logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Pedagogika
  4. Ахборот ва ёшлар tarbiyasi

Ахборот ва ёшлар tarbiyasi

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

455.6337890625 KB
Ko'chirib olish
Ахборот ва ёшлар tarbiyasi ИНТЕРНЕТ БУГУНГИ КУНДА  Интернетни бугунги кунда «билмайман», деган ёшни топиш амримаҳол бўлиб қолди. Интернет-унинг сарҳади йўқ. У бугун ҳаётимизнинг ажралмас қисмига айланди. Дунёнинг исталган нуқтасидан ахборот ва маълумотларни олишда интернетни ўрни беқиёс. Буни инкор этиб бўлмайди. Аммо… Афсуски, ха, интернетга нисбатан кўп ҳолларда ана шу «афсуски» деган сўзни қўллашга мажбур бўляпмиз.  Интернетнинг келтириб чиқараётган айрим салбий жиҳатлари  борки улардан кўз юмиб бўлмайди.  Хусусан бугунги кунда ўз жонига қасд қилишнинг осон йўлларини тарғиб қилувчи 9 минг сайт мавжуд, эротик мазмунга эга 4 мингдан зиёд, 12% порнографик характерга эга сайтлар мавжуд,  42% болалар ва ўсмирлар онлайн порнография таъсирига тушмоқда, 49% компютер ўйинлари зўравонлик ва ёвузлик руҳида,  41% ўта жангари (бешавқат урушлар, ўлдиришлар, отишмалар, портлашлар ва ҳоказо). Ўзбекистон бўйича интернетдан фойдаланувчилар қуйидаги сайтларга мурожаат қилишаркан  Яна бир рақам. Google компаниясининг таҳлилларига кўра, Ўзбекистон бўйича интернетдан фойдаланувчилар қуйидаги сайтларга мурожаат қилишаркан:  -Одноклассники.ru — 20.000 нафарга;  -Fasebook – 90.000 нафарга яқин;  -Мой мир – 40.000 нафардан ортиқ;  -Вконтакте – 15.000 дан ошиқ.  Ўзбекистондаги Doira.uz, vsetut.uz, odnoklassniki.uz, sinfdosh.uz, muloqot.uz, olam.uz каби жами сайтларда рўйхатдан ўтганлар жамланса ҳам юқоридаги миқдорга етмайди[7].  Глобал тармоқдаги ахборот ресурсларининг ўсиб келаётган ёш авлод ҳаёт тарзининг шаклланишига таъсирини таҳлил қилиш натижасида шундай фикр келиб чиқмоқдаки, Интернет ҳозирги кунда ижтимоий муносабатларнинг ўзига хос мухитига айланиб қолди. Шундай экан, фикримизча, миллий тармоқда ёшларнинг психологик хусусиятларини ҳисобга олган ҳолда, уларнинг дунёқараши, қизиқишларидан келиб чиқиб, бевосита ёш авлод манфаатлари ва муаммоларини қамраб олувчи маънан мазмунли, шу билан бирга, замонавий мавзулардан иборат интрнет сайтлари  яратиш ниҳоятда муҳимдир. Интернет (Интернатионал Network – халқаро компютер тармоғи) -бутун дунёни қамраб олган ягона тилда мулоқот қилувчи компютерларнинг глобал тармоғидир. Ўозирги кунда Интернет дунёнинг 150 дан ортиқ мамлакатларида 100 миллионлаб абонентларга эга. Ўар ойда тармоқ миқдори 5-10% ортиб бормоқда. Интернет дунёдаги турли хил маълумотга оид ахборот тармоқлари ўртасидаги ўзаро алоқани амалга оширувчи ядрони ташкил қилади.   