Sifat analizi va uning vazifalari - Kimyo - Slaydlar

Sifat analizi va uning vazifalari

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

10784.5 KB

Ko'chirib olish

Sifat analizi va uning vazifalari. Reja 1. Sifat analizi. Uning asosiy vazifalari haqida umumiy tushuncha 2. Sifatiy analiz usullarining sinflanishi. 3. Sifat analizida kation va anionlarning klassifikatsiyasi. www.arxiv.uz

• Sifat analizi — analitik kimyoning asosiy bo’limlaridan biri; analiz qilinayotgan modda yoki moddalar aralashmasidagi elementlar, radikallar, funksional guruxlar va birikmalarni kimyoviy, fizikkimyoviy, fizikaviy aniklash va identifikatsiyalash usullari majmui. Sifat analizining muhim tavsifli usullari: 1) o’ziga xoslik (selektivlik) — qidirilayotgan elementni boshqa element ishtirokida aniklash usuli va 2) sezgirlik — nihoyatda oz miqdordagi elementni, ya’ni bir tomchi (0,01—0,03 ml) eritmadagi elementni aniklash. Sifat analizining hozirgi usullarida sezgirlik 1 mkg ga boradi. Anorganik moddalarning klassik Sifat analizi "quruq" yoki "ho’l" usulda olib boriladi. www.arxiv.uz

Ultramikrokimyoviy analiz, Tomchi analiz). Suvli eritmalardagi anorganik birikmalarning Sifat analizi ion reaksiyalariga asoslangan. Sifat analizining kimyoviy usuli bilan bir qatorda fizikaviy, fizikkimyoviy usullari qam keng qo’llanadi. Bu usullar tekshirilayotgan moddalarning optik, elektr, magnit, issiklik, katalitik, adsorbsion va b. xossalarini o’rganishga asoslangan (q. Spektram analiz, Polyarografiya). www.arxiv.uz

Analiz qilishda avval moddalarning sifat tarkibi aniqlanadi , ya ` ni u qanday elementlardan , element guruhlaridan yoki ionlardan tarkib topganligi haqidagi masala hal qilinadi , so ` ngra moddaning miqdoriy tarkibini aniqlashga o ` tiladi . Modd a ning t a rkibig a q a nd a y el e m e nt yoki ionl a r kirishini topish , a niql a sh sif a t a n a lizining v a zif a sidir . 1) Sifat analizning kimyoviy usullari bilan ish ko`rilganda topilishi lozim bo`lgan element yoki ion o`ziga xos xususiyatlari biror birikmaga aylantiriladi va ayni birikma hosil bo`lganligi ana shu xossalari asosida bilib olinadi.Bunda sodir bo`ladigan kimyoviy o`zgarish analitik reaksiya, bu reaksiyaga sabab bo`lgan modda esa reagent deyiladi. www.arxiv.uz

2) Analizning fizik-kimyoviy reaksiya asosida hosil qilingan modda rangli eritmasining rang intensivligi shu moddaning kontsentratsiyasiga bog`liqligiga, yoki aniqlanadigan modda eritmasi orqali o`tayotgan elektr toki shu modda kontsentratsiyasiga bog`liqligiga asoslangan va hokazo juda ko`plab misollar keltirish mumkin. 3) Analizning fizikaviy usullari,moddaning kimyoviy tarkibi bilan uning ayrim fizikaviy xossalari o`rtasidagi bog`lanishga asoslangan.Masalan, spektral analizda modda gorelka alangasiga yoki elektr yoyiga kiritilganda sodir bo`ladigan nurlanish spektri aniqlanayotgan elementar uchun xos chiziqlar bo`lishiga qarab, berilgan moddada o`sha elementlar bor yo`qligi haqida, chiziqlar ravshanlik darajasi asosida ularning miqdori to`g`risida fikr yuritiladi. Bu usul jud a s e ziluvch a n bo`lib el e m e ntl a rni 10 -6 -10 -8 g g a ch a miqdorini a niql a shg a imkon b e r a di. www.arxiv.uz

L yu m in estsen t an aliz m od d alarn in g lyu m in estsen tsiyalan ish iga asoslan gan , ya`n i b u n d a m od d a o`ziga tu sh ayotgan u ltrab in afsh a yok i b osh q a n u rlar ta`sirid a o`ziga xos n u rlar ch iq arib lyu m in estsen tsiyalan ad i. L yu m in estsen tsiyan in g in ten sivligi va ran gi tu rli m od d alarn i sifat va m iq d oriy an iq lash d a an alitik b elgilar h isob lan ad i.(sezgirligi 10-10 g)www.arxiv.uz

A nalitik reaksiyalarni bajarishda ishlatiladigan m odda m iqdorlariga qarab sifat analizda m akro-(0,5-1,0 g),m ikro-(0,005-0,01g)-, yarim m ikro (0,02-0.05 g)-, va ultram ikro (1 m g)- usullardan foydalaniladi. M ikroanalizda juda seziluchan reaksiyalardan foydalaniladi, reaksiyalar m ikrokristalloskopik yoki tom chi usuli yordam ida olib boriladi. a) m ikrokristolloskopik usul bilan analiz qilishda reaksiyalar odatda shisha plastinka ustida olib boriladi va hosil bo`lgan kristallar shaklini ko`rib izlanayotgan ion(yoki elem ent) bor-yo`qligi haqida bir fikrga kelinadi. b) tom chi usulida eritm a rangi o`zgaruvchan yoki rangli cho`km alar hosil bo`ladigan reaksiyalar qo`llaniladi.www.arxiv.uz

• Sifat analizida kation va anionlarning klassifikatsiyasi. Kationlar klassifikatsiyasi. • Sifat analizida kationlarni klas-sifikatsiyalashning bir necha usullari (sxemalari) bor: • Vodorod sulfidli usul: bu metall sulfidlarining turlicha erishiga asoslangan. • Vodorod sulfidsiz usullar: • a) kislota-ishqorli • b) ammiak-fosfatli • s) atsetat-amidli va hokazo. • Keyingi yillarda sifat analizida kislota-ishqorli usul qo`llanilmoqda. Bu usul bo`yicha klassifikatsiyalashda kationlar 6 ta analitik guruhga bo`linadi. • Kationlarning kislota-asosli usul bo`yicha klassifikatsiyalash jadvali. www.arxiv.uz

Ma ' lumki , Yer sharida okeanlar va materiklar turlicha taqsimlangan . Jumladan , Shimoliy yarimsharning 39% i , Janubiy yarimsharning esa 19% i quruqlikdan iborat . Agar globusni ko ' proq materiklar hududiga to ' g ' rilansa , „ Materiklar yarimshari " hosil bo ' ladi . Ushbu yarimshardaquruqlik 53% maydonni egallaydi . Shularga asoslanib , keyingi paytda olimlar „ Mate - riklar yarimshari " ni ajratishmoqda . www.arxiv.uz

