Ayol baxtli bo‘lsa — oila, butun jamiyat baxtli - Pedagogika - Slaydlar

Ayol baxtli bo‘lsa — oila, butun jamiyat baxtli

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

3202.5 KB

Ko'chirib olish

Vatanimiz mustaqilligiga hademay 24 yil to‘ladi. Bu davr mobaynida mamlakatimizda amalga oshirilayotgan keng ko‘lamli islohotlar samarasi, eng avvalo, turmushimiz tobora farovonlashayotganida, erishayotgan muvaffaqiyatlarimiz dunyo hamjamiyati tomonidan munosib e’tirof etilayotganida yaqqol namoyon bo‘lmoqda. Inson huquq va erkinliklarini, qonuniy manfaatlarini ta’minlashga ustuvor ahamiyat qaratilayotgani natijasida oilaga, ayol zotiga bo‘lgan munosabatimiz o‘zgarib, ularga hurmat-ehtirom ko‘rsatish hayotimizning ma’no-mazmuniga, asosiy maqsadiga aylandi. Davlatimiz rahbari joriy yil mart oyida O‘zbekiston xotin-qizlariga yo‘llagan tabrigida e’tirof etganidek, aynan istiqlol davrida biz ko‘p narsalarni xuddiki qaytadan kashf etgandek bo‘lmoqdamiz. Ayol go‘zal bo‘lsa — olam go‘zal, ayol baxtli bo‘lsa — oila, butun jamiyat baxtli bo‘ladi, degan qarash ongu shuurimizga chuqur kirib borayotgani va bizning hayotiy falsafamizga aylanayotganini har tomonlama anglab yetayapmiz. Qadri yuksak, aziz va muhtaram Prezidentimizning “O‘zbekiston mustaqillikka erishish ostonasida” kitobida keltirilgan dolzarb masalalar qatorida xotin-qizlarning ijtimoiy-siyosiy huquqlarini, nufuzi va qadr-qimmatini himoya qilishning yetarli kafolati uchun, ularning ijtimoiy ishlab chiqarishda va boshqarishda ishtirok etishiga qulay sharoitlar yaratish lozimligi, onalar va bolalar sog‘lig‘ini, aholining bilim va madaniyat darajasini saqlash har tomonlama ijtimoiy-iqtisodiy va mafkuraviy jihatdan ta’minlanishi kerakligi qayd etilgan. Bundan anglashiladiki, mustaqillikning dastlabki kunlaridanoq, xotin-qizlarga g‘amxo‘rlik ko‘rsatish, siyosiy faolligini oshirish, kasbiy, jismoniy, ma’naviy va intellektual salohiyatini yuksaltirish, qiz bolalarni zamonaviy kasb-hunarlarga yo‘naltirish, ularni sportga keng jalb etish, onalik va bolalikni muhofaza qilish, sog‘lom oilani shakllantirish davlat siyosati darajasiga ko‘tarildi.

Binobarin, 1991-yilda davlatimiz rahbarining ayollar bilan ishlash tizimini yaratish borasidagi tashabbusi asosida O‘zbekiston Xotin-qizlar qo‘mitasi tashkil etildi. Bugungi kunda u yirik jamoat tashkiloti sifatida ayollarga oid davlat siyosatini aholiga yetkazish, uning davlat va jamoat tashkilotlari bilan hamkorligini mustahkamlash, opa- singillarimizning ijtimoiy faolligiga oid yangi g‘oya va tashabbuslarni ilgari surish, mazkur yo‘nalishlarga doir dastur hamda hujjatlarda belgilangan vazifalar ijrosini ta’minlashda alohida faollik ko‘rsatmoqda. O‘tgan yillarda ishlab chiqarish, ta’lim, sog‘liqni saqlash, agrar sohalarda fidokorona mehnat qilayotgan o‘n uch nafar ayol “O‘zbekiston Qahramoni” degan oliy unvonga, ko‘plab opa-singillarimiz davlat mukofotlariga sazovor bo‘lgani, ayniqsa, qizlarimiz uchun Zulfiya nomidagi Davlat mukofotining ta’sis etilgani va hozirgi kungacha 226 nafar iqtidor egasi ushbu mukofot bilan taqdirlangani, tom ma’noda, ularga ko‘rsatilayotgan yuksak e’tibor namunasidir. — Ayoli ulug‘langan yurtda yashashdan ortiq baxt bo‘lmasa kerak, — deydi andijonlik fermer Lola Boynazarova. — Oilang tinch, turmushing obod, farzandlaring bag‘ringda kamol topayapti. Mehnat qilishing, izlanishing, umuman aytganda, bor imkoniyatlaringni ro‘yobga chiqarishing uchun barcha zarur shart-sharoit yaratilgan. Bugun shu narsaga amin bo‘ldimki, astoydil mehnat qilgan odam, albatta, uning rohatini ko‘rar ekan. Bunga dalalarimizdagi paxta, g‘alla, bog‘larimizdagi sarxil, shirindan-shakar mevalarimiz ortidan topayotgan daromadimiz bir misol. Shukr, turmushimiz farovon, birovdan kam joyimiz yo‘q. To‘ylar qilayapmiz, uy-joylar solayapmiz, har yili sanatoriylarda dam olmoqdamiz. Sartaroshxona, go‘zallik saloni, novvoyxona va boshqa maishiy xizmat ko‘rsatish shoxobchalari xizmatimizda.

