб берадиган замонавий педагогни шакллантириш ва уни такомиллаштириш - долзарб масала этиб кун тартибига қўйилди. ► Бизга маълумки, бундан 5-10 йил муқаддам ўқитувчининг олдида жуда катта масъулият қўйилмас эди, чунки “...яхши педагог билимга эга бўлса ва ўз билимини тарбияланувчи-ўқувчиларга етказса бўлди” принципи остида таълим-тарбия жараёни амалга оширилар эди, бироқ бугунги кунда бу олинган билимлар таълимни модернизациялаш жараёнида эскига айланиб қолмоқда. Охирги маълумотларга кўра, “ замонавий билимлар ҳозирги глобаллашув ва тезкор жадаллашув даврида 1-2 йилга етади, сал чекинсак, орқайинроқ бўлсак, ҳаётдан, жамиятдан орқада қолиб кетамиз ”. Мавзунинг долзарблиги

 “ Таълим тўғрисида”ги Қонун  “ Кадрлар тайёрлаш миллий дастури  Вазирлар Маҳкамасининг 2006 й. 16 февралдаги “Педагог кадрларни қайта тайёрлаш ва уларнинг малакасини ошириш тизимини янада такомиллаштириш тўғрисида”ги 25-сон.Қарори,  Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2006 й 13 апрелдаги “Малака ошириш тизимини такомиллаштириш тўғрисида”ги 76-с. буйруғи,  Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2012 йил 12 октябрдаги “Чет тилларни ўрганиш тизимини янада такомиллаштириш чора- тадбирлари тўғрисида”ги ПҚ-1875-сон. Қарори

Замонавий ўқитувчи имиджининг педагогик-психологик моделини назарий жиҳатдан асослаш ҳамда малакали кадрлар тайёрлаш жараёнида ўқитувчининг маънавий қиёфасини яратишга доир методик тавсияларни ишлаб чиқиш мақсадида: ► муаммога оид ижтимоий-фалсафий, психологик, педагогик ва методик манбаларни ўрганиш, таҳлил қилиш, умумлаштириш; ► замонавий ўқитувчи имиджининг педагогик-психологик моделини яратиш долзарб педагогик муаммо эканлигини назарий жиҳатдан асослаш; ► замонавий ўқитувчи имиджининг педагогик-психологик модели муаммосининг амалиётдаги аҳволини ўрганиш ва таҳлил қилиш; ► замонавий ўқитувчи имиджининг педагогик-психологик моделини яратиш мазмуни, шакллари, йўллари ва педагогик шарт-шароитларини аниқлаш; ► замонавий ўқитувчи имиджининг педагогик-психологик моделини яратишга доир методик тавсияларни ишлаб чиқиш ва уларнинг самарадорлик даражасини аниқлаш. Ишнинг мақсади ва вазифалари

И.А.Каримов :«Қадимги аждодларимиз, комил инсон ҳақида бутун бир ахлоқий талаблар мажмуасини, замонавий тилда айтсак шарқона ахлоқ Кодексини ишлаб чиққанлар. Киши қалбида ҳаромдан хазар, нопокликка, адолатсизликка нисбатан муросасиз исён бўлиши керак».Ўқитувчи ҳалоллик, камтарлик, ростгўйлик, ахлоқий поклик, одамийлик, одобининг муҳим талаб қоидасидир. Фаробий : « Ўқитувчи ақл - фаросатга , чиройли нутқга эга бўлиши ва ўқувчиларга айтмоқчи бўлган фикрларни тўла ва аниқ ифодалай олишни билмоғи зарур . Шу билан бирга ўз ор - номусини қадрлаши , адолатли бўлиши лозим . Ана шундагина у инсонийликнинг юксак даражасига эга бўлади ва бахт чўққисига эришади » Я .А.Коменский : “ Ўқитувчи виждонли, ишчан, саботли, ахлоқли, ўз ишини севувчи, ўқувчиларга оталаридек муомала қилувчи, уларда билимга ҳавас уйғотувчи, ўқувчиларни ўз ортида эргаштирувчи ва диний эътиқодга эга бўлган шахс ” .

