Qon tomirlari, qon aylanish doirasi - Odam va uning salomatligi - Slaydlar

Qon tomirlari, qon aylanish doirasi

Yuklangan vaqt:

11.03.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1572.4560546875 KB

Ko'chirib olish

Darsning shiori: Bilim qiymati - oltinga teng Darsning maqsadi: O`quvchilarning salomatlik ko`nikmalarini hosil qilish

Mavzu: Qon tomirlari, qon aylanish doirasi Reja:  Qon tomirlarining tuzilishi  Qon aylanish doirasi

Arteriya Arteriyalar devori qalm va elastik biriktiruvchi to‘qimadan iborat. Biriktiruvchi to'qima ostida silliq muskul va elastik tolalardan iborat qalin o‘rta qavat, uningostida bir qavat yupqa epiteliy joylashgan. Devorining bunday tuzilishi tufayli arteriyalar yurakdan otilib chiqayotgan qonning yuqori bosimiga chidash beradi. Yurakdan chiqqan yirik arteriyalar ketma-ket ko‘p marta shoxlanib, birmuncha kichikroq arteriyalarni va ular esa arteriolalarni hosil qiladi. 0 ‘z navbatida, arteriolalar ham to‘qimalarda ketma-ket tarmoqlanib, juda ingichka kapillarlarm hosil qiladi.

Vena Qonni organlardan yurak bo‘lmalariga o'tkazadigan qon tomirlari. Venalar devori ham arteriyalarga o‘xshash uchta qavatdan iborat. Lekin vena qon tomirlari devori arteriyalarga nisbatan ancha yupqa, qon bosimi ham pastroq bo‘ladi.

Kapillyar Devori bir qavat hujayralardan iborat. Kapillarlar odam sochiga nisbatan 50 marta ingichka bo‘lib, barcha to‘qimalar orqali o‘tadi. Kapillarlar devori juda yupqa bo‘lib, bir qavat hujayralardan iborat. Kapillarlar devori orqali to‘qimalarga kislorod, oziq moddalar va organizm uchun zarur bo‘lgan boshqa mahsulotlar to‘xtovsiz o‘tib turadi, to‘qima suyuqligidan kapillarlarga esa hujayralarda moddalar almashinuvi natijasida hosil bo'lgan mahsulotlar chiqarib turiladi.

Katta qon aylanish doirasi Katta qon aylanish doirasi yurakning chap qorinchasi va undan chiqadigan aortadan boshlanadi. Ao’rta arteriyalarga, ular esa kapillarlarga ajraladi. Kapillarlardagi qondan hujayralarga kislorod va oziq moddalar, hujayralardan qonga esa karbonat angidrid va almashinuv mahsulotlari o‘tadi. Kapillarlar birlashib, oldingi va keyingi kovak venalami hosil qiladi. Ikkala kovak vena ham yurakning o‘ng bo‘lmasiga kelib quyiladi. Yirik venalarda joylashgan klapanlar qonni orqaga qaytishga yo‘l qo‘ymaydi. Shu sababdan qon yurak tomonga oqadi.

Kichik qon aylanish doirasi O‘ng qorinchadan chiqadigan o‘pka arteriyasidan boshlanadi. Yurak qisqarganida o‘ng qorinchadagi qon o‘pka arteriyasiga chiqariladi. O‘pka arteriyasi ikkiga tarmoqlanib, chap va o‘ng o‘pkalarga boradi. O‘pkalarda arteriyalar kapillarlarga tarmoqlanadi. Kapillarlar o‘pkadagi mayda havo pufakchalari - alveolalami o‘rab oladi. Qon kapillarlar orqali oqib o'tayotganida undagi karbonat angidrid alveolalarga, kislorod alveolalar havosidan qonga o‘tadi. Kislorodga to'yingan qon arteriya qoni deyiladi. Kapillarlar o‘zaro ketma-ket birlashib, to'rtta o‘pka venasini hosil qiladi. Bu venalar orqali arteriya qoni yurakning chap bo‘lmasiga oqib keladi.

E`TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT!

O'xshashlar

Qon aylanishining ahamiyati, yurakning tuzilishi

Tomirlardan qon ketganda birinchi yordam ko’rsatish

Suyaklar shikastlanganda birinchi yordam ko’rsatish

Nafas olish organlari sistemasi

Suyaklarning tuzilishi va o’sishi