Ega + shall(will) + not + P.P. 3. Future perfectning so'roq shakli shall yoki will ni egadan oldinga o'tkazish bilan yasaladi: Shall(will)+ ega+ have+ P.P. Kelasi tugallangan zamonning ishlatilishi. 1. Future perfect kelasi zamondagi biror vaqtdan oldin tamom bo'ladigan ish harakatni ifodalaydi. Kelasi zamondagi bu vaqt quyidagicha berilishi mumkin: a) by 5 o'clock( soat beshgacha), by Saturday ( shanbagacha) b) payt va shart ergash gapda Simple Present bilan ifodalangan kelasi zamondagi ikkinchi bir ish-harakat bilan: I shall have finished this work before you return. 2. Future Perfect ba'zan kelasi zamondagi ish-harakatni emas, o'tgan zamondagi farazni ifodalaydi va ma'nosi must fe'lining ma'nosiga yaqinlashadi: You will have read in the newspapers about the conclusion of this agreement. Siz bu bitimning tuzilganligi haqida gazetalarda o'qigan bo'lishingi/ kerak.Ega + shall(will) + not + P.P. 3. Future perfectning so'roq shakli shall yoki will ni egadan oldinga o'tkazish bilan yasaladi: Shall(will)+ ega+ have+ P.P. Kelasi tugallangan zamonning ishlatilishi. 1. Future perfect kelasi zamondagi biror vaqtdan oldin tamom bo'ladigan ish harakatni ifodalaydi. Kelasi zamondagi bu vaqt quyidagicha berilishi mumkin: a) by 5 o'clock( soat beshgacha), by Saturday ( shanbagacha) b) payt va shart ergash gapda Simple Present bilan ifodalangan kelasi zamondagi ikkinchi bir ish-harakat bilan: I shall have finished this work before you return. 2. Future Perfect ba'zan kelasi zamondagi ish-harakatni emas, o'tgan zamondagi farazni ifodalaydi va ma'nosi must fe'lining ma'nosiga yaqinlashadi: You will have read in the newspapers about the conclusion of this agreement. Siz bu bitimning tuzilganligi haqida gazetalarda o'qigan bo'lishingi/ kerak. www.arxiv.uz

Konstitutsiyamiz- adolat, baxt va farovonlik mezoni Asosiy Qomusimiz hisoblangan Konstitutsiya 1992 yil 8 dekabrda qabul qilingan bo‘lib, unda inson huquqi, sha’ni va qadr- qimmati eng oliy qadriyat, deb belgilab qo‘yilgan va inson manfaatlari uchun xizmat qiladi. «Konstitutsiya» — lotincha so‘z bo‘lib, uning tom ma’nosi «tuzish», «tuzuk», «nizom», «tuzilish», «yaratish» demakdir. Konstitutsiyamiz- adolat, baxt va farovonlik mezoni Asosiy Qomusimiz hisoblangan Konstitutsiya 1992 yil 8 dekabrda qabul qilingan bo‘lib, unda inson huquqi, sha’ni va qadr- qimmati eng oliy qadriyat, deb belgilab qo‘yilgan va inson manfaatlari uchun xizmat qiladi. «Konstitutsiya» — lotincha so‘z bo‘lib, uning tom ma’nosi «tuzish», «tuzuk», «nizom», «tuzilish», «yaratish» demakdir. www.arxiv.uz

Shunin gdek, unda m illiylik va um um insoniylik prinsip lariga ham nihoyatda noziklik bilan yond ashilgan ligini ko‘rsatadi. K onistitutsiyam izning ustuvorligi ham jinsi, m illati, dini, irqi, yoshi, e’tiq od i, ijtim oiy kelib chiqish idan qat’iy n azar, barcha fu qarolarnin g ten g h uquq ligi va bosh qalarga ko‘ra inson huquqlari va e’tiqod erkin ligin i m uayyan darajad a kam sitadigan birorta ham m oddan ing yo‘qligidadir. www.arxiv.uz

Islohotlar islohot uchun emas, eng avvalo xalq manfaati uchun xizmat qilishi kerak. Islom Karimov . www.arxiv.uz

• Ў тган 2012 йилда мамлакатимиз аграр сек- торининг деярли барча тармо қ ларида улкан юту қ ва натижалар к ў лга киритилди. • Албатта, 2012 йилда ҳ ам, с ў нгги йиллардаги каби, янги мавсумга тайёргарлик к ў риш даврида ё ғ ингарчилик к ў п б ў лгани, ба ҳ орнинг кеч келгани ва намгарчиликнинг ю қ ори б ў лгани, ёз фаслида ҳ аво ҳ ароратининг ҳ аддан зиёд ошиб кетгани қ ишло қ х ў жалик ишларини амалга оширишда жиддий муаммо ва қ ийинчиликларни юзага келтирди. Шунга қ ара- масдан, 2012 йилда Ў збекистонда деярли барча қ иш- ло қ х ў жалик экинлари — ғ алла, пахта, сабзавот, полиз экинлари ва узумдан ю қ ори хосил олинди. • Ислом Каримов www.arxiv.uz

“ Iqtisodiy rivojlanish sur’atlari haqida gapirganda... uning mezonlariga va eng avvalo, sifat ko'rsatkichlariga ko'proq e’tibor qaratish muhim ahamiyat kasb etadi. Bunday o'sishlar iqtisodiyotimizda yuz berayotgan tarkibiy o'zgarishlar, uning izchil va barqaror rivoji uchun xizmat qilishi, xalqimizning hayot darajasini yuksaltirishga, bir so'z bilan aytganda, amaliy hayotimizni yaxshilashga olib kelishi lozim”. I.A. Karimov www.arxiv.uz

Tabiatda turli xil landshaft ko‘rinishlari-quruqlik va suvliklar, sahro va o‘rmonlar, tog‘ va tekisliklar mavjud bo‘lib, ularning barchasida insonlar o‘ziga xos faoliyat ko‘rsatadilar. www.arxiv.uz

O‘rta Osiyo hududida yashab ijod qilgan mashhur tabiblar, jumladan, Abu Bakr Ar-Roziy asarlarida kishilarda uchraydigan kasalliklarning aksariyat qismi uning yashash joyi bilan bog‘liqligi qayd etilgan. U hatto kasalxonalar qurilishida joyning iqlimi, joylashgan o‘rni kabi jihatlarga e’tibor berish zarurligini ta’kidlagan. Shuningdek, tibbiyot ilmining asoschisi Gippokrat o‘z asarlarida turli makon va manzillarda yashovchi kishilar salomatligini baholashda mazkur joyning iqlimi, suv va tuproq tarkibi, o‘simlik va hayvonot dunyosi katta ahamiyat kasb etishini alohida izohlab o‘tgan (Gippokrat, 1946). O‘rta Osiyo hududida yashab ijod qilgan mashhur tabiblar, jumladan, Abu Bakr Ar-Roziy asarlarida kishilarda uchraydigan kasalliklarning aksariyat qismi uning yashash joyi bilan bog‘liqligi qayd etilgan. U hatto kasalxonalar qurilishida joyning iqlimi, joylashgan o‘rni kabi jihatlarga e’tibor berish zarurligini ta’kidlagan. Shuningdek, tibbiyot ilmining asoschisi Gippokrat o‘z asarlarida turli makon va manzillarda yashovchi kishilar salomatligini baholashda mazkur joyning iqlimi, suv va tuproq tarkibi, o‘simlik va hayvonot dunyosi katta ahamiyat kasb etishini alohida izohlab o‘tgan (Gippokrat, 1946). www.arxiv.uz

Alisher Navoiyning Ahmad Yassaviy xaqida bergan ma’lumotlari.1. 1. X o ja A h m ad Y assa viy h aq id a m a ’lu m o t. 1. 1. X o ja A h m ad Y assa viy h aq id a m a ’lu m o t. 2. A lisher N avoiyning A hm ad Y assaviy to’g’risida m alum otlar keltirilgan kitoblari. 2. A lisher N avoiyning A hm ad Y assaviy to’g’risida m alum otlar keltirilgan kitoblari. 3. A lish er N avoiy Y assaviy to‘g‘risida aytgan so’zlari. 3. A lish er N avoiy Y assaviy to‘g‘risida aytgan so’zlari. www.arxiv.uz