Esimda, avvallari ayollarning turmush darajasi butunlay boshqacha edi. Rangpar, yupun bolalar, paxta etaklarini nozik beliga tang‘ib olgan nimjon homilador kelinchaklar... Dala shiyponida ko‘plab go‘daklarga “bog‘cha opalik” qilib o‘tirgan onaxonlar... Buni yoshi ulug‘lar juda yaxshi bilishadi. Bugungi kunimizni ko‘ring, butkul boshqacha. Ayollar iqtisodiy, ijtimoiy tomondan keng qo‘llab-quvvatlanayotir. Xotin-qizlarning baxti, kamoli, istiqbolini ko‘zlagan va buni oliy maqsad, deb bilgan mamlakat dunyoda kamdan-kam topiladi. Ana shunday yurtda yashayotganimdan behad faxrlanaman. Huquq va manfaatlarning mustahkam kafolati Bugun O‘zbekistonda yashayotgan har bir ayol, chin ma’noda, baxtli. Zero, uning huquq va erkinliklari qonunlar bilan mustahkamlangan. O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi, o‘nlab qonunlar, saksonga yaqin farmon va qarorlar, davlat dasturlari xotin-qizlarning ijtimoiy-siyosiy faolligini oshirish, oila va jamiyatdagi mavqeini mustahkamlash, oila, onalik va bolalikni muhofaza qilishda huquqiy asos bo‘lib xizmat qilmoqda. Shu bilan birga, mamlakatimiz turli konvensiya, bitim, shartnomalarga qo‘shilgan bo‘lsa, ulardan bevosita xotin-qizlar huquqlarini himoya qilish, onalik va bolalikni muhofaza qilishga qaratilgani salmoqlidir. Jumladan, BMTning Xotin-qizlar huquqlari kamsitilishining barcha shakllariga barham berish to‘g‘risidagi konvensiyasi (SYeDAW), Xotin-qizlarning siyosiy huquqlari to‘g‘risidagi, Xalqaro mehnat tashkilotining Onalikni muhofaza qilish to‘g‘risidagi, Mehnat va bandlik sohasida kamsitishlar to‘g‘risidagi konvensiyalar va boshqa bir qator xalqaro hujjatlar milliy qonunchiligimizda o‘z ifodasini topgan va ularning bajarilishi ta’minlanmoqda.

Prezidentimizning “O‘zbekiston Respublikasining davlat va ijtimoiy qurilishida xotin- qizlarning rolini oshirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi Farmoni ushbu yo‘nalishdagi islohotlarni izchil davom ettirishda yangi bosqichni boshlab berdi. Binobarin, bundan yigirma yil oldin qabul qilingan mazkur hujjatda xotin-qizlarning ahvolini ijro hokimiyati darajasida yaxshilash bo‘yicha milliy mexanizm asoslari yaratildi, ayollarning ijtimoiy-iqtisodiy va siyosiy rivojlanishi bo‘yicha davlat dasturlarining amalga oshirilishiga yo‘l ochildi. Bunga muvofiq, O‘zbekiston Respublikasi Bosh vazirining o‘rinbosari yangi lavozimi joriy etilib, uning zimmasiga xotin-qizlarning jamiyat hayotidagi rolini yanada oshirish bilan bog‘liq masalalarni boshqarish yuklandi. 1996-yilda Vazirlar Mahkamasi tomonidan O‘zbekiston Respublikasida xotin-qizlarning ahvolini yaxshilash bo‘yicha konsepsiyaning qabul qilingani, mamlakatda har yili xotin-qizlar va bolalar manfaatlarini rivojlantirish hamda kuchaytirishga bag‘ishlangan davlat dasturlarining hayotga izchil tatbiq etilayotgani, BMT qo‘mitasiga Xotin-qizlar huquqlari kamsitilishining barcha shakllariga barham berish to‘g‘risidagi konvensiyasi ijrosi bo‘yicha Milliy ma’ruza taqdim etilayotgani opa-singillarimizning konstitutsiyaviy huquqlarini ro‘yobga chiqarishga xizmat qilmoqda. Davlatimiz rahbarining 2004-yil 25-maydagi “O‘zbekiston Xotin-qizlar qo‘mitasi faoliyatini qo‘llab-quvvatlash borasidagi qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida”gi Farmoni opa- singillarimizning jamiyat hayotidagi nufuzini oshirish, ularga e’zoz va ehtirom ko‘rsatish, tashkilotchilik, tadbirkorlik, ishbilarmonlik qobiliyatini qo‘llab-quvvatlash borasidagi ishlar ko‘lamini yanada kengaytirdi, desak, aslo mubolag‘a bo‘lmaydi. Unga ko‘ra, yurtimizdagi mavjud o‘n mingga yaqin fuqarolarning o‘zini o‘zi boshqarish organlarida diniy ma’rifat va ma’naviy- axloqiy tarbiya masalalari bo‘yicha maslahatchi lavozimi joriy etildi. Hozirgi kunda katta hayot tajribasiga ega, el orasida obro‘-e’tibor topgan ayollar ushbu mas’uliyatli vazifada ishlab, davlatimizning yuksak ehtiromiga sazovor bo‘lmoqda.

