Жамият маънавий юксалишида ислом - Manaviyat asoslari - Slaydlar

Жамият маънавий юксалишида ислом

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

492 KB

Ko'chirib olish

1Жамият маънавий юксалишида ислом қадриятларининг ўрни

2М У Н Д А Р И Ж А КИРИШ I-БОБ . ЎЗБЕК ХАЛҚИ МАЪНАВИЙ МАДАНИЯТИ ШАКЛЛАНИШИДА ИСЛОМ ҚАДРИЯТЛАРИНИНГ ЎЗИГА ХОС ХУСУСИЯТЛАРИ 1.1. Жамият маънавий маданиятини шаклланишида илк ислом қадриятларининг тутган ўрни 1.2. Мустақиллик йилларида маънавий маданиятимиз такомилида ислом қадриятларидан фойдаланиш II-БОБ . ИСЛОМ ҚАДРИЯТЛАРИНИ ТИКЛАНИШИНИНГ ЁШЛАР МАЪНАВИЙ ОНГИНИ ШАКЛЛАНИШИДАГИ ЎРНИ 2.1. Диний қадриятлар ва ислом маънавиятининг тикланиши 2. 2 . Ёшларнинг маънавий онгини шакллантиришда исломий қадриятларнинг ўрни III-БОБ . МАЪНАВИЙ ТАҲДИДЛАР ВА УЛАРГА ҚАРШИ КУРАШИШ ВОСИТАЛАРИ 3.1. Маънавий таҳдидлар ва унинг зарарли оқибатлари 3.2. Диний барғикенглик – маънавий таҳдидларга қарши курашнинг муҳим мафкуравий воситаси ХУЛОСА ФОЙДАЛАНИЛГАН АДАБИЁТЛАР РЎЙХАТИ

3К И Р И Ш Тадқиқот мавзунинг долзарблиги. Жамият маънавий юксалиш омиллари бирқанча, аммо уларнинг ичида ислом қадриятлари алоҳида ўринга эга. Зеро, исломий қадриятлар асрлар давомида мусулмонлар онги ва қалбига чуқур сингиб, улар турмуш-тарзи, ҳаёт йўлини белгилашда миллий қадриятлар билан уйғунликда асосий мафкуравий вазифасини ўтаган. Президентимиз Ислом Каримов таъкидлаганидек, “...дин азалдан инсон маънавиятининг таркибий қисми сифатида одамзотнинг юксак идеаллари ҳақ ва ҳақиқат, инсоф ва адолат тўғрисидаги орзу-армонларини ўзида мужассам этган, уларни барқарор қоидалар шаклида мустаҳкамлаб келаётган ғоя ва қарашларнинг яхлит бир тизимидир”. Бу ғоят теран ва чуқур фикрларда, умуман дин, хусусан ислом дини ва қадриятларининг инсон маънавиятининг таркибий қисми эканлигининг моҳияти асослаб берилган.

4Бизнинг магистрлик диссертациямиз “Жамият маънавий юксалишида ислом қадриятларининг ўрни”га бағишланган бўлиб, мамлакатимизда ҳуқуқий демократик ва фуқаролик жамиятини шакллантириш жараёни кетаётган хозирги кунда ислом қадриятларининг бу борада тутган ўрнини фалсафий таҳлил қилишни кўзда тутади. Шу нуқтаи назардан мувзунинг долзарблиги қуйидагиларда намоён бўлади: - глобаллашув шароитида ислом қадриятларининг халқлар маънавий маданияти тизимида ўзига хос ҳусусиятларни фалсафий таҳлили долзарбдир; - мустақиллик шароитида аждодлар мероси, шу жумладан ислом қадриятларининг тикланиши жараёнида унга бўлган ижобий ўзгариш мезонининг фалсафий таҳлил этиш диққатга моликдир; - миллий ва диний қадриятлар уйғунлиги ёшлар маънавий онгини шакллантириш воситаси эканлигини кўрсатиш зарур; - маънавий таҳдидлар халокатли куч эканлигини ҳамда диний фундамунтализм ва экстремизм моҳиятини очиш билан уларни бартараф қилиш йўлларини асослаш ғоят муҳимдир; - диний бағрикенгликнинг ислом динига хос томонларини асослаш ва ёритиш бугунги кун талабидир. 433 25 0605 0F 21 0B 2A 0605 0E 2A 14 0623 2A 0F 2A 1C 14 2A 0C

