Maktab-oila-mahalla hamkorligini amaliyotga tatbiq etish mexanizmlarini yaratish - Pedagogika - Slaydlar

Maktab-oila-mahalla hamkorligini amaliyotga tatbiq etish mexanizmlarini yaratish

Yuklangan vaqt:

06.08.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

8629.986328125 KB

Ko'chirib olish

Maktab-oila-mahalla hamkorligini amaliyotga tatbiq etish mexanizmlarini yaratish

“ Tarbiyasi va o‘qishida muammo bo‘lgan o‘quvchilarning ota-onalari va mahalla faollari bilan shug‘ullanib, muammolarni yechishga qaratilgan aniq choralar ko‘radi. Agar maktabning ichiga butun xalq, butun jamoat bilan kirmasak, natija bo‘lmaydi”. Shavkat Mirziyoyev (2024-yil 5-fevral)

Muammoning dolzarbligi 1. Oilada otalar iqtisodiy muammolarni hal etish vazifasini bajaruvchiga aylangan; 2. Farzand tarbiyasi bilan shug‘ullanadigan aksariyat onalarda boshlang‘ich bilimlar yetarli emas; 3. Aksariyat oilalar bola ta’limi va tarbiyasiga faqat maktab mas’ul deb hisoblaydi; 4. Ota-onalar maktabga farzandlari bilan muammo yuzaga kelgandagina tashrif buyuradilar. Oilaviy muammolar: Maktabdagi muammolar: 1. Ota-onalar bilan majlislarning rasmiy tusda tashkil etilishi; 2. Ota-onalar bilan muloqotda o‘quvchining yetarlicha rag‘batlantirilmasligi; 3. “Ochiq eshiklar kuni” ning kam tashkil etilishi yoki umuman tashkillanmasligi; 4. Hamkorlikning ko‘r-ko‘rona va hisobot uchun tashkil etilganligi. Mahalladagi muammolar: 1. Maktab murojaat qilmagunicha o‘zi tashabbus bilan maktabga chiqmasligi; 2. Oilalarga faqatgina moddiy tomondan ko‘mak berishga odatlanib qolinganligi; 3. “Oila-mahalla-maktab” jamoatchilik kengashi faoliyati samarali yo‘lga qo‘yilmaganligi; 4. Farzand tarbiyasida faqat oila va maktab mas’ul deb qarab kelinganligi.

Amaliy topshiriq jarayonida quyidagi adabiyotlarni tahlil qildim - Inomova M.O. Oilada bolalarni ma’naviy-axloqiy tarbiyalashda milliy qadriyatlardan foydalanishning pedagogik asoslari - Quronov M. O‘zbekiston umumta’lim maktablarida milliy tarbiyaning ilmiy-pedagogik asoslari -Yu.I.Biktuganov. “O‘qituvchilarning oila va jamoatchilik bilan o‘zaro munosabatlari”. Ural davlat universiteti - Bolalar va yoshlar uchun Avstraliya tadqiqot ittifoqining “Maktab jamoalari uchun ota-ona va oila boshqaruvini amalga oshirish bo‘yicha qo‘llanmasi” - Ubaydullayeva R., Ata-Mirzayev O, Quronov M. О Oila va barkamol avlod tarbiyasi. – T.: “Ijtimoiy fikr” -Ibn Sino “Tadbiri manozil” - Boshlang‘ich sinf o‘quvchilari ota-onalarining Milliy Kengashining “ota-onalar assotsiatsiyasining samarali faoliyati” (Irlandiya, Dublin, 2010-yil) -Shimoliy Karolina umumta’lim maktablarining “Ota-onalar va oila ishtiroki” nomli qo‘llanmasiO‘rganilgan adabiyotlarning barchasida maktab bilan bir qatorda oila hamda jamoat tashkilotlarining mas’uliyati keng yoritilgan. Barkamol avlod tarbiyasida, garchi o‘quvchi aksariyat vaqtini maktabda o‘tkazsada, lekin oilaning tutgan o‘rni salmoqliroq ekanligi ta’kidlangan. 01 15 1A 01 15 01 0F 01 23 08 01 07 01 01 30 18 01 07 0B 06 25 12 19 06 15 15