— Bugun ayollarning siyosat maydonida, iqtisodiyot, sanoat tarmoqlarida, sog‘liqni saqlash, ta’lim sohalarida, umuman, barcha jabhada faolligi ortib borayotir, — deydi Oliy Majlis Qonunchilik palatasining Mehnat va ijtimoiy masalalar qo‘mitasi raisi o‘rinbosari Mavluda Xo‘jayeva. — Chunonchi, “O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisiga saylov to‘g‘risida”gi Qonunga ko‘ra, xotin-qizlar soni siyosiy partiyalardan ko‘rsatilgan deputatlikka nomzodlar umumiy sonining kamida 30 foizini tashkil etishi lozimligi belgilab qo‘yildi. Tahlil qiladigan bo‘lsak, 1999-yilda O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisiga o‘tkazilgan saylov yakunlari bo‘yicha xotin-qizlar jami saylangan deputatlarning 7 foizini tashkil etgan. 2004-yilda bu ko‘rsatkich 16 foizga yetdi. 2009-yilda ikki palatali parlamentga o‘tkazilgan saylovdan so‘ng quyi palata deputatlarining 22, yuqori palata a’zolarining 15 foizi ayollardan iborat bo‘ldi. Hozirgi paytda O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Senati a’zolarining 17 foizi, Qonunchilik palatasi deputatlarining 16 foizini ayollar tashkil qiladi. Yuzlab ayollar xalq deputatlari viloyat, shahar hamda tuman Kengashlarida faol mehnat qilmoqda. Ularning ushbu yo‘nalishdagi vakilligi, shubhasiz, ijtimoiy sohalar, xotin-qizlar, oila, onalik va bolalik muhofazasiga oid mukammal qonunlarning qabul qilinishida dolzarb ahamiyat kasb etadi. Kechagi uy bekasi — bugun jamiyatning faol a’zosi Mamlakatimiz aholisining yarmidan ko‘prog‘ini tashkil etuvchi xotin-qizlar islohotlar jarayonida faol qatnashib, Vatanimiz taraqqiyoti, uning yanada gullab- yashnashiga munosib hissa qo‘shmoqda.

Bundan o‘n — o‘n besh yillar ilgari faqatgina ijtimoiy sektor, ayniqsa, ta’lim va tibbiyot sohasi xodimlarining asosiy qismini ayollar tashkil etgan bo‘lsa, hozirgi vaqtga kelib, respublikamiz iqtisodiy rivojida katta ahamiyatga ega bo‘lgan bank-moliya, ishlab chiqarish kabi sohalarda, avtomobilsozlik, mikrobiologiya, farmatsevtika, elektron va elektrotexnika sanoati, axborot-kommunikatsiya texnologiyalari, servis va bozor iqtisodiyoti xizmatlari kabi yuqori texnologiyalarga asoslangan zamonaviy tarmoqlarda ham xotin-qizlarimizning hissasi tobora ortib bormoqda. Ayniqsa, so‘nggi yillarda tadbirkorlik, xususiy va oilaviy biznes sohasida ayollarning ishtiroki kuchayib borayotganini qayd etish joiz. Buni oxirgi o‘n yilda kichik biznes va xususiy tadbirkorlik korxonalariga rahbarlik qilayotgan xotin-qizlarning ulushi 1,6 barobar oshgani misolida ham yaqqol ko‘rish mumkin. Raqamlarga e’tibor qaratadigan bo‘lsak, ayollar tadbirkorligini har tomonlama rivojlantirish uchun tijorat banklari tomonidan ajratilayotgan kreditlar hajmi yildan-yilga oshib borayotganini ko‘rish mumkin. Misol uchun, 2007-yilda 90,1 mlrd. so‘m miqdorida kredit mablag‘lari berilgan bo‘lsa, 2014-yilga kelib bu ko‘rsatkich 1 trillion so‘mdan ortiqni tashkil etdi. 2015-yil birinchi choragining o‘zidayoq respublika tijorat banklari tomonidan ayollarga 314,3 milliard so‘mlik kreditlar ajratilib, 50 mingdan ziyod xotin-qizlarning bandligi ta’minlandi. O‘z navbatida, O‘zbekiston Xotin-qizlar qo‘mitasi bir qator tashkilotlar bilan hamkorlikda ayollarning tadbirkorlikka oid tashabbuslarini qo‘llab-quvvatlab kelmoqda. Aholi, ayniqsa, qishloqlarda yashovchi ayollar turmush darajasini yanada yaxshilash borasidagi amaliy chora- tadbirlar opa-singillarimiz imkoniyatlarini ro‘yobga chiqarib, ularning og‘irini yengil qilayapti. Chunonchi, qo‘mita tashabbusi bilan 2012-yildan buyon o‘tkazib kelinayotgan “Tadbirkor ayolning eng yaxshi loyihasi” tanlovi ishbilarmon opa-singillarimiz safini kengaytirish, xotin- qizlar bandligini ta’minlashga ko‘maklashmoqda. O‘tgan yili mazkur tanlovda g‘olib bo‘lgan 14 ayolning ijtimoiy ahamiyatga ega loyihalari har tomonlama qo‘llab-quvvatlanib, ularga 2 milliard 215 million so‘m miqdorida kreditlar ajratildi.

