Хулқ-атворида психологик оғиши бўлган ўқувчиларни аниқлаш ва улар билан тарбиявий ишларни ташкил этиш масалалари - Pedagogika - Slaydlar

Хулқ-атворида психологик оғиши бўлган ўқувчиларни аниқлаш ва улар билан тарбиявий ишларни ташкил этиш масалалари

Yuklangan vaqt:

03.08.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

4224.51953125 KB

Ko'chirib olish

“ Хулқ-атворида психологик оғиши бўлган ўқувчиларни аниқлаш ва улар билан тарбиявий ишларни ташкил этиш масалалари ”

Ҳулқ-атвор — ахлоқшунослик тушунчаларидан бири. Инсоннинг феълатвори билан боғлиқ ахлоқий ҳодиса бўлиб, киши феълининг ахлоқийлик доирасида намоён бўлиши тушунилади. Инсоннинг ахлоқийлик доирасидаги хаттиҳаракатлари Хулқдан ташқари одоб ва ахлоқ ўз ичига олади. Одоб инсон ҳақида ёқимли таассурот уйғотадиган, лекин оила, жамоа, жамият ва инсоният ҳаётида ўзгариш ясайдиган даражада аҳамият касб этмайдиган хаттиҳаракатлардан иборат бўлса, Ахлоқ — муайян жамият, замон, инсоният тарихи учун таъсир эта оладиган турли хаттиҳаракатлар мажмуи, инсоний камолот даражасини белгиловчи маънавий ҳодиса.

Жамиятда қабул қилинган қоидалар, хулқ-атвор нормаларидан хулқи четга чиққан ўсмирларни қийин, тарбияси оғир, девиант хулқли деб аталади. Нормал хулқ деганда ўсмир ривожланиши ва ижтимоийлашувининг ижтимоий муҳит билан муносабатларига мос тушиши тушунилади. Агар атрофдагилар ўсмирнинг у ёки бу ўзига хосликларига ўз вақтида ва тўғри аҳамият берса, ўсмирнинг хулқи нормал бўлади. Ўсмирнинг тарбияси оғирлиги, унинг жамиятда қабул қилинган норма ва қоидаларга риоя қилмаслик – фанда – девиация (хулқ оғишуви) деб аталади.

Девиант сўзи - лотинча “deviatio” сўзидан олинган бўлиб, чекиниш, бузилиш деган маънони англатади. Девиант хулқ-атвор – мавжуд жамиятда ўрнатилган ахлоқ меъёрларига мос келмайдиган инсоний фаолият ёки хатти- ҳаракат, ижтимоий ходисадир. Ёлғончилик, дангасалик, ўғирлик, ичкиликбозлик, гиёҳвандлик, ўз жонига қасд қилиш ва бошқа кўплаб шу каби ҳолатлар ушбу хулқ-атвор хусусиятлари ҳисобланади . Девиант хулқ-атворнинг энг кўп тарқалган ва жамиятда яққол намоён бўлиш тури – жиноятчилик бўлиб, ижтимоий меъёрнинг бузилиши сифатида ушбу ходиса фанда жуда қадимдан ўрганилган.

Хулқида оғиш ҳолатлари 4 та турга бўлинади: - Жисмоний; - Психик; - Педагогик; - Ижтимоий. Девиант хулқ-атвор бир шахснинг салбий хулқ-атвордан иборат фаолиятини, шунингдек, муайян гуруҳнинг оғма хулқ- атворларини ҳам ифодаловчи тушунчадир. Ўсмирнинг тарбияси оғирлиги, унинг жамиятда қабул қилинган норма ва қоидаларга риоя қилмаслик ҳолатлари фанда девиация (хулқ оғишуви) деб аталади.

