Ishlab chiqarish va uning metrologik xizmat hamda ta'limoti - Metrologiya - Slaydlar

Ishlab chiqarish va uning metrologik xizmat hamda ta'limoti

Yuklangan vaqt:

31.03.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

594.11328125 KB

Ko'chirib olish

ISHLAB CHIQARISH VA UNING METROLOGIK XIZMAT HAMDA TA'LIMOTI

REJA: 1.Ishlab chiqarish va uning tarmoqlarida metrologik xizmat va ta’minot 2.”Metrologiya to'g'risida"Respublika qonuni 3.Metrologik taminlash dasturi

Ishlab chiqarish va uning tarmoqlarida metrologik xizmat va ta’minot O‘lchash informasiyasiga nafaqat miqdor bo‘yicha talablar, balki sifat bo‘yicha ham talablar qo‘yiladi. Bunga uning (o‘lchashning) aniqligi, ishonchliligi, tan narxi va samaradorligi kabi tavsiflar kiradi. Bu sifat tavsiflarining barchasining asosida metrologik ta’minot yotadi. ishlab chiqarish va uning metrologik xizmat va ta'limoti

Metrologiya – o‘lchashlar, ularning birliligini ta’minlash usullari va vositalari hamda kerakli aniqlikka erishish yo‘llari haqidagi fan. ishlab chiqarish va uning metrologik xizmat va ta'limotiNazariy metrologiya – metrologiyaning fundamental asoslarini ishlab chiqish predmeti bo‘lgan sohasidagi metrologiya bo‘limi. Qonunlashtiruvchi metrologiya – metrologiya bo‘yicha milliy idora faoliyatiga qarashli va birliklar, o‘lchash usullari, o‘lchash vositalari va o‘lchash laboratoriyalariga davlat talablarini o‘z ichiga olgan metrologiya qismi. Amaliy metrologiya – nazariy metrologiya ishlanmalarini va qonunlashtiruvchi metrologiya qoidalarini amaliy qo‘llanish masalalari bilan shug‘ullanuvchi metrologiya bo‘limi. ishlab chiqarish va uning metrologik xizmat va ta'limoti

Etalon (o‘lchashlar shkalasi yoki birligi etaloni) – kattalikning o‘lchami ni qiyoslash sxemasi bo‘yicha quyi vositalarga uzatish maqsadida shkalani yoki kattalik birligini qayta tiklash va (yoki) saqlash uchun mo‘ljallangan va belgilangan tartibda etalon sifatida tasdiqlangan o‘lchashlar vositasi yoki o‘lchash v ositalarining majmui. Birlamchi etalon – birlikni mamlakatda (shu birlikni boshqa etalonlariga nisbatan) eng yuqori aniqlik bilan qayta tiklanishini ta’minlaydigan etalon. Maxsus etalon – birlikning alohida sharoitlarda qayta tiklanishini ta’minlaydigan va bu sharoitlar uchun birlamchi etalon bo‘lib xizmat qiladigan etalon.

“ Metrologiya to‘g‘risida” Respublika qonuni Ma’lumki, 1993 yilning 28 dekabrida Prezidentimiz tomonidan ketma-ket uchta, ya’ni “Standartlashtirish to‘g‘risida”, “Metrologiya to‘g‘risida” va “Mahsulot va xizmatlarni sertifikatlashtirish” Qonunlari imzolangan edi. Bu qonunlarning hayotga tadbiq etilishi respublikamizdagi mavjud metrologiya xizmatini yangi rivojlanish bosqichiga ko‘tarilishiga asos bo‘ldi.

Metrologiya to‘g‘risida” gi qonun 5 bo‘limdan iborat bo‘lib, bu bo‘li mlar 21 moddani o‘z ichiga olgan. Respublikamizda metrologiya xizmatini y o‘lga qo‘yish va bunda jismoniy va yuridik shaxslarning ishtiroki va funksiyalari , bu boradagi javobgarliklar bo‘yicha keng ma’lumotlar berilgan. Qonunda ko‘rsatilganidek, o‘lchash vositalarining davlat sinovlarini o‘tkazish, ularning turlarini tasdiqlash va davlat ro‘yxatiga kiritish “O‘zstandart” agentligi tomonidan amalga oshiriladi. Qonunda yana bir masala - davlat ro‘yxati belgisini qo‘yish to‘g‘risi da ham bayon etilgan.