— Istiqlol mendek uy bekasining tadbirkor sifatida faoliyat yuritishimga juda katta imkoniyat yaratdi, — deydi “Sportjihozlyuks” xususiy korxonasi rahbari Qimmatxon Sultonova. — Buni so‘z bilan ta’riflash qiyin. Dastlab uyda bolalarimning ehtiyoji uchun sport kiyimlari tikardim. Qo‘ni-qo‘shnilar, tanish- bilishlarning buyurtmalarini ham qiziqish, ham ishtiyoq bilan bajarardim. Bu keyinchalik katta bir istakka, aniq maqsadga aylandi. Tadbirkorlikka oid turli loyihalarda, grant-tanlovlarda ishtirok eta boshladim. Kichik tikuv sexi tashkil etganimizda, jamoamiz a’zolari soni uch nafar edi. Ayni paytda 30 nafardan ziyod ishchi mehnat qilayotgan korxonaga mas’ulman. Ular bilan birgalikda 22 turdagi sport anjomlari tayyorlab, buyurtmachilarimiz talabini qondirayapmiz. E’tiborli tomoni, mamlakatimizda o‘tkazilayotgan musobaqalarda yosh sportchilar aynan korxonamizda tikilgan turli sport kiyimlarini kiyib, qatnashishayapti. Albatta, bu bizga juda katta g‘urur bag‘ishlaydi. Eng asosiysi, buning ortidan nafaqat oilam farovon, balki men bilan yelkama-elka mehnat qilayotgan opa-singillarimizning ham turmushi oboddir. O‘tgan yili “Tadbirkor ayolning eng yaxshi loyihasi” tanlovida g‘olib bo‘lib, tijorat bankining 200 mln. so‘m miqdoridagi kreditini oldik. Istiqbolda ish ko‘lamini kengaytirib, kasb-hunar kollejlarini tamomlagan yigit- qizlar bandligini ta’minlashni niyat qilib turibmiz. Darhaqiqat, o‘tgan davrda yurtimizda, shu jumladan, chekka qishloqlarda “Go‘zallik salon”lari, ta’mirlash va tikuv sexlari, maishiy texnikalarni tuzatish shoxobchalaridan iborat 150 dan ortiq xizmat ko‘rsatish kompleksi barpo etilgani aholi turmush darajasini oshirishga katta hissa bo‘lib qo‘shildi. Ayniqsa, kasb-hunar kollejlari bitiruvchilari orasidan o‘z biznesini tashkil qilishga intilayotgan yigit-qizlarga 170 milliard 700 million so‘m miqdorida kreditlar ajratib berilgani va ular o‘z xususiy ishini ochish imkoniga ega bo‘lganining o‘zi, hech shubhasiz, ham iqtisodiy, ham ijtimoiy jihatdan o‘ta muhim muammolarni yechishga imkon berdi. Toshkentlik Dilbar Haydarova o‘z maqsadi sari astoydil intilayotgan yoshlardan. Hozir u Uchtepa tumanidagi Ko‘kcha-Oqtepa mahallasida “Go‘zallik saloni” ochib, xotin-qizlarimizning yanada latofatli bo‘lib yurishlariga hissasini qo‘shayotir. — Ayni paytda ishimizdan nafaqat mahalladoshlarim, hatto boshqa tumanlardagi xotin-qizlar ham bahramand bo‘lishayapti, — deydi u. — Kelajakda salonimizni kengaytirib, opa-singillarimizga yuksak darajada xizmat ko‘rsatishni, tengdoshlarimga o‘z biznesini boshlashlariga ko‘maklashishni maqsad qilayapmiz.