Yassaviy, Xoja Ahmad Yassaviy (Yassi yaqinidagi Sayram shahri, taxm. 11- asrning 2-yarmi — 1166) — tasavvufning mashhur nam oyandalaridan biri, shoir. Otasi Shayx Ibrohim javonmardlik tariqatiga mansub nufuzli zotlardan bo‘lgan. Yassaviy tug‘ilgach, ko‘p o‘tmay onasi — Muso Shayxning qizi Oysha xotun vafot etadi. 7 yoshida otasidan ham ajraladi. Yassaviy tarbiyasi bilan opasi Gavhar Shahnoz mashg‘ul bo‘ladi. Yassaviy opasi bilan Yassiga ko‘chib borgach, 1-ustozi Arslon bob bilan uchrashadi va undan tahsil oladi («Yetti yoshda Arslon bobom izlab topdim...»). Yassaviy Yassida botin ilmi sirlarini mukammal o‘zlashtirgan. Yassaviy, Xoja Ahmad Yassaviy (Yassi yaqinidagi Sayram shahri, taxm. 11- asrning 2-yarmi — 1166) — tasavvufning mashhur nam oyandalaridan biri, shoir. Otasi Shayx Ibrohim javonmardlik tariqatiga mansub nufuzli zotlardan bo‘lgan. Yassaviy tug‘ilgach, ko‘p o‘tmay onasi — Muso Shayxning qizi Oysha xotun vafot etadi. 7 yoshida otasidan ham ajraladi. Yassaviy tarbiyasi bilan opasi Gavhar Shahnoz mashg‘ul bo‘ladi. Yassaviy opasi bilan Yassiga ko‘chib borgach, 1-ustozi Arslon bob bilan uchrashadi va undan tahsil oladi («Yetti yoshda Arslon bobom izlab topdim...»). Yassaviy Yassida botin ilmi sirlarini mukammal o‘zlashtirgan. www.arxiv.uz

Bu esa, tabiiyki, hikmatlar tili va uslubida ma’lum o‘zgarishlar hosil qilgan. Lekin Yassaviyning o‘nlab izdoshlaridan hech biri ustozlari boshlagan g‘oyaviy, axloqiy, ma’naviyma’rifiy va mafkuraviy yo‘nalishni o‘zgartirmagan. Buni Yassaviy hayoti, tariqati va ijodiyotidan bahs yuritilgan o‘nlab qadimiy manbalar, ayniqsa, Sulton Ahmad Haziniyning «Javohir ulabror min amvojil bihor» asari ham to‘la tasdiqlaydi. Yassaviyning faqat ijodiyoti emas, qancha umr ko‘rib, qachon vafot etganligi ham bahsli. U hikmatlaridan birida «Yuz yigirma beshga kirdim, bilolmadim», deydiki, bu so‘zlar tarixiy haqiqatdan ko‘ra, manoqibiy mazmunga ega. Bundan tashqari, 125 yillik uzoq bir umrning yarmidan ko‘pini «yer osti»da («Oltmish uchda yer ostiga kirdim mano», deydi Yassaviy) o‘tkazish aql bovar etmas hodisadir. Lekin ko‘pchilik tadqiqotchilar uning vafot tarixini 1166—67 yil deb qayd etishgan. www.arxiv.uz

Y assaviyning m illiy m adaniyat, til va adabiyot tarixidagi xizm atlarini to‘g‘ri baholash yo‘lidagi urinishlar esa qoralandi. Y assaviyning m illiy m adaniyat, til va adabiyot tarixidagi xizm atlarini to‘g‘ri baholash yo‘lidagi urinishlar esa qoralandi. U zoq vaqt m obaynida Y assaviy hayoti va ijodiyotini ilm iy jihatdan tadqiq etishga im kon berilm adi. A sarlarini nashr qilishga yo‘l qo‘yilm adi. O ‘tgan asrning 70-yillarida U zoq vaqt m obaynida Y assaviy hayoti va ijodiyotini ilm iy jihatdan tadqiq etishga im kon berilm adi. A sarlarini nashr qilishga yo‘l qo‘yilm adi. O ‘tgan asrning 70-yillaridawww.arxiv.uz

Mustaqillik arafasida, xususan, O‘zbekiston istiqlolga erishgandan keyin yassaviyshunoslikda yangi davr boshlandi. Dastlab turli gazeta va jurnallarda «Devoni hikmat»dan namunalar e’lon qilingan bo‘lsa, 1990 —92 ylarda uning 2 mustaqil nashri kitobxonlar qo‘liga yetkazildi. Mustaqillik arafasida, xususan, O‘zbekiston istiqlolga erishgandan keyin yassaviyshunoslikda yangi davr boshlandi. Dastlab turli gazeta va jurnallarda «Devoni hikmat»dan namunalar e’lon qilingan bo‘lsa, 1990 —92 ylarda uning 2 mustaqil nashri kitobxonlar qo‘liga yetkazildi. www.arxiv.uz

Ushbu nashrlar nafaqat O‘zbekistonda, balki boshqa turkiy davlatlarda ham bu buyuk mutasavvifning hayoti, adabiyma’rifiy faoliyati, izdoshlari xizmatiga qiziqishni kuchaytirdi. 1993 yil O‘zbekistonda Yassaviyga bagishlab ilmiy anjumanlar o‘tkazilib, ma’ruzalar matni alohida majmua shaklida chop etildi. Matbuotda Yassaviyning shaxsiyati, tariqati, she’riyatidan bahs yuritilgan maqolalar bosilib chiqdi. O‘zbekistondagi bir qancha ko‘cha va mahalla Yassaviy nomi bilan ataladi. Sulton ulorifin kamolotining yuksaklarga ko‘tarilishiga guvoh bo‘lgan va jasadi dafn etilgan ko‘hna Yassi shahrida esa Yassaviy nomidagi universitet mavjud. www.arxiv.uz

Badiiy ijodda ham Yassaviy obrazini yaratish bo‘yicha izlanishlar olib borilmoqda. Yozuvchi Sa’dulla Siyoev «Yassaviyning so‘nggi safari» romanining 1-kitobini (1994) chop ettirdi. 3.Tasavvuf ta’limoti rivojida Ahmad Yassaviyning tutgan o`rni O`rta Osiyo muzofotida birinchi vujudga kelgan yirik so’fiylik oqimi yassaviylikdir. Yassaviya tariqatining asoschisi turkistonlik Axmad Yassaviydir (1103- 1166). Yassaviy Yassi (Turkiston) shaxrida ruxoniy oilasida tug`ilgan. Uning otasi Ibroxim Yassi Sayram shaxrida uzoq yil shayxlik qilgan va ko`p muridlarga ega bo`lgan. Otasi Shayx Ibrohimdan etti yoshida etim qolgan. www.arxiv.uz