5Муаммонинг ўрганилиш даражаси. Диний ва фалсафий таълимотлар ривожи тарихида шахс ва жамият муносабатлари муаммосига турлича ёндашув ва талқинлар ишлаб чиқилиб, салмоқли асарлар яратилган. Масалан, “Авесто”, Афлотуннинг “Қонунлар”, Арастунинг “Сиёсат”, “Этика”, “Риторика” каби манбаларда шахс ва жамият муносабатларини тўғри олиб борилишида ижтимоий ҳаёт ҳамда диний-фалсафий билимларнинг ўрни ҳақида сўз боради. Бундан ташқари дунё динлари тарихида шахс ва жамият муносабатлари масаласи муҳим ўрин эгаллаб, муқаддас китоблар Авесто, Ригведа, Забур, Таврот, Инжил ва Қуръон кабиларда, шунингдек, у билан боғлиқ фалсафий қарашларда ҳам ўз аксини топган. Дарқақиқат, Марказий Осиё мутафаккирлари ижодида шахс ва жамият муносабатлари, уларни диний-фалсафий жиҳатлари ҳақидаги ғоялари бизгача етиб келган. Айниқса, мустақиллик шарофати билан аждодларимиз мероси қайта тикланиб, уни чуқур ўрганиш ва фойдаланиш имкони вужудга келди. 17 01 09 061705 12 2F 0605 21131507 18150B 0F 061714 39 14 1D 30 2005 0F 181516 01 01

6Мазкур масаланинг назарий-методологик ва амалий аҳамияти Президент И.Каримовнинг асарлари, нутқлари ва суҳбатларида ўз ифодасини топган. Хусусан шахс маънавий камолида ислом динининг аҳамияти тўғрисида шундай деган эдидар: “Ислом динининг маданий қадриятлар ва анъаналари, жаҳон миқёсида ислом дини қолдирган жуда улкан маънавий мерос нафақат минтақамизнинг тарихий ривожланишига кўп жиҳатдан қўшилган ҳиссани, балки унинг хозир шаклланиб бораётган сифат жиҳатдан янги қиёфасини ҳам белгилаб бермоқда”. Истиқлол туфайли шахс ва жамият маънавий камолотида ислом қадриятларининг аҳамиятини ўрганиш юзасидан олимлар бир қатор тадқиқотлар олиб боришган. Хусусан Д.О.Ортиқова, И.Р.Хўжамуродов, И.Э.Худойбердиев, М.Маматов, Ғ.С.Қараматов, Ф.А.Примова, З.Э.Маркаев, Т.К.Комилова, М.Т.Тожибоев, Н.М.Мусаева, А.А.Қамбаров, Ю.М.Яқубов, М.А.Каримова ва бошқалар. 1A 2C 07 0E07 0E07 07 0607 2007 08 2D 14 09 2D 42 43 21130F14 01