Ona sog‘lom bo‘lsa — millat sog‘lomdir Bugungi kunda ayollarni har tomonlama qo‘llab-quvvatlash bilan birga, ularning salomatligini mustahkamlash, sog‘lom farzand dunyoga kelishini ta’minlash dolzarb ahamiyatga ega. Binobarin, Prezidentimiz mamlakatimizni 2014-yilda ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish yakunlari va 2015-yilga mo‘ljallangan iqtisodiy dasturning eng muhim ustuvor yo‘nalishlariga bag‘ishlangan Vazirlar Mahkamasining majlisida qayd etganidek, xotin-qizlar salomatligini mustahkamlash, sog‘lom avlodni tarbiyalash masalasi davlatimiz va jamiyatimizning eng muhim ustuvor vazifalaridan biridir. Bu borada olib borilayotgan izchil islohotlar samarasida o‘tgan davrda “Sog‘lom ona — sog‘lom bola” dasturi umummilliy harakatga aylandi. Uning doirasida jami 13 million 600 mingdan ziyod ayollar va bolalar tibbiy ko‘rikdan o‘tkazilib, 2 million 800 ming ayol va 2 million 500 ming bola sog‘lomlashtirilgani bu yo‘ldagi katta qadam bo‘ldi. Aholiga ko‘rsatilayotgan tibbiy xizmat sifatining yaxshilanishi xalqimiz hayot darajasining ko‘tarilishiga olib keldi. Istiqlol yillarida ayollarning umr ko‘rish davomiyligi 67 yoshdan 75,8 yoshga uzaygani, onalar va bolalar o‘limi 3 barobardan ziyodga kamaygani buning yorqin dalilidir. Albatta, bunga o‘z-o‘zidan erishilgani yo‘q. Davlatimiz rahbarining ona va bola salomatligini muhofaza qilish, sog‘lom avlodni shakllantirishga doir bir qator qarorlari mazkur yo‘nalishdagi ishlar ko‘lamini kengaytirishda muhim huquqiy asos bo‘lib xizmat qilmoqda. Mutaxassislar fikriga ko‘ra, 90-yillarda homilador ayollarning 70-80 foizi anemiyadan, katta qismi uning o‘rta va og‘ir formalaridan aziyat chekar edi. Bu nafaqat onalar salomatligiga, shu bilan birga, bolalar sog‘lig‘iga ham salbiy ta’sir ko‘rsatar edi. Hozirgi vaqtda ushbu holat yaxshilanib, yurtimizning turli hududlarida anemiya va uning og‘ir formalari sezilarli darajada kamaygan.

Sog‘lom bolani dunyoga keltirishning asosiy omillari xususida to‘xtaladigan bo‘lsak, shu o‘rinda, albatta, davlatimiz rahbari tashabbusi bilan mamlakatimizning barcha hududlarida tashkil etilgan ixtisoslashtirilgan tibbiyot maskanlari haqida alohida so‘z yuritish joiz. Chunonchi, perinatal markazlarida homilador ayollar va yangi tug‘ilgan chaqaloqlar salomatligini asrashga katta e’tibor qaratilib, homiladorlik davrida muayyan bir xastalik bilan og‘rigan, muddatidan avval tug‘uruq xavfi mavjud bo‘lgan onalar hamda erta tug‘ilgan chaqaloqlar parvarishlanmoqda. Shu bilan birga, turli anamoliyali tug‘ma xastaliklar jarrohlik yo‘li bilan muvaffaqiyatli davolanayotir. Bundan tashqari, Ona va bola skriningi faoliyatining yaxshi yo‘lga qo‘yilgani xastaliklarni erta aniqlash imkonini berayapti. Natijada go‘daklarning nuqson bilan tug‘ilishi kamayishiga erishilmoqda. Mazkur yo‘nalishlar ijrosiga qaratilgan ishlarning uzviy va tizimli ravishda olib borilayotgani, albatta, soha rivojida, pirovardida millat salomatligini asrashda dolzarb ahamiyat kasb etayotir. Xususan, Vazirlar Mahkamasining 2010-yil 22-iyuldagi “Respublikaning qishloq tumanlarida onalar va bolalarning reproduktiv salomatligini mustahkamlashga doir qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida”gi qarori ijrosi doirasida qishloq joylarda yashovchi homilador ayollarni maxsus polivitaminlar, tarkibida inson hayoti uchun zarur bo‘lgan mikroelementlar kompleksi bilan ta’minlash yo‘lga qo‘yildi. Ushbu maqsadda har yili Davlat budjetidan milliardlab so‘m mablag‘ yo‘naltirilmoqda. Ayni vaqtda homilaning to‘liq rivojlanishini ta’minlovchi tarkibida 13 xil vitaminlar va 10 xil mikroelementlar mavjud bo‘lgan polivitaminlar kompleksi qo‘llanilayapti. Davlatimiz rahbarining “2014 — 2018-yillarda O‘zbekistonda aholining reproduktiv salomatligini yanada mustahkamlash, onalar, bolalar va o‘smirlar sog‘lig‘ini muhofaza qilish borasidagi Davlat dasturi to‘g‘risida”gi qarori, shubhasiz, bu boradagi ishlarning mantiqiy davomi bo‘ldi.