Temur o`z zamonining bunday talabini yaxshi tushundi. o`z maqsadini amalga oshirishga ruxoniylar, savdogarlar, xunarmandlarga suyandi. U Movarounnaxrning yagona xukmdori bo`lib olgach, uz davlatini siyosiy va iqtisodiy jixatdan mustaxkamdashga kirishadi. Feodal tarqoqlik tugatilib: markazlashgan davlat tuzilganligi ijobiy xollarga olib keldi. Ayni vaqtda xo`jalikning asosi bo`lgan dexkonchilikda xam muayyan siljishlar ro`y berdi. Xunarmandchilik va savdo rivojlanadi, fan va madaniyat ravnak topdi. Savdo munosabatlarining davlat va jamiyat xayotida tashki siyosatda tutgan muxim urnini yaxshi anglagan Amir Temur bu borada qator tadbirlarni amalga oshirgan. Bozorlar qurish. eskilarini kengaytirish. ta`mirlash ishlarini jadal amalga oshirgan. Buning isboti uchun Samarqand bozorining bino etilishi orqali ko`rish mumkin. Temur o`z zamonining bunday talabini yaxshi tushundi. o`z maqsadini amalga oshirishga ruxoniylar, savdogarlar, xunarmandlarga suyandi. U Movarounnaxrning yagona xukmdori bo`lib olgach, uz davlatini siyosiy va iqtisodiy jixatdan mustaxkamdashga kirishadi. Feodal tarqoqlik tugatilib: markazlashgan davlat tuzilganligi ijobiy xollarga olib keldi. Ayni vaqtda xo`jalikning asosi bo`lgan dexkonchilikda xam muayyan siljishlar ro`y berdi. Xunarmandchilik va savdo rivojlanadi, fan va madaniyat ravnak topdi. Savdo munosabatlarining davlat va jamiyat xayotida tashki siyosatda tutgan muxim urnini yaxshi anglagan Amir Temur bu borada qator tadbirlarni amalga oshirgan. Bozorlar qurish. eskilarini kengaytirish. ta`mirlash ishlarini jadal amalga oshirgan. Buning isboti uchun Samarqand bozorining bino etilishi orqali ko`rish mumkin. www.arxiv.uz

YOrug`lik tushib turishi uchun xar er-dan darchalar qoldirilgan. Bundan tashqari ma`lum masofada favvoralar qurilib. Omborxonalar qad ko`targan. Bu davrdagi pul muomalasiga to`xtalsak, Amir Temur zamonida 6 gr.og`irlikdagi kumush tangalar va uning turtdan biriga teng 1,5 gr.lik kumush pullar zarb qilinganligi ma`lum. 1,5 grammlik kumush pullar "miri" deyilgan. M azkur nom Soxibkironning Amir unvoni bilan bog`liq. YOrug`lik tushib turishi uchun xar er-dan darchalar qoldirilgan. Bundan tashqari ma`lum masofada favvoralar qurilib. Omborxonalar qad ko`targan. Bu davrdagi pul muomalasiga to`xtalsak, Amir Temur zamonida 6 gr.og`irlikdagi kumush tangalar va uning turtdan biriga teng 1,5 gr.lik kumush pullar zarb qilinganligi ma`lum. 1,5 grammlik kumush pullar "miri" deyilgan. M azkur nom Soxibkironning Amir unvoni bilan bog`liq. Am ir Te m ur buyrug`i bilan shaxarniig tem ir darvozasi qism idan boshlanib. janubiy garbiy yo`nalishda katta ko`cha quriladi. Uning ikki tom onida esa ikki qavatli. chorsi tim shaklida qurilgan dexkonlar.rastalar kad kutaradi. K o`cha usti boshdan oxir gum baz shaklida ishlangan tok bilan yopiladi. Am ir Te m ur buyrug`i bilan shaxarniig tem ir darvozasi qism idan boshlanib. janubiy garbiy yo`nalishda katta ko`cha quriladi. Uning ikki tom onida esa ikki qavatli. chorsi tim shaklida qurilgan dexkonlar.rastalar kad kutaradi. Ko`cha usti boshdan oxir gum baz shaklida ishlangan tok bilan yopiladi. www.arxiv.uz

• 1428-29 yillardagi isloxot pul muomalasini yaxshilash. Mis tangalar qadrini oshirish maqsadida amalga oshirilgan edi. Natijada u bir qancha samaralar berdi. Unga ko`ra 1420 yili zarb etil gan mis tangalar zarbxonalarga topshirilib. ularning o`rniga ogirligi 1,5-2 barobar ko`p bulgan tangalar zarb etilgan. Qulaylik uchun zarbxonalar Buxorodan tashqari Andijon. Qarshi. Samarqand, Termiz. SHoxruxiyada xam tashkil qilingan. Natijada pulning qadri kutarilgan. • O`n beshinchi asr oxiriga kelib bo`shashib ketgan Temuriylar davlati xam iqtisodiy, xam siyosiy jixatidan inqirozga yuz tutishi natijasida SHayboniylar boshchiligidagi o`zbeklar tomonidan zabt etildi. Mamlakatda SHayboniylar sulolasiga asos solindi. By cylola XIV asrning oxiriga qadar davlatni idora qilganlar. XIV asrning 40-50 yillariga kelib SHayboniylar davlati tinimsiz o`zaro urush olib boradigan kichik- kichik xokimlik va viloyatlarga bo`linib ketdi. Faqat 70-80 yillarda Abdulloxon butun mamlakatni birlashtirishga muvaffak bo`ldi. SHayboniylar xukmronligi davrida mamlakat iqtisodiyotiga ta`sir ko`rsatib, tangalar zarb qilishda ancha o`zgarishlar qilishdi. By davrda Temuriylar davridagi zarb qilingan kumush va mis tanga lar xam mavjud edi. SHayboniylar ularni tamg`alab, qiymatini kamaytirganlaridan so`ng mazkur tangalar savdo aloqasida yurgizila boshlandi. SHayboniylar nomi bilan yangi kumush va mis tangalar zarb qilishda. oz miqdorda oltin tangalar zarb qilindi, faqat Abdulloxon tomonidan. www.arxiv.uz

Mavzu: “ AMIR TEMUR ” REJA. 2 . Amir Temurning hokimyat tepasiga kelishi . 3. Jangi loy urishi va unda Amir Temur jasorati 4. Foydalanilgan adabiyotlar1. Temurning bolalik va o’smirlik yillari . www.arxiv.uz

Ахборот-психологик курашнинг маъно-моҳияти Ахборот-психологик курашнинг вазифалари: Ижтимоий-сиёсий ташвиқот; Радиолектрон-психологик ҳужум ўтказиш; Фуқаро ва турли гуруҳларга Психологтк таъсир кўрсатиш ва б .АХБОРОТ-ПСИХОЛОГИК КУРАШНИНГ ТАСНИФИ Ахборот-психологик кураш вазифаларининг характери: КОНСТРУКТИВ; ДЕСТРУКТИВ ДАВЛАТ ИЧКИ СИЁСАТИНИ АМАЛГА ОШИРИШ ДАВЛАТ ТАШҚИ СИЁСАТИНИ АМАЛГА ОШИРИШ РИВОЖЛАНИШ СРАТЕГИЯСИНИ ОЛҒА СУРИШ www.arxiv.uz

АХБОРОТ-ПСИХОЛОГИК ХАВФСИЗЛИК ҲУЖУМНИНГ ВАЗИФАЛАРИ АХБОРОТ-ПСИХОЛОГ И К ХУЖУ МНИНГ ДЕСТРУКТИВ ВАЗИФАЛАРИ ФУҚАРОЛАР ҚАДРИЯТЛАРИГА ПУТУР ЕТКАЗИШ БУЗҒУНЧИ (АГРЕССИВ)ЛИККА САФАРБАР ЭТИШ ЖАМИЯТДА САЛБИЙ УНСУРЛАР (ДЕВИАЦИЯ)НИНГ РИВОЖИГА АСОС ЯРАТИШ ИНДИВИДЛАРНИ МАЪНАВИЙ ҚАШШОҚЛАНТИРИШ ИНДИВИД (ФУҚАРО)ЛАРДА ЗАРАРЛИ, ЁТ ҒОЯЛАРНИ ШАКЛЛАНТИРИШ ЖАМИЯТ АЪЗОЛАРИДА МИЛЛИЙ АНЪАНАЛАРГА НИСБАТАН САЛБИЙ МУНОСАБАТЛАРНИ ШАКЛЛАНТИРИШ ХУЖУМ УЧУН ТАНЛАНГАН ДАВЛАТ ҲУДУДИДА ЯШОВЧИ ТУРЛИ ХАЛҚ ВА МИЛЛАТ ВАКИЛЛАРИНИ ДАВЛАТ ТИЗИМИГА ҚАРШИ ЙЎНАЛТИРИБ, ТУРЛИ НИЗОМЛАРНИ КЕЛТИРИБ ЧИҚАРИШ www.arxiv.uz