7Магистрлик диссертациясининг мақсади. Ислом динида шахс ва жамият муносабатларининг диний, фалсафий жиҳатларини мустақиллик шароитида миллий ғоя негизларига таянган холда, унинг инсон ижтимоий-маънавий камолотидаги аҳамиятини диний қадриятлар ва бағрикенгилик нуқтаи назаридан асослашдан иборатдир. Магистрлик диссертациясининг вазифалари. Мазкур магистрлик диссертациясининг вазифалари қуйидагиларда намоён бўлади: - жамият маънавий маданиятини шаклланиши жараёнида илк ислом қадриятларини тарғиб қилишнинг ўзига хос ҳусусиятларини очиб бериш; - мустақиллик йилларида ўзбек халқи маънавий маданиятини янада ривожлантиришда ислом қадриятларининг муҳим омил эканлигини ёритиш; - мамлакатимизда диний қадриятлар ва ислом маънавиятининг тикланиши бўлган эътибор ва унинг хозирги кундаги аҳамиятини фалсафий жиҳатдан асослаш; - миллий ва диний қадриятлар ёшларнинг маънавий онгини шакллантиришдаги ўрнини таҳлил этиш; - диний экстремизм ва фундаментализмнинг жамият ҳаётига салбий таъсири ҳамда унинг зарарли оқибатларини олдини олиш усулларини ишлаб чиқиш; - диний барғикенглик тушунчасини исломга хос тамойилларини очиш ҳамда диний экстремизм ва ақидапарастликга қарши курашиш таҳдидини олдини олиш йўллари, воситаларини илмий асослаш; - мавзуни янада чуқурроқ ўрганишга қартилган таҳлил ва хулосалар ишлаб чиқишдан иборат.170215 2D 06170B 0B 0E 170215 1A 0E 2A01 09 01 2A01 1507 2A01 28 2A01 18150B 2A01 170B 2A01 28 0C131207 2A01 07

Тадқиқотнинг объекти ва предмети: Тадқиқот объекти: шахс ва жамият маънавий камолотига эришиш масаласи. Тадқиқот предмети: ислом қадриятларида шахс ва жамият маънавий камолотига эриштириш тўғрисидаги қарашларнинг диний-фалсафий билимлар билан боғлиқлигидир. Тадқиқотнинг методлари . ворисийлик, тарихийлик ва мантиқийлик, анализ ва синтез ҳисобланади.2F 01 1321 06 0C 14 21 2F 0301 0C

9Магистрлик диссертациясининг илмий янгилиги. Мазкур диссертация ишимизнинг илмий янгилиги сифатида қуйидагиларни санаб ўтиш мумкин: - ўзбек халқи маънавий маданияти шаклланишининг ижтимоий- тарихий илдизлари илмий асосланди; - маънавий маданият такомилида миллий ва исломий қадриятлар уйғунлиги кўрсатилди; - ислом қадриятлари ёшлар маънавий онгини шакллантирувчи муҳим омилларданлиги аниқланди; - маънавий таҳдидларни олдини олиш ва уларга қарши курашиш усуллари, воситалари мавжуд таҳдидларга таянган холда ишлаб чиқилди. Магистрлик диссертациясининг назарий ва амалий аҳамияти. Диссертациянинг назарий аҳамияти шундаки, унда илгари сурилган назария, қоида, концепция, ғоя ва хулосалардан фалсафий-тарихий манбаларни ўрганишда, ёшларни маънавий онгини юксалтиришда, илмий дунёқарашни шакллантиришда фойдаланиш мумкин. 17 1A 0E07 12 2A01 09 2A01 14 2A01 06172007 2A01 10 07 17 1D 0B 0605 07 01

10Диссертациянинг амалий аҳамияти шундаки, ундаги материаллардан олий ўқув юртларида “Маънавият асослари”, “Маданиятшунослик”, “Диншунослик”, “Этика”, “Эстетика” ва шунингдек бошқа ижтимоий-гуманитар фанлари бўйича тегишли мавзуларни ўқитишда ҳамда давра суҳбатлари, савол-жавоб кечаларида фойдаланиш мумкин. Магистрлик диссертациясининг тузилиши ва ҳажми . Диссертация кириш, учта боб, олтита параграф, хулоса ва фойдаланилган адабиётлар рўйхати ва 75 бетдан иборат. 1D 0605 2F 0F 0605 10 17 0301 1D 1C