Mavzuga oid me’yoriy-huquqiy hujjatlar : O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1993-yilda ishlab chiqilgan “Oila, mahalla, ta’lim muassasalari hamkorligi Konsepsiyasi” O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2012-yil 19-iyundagi “Barkamol avlodni tarbiyalashda oila instituti va fuqarolarning o‘zini o‘zi boshqarish organlarining ta’lim muassasalari bilan o‘zaro hamkorligini yanada rivojlantirish chora-tadbirlari to‘g‘risida” 175-sonli qarori Xalq ta’limi vazirligining 2004 yil 26 fevraldagi Hay’at majlisining qarori bilan tasdiqlangan “Barkamol avlodni tarbiyalashda oila , mahalla, maktab hamkorligi Konsepsiyasi”; O‘zbekiston Respublikasining 2020-yil 23-sentyabrdagi 637-sonli Qonuni O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2022-yil 28-yanvardagi “2022-2026-yillarda mo‘ljallangan yangi O‘zbekistonning taraqqiyot strategiyasi to‘g‘risida” gi PF-60- sonli farmoni

Mavzuni o‘rganishdan maqsad: o‘quvchilarning sifatli ta’lim olishlarini yanada takomillashtirish uchun kelgusi ish faoliyatimda oila-mahalla-maktab hamkorligi yuzasidan o‘rgangan nazariy bilimlarim, tadqiq qilgan materiallarimdagi yangiliklar hamda bu borada xorijiy davlatlar ta’lim tizimida amalga oshirilgan va samara bergan tajribalarni millatimiz an’analariga, urf-odatlariga, qadriyatlariga mos jihatlarini amaliyotga tatbiq etish Faoliyat olib borayotgan ta’lim maskanimda har bir o‘quvchining yetuk shaxs, komil inson, Vatan ravnaqiga hissa qo’shadigan, xalq manfaatlari yo‘lida sidqidildan xizmat qiladigan fidoiy kadr bo‘lib yetishishida nafaqat maktab, balki oilasi hamda u yashab turgan mahallaning birday harakat qilishiga erishish. O‘quv amaliyoti davrida amaliyot o‘tgan maktablarimda oila- mahalla-maktab hamkorligi doirasida amalga oshirilgan ishlardan o‘zim uсhun maqbul deb topganlarimni kelgusi faoliyatimda qo‘llash. Shular asosida ta’lim sifatini oshirishga xizmat qilish, o‘quvchilar tarbiyasida oila va mahalla kabi muhim shaxs va jamoa sifatida ishtirok etish.

01. 02. 03. 04.Muammoga yechim topishda, eng avvalo, hamkorlik jarayoni ishtirokchilarining har birlari uchun vazifalar taqsimoti ishlab chiqish maqsadga muvofiq. Chunki vazifalar umumiy belgilangan taqdirda nazoratni aynan kimdan so‘rab olish muammosi vujudga kelishi bilan bir qatorda mas’uliyat hissining kamayib borishi xavfi vujudga kelishi mumkin. Vazifalar: avvalambor, oilada sog‘lom muhitni rivojlantirish, bir-birlariga g‘amxo‘r bo‘lish, farzandlarga dunyoviy bilimlar berish, ma’naviyatli inson bo‘lib yetishishiga intilish bolalarni mustaqil fikrlashga o‘rgatish va Vatanga muhabbat tuyg‘usini shakllantirish; bolalarning bo‘sh vaqtlarida qo‘shimcha ta’lim berish hech bo‘lmaganda 1 oyda 1 yoki 2 marta maktabga tashrif buyurib, dars jarayoniga halal bermagan holda farzandining dars mashg‘ulotlarida kuzatuvchi sifatida ishtirok etish maktab rahbariyati va sinf rahbari bilan doimiy muloqotda bo‘lish (onlayn va oflayn); sanitariya-gigiyenik, ekologik ko‘nikmalarni singdirish, diniy aqidaparastlik, ichkilikbozlik, giyohvandlikka qarshi tarbiyani amalga oshirishOilaning vazifalari:

01. 02. 03. 04.Vazifalar: tarbiyaviy ishlar o‘tkazish dasturi va shu dastur asosida mahallada yashovchi har bir bola bilan bu tarbiyaviy ishlarni olib borish; mahallada bolalar dam olishlariga, qiziqarli mashg‘ulotlar bilan shug‘ullanishlariga imkoniyat yaratib berish; mahallada tarbiyaning ta’sirini oshirish; hafta davomida mahalla hududidagi maktabga tashrif buyurish, maktabning tadbirlarida faol ishtirok etish, o‘quvchilarning ta’limi va tarbiyasi borasida maktab bilan doimiy hamkorlikni yo‘lga qo‘yish; mahalla tomonidan o‘quvchilarga ko‘rik-tanlovlar, bayram, sport musobaqalarini o‘tkazish; mahalla faollari tomonidan maktab bilan birgalikda ta’lim- tarbiya jarayonida amalga oshirilishi kerak bo‘lgan masalalarni muhokama qilishda qatnashishi va oqilona yechimlarini topishda faollik ko‘rsatilishi; mahalla o‘z hududidagi ijtimoiy va iqtisodiy yordamga muhtoj oilalarni aniqlab, ularni qo‘llab-quvvatlab va farzandlarining bilim hamda tarbiya olishlariga bosh- qosh bo‘lishi; ma’nan nosog‘lom oilalarni mahalla уig‘inlarida muhokama qilish, ularga nisbatan jamoatchilik choralarini ko‘rishMahallaning vazifalari:

01. 02. 03. 04.Vazifalar: sinf va maktab ota-onalar majlislari (rasmiy majlislardan voz kechish, muammolarni va kamchiliklarnigina muhokama qilinadigan yig‘inlar o‘rniga ko‘ngilochar uchrashuvlar, o‘zaro ishonch va hamkorlikka asoslangan majlislar tashkillash va o‘tkazish o‘quvchilarning oilalariga borib o‘rganish. Bu – oila bilan aloqa qilishning eng samarali shakllaridan biridir. Bunda sinf rahbari o‘quvchining ota-onasi , uning yashash sharoiti, moddiy imkoniyatlari bilan tanishishga imkon topadi ota-onalarni maktabga taklif etish (turli xil tadbirlar, “ochiq eshiklar kuni”, ota-onalar uchun seminar-treninglar tashkil etish); Bundan maqsad, faqatgina o‘quvchilarning xulqi, savodliligi va boshqa xususiyatlari bilan ota-onani tanishtirish emas, balki shu bilan birgalikda ota-onalarga pedagogik va ruhiy maslahatlar berib, ularga o‘quvchini oilada tarbiyalashlariga yordam ham qilishdir a) ota-onalarni tarbiya sohasidagi adabiyotlar bilan tanishtirish; b) “ota-onalar, sizlar uchun” degan mavzuda jurnal; v) faol ota-onalarning tarbiyaviy ish tajribalari bilan boshqa sinf rahbarlarini tanishtirish kabi ishlar olib borilishi lozimMaktabning vazifalari:

Muammo yuzasidan xorijiy tajribalarning o‘rganilganligi Finlyandiya maktablarida ota-onalarning ishtiroki juda katta ahamiyatga ega. Fin modeli ota-onalar va o‘quvchilar o‘rtasidagi hamkorlikni oshirishga asoslangan. Ota-onalar o‘quvchilarning ta’lim va tarbiyasi ustida o‘zlarining ishtirokini ko‘rsatishda muhim rol o‘ynaydilar. Bu modelda ota-onalar mashhur "kunlik bir so‘z" (One daily word) darslariga qatnashib, o‘quvchilarning ta’lim jarayonini o‘zlashtirishlariga yordam berishadi. Ularning ishtiroki, o‘quvchilarning o‘zlarini rivojlantirish va o‘qituvchilar bilan o‘zaro aloqalarini kuchaytirishga yordam beradi. Bundan tashqari, ota-onalar maktab ishlariga qatnashish va o‘quvchilarning ta’limiy muhitini o‘rganish va yaxshilashga yordam berishadi Finlyandiya : Kanada : Kanadada ota-onalar maktablarda o‘quvchilarning ta’lim va tarbiyasiga qo‘llab-quvvatlash uchun bir nechta vazifalarni bajarishadi. Ular quyidagilar: a) O‘quvchilar bilan ishtirok etish b) O‘quvchilarning ma’naviy va jismoniy rivojlanishini ta’minlash d) O‘quvchilar va o‘qituvchilar orasidagi aloqalarni kuchaytirish Yaponiya : Yaponiyada ota-onalar, "ko-yo-kai" deb ataladigan o‘quvchilar ota-onalar assotsiatsiyasiga a’zo bo‘lishadi. Bu assotsiatsiya ota-onalar va maktablar o‘rtasidagi hamkorlikni ko‘rib chiqish va ta’minlash maqsadida ishlaydi. Yaponiyada ham mahallalar mavjud. Mahallada ham “Yoshi kattalar jamiyati” (“Cho’ nai kai”) tuziladi, unda ham 1 nafar rais, 2 nafar o‘rinbosar bo‘ladi.