АХБОРОТ-ПСИХОЛОГИК ҲУЖУМ АХБОРОТ-ПСИХОЛОГИК ХУЖУМНИНГ ЙЎНАЛТИРИЛГАНЛИГИ 1 . СИЁСИЙ ВА ХАРБИЙ МАҚСАДЛАР САРИ ОЛИБ БОРИЛАДИГАН АХБОРОТ-ПСИХОЛОГИК ҲУЖУМ 2. ИЖТИМОИЙ-ИҚТИСОДИЙ СОҲАДА ОЛИБ БОРИЛАДИГАН АХБОРОТ- ПСИХОЛОГИК ҲУЖУМ 3. МАЪНАВИЙ-МАЪРИФИЙ СОҲАДА ОЛИБ БОРИЛАДИГАН АХБОРОТ-ПСИХОЛОГИК ҲУЖУМ www.arxiv.uz

АХБОРОТ-АСИХОЛОГИК КУРАШНИНГ НЕГИЗИ ВА ЙЎНАЛТИРИЛГАНЛИГИ НЕГИЗЛАРИ ЙЎНАЛИШЛАРИ СИЁСИЙ МАЪНАВИЙ ИЖТИМОИЙ-ИҚТИСОДИЙ ҲУҚУҚИЙ АХБОРОТ МАЪРИФИЙ АХЛОҚИЙДАВЛАТНИНГ МИЛЛИЙ МАНФААТЛАРИ ДАВЛАТНИНГ ИМИДЖИ www.arxiv.uz

АХБОРОТ-ПСИХОЛОГИК ҲИМОЯНИНГ ТУЗИЛИШИ ПСИХОЛОГИК ҲИМОЯ • ИНКОР ЭТИШ (ЁЛҒОН ГАПИРИШ); • ТУШКУНЛИККА ТУШМАСЛИК УЧУН ЗАМИН ЯРАТИШ; • СУБЛИМАЦИЯ (МАВЖУД “КУЧ-ҚУВВАТ”НИ ЙЎНАЛТИРИШ); • НАМОЁН ЭТИШ; • ТЕНГЛАШТИРИШ ВА Б. Инсон онги ва тафаккурига таъсир этувчи психологик кураш омиллариЯқин қариндош лик муносабатлари И нсонлар орқали БО РЛ И Қ И ж т.инст.орқали Таълим, тарбия орқали И лм-фан орқали Дин орқали “Я нги” урф-одат Л арни ж орий этиш С иёсат орқали И ж тимоий ҳолатлар орқали МАЪНАВИЙ МУҲИТ МАКОНИ оав М иллий қадриятлар Ижтимоий адолат маъёрлари Салбий намуналарни тарғиб қилиш “Тажрибалардан” Аччиқ хулосалар чиқариш М амлакат маънавий ҳаётига путур етказиш М амлакат ижт-иқт. ҳаётига путур етказиш www.arxiv.uz

МАТБУОТНИНГ ТАЪСИРЧАНЛИГИ НИМАДАН КЕЛИБ ЧИҚАДИ:  МАНТИҚИЙ ВА ОБРАЗЛИ ФИКРЛАШДАН;  ҚИСМАН ТАСВИРДАН (РАСМЛАР, САРЛАВҲАЛАР БЕЗАТИШ) ИНТЕРНЕТНИНГ ФУНКЦИЯЛАРИ:  РЕКЛАМА;  МАЪЛУМОТНОМА;  ЭЛЕКТРОН ПОЧТА;  КОНФЕРЕНЦИ (ОЧИҚ МУЛОҚОТ);  МАНФААТЛАР БЎЙИЧА КЛУБЛАР;  ОММАВИЙ АХБОРОТ ВОСИТАЛАРИ. РАДИОНИНГ ТАЪСИРЧАНЛИГИ НИМАДАН КЕЛИБ ЧИҚАДИ:  ЖОНЛИ ОВОЗ;  МАНТИҚИЙ;  ОБРАЗЛИ ФИКРЛАШДАН ТЕЛЕВИДЕНИЕНИНГ ТАЪСИРЧАНЛИГИ НИМАДАН КЕЛИБ ЧИҚАДИ:  ТАСВИР;  ОВОЗ;  МАНТИҚИЙ ВА ОБРАЗЛИ ФИКРЛАШДАН www.arxiv.uz

АХБОРОТ – БУБОШҚАРИШ БИЛАН БОҒЛИҚ АХБОРОТЛАРНИ СИНТАКТИК, СЕМАНТИК ВА ПРОГМАТИК БИРЛИКДА УЗАТИШ АХБОРОТНИ ҚАБУЛ ҚИЛИШ НАТИЖАСИДА МАЪЛУМ БИР НОАНИҚЛИКНИ ЁКИ ХАВОТИРНИ БАРТАРАФ ЭТИШ ЖАМИ АХБОРОТ ОҚИМЛАРИ ТАБИИЙ (ТАБИАТ ТОМОНИДАН ЯРАТИЛГАН) ТУРЛАРГА БЎЛИНАДИИНСОН АП ТЕХНИКА ЁРДАМИДА БИРОР БИР НАРСА ЁКИ ВОҚЕА ҲАҚИДА АХБОРОТ УЗАТИШ ЖОНЛИ ВА ЖОНСИЗ ДУНЁДАГИ ТУРЛИ ОБЪЕКТ ВА ЖАРАЁНЛАРНИ БИРЛИГИ ҲАМДА ХИЛМА- ХИЛЛИГИНИ АКС ЭТТИРИШ ВА УЗАТИШ www.arxiv.uz

Очиқ оммавий ахборот тизимлар шароитида шахснинг психологик ўз-ўзини химоялаши Шахс рухий кечинмаларининг ижтимоий борлиқ қадриятларига боғлиқлиги Шахс онгида ғоя ва фикрнинг пайдо бўлиши Очиқ ахборот коммуникация тизимида инсоннинг ахборот таҳдидларини баҳолаш ва хавфсизликни таъминлаш имкониятлари Шахснинг маънавий-ахлоқий такомили ва ўзини-ўзи ҳимоя қилиш ва бошқариш имкониятлари Турли ахборот-психологик вазиятларда шахснинг ижтимоий ҳулқи Таълим билан қамраб олинмаган аҳолига зиёлилар орқали соғлом ғояларни етказиш усуллари www.arxiv.uz

