To’yingan monokarbon kislotalar va ularning hosilalari - Kimyo - Slaydlar

To’yingan monokarbon kislotalar va ularning hosilalari

Yuklangan vaqt:

23.03.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1565.4794921875 KB

Ko'chirib olish

KARBON KISLOTAL AR

M A V Z U: To’yingan monokarbon kislotalar va ularning hosilalari.01 06 0A 13 14 1B

R E J A : 1. Karbon kislotalar haqida umumiy tushuncha 2. Izomeriyasi va nomlanishi 3. Tabiatda tarqalishi 4. Fizik va Kimyoviy xossalari 5. Muhim vakillari va ularning hosilalari 6. Ishlatilishi0802

Kislorodli organik birikmalar Spirtlar Bir atomli Ko’p atomli Aldegid va ketonlar Karbon kislotalar Efirlar Oddiy Murakk ab Uglevodla r Karboksil guruh soniga ko’ra ● bir asosli – sirka kislota; ● ikki asosli – shavel kislota; ● ko’p asosli – limon kislota. Radikalning tabiatiga ko’ra ● to’yingan – sirka kislota; ● to’yinmagan – malein kislota; ● aromatik – benzoy kislota. Uglerod atomining soniga ko’ra ● C1 – C9 – quyi; ● C10 va undan ko’p – yuqori;

Molekulasida karboksil guruh –COOH bo`lgan moddalar karbon kislotalar deyiladi. Umumiy formulasi

To`yingan bir asosli kislotalar – yog` kislotalar ham deyiladi. Sistematik nomenklaturaga ko’ra dastlab –COOH guruh saqlagan eng uzun zanjir aniqlanadi. Karboksil guruh tomondan nomerlanadi. Avval R nomi so`ng asosiy zanjirga to`g`ri keluvchi alkan nomiga kislota so`zi qo`shib o`qiladi. Nomenklaturasi va izomeriyasi Karbon kislotalarda zanjirning tarmoqlanishiga ko`ra izomeriya kuzatiladi.

(2 – metilpropan kislota )1. СН3 – СН – СООН 2. СН3 – СН2 – СН – СН – СООН 3. СН3 – СН = СН – СН – СООН 4. НООС – СН2 – СН – СООН ( 2, 3 – dimetilpentan kislota ) ( 2 – metilpenten – 3 – kislota) ( 2 –etilbutan dikislota )СН3 СН3СН3 СН3 С 2 Н 5

Karbon kislota Trivial nomi Sistematik nomi HCOOH chumoli kislota metan kislota CH 3 COOH sirka kislota etan kislota C 2 H 5 COOH propion kislota propan kislota C 3 H 7 COOH moy kislota butan kislota C 4 H 9 COOH valerian kislota pentan kislota C 5 H 11 COOH kapron kislota geksan kislota C 6 H 13 COOH enant kislota geptan kislota C 7 H 15 COOH kapril kislota oktan kislota C 8 H 17 COOH pelargon kislota nonan kislota C 9 H 19 COOH kaprin kislota dekan kislota C 15 H 31 COOH palmitin kislota geksadekan kislota C 16 H 33 COOH margarin kislota geptadekan kislota C 17 H 35 COOH stearin kislota oktadekan kislota

Fizik xossalari С 1 – С 3 O’tkir hidli suyuqlik bo’lib, suvda juda yaxshi eriydi С 4 – С 9 Quyuq moysimon suyuqlik bo’lib, yoqimsiz hidga ega. Suvda yomon eriydi. C 10 va undan ko’p Hidsiz, qattiq moddalar bo’lib, suvda erimaydi

Tabiatda tarqalishi СН3 – СООН Sirka kislota СН3 – СН2 – СН2 - СООНMoy kislota Chumoli kislota