ЖИСМОНИЙ: ПСИХИК ПЕДАГОГИК ИЖТИМОИЙ Касалликлар Кўриш, эшитишдаги бузилишлар Таянч-ҳаракат аппаратидаги бузилишлар Руҳий ривожланишда ортда қолиш Ақли заифлик Нутқ бузилишлариҲиссий-иродавий соҳадаги бузилишлар ИқтидорлиликО Ғ И Ш У В Л АР Ақлий ривожланиш, руҳий етишмовчиликлар билан боғлиқ. Туғма ёки касаллик, жароҳатланиш ва бошқа сабаблар оқибатида юзага келиши мумкин. «Ижтимоий норма» тушунчаси билан боғлиқ – қоидалар, хатти- ҳаракат намунаси, мумкин бўлган хулқ ўлчамлари . Сабаблар: ўтиш давридаги қийинчиликлар, ижтимоий ўрни ноаниқлиги, барқарорликнинг йўқлиги; экстремал холатлар (етимлик).Умумий ёки касбий таълим олишдаги ёки олмасликдаги нормалар билан боғлиқ. Сабаблар: ўқишни истамаслик, оиладаги ноқобиллик, экологик ва ижтимоий кескин ўзгаришлар, ривожланишдаги оғишувлар .Инсон соғлиғи билан боғлиқ бўлади ва тиббий кўрсатмаларга асосланади. Сабаблари: ирсий омиллар ёки ташқи таъсирлар

Хулқ оғишуви шакллари, яъни асосий йўналишларини Девиант хулқни шакллантирувчи ҳавф омилларини Хулқ оғишуви сабабларини, яъни ким ёки нима ёмон таъсир кўрсатаётганини Психолог (педагоглар) билиши керак:

Девиант хулқнинг уч шакли, яъни асосий йўналишлари ажратилади : Антисоциал хулқ Ассоциал хулқ Аутодеструктив хулқ

А н ти со ц и а л хул қ ҳу қ у қ и й н о р м а л а р га зи д б ў л га н в а и ж ти м о и й т а р ти б га ха в ф ту ғд и р у вч и в а ат р о ф д а ги л а р н и н г хоти р ж а м л и ги га р а ҳ н а сол у в ч и хул қ Ўзидан кичиклар ва кучсизроқ тенгдошларига зўравонлик қилиш, ҳайвонларга зарар етказиш Ўғрилик Вандализм Ўзгалар мулкига зарар етказиш Наркотиклар билан савдо қилиш Майда безорилик

А ссо ц и а л хул қ – ж а м и я т д а қ а бул қ и л и н га н а х л о қ и й н о р м а л а р д а н ш а хсл а р а р о м у н о са б а тл а р га х а в ф т у ғд и р а д и га н б ў й и н т ов л а ш :Уйдан қочишлар Мунтазам дарс қолдириш Агрессив хулқ Ёлғончилик Таъмагирлик Жинсий алоқалар, норматив бўлмаган нутқ.

А у тод ест р у к т и в ху л қ – ш а хсн и н г р и в ож л а н и ш и в а б а р к а м о л л и ги га х а в ф к ел т и р у в ч и т и б б и й в а п си хо л о ги к н о р м а л а р д а н о ғи ш и :Чекиш Токсикомания Наркомания Алкоголизм Суицид

. Ижтимоий психологик муаммоси мавжуд ўқувчилар деб – нотинч, нотўлиқ, ноқобил оилада вояга етаётган ва мазкур муҳит хулқ-атворига салбий таъсир ўтказаётган вояга етмаган ўқувчиларга айтилади Ижтимоий психологик муаммоли – тарбияси қийин ўсмирларни бир неча шартли гурухга ажратиш мумкин. -орсиз, масъулиятсиз ўсмирлар; -мустақил фикрга эга бўлмаганлар; -шахсий талаб ва эҳтиёжларини қондириш учун қонунбузарлик йўлига кирган ўсмирлар. Тарбияси оғир ўқувчилар деб - жамиятда қабул қилинган стандарт ва нормалардан оғишган болаларга айтилади. Психологик қийинчиликлар, шунингдек, вақтинчалик хиссий бузилишлар ва хулқ- атворнинг бузилишлари кўпчилик болаларда учрайди. Хозирги замонда хавфли гуруҳга кирувчи болалар сони ортиб бораётганлигини дунёдаги барча олимлар қайд қилишмоқда.