АХБОРОТ ҚУРОЛИГА ТАСНИФ ТОР МАЪНОДА АХБОРИЙ ҚУРОЛ – БУ РАҚИБНИНГ АХБОРОТ ЗАҲИРАЛАРИ УСТИДАН НАЗОРАТНИ ТАЪМИН- ЛАЙДИГАН ВА УНИНГ ТЕЛЕКОММУ- НИКАЦИЯЛАРИ ТИЗИМЛАРИГА ЗАРАР ЕТКАЗА ОЛАДИГАН ТЕХНИКАВИЙ УСУЛЛАР ВА ТЕХНОЛОГИЯЛАРКЕНГ МАЪНОДА АХБОРИЙ ҚУРОЛ – БУ РАҚИБ МАМЛАКАТ ФУҚАРОЛАРИНИ КЕРАКЛИ ЙЎНАЛИШДА ФИКРЛАШГА УНДАЙДИГАН, УНИНГ НУҚТАИ НАЗАРИНИ ЎЗГАРТИРИШГА ҚОДИР БЎЛГАН ВА КЕРАКЛИ АХБОРОТ ЁРДАМИДА АМАЛГА ОШИРИЛАДИГАН ҲАРАКАТЛАР www.arxiv.uz

Компьютерга ахборотларни киритишни таъминловчи махсус аппарат воситаларини улаш ; Электромагнит сигналларини ушлаб қолиш учун махсус техника воситаларини қўллаш Ахборот хавфсизлиги ва уни та ъ минлаш йўллари .  Программа орқали: www.arxiv.uz

 Ахборот хавфсизлиги.  Ахборот ҳимояси. Ахборот хавфсизлигининг асосий ташкил этувчилари Замонавий компьютер тизимлари ва тармоқларида ахборотни ҳимоя қилиш усуллари Ахборотларга рухсатсиз киришни ҳимоялаш бўйича талаблар Ахборотни ҳимоя қилишни криптографик усуллари  DES стандарт симметрик блокли шифрлаш.АХБОРОТ ХАВФСИЗЛИГИ ВА УНИ ТАМИНЛАШ ЙЎЛЛАРИ www.arxiv.uz

1.1. ИнсонИнсон - бегона шахс томонидан экрандан ахборотни ўқиш; - шифрланган ахборотни программа ёрдамида очиш; - ахборот физик ташувчиларини ўғрилаш 2. 2. Асбоб-ускунаАсбоб-ускуна компьютерга ахборотларни киритишни таъминловчи махсус аппарат воситаларини улаш; - электромагнит сигналларини ушлаб қолиш учун махсус техника воситаларини қўллашАХБОРОТ ХАВФСИЗЛИГИ ВА УНИАХБОРОТ ХАВФСИЗЛИГИ ВА УНИ ТАМИНЛАШ ЙЎЛЛАРИТАМИНЛАШ ЙЎЛЛАРИ .. АХБОРОТ УЧ ТУРДААХБОРОТ УЧ ТУРДА 3. 3. Программа орқалиПрограмма орқали тарқалиши мумкинтарқалиши мумкин компьютерга ахборотларни киритишни таъминловчи махсус аппарат воситаларини улаш; - электромагнит сигналларини ушлаб қолиш учун махсус техника воситаларини қўллаш. www.arxiv.uz

Замонавий компьютер тизимлари ва тармоқларида ахборотни ҳимоя қилиш усуллари . XXI – асрга келиб ахборот – технологияларининг жадал суръатлар билан ривожланиши , ижтимоий жараённинг глобаллашуви , ахборот – телекоммуникация соҳаларида жиддий ўзгаришларни амалга ошиши , инсоният жамиятида бир қатор муаммоларни келтириб чиқарди . www.arxiv.uz

АХБОРОТ ХАВФСИЗЛИГИ ҚУЙИДАГИ ХУСУСИЯТЛАРГА ЭГА ОЧИҚЛИК – етарли вақт мобайнида талаб қилинган ахборот хизматини олиш имконияти Б УТУНЛИК – ахборотни долзарблиги ва қарама - қаршилик бўлмаслиги, унинг бузилиши ва рухсат берилмаган ўзгартиришлардан ҳимоялаш ва М АХФИЙЛИК – ахборотга рухсатсиз киришдан ҳимоялашдан иборат www.arxiv.uz

Ахборот уруши: мақсадлари, воситалари, шакллари, асосий йўналишлари Ахборот ҳар бир индивид ва жамиятнинг ҳаёт-фаолияти, ўзаро мулоқоти ва ривожланиши учун фундаментал ҳамда ўта зарур муҳит ҳисобланади. Ахборот асри деб ном олган янги XXI асрнинг асосий шиори - миллат, жамият ва давлатнинг интеллектуал рақобатбардошлилигини таъминлашдир www.arxiv.uz

АХБОРОТ СОҲАСИДАГИ МИЛЛИЙ МАНФААТЛАР: - аҳолининг ахборотлардан фойдаланиш имкониятлари ва унинг ҳимояланганлиги, жамият маънавий янгиланишининг таъминланиши, миллий қадриятларнинг, анъаналар, ватанпарварлик ва инсонпарварликнинг, шунингдек, мамлакат маданий ва илмий салоҳиятининг сақлаб қолиниши ва мустаҳкамланиши - мамлакатда замонавий ахборот технологияларининг, ахборот Индустриясининг ривожлантирилиши, миллий ахборот ресурсларидан самарали фойдаланишнинг аъминланиши - давлат сиёсатининг ахборот нуқтаи назаридан таъминланганлиги; - мамлакат ахборот ресурсларининг ноқонуний хуружлардан ҳимоя қилинганлиги, миллий ахборот ва телекоммуникация тизимлари хавфсизлиги мустаҳкам ва етарли даражада таъминланганлиги www.arxiv.uz

бошқарув тизимига йўналтирилган воситалар (яъни: «ҳокимият тузилмалари устидан назорат» ўрнатишга уринишлар); экстремизм ва терроризмдан ахборот хуружи воситаси сифатида фойдаланиш;АХ аҳоли онгини «қайта программалаштириш» воситалари (яъни: ОАВ ва бошқа нашрий воситалар орқали аҳолининг қадриятлар тизимини ҳамда ижтимоий ориентирларини ўзгартиришга интилиш иқтисодий бошқарув воситалари (яъни: иқтисодий «урушлар», зиддиятларни юзага келтириш орқали мамлакат иқтисодиётига зарар етказиш); умумий овоз бериш тизими (яъни: турли сайловлар жараёнларига босим ўтказиш мақсадида ахборот хуружини авж олдиришга интилиш). турли «молиявий ёрдам дастурлари»дан восита сифатида фойдаланиш ;Ахборот хуружларини амалга ошириш воситалари www.arxiv.uz

Ахборот соҳасида хавфсизликни таъминлаш учун:мамлакат аҳолисини ахборот-психологик босимлар ва хуружлардан ҳимоя қилиш; ахборотнинг ўзини, миллий ахборот тизимини (бошқарув, иктисодиёт, банк, ҳарбий ва бошқа тизимлардаги ахборотларни) ташқи ахборот хуружларидан етарли даражада ва мустаҳкам ҳимоя қилиш зарурдир . www.arxiv.uz

ТРЕНИНГ ДАСТУРИГА КЎРА ЎҚИТИШНИНГ КЎРГАЗМАЛИ ТАҚДИМОТИ Ахборот хавфсизлигинн (ҳимоясини) таъминлаш борасида мутахассисларг а қўйиладиган асосий талаблар:ўз фаолияти, ҳатти- ҳаракатлари ва имкониятларини доимо назорат қилиш; ўзига, ўз кучи ва имкониятларига ишониш;ахборотни сақлаш борасида ўрнатилган барча тартибларга риоя қилиш; огоҳлик ахборотни йиғиш, таҳлил қилиш борасида ўз тизимини яратиш www.arxiv.uz01 191E1F20 48 1D 1A 29 1E0E 1E211B 1D 2C23 301E1C 22 27 10 2C 22 22 1E191A 1A 1A 2E22 1B251B3024 10 1E191A 2E 1D