"Metrologiya va metrologik ta’minot" – o‘lchashlar birliligi va talab qilingan aniqligini ta’minlash uchun zarur bo‘lgan ilmiy, texnik va normativ-usuliy asoslar sohasi. Xalq xo‘jaligi uchun ushbu ixtisoslik ilmiy va texnik muammolarining yangiligi va ahamiyati yangi o‘lchash usul va vositalarini ishlab chiqish va mavjudlarini takomillashtirish, o‘lchashlar birliligi va talab qilingan aniqligini ta’minlashga qaratilgan yangi ilmiy asoslangan tashkiliy va usuliy muammolarni hal qilish, shuningdek ishonchsiz o‘lchash natijalarining salbiy oqibatlarini bartaraf etish va istisno qilishdan iborat.

Metrologik faolyatning asosiy yo‘nalishlari: O‘V qiyoslash, kalibrlash, turini tasdiqlash maqsadida sinash, sinov jihozlari va o‘lchashlarni bajarish usuliyatlarini metrologik ekspertiza qilish, attestatlash. Har yili “MXKM” DK tomonidan (100 ming energotashuvchilarni hisobga olish priborlari!) ortiq metrologik xizmat ko‘rsatish amalga oshiriladi. Metrologik potensialning izchillik bilan oshirilishi muntazam ravishda yangi O‘V qiyoslash, kalibrlash va sinash turlarini o‘zlashtirishga imkon beradi.

O‘zbekiston Respublikasi “Metrologiya to‘g‘risidagi” Qonunining 14-moddasiga muvofiq moddiy boyliklarni va energetika resurslarini hisobga olish davlat metrologiya tekshiruvi va nazorati tatbiq etiladigan doiraga kiradi va shu sababdan barcha gaz, sovuq va issiq suv va elektr energiyasini hisobga olish priborlari davlat metrologiya tekshiruvi va nazorati tatbiq etiladigan doiraga kiradi hamda belgilangan qiyoslashlararo intervalga asosan majburiy tekshiruvdan o‘tkazilishi kerak.

Metrologik ta’minotning vazifasiga quyidagilar kiradi: • o‘lchash vositalarining ishga yaroqliligini tashkil etish, ta’minlash va tadbiq etish; • o‘lchashlarni amalga oshirish, uning natijalarini qayta ishlash va tavsiya etish borasidagi me’yoriy hujjatlarni ishlab chiqish va tadbiq etish; • hujjatlarni ekspertizadan o‘tkazish; • o‘lchash vositalarining davlat sinovlari; • o‘lchash vositalarining va uslublarining metrologik attestatsiyasi va hokazolar.

Eng qadimgi o‘lchash birliklari – antropometrik. U insonning muayyan a’zolariga muvofiqlikka yoki moyillikka asoslangan holda kelib chiqqan. Masalan: ladon – bosh barmoqni hisobga olmaganda qolgan to‘rttasining kengligi; fut – oyoq tagining uzunligi; pyad – yozilgan bosh va ko‘rsatkich barmoqlar orasidagi masofa, qarich, quloch, qadam va hokazolar

Ba’zi bir tabiiy o‘lchovlar tabiatda mavjud narsalarga taqqoslashga asoslanib hosil qilingan. Masalan, turli qimmatbaho toshlarning o‘lchov birligi sifatida keng qo‘llanilgan, «nuxotcha» ma’nosini anglatuvchi «karat», «bug‘doy doni» ma’nosini bildiruvchi «gran» shular jumlasidandir. Vaqt o‘lchovlari ham tabiat hodisasiga asoslanib hosil qilingan. Munajjimlarning ko‘p yillik kuzatishlari natijasida qadimgi Vavilonda vaqt birligi sifatida yil, oy, soattushunchalari ishlatilgan. Keyinchalik yerning o‘z o‘qi atrofida to‘la bir marta aylanishiga ketgan vaqtning 1/86400 qismi sekund nomini olgan.

FOYDANILGAN ADABIYOTLAR 1.A.T.Umirov R.M.Xaydarov METROLOGIYA, STANDARTLASHTIRISH VA SERTIFIKATLASHTIRISH ASOSLARI FANI BO‘YICHA O‘QUV USLUBIY MAJMUA Termiz-2018 2.Internet ma'lumotlari

E'TIBORIZ UCHUN KATTA RAXMAT!!!

O'xshashlar

Metrologik xizмat va metrologik ta’minot

Chiziqli o’lchash vositalari va ularning tuzilishi, metrologik ko’rsatkichlari

Metrologiyaning rivojlanishi

Standartlashtirish va о‘zaro almashuvchanlik fan to’g’risida umumiy ma’lumotlar

Sertifikatsiyalash. Mahsulot sifatini kafolatlash