Руҳий ёки бошқа оғир бемор оила аъзолари бўлган, гиёҳвандликка, алкогол ичимлигига ружу қўйган ёки хулқ-атворида ассоциал мойилликка эга аъзолари бор бўлган оилалар Ота-онаси ўртасида тушунмовчилик, адоватнинг мавжудлиги, меҳр-муҳаббат танқислиги, ота-онадан бирининг ҳукмронлиги, зулмкорликнинг намоён бўлган оилалар Оилада ота нуфузга эга (авторитет) бўлган , шу билан бирга бола шахси ривожланиши билан умуман қизиқмайдиган, бола тарбияси учун она жавобгар бўлган оилалар;Болаларда ассоциал хулқни юзага келтирувчи оилалар характеристикаси:

ҲУЛҚ АТВОРИДА ПСИХОЛОГИК ОҒИШИ ЎЗИГА ХОСЛИГИ ВА ШАКЛЛАНТИРИШГА ОЛИБ КЕЛАДИГАН САБАБЛАР ҚУЙИДАГИЛАР :ҲУЛҚ АТВОРИДА ПСИХОЛОГИК ОҒИШИ ЎЗИГА ХОСЛИГИ ВА ШАКЛЛАНТИРИШГА ОЛИБ КЕЛАДИГАН САБАБЛАР ҚУЙИДАГИЛАР : Жумладан В.В.Ковалевнинг фикрича хулқ оғишнинг тўрт хил кўриниши мавжуд: 1) Мавжуд тартиб, талаб ва қоидаларга бўйсинмаслик кўринишидаги оғма хулқ. 2) Ижтимоий муҳитга, жамият нормаларига нисбатан норозилигини намоён қилиш мақсадидаги оғма хулқ. 3) Мавжуд хуқуқий нормаларга, қонун қоидаларга бўйсинмаслик замирида юзага келадиган оғма хулқ. 4) Шахснинг ситуацион вазиятда ўзини бошқара олмай қолишлик ва ўзига шикаст етказишга йўналтирилган оғма хулқ. Жумладан В.В.Ковалевнинг фикрича хулқ оғишнинг тўрт хил кўриниши мавжуд: 1) Мавжуд тартиб, талаб ва қоидаларга бўйсинмаслик кўринишидаги оғма хулқ. 2) Ижтимоий муҳитга, жамият нормаларига нисбатан норозилигини намоён қилиш мақсадидаги оғма хулқ. 3) Мавжуд хуқуқий нормаларга, қонун қоидаларга бўйсинмаслик замирида юзага келадиган оғма хулқ. 4) Шахснинг ситуацион вазиятда ўзини бошқара олмай қолишлик ва ўзига шикаст етказишга йўналтирилган оғма хулқ. . Ҳулқ атворида психологик оғишни шакллантиришга олиб келадиган сабаблар қуйидагилар:  шахснинг биологик камчиликлари;  рухий ривожланишидаги камчиликлар;  шахс тарбиясидаги нуқсонлар;  билиш фаолиятидаги камчиликлар;  мактаб таълими ва тарбиясидаги камчиликлар;  мактабдан ташқари муҳитдаги камчиликлар. . Ҳулқ атворида психологик оғишни шакллантиришга олиб келадиган сабаблар қуйидагилар:  шахснинг биологик камчиликлари;  рухий ривожланишидаги камчиликлар;  шахс тарбиясидаги нуқсонлар;  билиш фаолиятидаги камчиликлар;  мактаб таълими ва тарбиясидаги камчиликлар;  мактабдан ташқари муҳитдаги камчиликлар.