QIYOSIY TAHLIL: T/r Amaldagi holat (O‘zbekistonda) Amaldagi holat (Xorijda) Taklif 1. O‘zbekistonda oila-mahalla-maktab hamkorligi yo‘lga qo‘yilgan O‘rta Osiyodan boshqa xorijiy davlatlarda faqatgina oila-maktab hamkorligi mavjud, aksariyat g‘arb davlatlarida mahalla tushunchasi yo‘q Maktab bilan hamkorlikda oila kabi mahallaning ham faollik ulushiga erishilsa, maqsadga muvofiq bo‘lar edi 2. O‘zbekistonda hamkorlik borasidagi so‘rov aksariyat hollarda faqatgina ta’lim muassasasiga qaratilgan bo‘ladi So‘rov deyarli yo‘q, ota-onalar farzandining kelajagi bevosita oilaga bog‘liq ekanligini his qilgan holda maktabga tashrif buyuradilar Tizim faoliyatini yo‘lga qo‘yishda ota-onalarning rasmiyatchilik uchun emas, o‘zi xohlab ta’lim muassasasiga kelishi borasida televideniye ko‘rsatuvlari, ijtimoiy roliklar hamda treninglar tashkil etilsa, maqsadga muvofiq bo‘lar edi 3. Ko‘plab ta’lim muassasalarida oila- mahalla-maktab hamkorligi muammolar yuzaga kelgandagina murojaat etiladigan tizim Tizim hujjat uchun emas, amaliy jihatdan ko‘proq yo‘lga qo‘yilgan Har ikki muassasa hamda oila bu hamkorlik negizini to‘liq anglab yetib, ko‘proq songa emas, sifatga ahamiyat bersa, maqsadga muvofiq bo‘lardi. 4. Pul yig‘imlari mumkin emas, homiylikni hamma ham istamaydi Yaponiyada yonidan pul sarflamay, kerakli chiqindilarni sotish orqali ota- onalar qo‘mitasiga mablag‘ yig‘iladi Ota-onalar maktabga moddiy tomondan yorsam bermasa ham, farzandining ta’limiga va tarbiyasiga maktab kabi xayrixoh bo‘lsalar, hamkorlik tizimi o‘z samarasini berishi mumkin 5. Maktabda ota-onalar majlislariga asosan onalar kelishadi Ota-onalar birday mas’uliyatni his qiladi “ Otalar majlislari” ko‘proq norasmiy, noan’anaviy, qiziqarli tashkil etilsa, otalar farzandlar ta’limiga va tarbiyasiga yana ham mas’uliyatliroq bo‘ladi

Xulosa: ta’lim tarbiya jarayonida hamkorlik harakatlarining ish birligi; 01. tarbiyalanuvchiga hurmat va talabning uyg‘unligi02. ota-ona farzandining maktabgacha bo‘lgan davrdagi jismoniy, aqliy va ma’naviy rivojlanishini ta’minlash03.Xulosa qilib aytganda, oila, mahalla, maktab hamkorligida quyidagi tamoyillarga amal qilinganida samaradorlik yanada yuqoriroq bo‘ladi: 04. hamkorlik jarayoni sub’ektlarning teng huquqliligi va yuksak mas’uliyati

Xulosa: oʻquvchi, oʻqituvchi, ota-ona; 01. maktab, oila, mahalla, jamoatchilik 02. 03.Bularning barchasi bolaning yetuk inson bo‘lib voyaga yetishida muhim ahamiyatlardan biri hisoblanadi. Tarbiyaviy, tashkiliy, uslubiy ishlarni hayotga tatbiq etishda har bir fuqaro, oila, mahalla va maktab oʻzining shart-sharoiti, atrof-muhitni tahlil qilib: oila, mahalla, maktab yoʻnalishlariga amaliy tarbiya ishlarini hayotga tatbiq etib va shu kun talabi darajasida targʻibot ishlarini olib borilsa, natijada tarbiya masalalari boʻyicha ijobiy yutuqlarga erishish mumkin