► Замонавий ўқитувчи имиджининг педагогик- психологик моделини яратиш долзарб педагогик муаммо эканлиги назарий жиҳатдан асосланди. ► Замонавий ўқитувчи имиджининг педагогик- психологик моделини яратиш мезонлари аниқланди. ► тадқиқот моҳиятини ёритувчи “имидж”, “замонавий ўқитувчи”, “феномен”, “модел” каби тушунчаларга педагогик таърифлар берилди. ► Замонавий ўқитувчи имиджининг педагогик- психологик моделини яратишга доир тавсиялар берилди. Илмий янгилиги ва аҳамияти

Мустақил ўқиб-ўрганиш, доимий равишда ўз устида ишлаш Маҳоратли ўқитувчиларнинг илғор иш тажрибаларини ўрганиш Қайта тайёрлаш ва малака ошириш курсларида таълим олиш Илмий анжуманларда фаол иштирок этиш Республика ва ривожланган хорижий мамлакатларнинг етакчи таълим муассасалари иш тажрибаларини ўрганишЗамонавий ўқитувчи педагогик маҳоратини ошириш йўллари

Инглиз тилидан “ image ” - “кўриниш”, “қиёфа”, “сиймо”, “тимсол” маъноларини англатади Имидж - бу нафақат кўриниш, балки нутқ, муомала орқали намоён бўладиган таълим-тарбиявий жиҳатларни ҳам ўз ичига қамраб олади.

Имижни шакллантирувчи омиллар Ташқи кўриниш, хатти-ҳаракат – 80% Нотиқлик (сўзлашиш) маҳорати – 20% Аммо нотиқлик қолган 80%ни ҳам ўрнини босиб кетиши мумкин

ЎҚИТУВЧИ ИМИЖ И — жамоатчиликнинг унга нисбатан ижобий муносабатларини шакллантирувчи сифат ва фазилатлари мажмуидир .

Либос инсонни исси қ- сову қ дан ҳ имоя қ или бгина қолмай , унинг маданиятлилик белгиси ҳамдир .

Ўқувчиларда яхши таассурот қолдириш учун ташқи қиёфа, овоз ва нутқнинг мазмунига эътибор бериш керак. Ижобий шаклланган тасаввур — имиж ўқитувчи томонидан бериладиган таълим-тарбия самарасига таъсир қилади. Ўқитувчи имижи илк учрашувданоқ шакллана бошлайди.

Кийиниш қоидалари : • Аудитория ва унга қандай таъсир ўтказмоқчи эканлигингизни ҳисобга олинг. • Кийимингиз ўзгаларда қандай таассурот уйғотишини ўйлаб кўринг. • Кийим ўзингизги (ёшингиз, ички дунёингизга) мос бўлсин. • Кийимингиз бошқалардан ажралиб турсин, ўзига хос бўлсин. • Замонга мос кийининг, аксинча ҳаётдан четда қоласиз

Ўқитувчи таққан тақинчоқлар дарс жараёнида ўқувчи диққатини чалғитади. ТАҚИНЧОҚЛАР оддий ва бежирим бўлиши керак. И ш кийими ме ъ ёрлари анча қ ат ъ ий бўлиши лозим .

Махоратли ўқитувчи  Билиш қобилияти  Тушунтира олиш қобилияти  Кузатувчанлик қобилияти  Нутк қобилияти  Ташкилотчилик қобилияти  Обрў орттира олиш қобилияти  Келажакни кўра билиш қобилияти  Диққатни таксимлай олиш қобилияти  Коммуникатив қобилият  Касбий лаёқат ва эрудиция;