ҲУЛҚ АТВОРИДА РУХИЙ ОҒИШИ БЎЛГАН ЎҚУВЧИЛАР БИЛАН ТАРБИЯВИЙ ИШЛАРНИ ТАШКИЛ ЭТИШҲУЛҚ АТВОРИДА РУХИЙ ОҒИШИ БЎЛГАН ЎҚУВЧИЛАР БИЛАН ТАРБИЯВИЙ ИШЛАРНИ ТАШКИЛ ЭТИШ Хулқ-атворида ўзгариши бўлган болаларда бир қатор ўзига хос типик иллатлар кузатилади, улар:  ота-оналар, педагоглар ва бошқа катта ёшдагилар билан муносабатда  ўртоқлари, синфдошлари ва бошқа тенгдошлари билан муносабатда  ўзига муносабатда ва ўзини ўзи тушунишида  ички ягоналик, бошқалар билан бирлаша бўлаолмаслиги  ўқишдаги қийинчиликларни бошдан кечируви каби типик иллатлар кузатилади.Хулқ-атворида ўзгариши бўлган болаларда бир қатор ўзига хос типик иллатлар кузатилади, улар:  ота-оналар, педагоглар ва бошқа катта ёшдагилар билан муносабатда  ўртоқлари, синфдошлари ва бошқа тенгдошлари билан муносабатда  ўзига муносабатда ва ўзини ўзи тушунишида  ички ягоналик, бошқалар билан бирлаша бўлаолмаслиги  ўқишдаги қийинчиликларни бошдан кечируви каби типик иллатлар кузатилади. Бугунги кун психологик-педагогик тажрибалар тарбияси қийин болаларга психологик-педагогик ёрдам кўрсатиш учун қуйидаги тартибда иш тутишни тақазо этмоқда: 1. Ёш жиҳатларига қараб профилактика ва психокоррекция ишларни бошлаш талаби. Тарбияси қийин болаларнинг айнан ўсмирлик ёшида хулқидаги қатъий бузилиш шаклланган вақтда, профилактик ва коррекцион тадбирларга қўл урилади. Лекин хулқ-атвордаги ўзгариш болалик даврида намоён бўлган чоғда, унга чора кўриш мақсадга мувофиқдир . Шу боис кичик мактаб ёшидаёқ мақсадли профлактика ва психокоррекция ишларини анча илгари бошлаш лозим. 2. Ишни дифференциал ва индивидуал ташкил этиш. Бунда болаларнинг тарбиявий-профилактик жараёнида ёши ва жинсига қараб дифференциал ҳамда уларни ҳар бирини индивидуал хусусиятларга қараб ишни режалаштириш. 3. Ишдаги хилма-хилликни таъминлаш, яъни вазият, шарт-шароитига қараб усуллар, воситалардан фойдаланиш. 4. Инсонийлик муносабатидан ёндошиш. Болалар билан ишлаётганда уларни ҳар бир тоифасига қандай миллатга хослиги, дунёқараши, динидан қатъий назар унинг қизиқишларини ҳисобга олиб, унга очиқ кўнгиллик билан муносабат ўрнатиш лозим. 5. Минтақавий хусусиятларни ҳисобга олиш. Тарбияси қийин болалар билан тарбиявий-профилактик тадбирларни ўтказиш жараёнида уларни ижтимоий—маданий ва иқтисодий вазиятларга таяниб, у ташкил этилаётган минтақанинг хусусиятларини ҳисобга олиш лозим. Албатта юқорида санаб ўтилган талаблар умумийдир, аммо тарбияси қийин болалар билан ишлаётган вақтда уларга психологик-педагогик ёрдам кўрсатиш учун бир қатор метод, амаллар ва тактлардан фойдаланишни билиш лозим. Бугунги кун психологик-педагогик тажрибалар тарбияси қийин болаларга психологик-педагогик ёрдам кўрсатиш учун қуйидаги тартибда иш тутишни тақазо этмоқда: 1. Ёш жиҳатларига қараб профилактика ва психокоррекция ишларни бошлаш талаби. Тарбияси қийин болаларнинг айнан ўсмирлик ёшида хулқидаги қатъий бузилиш шаклланган вақтда, профилактик ва коррекцион тадбирларга қўл урилади. Лекин хулқ-атвордаги ўзгариш болалик даврида намоён бўлган чоғда, унга чора кўриш мақсадга мувофиқдир . Шу боис кичик мактаб ёшидаёқ мақсадли профлактика ва психокоррекция ишларини анча илгари бошлаш лозим. 2. Ишни дифференциал ва индивидуал ташкил этиш. Бунда болаларнинг тарбиявий-профилактик жараёнида ёши ва жинсига қараб дифференциал ҳамда уларни ҳар бирини индивидуал хусусиятларга қараб ишни режалаштириш. 3. Ишдаги хилма-хилликни таъминлаш, яъни вазият, шарт-шароитига қараб усуллар, воситалардан фойдаланиш. 4. Инсонийлик муносабатидан ёндошиш. Болалар билан ишлаётганда уларни ҳар бир тоифасига қандай миллатга хослиги, дунёқараши, динидан қатъий назар унинг қизиқишларини ҳисобга олиб, унга очиқ кўнгиллик билан муносабат ўрнатиш лозим. 5. Минтақавий хусусиятларни ҳисобга олиш. Тарбияси қийин болалар билан тарбиявий-профилактик тадбирларни ўтказиш жараёнида уларни ижтимоий—маданий ва иқтисодий вазиятларга таяниб, у ташкил этилаётган минтақанинг хусусиятларини ҳисобга олиш лозим. Албатта юқорида санаб ўтилган талаблар умумийдир, аммо тарбияси қийин болалар билан ишлаётган вақтда уларга психологик-педагогик ёрдам кўрсатиш учун бир қатор метод, амаллар ва тактлардан фойдаланишни билиш лозим.