мамлакат ички ишларига аралашиш, унинг мустаққиллиги ва ҳудудий яхлитлигига турли кўринишдаги тажовузлар Иқтисодий йўналиш мутахасисларини тайёрлаш жараёнига кейс-стадияларни тадбиқ этиш долзарблигиМарказий Осиёда ахборот хуружлари жараёнида кучайиши мумкин бўлган ташқи таҳдидлар; минтақада етакчи мамлакатлар миллий манфаатларининг кесишганлиги; минтақага туташ қатор давлатларнинг ядро қуроли ва бошқа оммавий қирғин қуролларига эгалик қилишга интилишлари;www.arxiv.uz

Замонавий тахдидларнинг яна бир тури хорижий мамлакатларнинг, хусусан Ғарб мамлакатларининг ўз геосиёсий манфаатларини илгари суриш ва таъминлаш мақсадида «гуманитар интервенция», «инқилобий демократияни»ни амалга ошириншга интилишлари билан боғлиқ. www.arxiv.uz

Марказий Осиёдаги интеграцион жараёнларга тўсқинликларнинг мавжудлиги, мамлакатни сиёсий ва иқтисодий жиҳатдан чеклашга уринишлар, унинг муҳим аҳамиятга эга бўлган умумжаҳон ва минтақавий муаммоларни ҳал этишда тўлақонли иштирокига тўсқинлиқ қилиш; «Демократия, эркинлик ва фаравонликни илгари суриш» концепцияси ниқоби остида амалга оширишга уринмокдалар. Бу борада институционал (БМТ, ЕИ, ЕҲХТ, ва уларнинг институтлари) ҳамда ноинституционал (ННТ, халқаро жамғармалар, ахборот воситалари ва бошқ.) механизмлардан фойдаланилмокда. мамлакат ҳақида, унинг мавқеини туширишга, обрўсизлантиришга олиб келадиган, тасдиқланмаган, бўҳтон маълумотларни тарқатиш, ўзбек халқи тарихи, маданий ва маънавий қадриятларини бузиб кўрсатиш; жамиятнинг ҳуқуқий ва маънавий асосларини, фуқаролик, миллатлараро ва конфессиялараро ҳамжиҳатликни, тотувликни бузишга қаратилган мақсадли ташқи ҳаракатларнинг кучайиши; уюшган жиноятчилик, халқаро терроризм, экстремизм, айирмачилик, наркотрафик, оммавий қирғин қуролининг тарқатилиши, экологик муаммолар (масалан, Орол денгизининг қуриши), табиий ва техноген характерга эга фавқулотдаги ҳодисалар юзага келиш эҳтимолининг мавжудлиги www.arxiv.uz

www.arxiv.uz

To’rt Sahobalar .1. A bu bak r (632–634) 2. U m a r (634– 644) 3. U sm on (644 – 656) 4. A li (656 – 665) www.arxiv.uz

Armaniston Reja 1. Tabiati 2. Aholisi 3. Tarixi 4. Siyosiy partiyalari va jamoat tashkilotlari 5. Xo’jaligi 6. Sanoati 7. Qishloq xo’jaligi 8. Transporti 9. Xalq maorifi, ilmiy va madaniy-ma’rifiy muassasalari 10. Adabiyoti Reja 1. Tabiati 2. Aholisi 3. Tarixi 4. Siyosiy partiyalari va jamoat tashkilotlari 5. Xo’jaligi 6. Sanoati 7. Qishloq xo’jaligi 8. Transporti 9. Xalq maorifi, ilmiy va madaniy-ma’rifiy muassasalari 10. Adabiyoti www.arxiv.uz

Armaniston Respublikasi ( Hayastani Hanrapetutyun ) — Zakavkazyening jan. qismida joylashgan davlat. Shimolda Gruziya, sharqda Ozarbayjon, janubda Eron, g'arbda Turkiya bilan chegaradosh. 37 ta tuman, 27 ta shahar, 31 ta shaharcha bor . Maydoni 29,8 ming km2. Aholisi 3,277 mln (2012). kishi. www.arxiv.uz

« Avesto – vatanimiz tarixini o’rganishda muhim manbaadir. Reja:« Avesto – vatanimiz tarixini o’rganishda muhim manbaadir. Reja: 1. Zardushtiylikning paydo bo`lishi. 2. "Avesto" va qadimiy dehqonchilik an`analari xususida ayrim mulohazalar. 3. Avesto vatanimiz tarixini o’rganishda asosiy manbaa. www.arxiv.uz

“ Avesto” ayni zamonda bu qadim o`lkada buyuk davlat, buyuk ma`naviyat, buyuk madaniyat bo`lganligidan guvohlik beruvchi tarixiy hujjatdirki, uni hech kim inkor eta olmaydi1. Islom Karimov “ Avesto” ayni zamonda bu qadim o`lkada buyuk davlat, buyuk ma`naviyat, buyuk madaniyat bo`lganligidan guvohlik beruvchi tarixiy hujjatdirki, uni hech kim inkor eta olmaydi1. Islom Karimov www.arxiv.uz

Tur tarkibi, uning xilma-xilligi biologik birikmalarni xarakterlaydigan belgilarning biridir. Biotsenozni o’rganishda va ta’riflashda, asosan turlar bir-biriga nisbatan ajraladi Tur sistematik o’rni aniqlangandan keyin, turning har xillik aspekti va biotsenoz tuzilishi belgilanadi www.arxiv.uz

1. Ilk yoshdagi bolalarga ta'lim b е rish. 2. Bolalarni kichik va o`rta yosh guruxlarida tarbiyalash. 3. Katta maktabgacha tarbiya yoshidagi bolalarga ta'lim b е rish. 4. Foydalanilgan adabiyotlar. BOLALAR BOG`CHASI YOSH GURUXLARIDA TA'LIMNING O`ZIGA XOSLIGI REJA www.arxiv.uz

1. Borliq tushunchasi. Faylasuflar qadim zamonlardan buyon «borliq» va «yo'qlik» haqida bahs yuritishgan. Ular borliqning vujudga kelishi, mohiyati, xususiyatlari va shakllari haqida ko'plab asarlar yozishgan. Xo'sh, borliq nimab Bu savol bir qarashda juda oddiy ko'ringani bilan unga shu choqqacha barcha kishilarni birday qanoatlantiradigan javob topilgani yo'q. Bu holat borliqqa turlicha nuqtai nazarlardan qarashlarning mavjudligi bilan izohlanadi. Masalan, ayrim faylasuflar borliqni moddiylik, moddiy jismlar bilan boblab tushuntirishadi. Ularning nuqtai nazarlaricha, borliq - ob'ektiv realliknigina qamrab oluvchi tushunchadir. U holda fikr, inson tafakkuri, o'y-xayollarimiz borliq tushunchasidan chetda qolar ekanda, degan savolga ular, bunday tushunchalar ob'ektiv reallikning hosilasidir, deb javob berishadi. Falsafaning borliq haqidagi ta'limotni izohlaydigan qismi — ontologiya deb ataladi. (Bu tushunchani falsafada birinchi bor X. Vol ь f qo'llagan). Olam va borliq masalalarini falsafaning ana shu sohasi o'rganadi. Yo'qlik hech nima demakdir. Hamma narsani hech narsaga aylantiruvchi, hamma narsaning ibtidosi ham, intihosi ham yo'qlikdir. Bu ma'noda yo'qlik cheksizlik, nihoyasizlik va mangulik bilan birdir. Yo'qlik chekingan joyda borliq paydo bo'ladi. Demak, borliqning bunyodkori ham, kushandasi ham yo'qlikdir. Borliq yo'qlikdan yo'qlikkacha bo'lgan mavjudlikdir. Yo'qlikni hech narsa bilan qiyoslab bo'lmaydi. Fanda yo'qlik nima, degan savolga javob yo'q. www.arxiv.uz

www.arxiv.uz

Diniy bag’rikenglik madaniyati Reja • DINIY BAG`RIKENGLIK VA MILLATLARARO TOTUVLIK • BAG‘RIKENGLIK TAMOYILARINING HUQUQIY AMALIYOTIDAGI IN’IKOSI • DINIY BAG'RIKENGLIK VA VIJDON ERKINLIGINING AMALDAGI IFODASI www.arxiv.uz