Ayni paytda Respublika Xotin-qizlar qo‘mitasi tomonidan vazirliklar, davlat idoralari, jamoat va nodavlat notijorat tashkilotlari bilan birgalikda mazkur qaror ijrosini ta’minlashga jiddiy yondashilmoqda. QVP va oilaviy poliklinikalarda “Nuroniylar kuni”, “Bolalar va o‘smirlar kuni”, “Xonadon va ekologiya kuni”, “Ayollar va qizlar kuni”, “O‘quv muassasalari kuni” joriy etilgani mazkur dargohlarning tibbiy madaniyatni targ‘ib etish, shifokor va hamshiralarning oilalar bilan ishlashdagi mas’uliyatini oshirishga xizmat qilayapti. — Eng avvalo, ta’lim muassasalarida, mahallalarda, korxona hamda tashkilotlarda o‘tkazilayotgan tadbirlarda bolalarni, ayniqsa, qizlarni sportga yanada kengroq jalb etish masalalari alohida e’tiborga olinmoqda, — deydi O‘zbekiston Xotin-qizlar qo‘mitasi raisi o‘rinbosari Ozoda Parpiboyeva. — Zero, xotin-qizlarni sportga keng jalb etish ularning salomatligini yanada mustahkamlashda, o‘rtacha umr ko‘rish darajasining o‘sishida, sog‘lom farzandlar dunyoga kelishida muhim omil hisoblanadi. Shu bois “qo‘mitamiz tomonidan sportning xotin-qizlarga xos turlarini rivojlantirish maqsadida bir qator ishlar amalga oshirilayotir. Masalan, bundan uch yil avval poytaxtimiz mahallalarida “E’zozli ayollar” sportsevarlar guruhi faoliyati yo‘lga qo‘yilgan edi. Ushbu tashabbus qo‘mita tomonidan keng qo‘llab-quvvatlanib, uni respublikamizning barcha mahallalarida joriy etish choralari ko‘rilmoqda. Hozirgi vaqtda 40 yoshdan 85 yoshgacha bo‘lgan 7 ming nafarga yaqin ayollar jamoa bo‘lib muntazam mashg‘ulotlar olib borishayotgani diqqatga sazovordir. Bu kabi sa’y-harakatlar “Keksalarni e’zozlash yili” Davlat dasturi ijrosi doirasida keng davom ettirilayotir. Xususan, mahallalarda barcha yoshdagi fuqarolar, ayniqsa, onaxonlar va xotin-qizlar o‘rtasida ommaviy sport turlari hamda jismoniy tarbiya ko‘nikmalari keng targ‘ib etib borilayapti. Sog‘lom turmush tarziga rioya qiladigan keksalarning hayot yo‘li yoshlarimizga ibrat qilib ko‘rsatilmoqda.