Тарбия амаллари Биринчи гуруҳга: Ўқитувчининг ўқувчига мурожаат этиши орқали унинг шахсий эҳтиёжларини аниқлаш ёрдамида ташкил этиладиган амаллар. Ўқитувчи ўқувчига маслаҳат маъносида мурожаат қилиб, ўз муаммолари ҳақида сўзлаб беришини сўрайди ва шу асосида муаммонинг ечиш йўлларини топади. Яхши хатти-ҳаракатларга йўналиш бериш амали дан ўқитувчилар ўқувчиларга ёрдам зарур бўлганда кўмак берадилар. Бунда ижобий хатти-ҳаракатларга алоҳида урғу берилади. Ҳаёт истиқболини белгилашга кўмаклашиш амали . Педагог суҳбат жараёнида ўқувчининг ҳаёт режаларига аниқлик киритади. Шундан сўнгра ўқувчиларнинг режаларини амалга оширишига кўмак берилади. Ўзи ва бошқалар ҳақида сўзлаб бериш амали . Ўқувчи ҳар бир ўтган куни ҳақида ҳикоя ёзиши тавсия этилади. Шундан сўнгра уларга бошқача яшаш мумкинлиги сўралади. Менинг идеалим . Суҳбат жараёнида ўқувчининг идеали аниқланади ва унинг ижобий ахлоқий сифатлари ажратилиб баҳоланади Иккинчи гуруҳга гуруҳий фаолиятни ташкил этишга асосланган тарбия амалларини киритиш мумкин. Ушбу тоифадаги тарбия амалларидан бири фикрлар эстафетаси бўлиб, ўқувчилар берилган мавзу бўйича занжирсимон тарзда биридан сўнгра иккинчиси сўзлайди, бир-бирини тўлдиради, аниқлик киритади. Ўзини ўзи руҳлантириш амали . Ўқувчилар гуруҳларга ажралиб, бир-бирига маълум саволлар билан мурожаат қиладилар, Берилган савол ва жавоблар солиштирилиб, сўнгра муҳокама қилинади. Эркин мавзуда суҳбатлашиш амали. Бунда ҳар бир ўқувчи ўзи қизиқадиган бирор мавзу бўйича ҳикоя тузади ва гуруҳдагиларга ҳикоя қилиб беради. Учинчи гуруҳга ўқитувчиларнинг ўқувчиларга атрофидаги муҳитни ўзгартиришга йўналтирилган ташкилий фаолиятларига қаратилган амаллар киритилади. Кўрсатма бериш амали . Ўқувчиларга муомалага ва хулқ-атвор қоидаларига таяниб, берилган топшириқларни бажариш сўралади. Ўқувчилар ўйин қоидаларига мувофиқ ўз мулоҳозаларини беришлари мумкин. Таклифлар жараёнида ҳар бир ўқувчининг мавқеини ҳимоялаш инобатга олинади. Ролларни тақсимлаш амали . Ушбу тарбия амалида ўқувчилар берилган мавзуни билишига қараб роллар тақсимланади ва улар топшириқни бажариши сўралади .