1. Meyliyeva L. Та lim-tarbiya muassasasi tarbiyachi-murabbiylarining zamonaviy imiji. “Инсон, жамият, тил: тараққиёт масалалари” мавзуидаги илмий-назарий семинар материаллари. Тошкент,2014 йил 31 март,25-27б. 2. Мейлиева Л. Имидж современного педагога Республики Узбекистан. // Журнал научн ы х публикаций аспирантов и докторантов . Россия. Курск. 2014. №5. С. 179-181. 3. Мейлиева Л. Бошланғич таълимни технологиялаштиришда хорижий таълим тажрибаларидан фойдаланиш. “Бошланғич таълимни оптималлаштиришнинг илмий-амалий муаммолари” мавзуидаги республика илмий-амалий анжуман материаллари. Қарши. 2014 йил 19 апрель, 267-269 б. 4. Мейлиева Л. Олий таълим тизимида замонавий педагог имижининг ижтимоий-психологик модели. “Фан , тара ққиёт ва ёшлар” мавзуидаги анъанавий илмий-амалий анжуман материаллари. Қарши. 2015 йил 5. Мейлиева Л. Замонавий ўқитувчи имижининг педагогик - психологик модели. «21 аср-интеллектуал авлод асри» мавзусидаги республика илмий-амалий конференция материаллари. Тадқиқот натижаларининг эълон қилинганлиги.

Замонавий ўқитувчи имиджининг педагогик-психологик модели  ўз мутахассислиги бўйича чуқур билимга эга бўлиши, муаммого йўналганлик, юксак маънавиятли ва маданиятли, зиё тарқатувчи бўлиши;  дунёқараши юқори савияда бўлиши, миллий ва умуминсоний қадриятларга содиқлик, инсонпарвар ва адолатли, талабчан ва меҳрибон бўлиши;  жамият ижтимоий ҳаётида рўй бераётган ўзгаришлар, олиб борилаётган ижтимоий ислоҳатлар моҳиятини чуқур англаб етиши ҳамда бу борада ўқувчиларга тўғри, асосли маълумотларни бера олиши;  педагогика ва психология фанлари асосларини пухта билиш, таълим- тарбия жараёнида ўқувчиларнинг ёш ва психологик хусусиятларини инобатга олган ҳолда фаолиятни ташкил этиши;  илм-фан, техника ва технология ютуқларидан хабардорлиги, ўз устида тинимсиз ишлаши, креативлиги, яъни ижодкор, ташаббускор ва ташкилотчилик қобилиятига эга бўлиши;  педагогик маҳоратни эгаллаган бўлиши (кийиниш маданияти, нутқи, обрў орттира олиш қобилияти, келажакни кўра билиши ва ҳоказо)  дарс жараёнида самарали метод ва техник воситаларни қўллаш, видеопроектор ёрдамида дарс ўта олиш малакасига эга бўлиши;  таълим олувчиларни мустақил фикрлашга, янги билимлар олишга ва уларни қўллашни ўргатувчи бўлиши;  ўқув адабиётлари шакллари ва турларини билиш и ;  компьютер саводхонлиги , компъютер технологияси асосида электрон дарс ишланмалари тайёрлашни билиши, масофавий таълим курсларида ўқиши;  чет тилларни билиш и;  илмий анжуманларда фаол иштирок этиш;

ЎҚ ИТ УВЧИЛАРИНИНГ АНКЕТА СЎРОВИ ЮЗАСИДАН ЖАВОБЛАРИ КЎРСАТКИЧЛАРИ (ТАЖРИБА ГУРУҲИ) Саволлар тартиб рақами Тажрибадан аввал n 1-105 нафар Тажрибадан кейин n 1– 105 нафар Ижобий жавобла р Қ они қ ар ли жавобла р Салбий жавобла р Ижобий жавобла р Қ они қ ар ли жавоблар Салбий жавобла р 1- савол 17 35 53 27 34 44 2- савол 15 39 51 25 37 43 3- савол 24 48 33 34 46 25 4- савол 19 27 54 32 29 44 5- савол 14 18 73 24 19 62

ЎҚ ИТ УВЧИЛАРИНИНГ АНКЕТА СЎРОВИ ЮЗАСИДАН ЖАВОБЛАРИ КЎРСАТКИЧЛАРИ (НАЗОРАТ ГУРУҲИ) Саволлар тартиб рақамии Тажрибадан аввал n 1-10 7 нафар Тажрибадан кейин n 1– 10 7 нафар Ижобий жавобла р Қ они қ ар ли жавоблар Салбий жавобла р Ижобий жавоблар Қ они қ ар ли жавобла р Салбий жавобла р 1- савол 15 35 57 15 36 56 2- савол 18 38 51 18 40 49 3- савол 21 46 40 22 45 40 4- савол 53 34 20 54 33 20 5- савол 15 20 72 17 19 71