11Х У Л О С А Мазкур магистрлик диссертациясида биз “Жамият маънавий юксалишида ислом қадриятларининг ўрни” масаласини тадқиқот мавзуи қилиб олдик. Бу мавзу ҳақида илмий-тадқиқот ишларини олиб борган олимларнинг диссертациялари, монография ва рисолалари, мақолалари билан танишиб чиқиб ўз фикр-мулоҳазалримизни уларга қўшган холда тадқиқот ишини амалга оширдик. Бу жараённи тадқиқи қилиш Ўзбекистон Республикаси Президенти Ислом Каримовнинг асарларидан асосий назарий-методологик асос сифатида фойдаландик. Диссертация баён этилган фикрлардан қуйидаги хулосаларга келиш мумкин: 1. Ўзбекистон мустақилликка эришгач, барча иқтисодий-ижтимоий, сиёсий, маънавий-маданий ислохотлар қатори эътиқод ва виждон эркинлиги масаласига алоҳида эътибор бериб, давлат, дин ва диний ташкилотлар ўртасида адолатли муносабат ўрнатилди; 2. Шу йиллар мабойнида аждодларимиз қолдирган бой ва бетакрор маънавий- маданий меросларни тиклаш давлат сиёсати даражасига кўтарилди. Бу борада ислом дини ва уни қадриятларини тиклаш ҳамда улардан жамият маънавий маданиятини шакллантиришда оқилона фойдаланиш имконияти яратилди; 1128 1A05 07 0605 0E 26 05 2C 05 31 02 0605 0605 18 19 0605 07 0605

123. Мустақиллик шароитида миллий хавфсизликка тахдид солаётган турли сиёсий кучлар, диний ҳаракатлар айниқса, диннинг бунёдкорлик мазмунини бузиб, ўз ғаразли ниятлари йўлида фойдаланишга уринаётган кимсалар, фаолиятининг асоссизлиги диссертацияда илмий тахлил қилинади; 4. XX асрнинг охирги чораги XXI асрнинг ҳозирги шароитида жаҳон халқлари ҳаётида глобаллашув, интеграциялашув муаммолари юзага кела бошладики, бу жараённинг бир йўналиши миллатлараро ва динлараро муносабатларда бўлиб, кўпгина мамлакатларда диний бағрикенгликни таъминлаш орқали жамият тараққиётида ижтимоий-сиёсий барқарорликни шакллантириш зарурияти туғилади; 121F0301 12 21 1C 0E 490301 30 06 06 06 09 1B05

135. Диний бағрикенгликка асосланган онгни барча жаҳон халқларида, уларнинг миллати, ирқи, тили, дини, маданиятидан қатъий назар, шакллантириш виждон эркинлигини умумжаҳон миқёсида ҳал этиш билан боғликдир. Шу боисдан, Бирлашган Миллатлар Ташкилоти Низомининг «Инсон ҳуқуқлари умумжаҳон декларацияси», «Фуқаролик ва сиёсий ҳуқуқлар тўғрисидаги халқаро пакт» «Дин ёки эътиқодлар замиридаги муросасизлик ва камситишнинг барча шаклларини бартараф этиш тўғрисидаги декларация» ва бошка бандларида ўз ифодасини топган. Масалан, инсон ҳукуқлари умумжаҳон Декларациясида «ҳар бир инсон фикр, виждон ва дин эркинлиги ҳуқуқига эга» (18-модда). «Ҳар бир инсон жамият олдида бурчлидир, фақат шу ҳолатдагина, унинг шахси эркин ва тўлиқ камол топиши мумкин» (22-модда)деган ғоялар диссертацияда ўз аксини топган. 6. Ўзбекистонда дин ва эътиқод эркинлигининг тўлиқ таъминланиши ва унинг конституцион кафолатланиши мамлакатда ижтимоий-сиёсий баркарорликни таъминлашда мавжуд динларнинг ўрни ва ролини ошиб боришига маънавий замин яратади. 134703 171105 0F 211322 4C2D0B 2017 0617 09 1A 1C 30 09 05 5203 0C 2105 211315

14Эътиборингиз учун Эътиборингиз учун рахмат!рахмат!

O'xshashlar

Ислом дини

Ислом динининг асосий манбалари

Ислом манбалари ва маросимлари

Ислом дини ва тарихи

Инсон ва жамият борлиғи