СН3 – СН2 – СН2 – СН2 – СООН Valerian kislota НООС – СООН Shovul kislota

OLINISHI: 1. Spirtlarni oksidlab 2. Aldegidlarni oksidlab 3. Uglevodorodlarni oksidlab Oksidlanayotgan spirt va aldegidning radikaliga qarab tegishli kislotalar hosil bo’ladi Р,К

Ga l Galogen angidridlar Kislota amidlari Murakkab efirlar NH 2 OR gidrolizgidroliz gidroliz O H O H O HHGal NH 3 ROH

GEMIGALOID UGLEVODORODLARNI GIDROLIZLAB ORTO EFIRLARNI GIDROLIZLAB KISLOTA NITRILLARINI GIDROLIZLAB35 35

Kimyoviy xossalari Karbon kislotalardagi COOH dagi H atomi spirtlarning OH guruhidagi H atomlaridan kislotalik xossasi kuchli. Lakmusni qizartiradi, eng kuchlisi HCOOH. R- kattalashishi bilan kislota kuchi kamayadi. To`yinmagani C soni teng bo`lgan to`yinganiga nisbatan kuchli bo`ladi. R ga galogen kiritilganda kislota ortadi. Galogenning soniga va turiga qarab kislota har xil miqdorga ortadi. Galogen qanchalik ko`p bo`lsa kislota shunchalik kuchli bo`ladi. F 2 , Cl 2 , Br 2 , J 2 qatorida kislotalilik xossasini berish xususiyati kamayib boradi. Kislotalilik xossasi kamayib boradi0B 122210 290C 15223C 41 15223C 08 1E 2913 02 47 32 3A 32 3A 32 3A 32 02 1513 0B

Kislotalilik xossasi ortib boradiGalogen atomining R da COOH da joylanishiga qarab kislota kuchi har xil bo`ladi. Galogen atomi COOH ga qanchalik yaqin tursa kislotalilik kuchi shuncha katta bo`ladi. Galogenlarning o`rni ko`pincha lotin alifbolari bilan belgilanadi.0B 46 2A 29 16 2A 1A 0D 46 150F 16

1 • COOHdagiHhisobiga 2 • COOHdagiOHhisobig a 3 • RdagiHhisobiga 4 • Oksidlanishreaksiyala ri Karbon kislotalar ishtirokida boradigan kimyoviy reaksiyalarni quyidagi guruppalarga bo’lamiz 0B 0C 160F 10 2922 1222 16

-COOH dagi H hisobiga boradigan reaksiyalar Me, MeO va MeOH lar bilan COOH dagi H hisobiga reaksiyaga kirishib tegishli tuzlarni hosil qiladi. Sirka kislota Magniy atsetat Mis atsetatSirka kislota01 11 1A

Ishqorlar va asoslar bilan ham ta’sirlashib tegishli tuzlarni hosil qiladi O`zidan kuchsiz kislota tuzlaridan kislota qoldig`ini siqib chiqara oladi. Sirka kislota natriy atsetat kalsiy atsetatSirka kislota

eterifikatsiya gidroliz ETERIFIKATSIYA REAKSIYASIDA AJRALAYOTGAN SUVNING VODORODI SPIRTDAN, OH ESA KISLOTADAN HOSIL BO’LADI18 18

HCOOH – o`tkir hidli rangsiz suyuqlik. 101 0 C da qaynaydi. Suvda istalgan miqdorda eriydi . Terini kuydiradi. Dastlab chumoli bezlaridan ajraladigan suyuqlik tarkibidan topilgani uchun chumoli kislota deyiladi. Qichitqi o`t va archa tarkibida uchraydi . Qon va muskul tarkibida ham oz miqdorda bo`ladi.

E’tiboringiz uchun rahmat!!! 1-e guruh talabasi Bolliyev Salohiddin 2021-20221E3E 233F

O'xshashlar

To’yingan uglevodorodlar (Alkanlar)

Karbon kislotalar (dars ishlanma)

Karbon kislotalar

Nuklein kislotalar

Karboksil birikmalari. Gidroksi kislotalar, keton kislotalar