Тарих дарси самарадорлигини ошириш йўллари - Pedagogika - Slaydlar

Тарих дарси самарадорлигини ошириш йўллари

Yuklangan vaqt:

13.11.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

13003.081054688 KB

Ko'chirib olish

Тарих дарси самарадорлигини ошириш йўллари

• 1. Тарих дарси самарадорлигини оширишнинг илмий-услубий ва дидактик негизлари • 2. Тарихни ўрганишнинг асосий омиллари ва қонуний жараёнлари

Ўқув-тарбия жараёнини янада такомиллаш-тириб бориш учун уни ташкил этишнинг асосий шакли - дарс самарадорлигини ошириш керак

Ўқувчини уй вазифасини бажариш учун сарф этадиган вақти, унинг натижалари ҳам дарс самарадорлигини педагогик жиҳатдан тўғри ташкил этишга бевосита боғлиқдир .

Ўқитувчи томонидан дарс жараёнида ўрганилади- ган мавзунинг мотивацияси, дарснинг таълимий тарбиявий мақсадлари, унда ривожлантириб бориладиган таълимнинг ўрни, уларни талабалар онгига етқазиш методикаси, воситалари, дидактик материалларнинг атрофлича пухта ишлаб чиқилган моделининг янги педагогик технологиялар асосида ишлаб чиқилмаган.

Дарс самарадорлигини оширишга салбий таъсир кўрсатаётган асосий камчиликлардан бири дарс жараёнида ўқувчилар фаолликларини ошириш учун айнан мавзуга доир муаммоли таълимни ташкил эта билмаслик, дарс жараёнида даврий матбуот ва бадиий адабиётлардан мақсадга мувофиқ фойдаланмаслигида.

Муаммоли таълим - таълим-тарбиянинг илғор педагогик амалиёти ва назариясининг анъанавий таълимотини яхлитлиги натижасида қўлга киритилган ютуғи бўлиши билан бир вақтда, ўқувчиларни умумий ва маънавий ривожланишларининг энг самарали воситаси ҳам ҳисобланади.

Муаммоли таълим - ўқувчиларнинг мустақил таҳлилий тафаккур қобилиятлари ва тадқиқот фаолиятларини ривожлан- тириб боришга йўлловчи фаннинг тайёр хулосаларини ўзлаштира боришлари жараёнига ва бир вақтда ўзларининг тарих ўқитиш жараёнидаги энг самарали туридир.

амалиётда ҳар қандай ажратилган вақт-дан самарали фойдаланиш омиллари а) талабаларнинг билимларига нисбатан фронтал, индивидуал, гуруҳларга бўлиб дифференциациялаш; б) ўқиш учун ажратилган вақтнинг ҳар бир сониясидан ниҳоятда самарали ва дарс олдига қўйилган мақсадга мувофиқ фойдаланишга ҳаракат қилиш ва унга эришиш йўлларини тадқиқ этиш

ҳар қандай тажрибали тарих ўқитувчиси ўзининг педагогик фаолиятида дарс материалла- рини танлаш ва уни дарс жараёнининг қайси ўрнида дидактик усуллар ва методик воситалар ёрдамида мазкур дарснинг бош ғоясига тўла бўйсиндирилган бўлиб, ўзида дарснинг таълимий ва тарбиявий вазифаларини, шунингдек, тизимли равишда ривожлантирилиб бориладиган таълимнинг мақсадига аниқ йўналтирилган бўлиши керак.

Ўқувчиларни билиш имкониятлари, Тарих дарслари жараёнида ўқувчи- лар томонидан тарихий билимларни эгаллашлари ва тушуниб билишлари, тарихий тафаккурларнинг ривожла- ниб бориши, тарихий воқеа ва ҳодисаларни аниқ тасаввур этишлари, сабаб, моҳият, мотива- цияларини аниқ тушуна билиш, иродали ва таъсирчанлик даражалари, шунингдек, уларни тарих фанининг қайси соҳасига бўлган қизиқиш даражаларини шакллантириб боришни таъминлаш.

Ўқитувчи ва ўқувчининг тарих ўрганиш жараёнидаги фаолияти. Тарих ўқитиш жараёнида ўқитувчи томонидан қўлланиладиган янги педагогик технологияга асосланган методлар системаси, методик усуллар, уларнинг фаоллигида амалга ошириб борилади.

Тарих таълимининг натижалари. Ўқувчиларнинг тарихий билимлар даражасини тарих таълими олдига қўйилган мақсадларига мос келиши, миллий ғояси ва мафкура эътиқодларига, тарихий билимларни эгаллаш- ларига, тарихий воқеа ва ходисаларнинг келтириб чиқарган мотивациялар ва эмоционал тафаккурларнинг ривожланиб боришига қанчалик таъсир кўрсатганлигида қандай намоён бўлади?

Ҳар қандай дарснинг самарадорлиги таъминлашда инсон омилидан кейин илмий-методик ва дидактик жиҳатдан давр талаби асосида тажриба- да синаб кўрилган ўқув дастурлари, дарсликлар ва ўқув-методик қўлланмаларни айтиш мумкинки, деярли ҳал қилувчи рол ўйнайди.

ҳар бир тарих ўқитувчиси дастур асосида навбатдаги дарсга тайёргарлик кўриши жараёнида қўлида мавжуд бўлган дарслик, методик қўлланма ва бошқа ўқув материалларининг мазмунига ижодий ёндошмоғи, имкон қадар тарих дарсининг илмий- методик ва дидактик жиҳатдан давр талаби даражасида ўтказишга алоҳида эътибор бермоғи лозим.