E’tibor va g‘amxo‘rlikning yana bir namunasi O‘zbekiston Xotin-qizlar qo‘mitasi tomonidan joylarda tashkil etilayotgan Ayollar maslahat markazlarini nozik hilqat vakillariga ko‘rsatilayotgan e’tibor va g‘amxo‘rlikning yana bir yorqin ifodasi sifatida keltirish mumkin. Zotan, ushbu markazlar xotin-qizlar o‘rtasida ma’naviy muhitni sog‘lomlashtirish, ularning tibbiy savodxonligini oshirish, qonuniy manfaatlari, huquq va erkinliklarini himoya qilish, oila institutini rivojlantirish, uy bekalarining turmush tarzini, dunyoqarashini yanada yaxshilash va turli ma’naviy-mafkuraviy xurujlardan asrash kabi dolzarb maqsadlarga xizmat qilayotgani bilan ahamiyatlidir. — Ba’zan ayollarning o‘z yaqinlariga ayta olmaydigan muammolari, o‘y-fikrlari bo‘ladi. Kimgadir maslahat solsa, gap-so‘z bo‘lishidan cho‘chiydi. Bunday ayollarga to‘g‘ri yo‘l ko‘rsatish, ruhiy dalda berish, muammolarini oqilona yechishga ko‘maklashish bilan ularni turli noxushliklardan asrash mumkin. Markazimiz faoliyatida aynan shu maqsad asosiy mezon hisoblanadi, — deydi poytaxtimizning Olmazor tumanidagi Ayollar maslahat markazi rahbari Dildora Tojiboyeva. Markazda, shuningdek, sog‘lom turmush tarzini keng targ‘ib qilish, xotin-qizlarni turli yot illatlar ta’siridan asrash, farzandlarni, ayniqsa, qizlarni milliy qadriyatlarimizga tayangan holda tarbiyalash, yaqin qarindoshlar o‘rtasidagi nikohning, qizlarni erta turmushga berishning salbiy oqibatlariga bag‘ishlangan ma’naviy-ma’rifiy tadbirlar doimiy ravishda o‘tkazilayapti. Ta’kidlash lozimki, malakali mutaxassislar tomonidan olib borilayotgan ushbu tadbirlar ayollarning dunyoqarashi, atrof-voqeliklarga munosabati o‘zgarishida salmoqli o‘rin tutmoqda. E’tiborli tomoni, bunday markazlar respublikamizning barcha hududlarida tashkil etilgan bo‘lib, ularning ayollar, ayniqsa, farzand tarbiyasi va uy-ro‘zg‘or yumushlari bilan mashg‘ul, ish bilan band bo‘lmagan uy bekalari jamiyatda o‘zini to‘laqonli his qilishida, ijtimoiy faolligi oshishida ta’siri ortayotir.

Chunonchi, Surxondaryo viloyatida faoliyati yo‘lga qo‘yilgan Ayollar salomatlik va go‘zallik ijtimoiy-huquqiy ko‘nikma markazlari oilani mustahkamlash, turli muammoga duch kelgan ayollar va ularning oila a’zolariga ijtimoiy-huquqiy yordam ko‘rsatish, xotin-qizlarni tadbirkorlikka jalb etishda katta o‘ringa ega bo‘layapti. — Ayni paytda markaz xotin-qizlarni har taraflama qo‘llab-quvvatlash, jamiyatda o‘z o‘rnini topishlariga ko‘maklashishdek ezgu maqsadlarga xizmat qilayapti, — deydi Surxondaryo viloyati hokimi o‘rinbosari, viloyat xotin-qizlar qo‘mitasi raisi Mavluda Qobulova. — Ularga murojaat etayotganlarga tajribali psixolog, ayollar tadbirkorligi bo‘yicha maslahatchi, ginekolog, huquqshunos, bolalar shifokori xizmat ko‘rsatayotir. Natijada ko‘plab opa-singillarimiz o‘z biznesini yo‘lga qo‘yish, sog‘lomlashtirish guruhlarida tibbiy madaniyatini yuksaltirish, salomatligini tiklash imkoniyatiga ega bo‘lmoqda. Xalqaro hamjamiyat bahosi Shak-shubhasiz aytish mumkinki, mustaqillikning o‘tgan davri mobaynida O‘zbekiston ayollar huquq va erkinliklarini ta’minlash va ularni qo‘llab-quvvatlashga oid katta tajribaga ega bo‘ldi. Bugun bemalol dunyo xotin-qizlar harakatining e’tibor markazida turgan dolzarb masalalarni hal qilishga hissa qo‘shayotgan mazkur amaliyotni jahonga ko‘rsatish mumkin. Chunonchi, 2013 yilda poytaxtimizda “Ayollarning huquq va erkinliklarini ta’minlash, ularni mamlakatning ijtimoiy-siyosiy va iqtisodiy, madaniy hayotidagi to‘laqonli ishtirokini kengaytirish: O‘zbekiston tajribasi” mavzuida o‘tkazilgan xalqaro konferensiya hamda 2014 yilda Samarqandda “Jamoa shartnomalari va kelishuvlari doirasida xotin-qizlarning ijtimoiy-mehnat huquqlarini himoya qilish: O‘zbekiston tajribasi va rivojlanish istiqbollari” mavzuida tashkil etilgan xalqaro seminar, ma’lum ma’noda, bu boradagi tajribalar namoyishiga aylandi. Unda ishtirok etgan xalqaro tashkilotlar vakillari mamlakatimizda xotin-qizlar manfaatlarini muhofaza qilish, ayniqsa, ularga haq to‘lanadigan homiladorlik va tug‘ish ta’tillari kunini uzaytirish, 2 yoshdan 3 yoshgacha bo‘lgan bola parvarishi ta’tilidagi ayollarga har oyda moddiy yordam ko‘rsatish, 2 yoshgacha farzandi bo‘lgan onalarga haq to‘lanadigan tanaffuslar berish borasidagi imtiyozlarni alohida e’tirof etishgan edi.