Oila-mahalla-maktab hamkorligi borasida amalga oshiriladigan ishlar yuzasidan chora- tadbir rejasi T/ r Muammo Amalga oshirish mexanizmi Mas’ullar Muddati Natija 1. Maktabda “Oila-mahalla- maktab” jamoatchilik kengashini tuzish Muammolarni aniqlash, maqsad qo‘yish, reja tuzish, amalga oshirish choralarini ishlab chiqish Maktab ma’muriyati, mahalla, kuzatuv kengashi a’zolari O‘quv yili boshida Ishlarning tizimli yo‘lga qo‘yilishiga asos solinadi 2. Ota-onalarning ehtiyoj yuzaga kelgandagina emas, balki ixtiyoriy ravishda maktabga kelishlariga erishish 1. “Ochiq eshiklar kuni” ni ko‘tarinki ruhda tashkillash Maktab jamoasi Har chorakda 1 marta Ota-onalarning maktab faoliyati ko‘ngilli ravishda tanishishiga zamin yaratiladi 2. Turli xil tadbirlar, fan haftaliklari, “Sportchi oila”, “Pazanda oila”, “Ixtirochi oila” kabi musobaqa va tanlovlar tashkil etish Maktab jamoasi, mahalla, ota-onalar Chorak davomida, reja asosida Mahallaning ham oila bilan birday maktabga jalb qilinishiga erishiladi, mahallada ham ota-onalarning davomatini tahlil qilishga imkon yaratiladi, ota-onaning nazdida maktab farzandining taqdiriga befarq emasligiga ishonch hosil qilinadi. 3. Fan o‘qituvchilarining dars mashg‘ulotlariga ota-onalarni hech bo‘lmaganda 1 oyda 1 marta dars kuzatishga taklif qilish Maktab jamoasi, ota- onalar Sinf o‘quvchilarining ro‘yxati asosida jadval shakllantirib Fan o‘qituvchisining mas’uliyati bir pog‘ona oshadi, ota-onasi tahlilga kelgan o‘quvchida faollik oshadi, ota- ona farzandining bilim olishidan bevosita xabardor bo‘ladi 3. Maktablarda ota-onalar majlislarining rasmiy o‘tkazilishi Majlislarni muammolarga bag‘ishlangan mavzularda emas, aksincha, seminar, trening, qiziqarli bahs va munozara tarzida tashkillash, majlislarni o‘ziga xos nomlash hamda har bir o‘quvchini qaysidir jihati va sifati uchun taqdirlash Maktab jamoasi, mahalla O‘quv yili davomida 5 marta Ota-onalarning keying majlislardagi davomati soni oshib boradi

Oila-mahalla-maktab hamkorligi borasida amalga oshiriladigan ishlar yuzasidan chora- tadbir rejasi T/ r Muammo Amalga oshirish mexanizmi Mas’ullar Muddati Natija 4. Mahallaning maktab faoliyatiga ko‘mak berishiga erishish Maktabda o‘tkaziladigan har bir tadbir, yig‘ilish va muhim sanalarda mahalla faollarini taklif qilish. Mahallaning har kuni kamida 1 marta maktab bilan bevosita muloqotga kirishishiga erishish Mahalla, maktab jamoasi Yil davomida Ketma-ket taklif qilishlar natijasida mahallaning maktabga tashrifi va muloqotga kirishuvi kunlik odatga aylanadi 5. Ota-onalarning o‘zlarida boshlang‘ich pedagogik bilimlarning yo‘qligi Maktabda “Ota-onalar universiteti”, “Ota-onalar assotsiatsiyasi” tashkil etish Mahalla, maktab, ota- onalar qo‘mitasi a’zolari O‘quv yili boshida Ota-onalarning farzandlari ta’limiga, uy vazifasiga, topshiriq va loyihalariga yordam berishlariga erishiladi 6. Mahallada, oilada, maktabda kitobxonlikning yetarlicha targ‘ib qilinmasligi 1. Maktabda kitob yarmarkalari, turli xil fan kechalarini tashkil qilish Maktab axborot-resurs markazi, nashriyotlar Chorak davomida, reja asosida O‘quvchilarning va oilaning kitob fondi boyishiga erishiladi 2. Maktab va mahallalarda yosh kesimida o‘quvchilar va ota-onalar “Yosh kitobxon”, “Kitobxon oila” tanlovini tashkil etish Mahalla, maktab jamoasi Yil davomida Ota-onalarning va o‘quvchilarning kitobxonlikka qiziqishlari shakllanishiga erishiladi 3. Mahallada va maktabda “Zakovat” klublari tashkillash va bellashuvlar o‘tkazish Mahalla, maktab jamoasi Har chorakda Beriladigan savollarga javob izlash ehtiyoji yuzasidan bevosita kitobga murojaat qilinadi

Qachonki har birimiz mas’uliyatni teng olmas ekanmiz, biz kutgan buyuk kelajak bizdan uzoqlashib ketaveradi. Har bir xodim va rahbar o‘zi belgilagan vazifani yuksak darajada bajarsa, bizda haqiqiy rivojlanish bo‘ladi. Taqdimot g‘oyasi

E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT

O'xshashlar

Maktab seminarlarini tashkil etish

Ta’lim-tarbiya jarayoniga yangi pedagogik texnologiyalarni tatbiq etish

Ta’lim muassasasida ota-onalar va jamoatchilik bilan ishlash

Ota-onalarni maktab hayotiga jalb qilish va ular bilan samarali hamkorlikni yo‘lga qo‘yish

Muammoli ta'lim tеxnologiyalarini ona tili va adabiyot darslariga tatbiq etish