ҲУЛҚ АТВОРИДА ПСИХОЛОГИК ОҒИШНИ ШАКЛЛАНТИРИШ ОЛДИНИ ОЛИШГА КАРАТИЛГАН ИШЛАРНИ РЕЖАЛАШТИРИШДА НИМАЛАРГА АХАМИЯТ БЕРИШ КЕРАК:ҲУЛҚ АТВОРИДА ПСИХОЛОГИК ОҒИШНИ ШАКЛЛАНТИРИШ ОЛДИНИ ОЛИШГА КАРАТИЛГАН ИШЛАРНИ РЕЖАЛАШТИРИШДА НИМАЛАРГА АХАМИЯТ БЕРИШ КЕРАК: 1. Биринчи навбатда ўқувчиларни якка психологик хусусиятларини билиш: "Хулқ-атвор бузилишларининг пайдо бўлишида ўспириннинг ўзига хос хусусиятлари алоҳида рол ўйнайди, бу тананинг тез ўсиши, балоғат ёшининг бошланиши ва тугаши, турли ҳил тана тизимлари, шу жумладан марказий асаб тизимининг органлари функциясини яхшилаш билан тавсифланади" Вояга етмаганлар ва ёшлар ўртасида жиноятчиликни олдини олиш психологик ёндошувида ўқувчиларни якка психологик хусусиятларини инобатга олиш керак1. Биринчи навбатда ўқувчиларни якка психологик хусусиятларини билиш: "Хулқ-атвор бузилишларининг пайдо бўлишида ўспириннинг ўзига хос хусусиятлари алоҳида рол ўйнайди, бу тананинг тез ўсиши, балоғат ёшининг бошланиши ва тугаши, турли ҳил тана тизимлари, шу жумладан марказий асаб тизимининг органлари функциясини яхшилаш билан тавсифланади" Вояга етмаганлар ва ёшлар ўртасида жиноятчиликни олдини олиш психологик ёндошувида ўқувчиларни якка психологик хусусиятларини инобатга олиш керак

. 15-18 ёшли ўсмир болаларда оила ва жамоада учрайдиган шахсий ва ўзаро муаммолар Ўсмирлардаги асосий психологик ўзгаришлар. 15-18 ёшда ўсмир ўзини аста-секин катта одам деб ҳис қила бошлайди, лекин одат ва хусусиятлари болаларча бўлиб қолади. Бу ҳиссиёт (ўрганиш) деб аталиб, ўсмирлардаги асосий психологик янгиликдир. Бу ҳиссиёт ўсмирларда: ўзига, атроф муҳитга, одамларга нисбатан янги ҳиссий позицияни юзага келтиради. Бунда ўсмирлар хулқ-атворларини катталар хулқи ва қадриятларига қайта ориентация қила бошлайдилар. Ўсмир ўз ҳуқуқлар доирасини кенгайтиради, катталарни эса чеклашни хоҳлайди. Катталар ва ўсмирлар орасидаги зиддиятларнинг сабаби: катталарда уларга нисбатан болаларча муносабатларнинг сақланиб қолишидир. Ўсмирнинг мустаққиллик даражаси ҳақидаги тасаввурлари катталар ва ўсмирларда турлича. Бу ёшда ўсмирларнинг тенгқурлари билан муносабатлари янги специфик функцияни бажара бошлайди, яъни бу муносабатларда ўсмир амалда катталар ахлоқ нормативларини ўзлаштира бошлайди. Ўсмирлар учун тенгдошлари билан ижтимоий мулоқот етакчи фаолият бўлиб қолади. Анатомо-физиологик хусусиятлари. Бу даврда ўсмирларда бутун эндокрин системасининг, хусусан гипофиз безининг активлашиши туфайли ўсмир организмида сифат жиҳатидан ўзгаришлар юз беради. Бу ҳолат қизларда 11-15 ёш, ўғил болаларда13-16 ёшда бўлиб, иккиламчи жинсий белгилар пайдо бўлади, ўсмирнинг ташқи кўриниши ўзгаради. Мускуллар массаси ва мускул кучи ўсади, бу ҳолат жинсий етилиш даврининг охирига бориб тезлашади. Ички органлар, хусусан юрак ўсади, баъзан юрак қон-томир системасида патологик ўзгаришлар юз беради. Билиш жараёнларининг ўсиши. Ўсмирнинг қизиқишлари ортади, билиш фаолияти мактаб программасидан ташқарига чиқади. Ўсмирнинг тафаккурида танқидийлик, мустақиллик ҳосил бўлади. Ўсмирнинг юзаки англаш сифати ўзгаради. Ўсмирнинг ўзи хақида ўйлаши,ўзини бошқалар билан таққослаш,ўсмирлик даврининг хусусиятларидандир. Ўсмирлар ўз камчиликлари устида ўйлайдилар, ўзидан қониқмаслик ҳисси пайдо бўлади. Оила ва оиладаги муҳит бола шахсиятининг шаклланишида муҳим аҳамият касб этади. Боланинг ота- онаси билан кўрадиган мулоқоти натижасида унинг ҳаёт ва воқеаликка нисбатан нуқтаи назари шаклланади, ижтимоий ва индивидуал хоҳишларининг амалга ошиши, агар амалга ошмаса, нимага бундай бўлганлигининг сабабини тушуниб етади .

