logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Milliy istiqlol g'oyasi
  4. Milliy did

Milliy did

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

2241.6435546875 KB
Ko'chirib olish
Milliy did • Milliy did - bu xalq va millatning ko‘pchilik vakillarida tarixiy jixatdan vujudga kelgan go‘zallik va xunuklik to‘g‘risida beriladigan baxodir. Milliy did o‘zida milliy o‘ziga xoslikni mujassamlantirgan bo‘lib, xissiy va ruxiy jixatdan milliy psixologik qiyofaning xarakterli xususiyatlaridan biri sifatida namoyon bo‘ladi. SHuning uchun ham uni xalq hayoti va turmushidan ajratib tushunib bo‘lmaydi. • Odam eng avvalo uni ilk bolalik davridanoq o‘rab turgan, unga har kun, har soat sayin ta’sir etib turgan, uning amaliy maqsadlari va moddiy extiyojlarini qondiradigan narsalarning xususiyatlarini boshqa xalq vakllariga nisbatan chuqurroq idrok etishga o‘rganadi. SHuning uchun ham tabiat va jamiyatdagi biror narsa va xodisa bir millat va elat vakillarida kuchli xissiy-ruxiy reaktsiyani keltirgan xolda, boshqa millat va elat vakillari uchun befarq bo‘lib qolishi mumkin. • Qozoq xalqining atoqli yozuvchisi M.Avzov o‘zining “Abay” romanida Abayning cho‘lga bo‘lgan mexr-muhabbatini bunday tasvirlaydi: “Abay o‘zi tug‘ilib va bolaligi o‘tgan atrof-olamga-cheksiz cho‘llar, kengliklar, tepaliklarga mehr va hayajon bilan qarab turar, bularning hammasini u quchgisi va bag‘riga bosgisi kelar edi” • Xalqning yashash tarzi, uning kundalik hayot extiyojlari tarixiy jixatdan go‘zallik to‘g‘risida ma’lum tushunchani vujudga keltirgan. Ma’naviy hayot va milliy did • Narsa va xodisalarni o‘ziga xos ravishda idrok qilish yoki tushunib olish insonning tug‘ma xususiyati emas, balki bu xususiyatlarni faqat yashash jarayonida, tajriba asosida xosil qiladi. • Faoliyat jarayonida vujudga keladigan milliy did millatning ham moddiy, ham ma’naviy extiyojlarida namoyon bo‘ladi. Kishilarning moddiy extiyojlarini qondirilishi asosan ishlab chiqarishning rivojlanish darajasi bilan belgilanadi. Milliy estetik did • Milliy estetik didning o‘ziga xosligi millat ma’naviy hayotning ko‘p soxalarida namoyon bo‘ladi. Ayniqsa, ular me’morchilik qurilishlarida, tasviriy san’atda, musiqada, raqslarda, adabiyotda, milliy kiyimlarda va uning bezaklarida, ayollarning hushro‘yligida va ijtimoiy hayotning boshqa soxalarida to‘la o‘z ifodasini topadi. • Go‘zallik tabiatda va jamiyatda ob’ektiv jixatdan mavjud. U ob’ektiv va sub’ektiv idrokning umumlashmasi sifatida turli millatlar tomonidan o‘ziga xos ravishda idrok va tasavvur etiladi. Sharq xalqlariga xos bo‘lgan hushmuomalik • Tarixiy taraqqiyotdagi o‘ziga xoslik, ijtimoiy hayotdagi turli sinflarning, qatlamlarning ta’siriga qarab milliy tab’ ham turlicha shakllanishi va o‘zgarishi mumkin. Ma’lumki, islom dini xukmronlik qiladigan mamlakatlarda xaykaltaroshlik, rassomchilik bilan shug‘ullanish man’ etilganligi sababli, san’atning bu turi rivojlanmagan. • O‘zbekiston xalq rassomi Chingiz Ahmarov jurnalilistga bergan intervyularidan birida: “...Chamamda, O‘rta Osiyoda tasviriy san’atni ommaviy idrok etish birmuncha sust, degan gapda jon bor • Kishilarning san’atni bu turiga nisbatan bo‘lgan extiyojlarini qondirilmasligi evaziga, uni to‘ldirish uchun SHarqda, hususan, respublikamizda naqqoshlik, o‘ymakorlik, geometrik ornamentlar bilan ishlash kabi san’atning boshqa bir turi rivojlanib ketgan. • Samarqand va Buxoro, Xiva va Qo‘qon, Shaxrisabz va Toshkent shaharlaridagi tarixiy obidalarga tushirilgan turli-tuman naqshlar, yog‘ochga va devorga o‘yib ishlangan ganjlar kishi aql-idrokini, tasavvurini hozir ham lol qoldiradi. • Huddi tasviriy san’at singari bizda raqs sanatining gultojisi bo‘lgan balet o‘yinlarini “idrok qilishimiz bir muncha sust”. Bu hodisani o‘zbek xalqining bunday nodir san’at asarini “xazm” qilishga layoqatsizligini, badiiy saviyasining, didining pastligi bilan emas, balki, xalqimiz tarixiy taraqqiyotidagi, ijtimoiy hayotidagi o‘ziga xos jarayonlar bilan tushuntirib berish mumkin. • O‘zbek san’atida xoreografiya (raqs) turi vokal (ashula) turiga nisbatan yangi va unchalik rivojlangan emas. Buning sabablaridan biri, o‘zbek ayollarining avvallari ko‘pchiliik oldiga chiqib o‘ynashi mutlaqo mumkin bo‘lmagan. • Mehnat faoliyati, iqtisodiy uklad va yashash sharoitlari asosida vujudga keladigan milliy did bu sharoitlarning o‘zgarishi bilan ma’lum darajada o‘zgarishlarga uchraydi. Lekin qadimiy tab’ va didlar butunlay izsiz yo‘qolib ketmaydi. Milliy didning o‘zgaruvchanligi • Xalqimizning kiyinishi, taomlar tayyorlashida milliy andozalar bilan birga boshqa xalqlardan kirib qolgan yangi taomlar, shirinliklar va ust-boshlar xisobiga o‘zgarish bo‘ldi. Bularning hammasi milliy didga o‘z ta’sirini ko‘rsatadi. • Milliy san’at va badiiy asarlarda xalqning voqelikni o‘ziga xos idrok qilishi natijasida xosil bo‘lgan tasavvurlari, tuyg‘ulari, tab’ va didlari, tafakkur xususiyatlari, temperament va xarakterlari aks etadi.

O'xshashlar

Milliy istiqlol g'oyasi
Milliy istiqlol mafkurasining maqsadlari
Milliy va xorijiy qadriyatlari
Milliy g’oya va mafkuralar
O'zbek milliy an'analari marosimlari