ЎҚ ИТ УВЧИЛАР ДА ЗАМОНАВИЙ ЎҚИТУВЧИ ИМИЖИНИНГ ПЕДАГОГИК-ПСИХОЛОГИК МОДЕЛИНИ НГ РИВОЖЛАНГАНЛИК ДАРАЖАСИ (АСОСЛОВЧИ ВА ТАЪКИДЛОВЧИ) Гуруҳлар Тажриба аввалида Тажриба якунида Юқор и Ўрта Паст Юқори Ўрта Паст Тажриба гуруҳи n 1-105 нафар 21 36 48 49 39 17 Назорат гуруҳи n2- 107 нафар 22 34 51 25 39 43

► Бола дунёдаги мавжудотлар ичида энг буюгидир. Бола хали гунох қилишга улгурмаган энг тоза, ғоят нафисдир. Уни алданишига йўл қўйманг. Ишончини паймол ва мурғак қалбини остун-устин бўлмаслигига кафолат беринг. ► Сиз таълим-тарбия бераётган бугунги бола эртанги замоннинг эгаси, ота-онасининг, халқининг, Она - Ватаннинг буюк неъматидир. ► Илм фақат инсонларгина эгаллаши мумкин бўлган неъмат, уни тарбияси йўқ бўлган қалбга сингдириб бўлмайди. Аввал болага тарбия беринг, сўнгра илм ўргатинг. ► Болани асраб авайланг, уни бўлар бўлмас қилган хотолари учун уялтирманг. ► Болага ўйлаб ваъда беринг ваъда бердингизми бажаринг, болага ўйлаб топшириқ беринг, топшириқ бердингизми назоратини унутманг: Ваъдани бажармаслик, назоратни унитишлик тарбиянинг жиловини қўлдан чиқаришликдир. ► Бола меҳнат қилди, оз бўлсада муваффақиятга эришди. Бола эришган хар ютуқни муносиб баҳоланг. Рағбатлантиринг. Замонавий ўқитувчининг ёдида сақлаши ва доимий риоя қилиши зарур бўлган қоидалари :

1. Бугунги кун таълим тизимининг тобора мураккаблашиб бораётган бир даврида, кадрларни қайта тайёрлаш ва улар малакасини оширишга нисбатан қўйилаётган талаблар асосида, замонавий таълим-тарбияда жамият ва давлат таълим стандартларига жавоб берадиган замонавий ўқитувчини шакллантириш ва уни такомиллаштириш долзарб педагогик вазифа ҳисобланади. 2. Ўзбекистон Республикасида амалга оширилаётган таълим ислоҳотларининг бош мақсади - ўқувчи шахсини ҳар томонлама ривожлантириш, янги давр кишисини тарбиялашда Ўзбекистон Республикаси Президенти И.А.Каримов айтганларидек: “Тарбиячи устоз бўлиши учун, бошқаларнинг ақл-идрокини ўстириш, маърифат зиёсидан баҳраманд қилиш, ҳақиқий ватанпарвар, ҳақиқий фуқаро этиб етиштириш учун, энг аввало, тарбиячининг ўзи ана шундай юксак талабларга жавоб бериши, ана шундай буюк фазилатларга эга бўлиши керак” 3. Замонавий ўқитувчи – педагог кимларни ўқитаётгани ва тарбиялаётгани учун ўз буйнига жавобгарликни олади. У ўзининг касбий тайёргарлигига жавоб бериши билан бирга педагог, ўқитувчи, тарбиячи, муаллим бўлиш ҳуқуқига эга бўлиш учун жуда кўп изланиши, буюк мутафаккирларнинг қолдирган бебахо маърифий, маънавий, ахлоқий бойлигидан тўла – тўкис фойдаланиши ҳамда амал қилиши лозимдир. 4. Юртбошимиз томонидан маънавий-ахлоқий тарбия масаласига алоҳида эътибор берилмоқда. Замонавий оммавий ахборот воситаларининг ривожланиши, компьютер технологиялари, Интернет тармоғидан фойдаланишнинг оммалашуви жонли мулоқотнинг таъсирини сусайтирмоқда, айрим ёшларда маънавий қадриятлар ҳақидаги тасаввурлари талаб даражасида эмаслиги кузатилмоқда. Шунинг усун замонавий ўқитувчи имиджининг педагогик-психологик моделини яратиш катта аҳамиятга эга. Умумий хулосалар