ТАЪЛИМ МУАССАСАСИДА ПРОФИЛАКТИК ИШЛАРНИНГ МАҚСАДЛАРИ:ТАЪЛИМ МУАССАСАСИДА ПРОФИЛАКТИК ИШЛАРНИНГ МАҚСАДЛАРИ:  соғлом турмуш тарзи кўникмаларини тарғиб қилиш ва тарбиялаш;  соғлом турмуш тарзи кўникмаларини тарғиб қилиш ва тарбиялаш; вояга етмаганлар эътиборсизлигининг олдини олиш;  вояга етмаганлар эътиборсизлигининг олдини олиш; болалар ҳаёти ва соғлиғини ҳимоя қилиш;  болалар ҳаёти ва соғлиғини ҳимоя қилиш;  маданий ва оилавий қадриятларни тарғиб қилиш;  маданий ва оилавий қадриятларни тарғиб қилиш;  ўқувчиларга ижтимоий, психологик ва шахсий характердаги муаммолар ва қийинчиликларни ҳал қилишда профилактик ёрдам кўрсатиш . ўқувчиларга ижтимоий, психологик ва шахсий характердаги муаммолар ва қийинчиликларни ҳал қилишда профилактик ёрдам кўрсатиш .Профилактик ишлар

Профилактика – ходисанинг пайдо бўлишини олдини олишга қаратилган чора-тадбирлар тизимидир.Профилактика – ходисанинг пайдо бўлишини олдини олишга қаратилган чора-тадбирлар тизимидир. Ассоциал хулқ профилактикаси – бу илмий асосланган, ўз вақтида қўлланиладиган фаолият бўлиб, ўсмирларда бўлиши мумкин бўлган оғишувларнинг олдини олишга қаратилган; ижтимоий адолатни максимал даражада таъминлашга, вояга етмаганларга жамиятнинг ижтимоий-иқтисодий ва маданий ҳаётига тўлиқ киришига шароит яратишга, шахс ривожланиш жараёнини, таълим олишини ва қонунбузарликларни олдини олишини таъминлаб беришга қаратилган ишлар тизимидар.Ассоциал хулқ профилактикаси – бу илмий асосланган, ўз вақтида қўлланиладиган фаолият бўлиб, ўсмирларда бўлиши мумкин бўлган оғишувларнинг олдини олишга қаратилган; ижтимоий адолатни максимал даражада таъминлашга, вояга етмаганларга жамиятнинг ижтимоий-иқтисодий ва маданий ҳаётига тўлиқ киришига шароит яратишга, шахс ривожланиш жараёнини, таълим олишини ва қонунбузарликларни олдини олишини таъминлаб беришга қаратилган ишлар тизимидар. Профилактика тадбирларнинг вазифалари Профилактика тадбирларнинг вазифалари Вояга етмаганларнинг конституцион ҳуқуқларини таъминлаш ва ҳимоя қилиш Вояга етмаганларнинг конституцион ҳуқуқларини таъминлаш ва ҳимоя қилиш Ўсмирлар билан зўравонлик муносабатларни аниқлаш ва олдини олиш Ўсмирлар билан зўравонлик муносабатларни аниқлаш ва олдини олиш Қийин ҳаётий вазиятга тушиб қолган ўсмирларга ёрдам бериш Қийин ҳаётий вазиятга тушиб қолган ўсмирларга ёрдам бериш Ҳуқуқбузарликни олдини олишга ёрдам бериш Ҳуқуқбузарликни олдини олишга ёрдам бериш Оилалар билан профилактик ишлар олиб бориш Оилалар билан профилактик ишлар олиб бориш

