logo

Boshlang’ich ta’limdagi yangiliklar, kashfiyot va ixtirolar. Fanning ilmiy-nazariy asoslari bo‘yicha dolzarb muammolar

Yuklangan vaqt:

04.12.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

8631.0947265625 KB
Boshlang’ich ta’limdagi yangiliklar, kashfiyot va ixtirolar. Fanning ilmiy-nazariy asoslari bo‘yicha dolzarb muammolar  МАСТЕР-КЛАСС МАҚСАДИ: тингловчиларда ижодий фикрлашни шакллантиришга ҳисса қўшадиган ИМЕН технологиясининг усуллари билан таништириш.      Aгар биз ўйлашни ўргатмоқчи бўлсак, аввал ихтиро қилишни ўргатишимиз керак. 1989-yil TRIZ assotsiatsiyasi 1971 - yilda Altshuller Ozarbayjonning Boku shahrida TRIZ bo‘yicha “Ixtirochilar uyushmasi”ni tashkil qilindi1946-yil Genrih Saulovich Altshuller ixtirochilik muammolarini hal qilish nazariyasi Hamma narsada ijodkorlik! Bola qaror qilmasa-da, o‘rtoqlarining yechimlarni tinglaydi, kelajakda qaror qabul qilishni o‘rganadi.Muammoli vaziyatda yechim topishga o‘rgatadi, ixtirochilik muammolarini hal qilish amaliyotidir. Ixtirochilik masalalarini yechish nazariyasi Murakkab masalalarni nafis va samarali tarzda hal qilish qobiliyati Ixtirochilik ko‘nikmalarini rivojlantirish Tasavvurni boyitish va xayolotni rivojlantirishMoslashuvchan fikrlash TRIZ pedagogikasining o‘ziga xos xususiyatlari: Hech qanday baho muhim emas . MarsYagona to‘g‘ri javob yo‘q. 0 2 Bolaning xato qilishga haqqi bor. Muhimi, bolaning fikr yuritishi, muammolarni hal qila olishiga erishish. “ Ideal” strategiyasi“ Aqliy hujum” metodi “ Belgilar zanjiri” metodi“ Yaxshi- yomon” metodi  - муаммоли масала ечимини топишга, ўзига хос ижодий ғояларни, эртак сюжетларини ривожлантиришга ёрдам беради; - мунтазам равишда ижодий фикрлашни ўргатади (агар бола ўзи қарор қилмаса, у ҳолда у дўстларидан катта миқдордаги ечим вариантларини йиғади); - инсон фаолиятининг турли соҳаларидаги ихтиро муаммолари бўйича, билимларни реал вазиятларда бир хил қўллаш қобилияти ривожланади. Предметлараро: мавзулар бўйича таълим муаммоларини мустақил равишда ҳал қилиш, алоҳида билимлардан фойдаланиш ва уларни бир-бирига боғлаш. Ижтимоий: Ҳозирги ва ўтган воқеалар ўртасидаги алоқаларни кўриш, мунозарада иштирок етиш ва ўз фикрингизни ривожлантирш, ноаниқлик ва мураккаблик вазиатидан чиқиб кетиш. Коммуникатив: бошқаларнинг фикрларини тинглаш ва ҳисобга олиш, ўз нуқтаи назарини ҳимоя қилиш, кўпчилик олдида нутқ сўзлаш, қарор қабул қилиш, ҳамкорлик қилиш ва жамоа бўлиб ишлаш. Шахсий: янги маълумотлардан фойдаланиш, янги ностандарт ечимларни ишлаб чиқиш, мослашувчан бўлиш, мустақил ўқишга ва ўзини англашга тайёр бўлиш. Шундай қилиб, ИМЕН технологияси УЎХларни шакллантириш учун катта имкониятлар яратади. ЭСЛА ЯХШИЛАБ ЎЙЛА ЎЙЛАБ ТОП ИМЕН технологиясидан дарснинг турли босқичларида фойдаланиш мумкин: Усул варианти . Дарс бошида ўқитувчи жумбоқ (ҳайратланарли