Таълим жараёнида талабаларни ҳар томонлама билимини мустаҳкамлаш, мураккаб жараёнларни яққол кўз олдиларига келиши ва визуал қабул қилишни амалга ошириш борасида компютер ва ахборот технологияларининг ҳиссаси катта. Ахборот технологияларини ўқув жараёнида қўллаш нафақат талабалар ўзлаштириш кўрсаткичларининг юқори бўлишини, балки таълим самарадорлигининг ҳам юқори бўлишини кўрсатади. Бундан ташқари ҳозирги кунда ҳар бир олий ўқув юрти ёки касб-ҳунар коллежларини битирувчилари юқори малакали ва замон талабларига мос келадиган мутахассис бўлиб етишишлари лозим. Шундай экан, ҳар бир мутахассис ўз ихтисослиги бўйича чуқур билимга эга бўлиши билан бирга ҳозирги кунда барча соҳаларни кенг қамраб олаётган компютер билан бевосита мулоқот қила оладиган, замонавий ахборот технологияларини иш жараёнига татбиқ эта олиш малакасига эга бўлиши керак. Бунинг учун дастлаб ўқитиш жараёнида ҳар бир фанни замонавий ахборот технологиялари билан биргаликда боғлаб ўргатиш зарур бўлади. Ушбу қўлланмада компютер ва замонавий ахборот технологиялари ҳақида асосий тушунчалар ва уларни ишлатиш жараёнлари, яъни халқаро Интернет тармоғида ишлаш бўйича маълумотлар киритилган.   Интернет тармоғидан чексиз равишда фойдаланиш, дунёнинг турли хил мамлакатидаги янгиликлардан бир зумда баҳраманд бўлиши мумкин. Тараққиёт жараёнида интернет ахборот- коммуникация давридаги имкониятлар эшигини очиб бераяпти десак муболаға бўлмайди. Шу туфайли интернет “ахборотлар манбаи”га айланиб улгурди. Ҳозирги кунда аксарият давлатларнинг сайтларидаги ахборотлар ҳаққоний ёритилиб келинмоқда. Интернет тармоғидаги маълумотларининг фактлари нотўғри кўрсатилади ёки гегемон давлатнинг таъсир қўрсатаётганлигини инобатга олиб, яъни таъсир кўрсатаётган мамлакат томонига фойдали тарафларини бўрттириб ёритилади. Шунингдек, ахборот асрида гегемон мамлакатлар бошқа бир давлатнинг тараққиётга эришганлигини кўриб ғаразли мақсадда берилган ахборотларни кузатиш мумкин. Юртбошимиз томонидан, мамлакатимиз ёшларига кенг имкониятлар яратилаётганлиги бежизга эмас. Республикамизнинг  аксарият таълим муассасаларда интернет тармоғи мавжуд. Ҳозирги ёшлар дунёда содир бўлаётган ижобий ахборотдан хабардор бўлиш, веб- саҳифалардаги грант, лойиҳалар билан ишлаши, масофавий ўқишлар, изоҳлар ёки бошқа керакли бўлган маълумотлардан фойдаланиши мумкин. Ўзбекистонда ҳозирги кунда кенг тармоқли ва кўп босқичли оммавий коммуникация тизимлари мавжуд эмас. Аммо фуқаролик жамиятини барпо этиш жараёнларига хизмат қиладиган эркин мулоқот усуллари ва анъаналари мавжуд. Улардан бири сифатида тўғридан-тўғри эфирни, ҳамда интернетдаги электрон сайтларнинг келтириш мумкин.   Масалан, “ ZiyoNET” портали  уч хил тилда – ўзбек, рус, инглиз тилларда ўз ўқувчиларини ахборот билан таъминлайди. Сайтнинг таҳлили шуни кўрсатадики, б угунги кунда “ZiyoNET” портали сўнгги янгиликлардан мунтазам равишда хабардор этиб бормоқда, талаба- ёшларга оид турли фанлар бўйича маълумотлар чоп этиб боради, билимларини мустаҳкамлашда муҳим аҳамият касб этади. Шу ўринда портал маъносига изоҳ бериб ўтамиз. Портал (portal) эса, сўзма-сўз таржимасига кўра «дарвоза» маъносини билдиради. Бошқа интернет саҳифалардан фарқли ўлароқ, веб-портал ўзида бир неча сайтларга тенг манбаларни бирлаштирувчи йирик ресурс ҳисобланади. Бундай информацион ресурсни ташкил этган мутаҳассислар одатда унга бир неча вазифани юклайди. Ўз навбатида улар қидирув, корпоратив, информацион порталларга бўлинади. Бу ўринда “ ZiyoNET”  портали ҳам юқорида кўрсатилган хусусиятларга эканлиги билан фарқланади.   “ ZiyoNET” порталида “Таълим”, “Абитуриент”, “Имкониятлар”, “Кутубхона”, “Сайтлар”, “Арбоблар”, “Тадбирлар”, “Ўйинлар” ва “Муассасалар” деб номланган рукнлар мавжуд. Ушбу ҳар бир рукнда ўз мавзулари бўйича иҳтисослашган маълумотлар ёритилади. “ Таълим” рукнида асосан таълимга оид материаллар чоп этилади. Ушбу рукнда Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ва Ўзбекистон Республикаси Халқ таълими вазирлиги тўғрисида маълумотлар олиш мумкин. “Таълим” рукнининг ичида бўлимлар ҳам мавжуд. Ушбу саҳифалардан таълимга керакли бўлган маълумотларни олиш имконияти мавжуд.      ZiyoNET портали интернет ресурсига эга бўлиб, ундаги жамланган материал ва сервислар таълимга йўналтирилган. Ziyonet.uz порталига ташриф буюрсангиз, uTube.uz видеопорталидан таълимга оид охирги янгиликлардан бохабар бўлиш билан бир қаторда, Tanlov.uz сайтидан танловлар борасида акция ва грантлар тўғрисида маълумотларни ZiyoNET бўлимидан ҳамда унга бириктирилган uForum.uz дан ва бошқа таълим лойиҳаси ZiyoNET ресурс маркази тармоғидан билиб оласиз. Барча энг қизиқарли лойиҳалар автомат тарзда ziyonet.uzнинг биринчи саҳифасида нашр этилади, бундан ташқари барча ахборотлар яхлит ҳолатда тақдим этилади, сизга керакли материални осон ва тезда порталдан топиб беришга ёрдам беради. ZiyoNET порталида яна қандай бўлим ва сервислар мавжуд? Кутубхона – турли йўналишлардаги 42000 ахборот-таълим материалларини ўз ичига олади. Уларнинг орасидан рефератлар, услубий қўлланмалар, докладлар, авторефератлар ва кўпгина бошқа таълимга оид материалларни топиш мумкин. Таълим – Ўзбекистон Республикасидаги таълим тизимининг таҳлили олиб борилган бўлиб, ҳар бир таълим босқичининг мактабгача бўлган таълимдан бошлаб, олий ўқув юртидан кейинги таълимгача, статистик маълумотлар ва қонунчилик базаси келтирилган. Арбоблар – Халқимиз тариxида фан ва маданият соҳасида ўчмас из қолдирган инсонлар беҳисобдир. Ушбу бўлимда айнан уларнинг ҳаёти ва ижоди, фаолияти, бизга колдирган маънавий бойликлари ҳақида маълумот берилади. Муассасалар – Ушбу бўлимда сиз Ўзбекистондаги Олий таълим муассасалари, илмий-тадқиқот институтлари, мактаб, лицей, коллежлар, “Камолот” ЁИҲ ва музейлар ҳақида батафсил маълумотга эга бўлишингиз мумкин. Шунингдек, “Кутубхона” рукнида эса кичик ихтисослашган саҳифалар ҳам ўрин олган. Бу саҳифаларга маълумот берувчилар ҳақида батафсил ёритилган. Умуман олганда, “ZiyoNET” порталида талаба-ёшларга керакли бўлган маълумотлар жойлаштирилиб келинмоқда. Порталнинг қуйи қисмида “ZiyoNET” ҳамкорлик қилаётган портал ва сайтларнинг манзиллари берилган. Ундан керакли бўлган портал ва сайтларга кириш мумкин. “ ZiyoNET” порталининг ўзига хос сайтлари мавжуд. Масалан,  “Fikr.uz” сайти. Бунда илмий-оммабоп мақолалар, тезислар, анонслар  ва шеърлар чоп этилиб келинмоқда. Бугунги кунда “ ZiyoNET”  порталида маълумотлар мунтазам янгиланиб турилади ва ҳар бир рукнларда эзгуликка бошловчи аҳлоқий мавзулар чоп этилмоқда. Умуман олганда, инсон шахсини тарбиялашда маънавият билан бирга маърифий-ахлоқий қарашлар ҳам муҳим аҳамиятга эга. Шунинг учун ҳам ахлоқий-маърифий қарашларни кенг жамоатчилик ўртасида тарқатишда эса бевосита порталдаги материаллардан самарали фойдаланиш мумкин, тамойилларга асосан материаллар ёритиб келинмоқда Булар: объективлик; аниқлик; тезкорлик; холислик; интерфаоллик ва бошқалар.   Жаҳон бўйича ягона ТВ ёки босма нашрлар мавжуд эмас. Интернет эса, ана шу масала ечимини таклиф этади. YuoTube тармоғи орқали жанубий Кореялик PSY таҳаллуси билан чиқиш қилган реппер бир-неча ой ичида дунёга машҳур бўлди. Унинг ўзига хос ижоди намунасини 1млрддан ортиқ одам томоша қилган бўлса, охирги клипи бир кеча-кундузда 22 млн.дан ортиқ фойдаланувчи эътиборини ўзига жалб этди. Оммавийлик шакли билан бир қаторда кўлами мезонларига таянилса, интернетни ҳам ОАВнинг муҳим кўринига айланиб улгурганини тан олиш лозим.   Хулоса қилиб айтганда,  замоннинг ўзгаришига қарамай ёшларни шахс сифатида шакллантиришда миллий қадриятлар ҳақида “ZiyoNET” порталида соҳага ихтисослашган материаллар ёритилаётгани бежиз эмас. Бу эса ўз навбатида ёш мутахассислар ва талабаларнинг “ZiyoNET” порталидан унумли фойдаланишида имкон яратиб беради.   График кўринишдаги ахборот билан ишлаш технологияси Ахборот технологялари Мультимедиали технологияларСонли ҳисоблашлар технологияси Тармоқли ахборот технологиялар Матнли ахборот билан ишлаш технологияси Маълумотларни сақлаш, қидириш ва саралаш технологиясиТаълим соҳасида ахборот технологиялари тушунчаси шахсий компьютерларнинг кенг жорий қилинишидан (ўтган аср 80-йилларнинг охиридан) кейин тез-тез қўлланила бошланди. Таълим соҳасида энг кўп қўлланладиган ахборот технологияларининг классификацияси қуйидаги схемада тасвирланган: Ахборот технологияларининг классификацияси. Ҳозирги кунда MS Office пакетлари орасида энг оммавийси ва ўзлаштири-лиши юқори бўлган дастурий восита – бу Word матнли муҳаррири ҳисобланади. Шунга қарамасдан, ўқитувчилар унинг кенг имкониятларидан атиги озгина қисмидан фойдала-нишади. Бу асосан индивидуал карточка-топшириқлар (1-расм) ва бланкли тестларни (2-расм) яратиш билан чекланишади. 1-вариант 1) Қуйидаги моддаларда азотнинг валент-ликларини аниқланг: N 2 , N 2 O, NO, NH 3 , NO 2 , N 2 O 3 , N 2 O 5 2) Азотнинг валентлиги учга тенг бўлган моддаларни аниқланг: NH 3 , N 2 O 3 , NO 2 , HNO 2 , HNO 3 , NaNO 2 H – O – H H – N – H O = S = O | || H O 1) Формулаларнинг график тасвирларига қа-раб берилган моддаларни номланг. Индивидуал карточка-топшириқлар намунаси Электрон тестлар намунаси Эътиборингиз учун миннатдорчилик билдираман!

O'xshashlar

Nafosat tarbiyasi
Fuqorolik tarbiyasi. O’quvchilarning yuksak ma’naviy-ahloqiy tarbiyasi
O’quvchilarda fuqarolik tarbiyasi
Barkamol inson tarbiyasi
O`quvchilarning mehnat tarbiyasi. O`quvchilarning iqtisodiy tarbiyasi.