Shu bilan birga, 2014-yilning dekabr oyida Oliy Majlis Qonunchilik palatasi, xalq deputatlari viloyat, tuman va shahar Kengashlariga hamda 2015-yilning mart oyidagi Prezident saylovlarini kuzatgan xalqaro ekspertlar yurtimizda ayollarga qaratilayotgan e’tiborni yuksak baholashganiga guvohmiz. — O‘zbekistonlik hamkorlarimiz bilan birgalikda ayollarni tadbirkorlikka jalb etish, ularning jamiyat hayotidagi faolligini kuchaytirish, ijtimoiy moslashuvi bo‘yicha qator loyihalarni amalga oshirmoqdamiz, — degan edi “Yevropa ayollari lobbisi” tashkiloti Italiya bo‘limi bosh kotibi, siyosatshunos Mariya Lyudovika Bottarelli. — Yurtingizda xotin-qizlarning ijtimoiy mavqeini yuksaltirishga alohida e’tibor qaratilayapti. Masalan, o‘tkazilgan parlament saylovida deputatlikka nomzodlarning 31 foizini xotin-qizlar tashkil qilgani, ushbu siyosiy jarayonda ularning faol ishtiroki O‘zbekistonda ayollarning roli sezilarli o‘sgani, jamiyatda muhim o‘ringa ega ekanligini ko‘rsatadi. Darhaqiqat, jamiyatning xotin-qizlarga bo‘lgan munosabati, hurmati xalqning, millatning madaniy darajasini va ma’naviy kamolotini belgilaydi. Mamlakatimizda ayollarning ijtimoiy- iqtisodiy hayot va madaniyat sohalaridagi, davlat va jamiyat boshqaruvidagi ishtiroki faollashib borayotgani ularga ko‘rsatilayotgan yuksak e’tibor va g‘amxo‘rlikdan dalolatdir. Zotan, har bir ayol uchun tinch va farovon yurtda yashashdan, oila va jamiyat e’zozida bo‘lishu sog‘lom farzandlarni kamolga yetkazishdan ortiq saodat yo‘q. Maqolaga xuddi ana shu yerda nuqta qo‘ymoqchi edik. Ammo yana bir muhim jihat e’tiborimizdan chetda qolayotgandek tuyuldi. Binobarin, davlatimiz rahbari har bir chiqishlarida, aholi bilan uchrashuvlarda opa-singillarimizning betakror fazilatlari qatorida latofati va nafosati, vafo va sadoqatini alohida qayd etib, farzandlarimiz yuragiga o‘z ona-yurtiga sevgi va sadoqat tuyg‘usini singdiradigan bu, eng avvalo, ayollar ekanini e’tirof etadi. Yaqinda Prezidentimiz Islom Karimov Qashqadaryo viloyatida amalga oshirilayotgan ijtimoiy-iqtisodiy islohotlar, bunyodkorlik va obodonlashtirish ishlari bilan tanishish jarayonida xotin-qizlar masalasiga yana bir bor to‘xtalib, ayollar — yurtimizning eng katta boyliklaridan biri ekanini ta’kidladi.

Bu bejizga emas. Bugungi kunda mamlakatda olib borilayotgan oqilona siyosat opa- singillarimiz orzularini ro‘yobga chiqardi. Onalarimiz, momolarimiz hikoyalarida sobiq ittifoq davrida ayollarning to‘rt devor ichida hayot kechirganini, mushtipar onalarning zaharli paxta dalalarida bolalarini opichlab “plan” uchun o‘zini ayamaganini, tashvishlanarlisi, bu ular peshonasidagi qismat bo‘lganini ko‘p eshitganmiz. Qancha og‘ir bo‘lmasin, qancha zulm o‘tkazilmasin ayollarimizdagi chidam, sabr-bardosh, fidoyilik, mehnatsevarlik, qisqacha aytganda, bag‘rikenglik ularni bugungi dorilamon kunlarning qahramoniga, vafo va nazokat ramziga aylantirdi. Shular haqida gapirar ekanmiz, Yurtboshimizning “Ayollarimiz xonadonlarimizda, mahallalarimiz, butun yurtimizda har doim o‘zaro hurmat va hamjihatlik, mehr-oqibat muhitining, ta’bir joiz bo‘lsa, hayot o‘chog‘ining eng kuchli posboni bo‘lib kelgan va bugun ham ana shunday fazilatlari bilan insonni inson, oilani oila qilib kelmoqda, desak, hech qanday xato bo‘lmaydi”, degan so‘zlarini eslash har birimizning qalbimizni faxru iftixorga to‘ldiradi.

O'xshashlar

Baxtli maktab

Bolam baxtli bo'lsin desangiz

Oila tarbiyasi asoslari 2

Oila

Ayol borki olam munavvar (Ona)