Samarali o'qitish - bu o'qituvchilarning turli xil o'qitish uslublarini birlashtirib yoki ularni alohida qo'llash orqali talabalarda mustaqil o'rganish qobiliyati, dars atmosferasini idrok etish, tushunish va kerakli bilimlarni egallash darajasi yuqori bo'lgan ta'lim jarayoni hisoblanadi.

Samarali o'qitishning asosiy xususiyatlari • Talabalarni turli xil faktlar, ko'nikmalar, qadriyatlar va tushunchalarni o'rganishlarini osonlashtirish • Sinfda yagona kursni emas, balki turli xil o'qitish strategiyalari, usullar va texnalogiyalarni yakka yoki kombinatsiyalangan holda ishlatish qobiliyatini o'qituvchilarda shakllantirish

"Ta'lim" keng ma'noda oldingi avlodlar tomoni- dan tashkil etilgan katta ijtimoiy ahamiyatga ega bo'lgan tajribalarni doimiy ravishda keyingi avlodlarga yetkazishga yo'naltirilgan umumiy jarayon, tor ma'noda esa, ijtimoiy institut, jamiyatning ijtimoiy quyi tuzilmalaridan biridir.

• "Sifat" esa falsafiy termin sifatida ob‘yekt yoki predmetning barcha muhim xususiyatlari yig'indisidir.

"Ta'lim" va "sifat" tushunchalarining mohiyatini uyg'unlashtiradigan bo'lsak, ta'lim sifati, bu uning xususiyatlari yaxlitligi, ta'lim oluvchi o'qishi va shaxsiy rivojlanishi uchun xizmat qiladigan eng qulay usullar birikuvidan iborat jarayondir.

• Samarali tarix o'qitish o'quvchilarga tayyor tarixiy xulosa qilingan ma'lumotlar bilan birga manba va dalilarni taqdim etishni talab etadi. • O'quvchi ma'lum tarixiy manbalarni (xoh yozma, xoh og'zaki bo'lsin) tahlil etgan holda tarixiy bilim va tasavvur hosil qilishi pedagogik nuqtai nazarda g'oyat samaralidir. Zotan, tarix darslarida ta'lim oluvchining xotirasini rag'batlantiruvchi usullardan ko'ra, uning mustaqil fikrlashini ta'minlaydigan usullardan foydalanish foydali hisoblanadi.

Tarixni o'qitish samaradorligini ta'minlash uchun, tarix o'qituvchisidan ma'lum bilim darajasi va ba'zi o'qituvchilik qobiliyatlariga ega bo'lishi, tarixiy voqealarni, faktlarni, odamlarni, jarayonlarni va o'ziga xoslikni tushunish va tushuntirish uchun transformatsiya, sharhlash, baholash, tahlil va sintez qobiliyatlari va ko'nikmalarga ega bo'lish talab etiladi.

Tarix o'qitish jarayonida boshqa ijtimoiy fanlar bilan o'zaro bo g'liqligidan kelib chiqib materiallar tayyorlash, masalan geografiya, fuqarolik bilimlari, diniy madaniyat va axloqshunoslik fanlaridagi ma'lumotlardan foydalanish talabalarga nafaqat mavzularni yaxshiroq o'rganishga yordam beradi, balki umuman ijtimoiy voqeliklarni idrok etish va real hayotni tushunish imkoniyatini beradi.

Dars jarayonida tarixiy materiallar va manbalardan (tarixiy hujjatlar, tarixiy ashyolar, rasmlar, xaritalar) foydalanish juda muhim va foydalidir.

Bundan tashqari, tarix darslarida axborot- kommunikatsiya texnologiyalari va internetdan foydalanish o'quvchilarning aqliy rivojlanishiga hissa qo'shibgina qolmay, ularning tarixiy tafakkur va o'rganish darajalarini oshiradi.

O'zbekiston tarixini o'rganishda quyidagi ilmiy, metodologik masalalar asosiy o'rin tutadi: 1. Tarixni o'rganishning metodologik asoslarini rivojlantirish. Bunda tarix metodikasi bo'yicha mavjud turli xil ilmiy konsepsiyalarni o'rganish orqali ulardan foydalanish. 2. Tarixni o'rganish uchun ishlab chiqilgan yagona konsepsiyani amalga tadbiq etish. 3. O'rta va o'rta maxsus ta'lim, professional ta'lim, oliy ta'lim uchun yaratilayotgan darsliklarni yangi avlodini ishlab chiqishda yagona konsepsiyaga tayanish. 4. Tarix fanining dolzarb muammolarni o'rganishda turli fanlarning yutuqlari, fan, ta'lim va ishlab chiqarish integratsiyasi hamda klaster modeli asosidagi samarali hamkorlik faoliyatini tashkil etish. 5. Tarix fanini o'rganishga bag'ishlangan ilmiy-amaliy anjumanlarni o'tkazish va fanning dolzarb muammolarini o'rganish jarayonida erishilgan yutuqlarni monitoringini olib borish va hokazo.

O'xshashlar

Раҳбарнинг бошқарув ва шахсий самарадорлигини ривожлантириш йўллари

Инновацион технология ёрдамида таълим самарадорлигини ошириш йўллар

Ўқитиш жараёнида талабаларнинг мустақил фикрлаш қобилиятларини ошириш йўллари

Дидактика фанининг предмети ва вазифалари

Нутқ техникаси ва уни эгаллаш йўллари