факт) беради, унинг жавоби (тушуниш калити) янги мавзу устида ишлашда очилади. Масалан: 8 ва 4 неччи бўлади – 11 ёки 13? Теракда нима ўсади – олма ёки шафтоли? Ким тез сузади – ўрдак ёки чўжа? Ўзбекистон пойтахти – Самарқанд ёки Наманган? Африкада қандай хайвонлар яшайди – мамонтлар ёки динозаврлар? Масалан: «Синф → биринчи қават → мактаб → Нодирабегим кўчаси → Наманган шахри → Наманган вилояти → Ўзбекистон Республикаси → Евроосиё материги → Шаркий яримшарлиги → Ер сайёраси → Қуёш тизими Масалан: Она тили. Ўқитувчи матнда бир нечта орфографик хато беради. Ўқувчи ушбу хатоларни топиб, уларнинг хатолигини исботлаб бериши керак. Камалак Кўкламда кўп ёғингарчилик бўлади. Бугун ёмғир тинди. Унинг сўн г ги йирик томчилари ерга тушди. Чарақлаб чиққан қуёшнинг ёрқин нурларига чўмилган ўт - ўланлар, дарахтларнинг барглари, уйларнинг томлари ярқираб кет д и. Осмонда эса ранг - баранг камалакнинг ёйи кўринди. Табиат қандай чиройли -а ! Биз табиатни севамиз ва уни асрайми з .         Мисол. Дарсда қуйидаги гапнинг синтактик таҳлили амалга оширилди. Тун бўйи шамол эсди. Қўшимча вазифа сифатида болалар тилшунсликнинг турли бўлимларидан маълумотларни такрорлаш учун ўқитувчи ўқувчини танлаган сўзни тахлил қилишга ундайди. Ўқитувчига саволлар беришади: 1.  Бу сўзда иккита бўғинми? (ха) 2. Бу мустақил сўз туркумими? (ха) 3. Бу сўз тусланадими? (йўқ) "Табиатдаги боғланишлар" ўйини. Бунинг учун бизга иккита куб керак. Ҳар бир жабҳада бирон бир табиий нарсанинг номи ёзилган: қуёш, ҳаво, тупроқ ва бошқалар. Болалар кубикларни улоқтиради, тупроқ бирига, қуш бошқасига тушади. Ўқитувчи: Сизнинг вазифангиз ушбу табиий объектлар орасидаги алоқаларни топишдир. Ким топса, ҳаракат шунга ўтади. Ўқувчи: Қуртлар тупроқда ривожланади, қушлар эса уларни ейишади. Aлгоритм бўйича ўқиш дарсларида қаҳрамоннинг паспорти: • Исми • Яратувчи • Яшаш жойи • Ташқи кўриниши • Шахсий жихатлари • Орзуси • ва хаказо      Рюкзак Например собираем рюкзак с темы: «Деление с остатком». - Я научился выполнять деление с остатком и узнал, что при делении остаток всегда должен быть меньше делителя. - Я научился выполнять деление с остатком разными способами. - Я, наконец-то понял, как выполнять деление с остатком способом подбора. - Я разобрался, как решать задачи  на деление с остатком . 1. ИМЕН технологияси ҳар қандай дарс самарадорлигини оширишга ёрдам беради. 2. ИМЕН технологиясидан фойдаланиш педагогик жараённи самарали қилади, тизимли диалектик фикрлашни, талабаларнинг мустақиллигини шакллантиради ва уларнинг фанлар бўйича билимларини чуқурлаштиради. 3. Дарсда ИМЕН усулларидан фойдаланиш диққатли, онгли ўқиш кўникмаларини шакллантиришга ёрдам беради, ўқишга қизиқиш ва муҳаббатни уйғотади. 4. ИМЕН технологияси ижодкорликни ўргатади, ҳар бир ўқувчининг ижодий иқтидори ва индивидуал қобилиятларини очиб беради.