ПРОФИЛАКТИК ИШЛАРНИНГ ВАЗИФАЛАРИ:  болалар ва ўспиринларнинг эътиборсизлиги ва жиноятчилик муаммоларини ҳал қилишга қаратилган хавф остида бўлган болалар ва ўспиринларни ижтимоий қўллаб-қувватлашнинг самарали тизимини яратиш;  болалар ва ўсмирларнинг ижтимоий реабилитациясини, мослашувини, интеграциясини таъминлаш, уларнинг ҳаёти ва соғлиғини муҳофаза қилиш;  мактаб ўқувчиларининг ҳуқуқбузарликларини олдини олиш бўйича профилактика ишларини ташкил этиш;  ўқувчилар ота-оналарининг ҳуқуқий маданияти ва ижтимоий-педагогик компетентлигини ошириш;  болалар ва ўспиринларда бепарволик ва ҳуқуқбузарлик муаммоларини ҳал қилишдан манфаатдор бўлган мутахассисларни фаолиятини мувофиқлаштириш ва ўзаро ҳамкорлиги;  ҳар томонлама психологик-педагогик, тиббий-ижтимоий, ижтимоий- ҳуқуқий, касбга йўналтириш ва меҳнатни қўллаб-қувватлаш, ижтимоий хавфли вазиятда бўлган болалар ва ўсмирларнинг бўш вақтини ва дам олишини таъминлаш бўйича чора-тадбирларни амалга ошириш.

Маънавий-маърифий ишлар бўйича директор ўринбосари, синф раҳбари (боланинг ижтимоий мослашувига ёрдам беради, оиласига кўрсатиш мумкин бўлган ёрдамни кўрсатади ва ҳоказо) Тиббий ходим (болани чуқурлаштирилган тиббий кўригини амалга оширади, тор мутахассислар кўригини ташкил этади.)Психолог (бола, унинг ота-онаси, ўқитувчилар билан олиб бориладиган коррекцион ишларга психологик ёндашувни ташкиллаштиради ва уларнинг кузатувини олиб боради). Коррекцион фаолиятни олиб борадилар :

Болаларга ҳаётга мослашиш учун муҳим бўлган интеллектуал, ижтимоий ва ахлоқий тайёргарликни берувчи гуманистик тарбия тизимини шакллантириш; Тарбиявий жараённинг бутунлиги, таълимнинг тарбиявий аҳамиятини ва тарбиянинг таълимий жиҳатини ошириш; Ноқобил оилаларни ўз вақтида аниқлаш; «Ҳавфли гуруҳ» ўсмирлари билан конструктив муносабатлар ўрнатиш кўникмаларини шакллантириш; Ота-оналар билан болалар ва ўсмирларда хулқ оғишуви ва уни корркциялаш муаммолари бўйича профилактик ишларни ташкил этиш; Мактабга мослаша олмаётган болаларга психологик-педагогик ёрдам беришни мукаммаллаштириш;Тарбиявий ишлар натижасида

Болалар ва ўсмирларда ўз ҳаёт тарзини ижобий ўзгартиришга интилишга мотивацияни шакллантириш ва ривожлантириш; Ўсмирлар учун соғломлаштириш тадбирларини ташкиллаштириш; Ўсмирларнинг бўш вақтидаги фаолиятларини ташкил этиш; Ахлоқий тарбия; Соғлом турмуш тарзини тарғиб қилиш ва оммалаштириш; Оилаларга ижтимоий ёрдам кўрсатиш; Касбга йўналтириш ва ишга жойлаштириш.

ЭЪТИБОРИНГИЗ УЧУН ТАШАККУР!

O'xshashlar

Тарбияси қийин ўқувчилар билан ишлаш методикаси

Тарбияси қийин ўқувчилар билан ишлаш методикаси

Yuqori sinf o`quvchilari bilan olib boriladigan ishlar

Тарбиявий ишларни режалаштириш ва унга қўйилган педагогик талаблар

Maktabgacha tarbiya muassasasidagi psixolog ishi