Т А В С И Я Л А Р:  Таълим-тарбия тизимини миллий ва умуминсоний қадриятларга содиқлик, инсонпарварлик ва демократиклик тамойиллари асосида ташкил этиш.  Замонавий ўқитувчи имижини такомиллаштириш мақсадида таълим тизимида “Йил ўқитувчиси”, “Энг яхши замонавий педагог”, “Замонавий педагог аёл” кўрик- танловларининг мунтазам ўтказилиши мақсадга мувофиқдир.  Таълим ва маънавий-маърифий ишлар жараёни ўртасида ўзаро изчиллик ва узвийликни таъминлаш орқали ўқитувчиларда эркинлик, мустақиллик, ижтимоий, касбий- ижодий фаоллик сифатларини шакллантириш мақсадида туркум тадбирлар режасини ишлаб чиқиш.  Маънавиятлилик, зиёлилик фақат ўқимишлилик ва тарбия кўрганликнинг ўзи билан белгиланмайди. Бу анча кенг, маънодор тушунча. Азал-азалдан ўзбек халқи ўз бағрикенглиги, бошқа дин ва миллат вакилларига нисбатан хайрихоҳлиги, меҳмондўстлиги билан ажралиб турган. Замонавий ўқитувчи ёшларни айни шу фазилатлар асосида тарбиялаши халқимизнинг маънавий салоҳиятидан далолат беради.

ФОЙДАЛАНИЛГАН АДАБИЁТЛАР РЎЙХАТИ:  Каримов И.А . Баркамол авлод–Ўзбекистон тараққиётининг пойдевори. Т., 1997, 10-бет.  Ўқувчи маънавиятини шакллантириш . Т у зувчилар: Ж.Фозилов, Р.Султонов, Ҳ.Саидов. – Т.: “Маърифат-Мададкор”, 2000. – 7-19-б.  Ўзбекистон Республикаси Президентининг “Ўзбекистон Республикасида ёшларга оид давлат сиёсатини амалга оширишга қаратилган қўшимча чора-тадбирлар тўғрисидаг”ги ПҚ-2124 – сонли Қарори.  Вазирлар Маҳкамасининг 2006 йил 16 февралдаги “Педагог кадрларни қайта тайёрлаш ва уларнинг малакасини ошириш тизимини янада такомиллаштириш тўғрисида”ги 25-сонли Қарори.  Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2006 йил 13 апрелдаги “Малака ошириш тизимини такомиллаштириш тўғрисида”ги 76-сонли буйруғи.  Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2012 йил 12 октябрдаги “Чет тилларни ўрганиш тизимини янада такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги ПҚ- 1875-сонли қарори.  Азизхўжа е ва Н.Н. Ўқитувчи мутахассислигига тайёрлаш технологияси. – Т.: ТДПУ, 2000. – 52 б.  Очилов М. Муаллим – қалб меъмори. Сайланма. – Т.: Ўқитувчи, 2001. – 432 б.  Очилов М., Очилова Н. Ўқитувчи одоби. Т.: Ўқитувчи, 1987.– 134 б.  Мунавваров А.Қ. Педагогика. – Т.: Ўқитувчи, 1996. – 200 б.

Эътиборингиз учун раҳмат!

O'xshashlar

Ўқитувчи фаолиятида педагогик қобилият

Педагогик компетентлик, креативлик ўқитувчи фаолиятининг асоси сифатида

Tалаба шахсини шакллантиришда педагогик-психологик аспект

Педагогик фикр тарихи ва мактаб амалиётида ўқитувчи маҳорати масалалари

Педагогик жараённи бошқариш ва унинг психологик талаблари