Chunki, dunyodagi dinlarning barchasi ezgulik g`oyalariga asoslanadi, yaxshilik, tinchlik, do’stlik kabi fazilatlarga tayanadi. Odamlarni halollik, poklik, mehr – oqibat va bag`rikenglikka chorlaydi. www.arxiv.uz

1.Atmosfera havosida is gazining tõplanishi bilan boğliq bõlgan hodisalar va ularning oqibatlari. Dunyo “issiqhonasi”. 2.Ozon “tuynugi” nima? Chõllashishning sayyoramiz bõylab hujumi. 3 .Dunyo okeani Suvining ifloslanishi. 4 .Dunyo miqyosidagi ekologik – geografik Muammolarning yechimi.Dunyodagi dolzarb ekologik muommolar . Reja www.arxiv.uz

Bag‘rikenglik tamoyilarining huquqiy amaliyotidagi in’ikosi O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Qonunchilik palatasida YUNESKOning Bag‘rikenglik tamoyillari deklaratsiyasi normalarining O‘zbekiston Respublikasi milliy qonunchiligi va huquqiy amaliyotidagi in’ikosiga bag‘ishlangan davra suhbati bo‘lib o‘tdi. Bag‘rikenglik tamoyilarining huquqiy amaliyotidagi in’ikosi O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Qonunchilik palatasida YUNESKOning Bag‘rikenglik tamoyillari deklaratsiyasi normalarining O‘zbekiston Respublikasi milliy qonunchiligi va huquqiy amaliyotidagi in’ikosiga bag‘ishlangan davra suhbati bo‘lib o‘tdi. www.arxiv.uz

Asliy va nisbiy sifat. So‘zning ob’yektiv borliqdagi narsa, belgi, harakat kabilar haqidagi ma’lumoti leksik ma’no deyiladi. Masalan, anor, tosh so‘zlarining narsa haqida ma’lumot berishi, qattiq, shirin so‘zlarining belgi haqida ma’lumot berishi shular jumlasidandir. Demak, so‘z borliqdagi narsa, belgi, harakat kabilarning atamasi – nomi bo‘lishi yoki aksincha bunday xususiyatga ega bo‘lmasligi mumkin. Shunga ko‘ra ular mustaqil va yordamchi so‘zlar turkumlariga ajratiladi. Tildagi mustaqil so‘zlargina leksik(lug‘aviy) ma’noga ega bo‘ladi va ular leksikologiyaning asosiy o‘rganish manbai hisoblanadi. So‘zning borliqdagi narsa, belgi, harakat kabilarni atash, nomlash xususiyati esa uning nominativ funksiyasi deyiladi. Monosemantik va polisemantik so‘zlar . Tildagi so‘zlar bir va birdan ortiq ma’noga ega bo‘lishi mumkin. Bir ma’nolilik hodisasi monosemiya, ko‘p ma’nolilik hodisasi esa polisemiya deb yuritiladi. Masalan, marmar, g‘oya, xulosa, taassurot kabi so‘zlar va ilm - fan sohalariga doir atamalar bir ma’noli so‘zlardir. O‘z va ko‘chma ma’nolari tufayli ikki yoki undan ortiq ma’noga ega bo‘lgan so‘zlar esa ko‘p ma’noli (polisemantik ) so‘zlar deyiladi. Masalan: etak - choponning etagi, tog‘ning etagi. www.arxiv.uz

Ekotizmlarning tasniflanishi. Reja1. E k o lo gik tizim (ek o tizim ) ta ‘rifi. 1. E k o lo gik tizim (ek o tizim ) ta‘rifi. 2.B io g eo t- sen o z 2.B io g eo t- sen o z 3 . B io m ala r 3 . B iom ala r 4. E ko lo g ik m ako n . 4. E ko lo g ik m ako n . 5. B iosfera tizim i. 5. B iosfera tizim i. www.arxiv.uz

Kompyuter tarmoqlari Reja 1. Kompyuter tarmoqlari tarixi. 2. Lokal mintaqaviy va global tarmoqlar. 3. Tarmoqlarning Texnik vositalari www.arxiv.uz

Maktabgacha tarbiya yoshi: Maktabgacha tarbiya yoshidagi bolalar suyagining ko’p qismi tog’aydan iborat bo’lib, ular yumshoq, egiluvchan bo’ladi. SHuning uchun bolaning noqulay vaziyatda bo’lishi, ya’ni o’zoq vaqt tik turishi, qimirlamay yoki qiyshayib o’tirishi, stol-stulning bo’yiga mos kelmasligi, to’shagining juda yumshoq bo’lishi, og’ir yuk ko’tarilishi kabilar uning umurtqa pog’onasi, ko’krak qafasi, chanoq va oyoq suyaklari egrilanib qolishiga, qaddi-qomatining bo’zilishiga sabab bo’ladi. www.arxiv.uz

Bunday bolalar, jismoniy jihatdan kamquvvat bo’lib kelajakda ular o’zi sevgan kasbni egallay olmasligi mumkin. Bog’cha yoshidagi bolalar kun tartibida ta’lim-tarbiya jarayoni gigienasi alohida o’rin to’tadi. Bola hayotining shu yillari o’zaro bog’liq ravishda tez sur’atlar bilan kechadigan jismoniy va aqliy rivojlanish xususiyatlari bilan ajralib turadi. www.arxiv.uz

S h axsiyatn in g rivojlan ish i, ayn q sa o’sish d avrid a faol k ech ad i. P sixologlar u n i b olan in g k ich ik ligid an b osh lan ish iga e’tib orn i tortad ilar. B ola h ayotin in g ik k in ch i yilid a u n in g xu lq - atvori o’zgarad i. B arch a n arsalarga q iziq ish i ortad i. N u tq sh ak llan ib , tez su r’atlar b ilan rivojlan ib b orad i. S h axsiyatn in g rivojlan ish i, ayn q sa o’sish d avrid a faol k ech ad i. P sixologlar u n i b olan in g k ich ik ligid an b osh lan ish iga e’tib orn i tortad ilar. B ola h ayotin in g ik k in ch i yilid a u n in g xu lq - atvori o’zgarad i. B arch a n arsalarga q iziq ish i ortad i. N u tq sh ak llan ib , tez su r’atlar b ilan rivojlan ib b orad i. www.arxiv.uz

Maktabgacha tarbiya davri bolaning yuksak jismoniy va ma’naviy rivojlanish davri hisoblanadi, bolaga nisbatan qanday gigienik talablar qo’yilishi uning salomatligi, kelgusida har jihatdan barkamol bo’lib etishishining mezoni bo’lib xizmat qiladi. Bu davrda organizm ta’lim-tarbiya jarayonini murakkablashtirish yo’li bilan maktabgacha tarbiya ishlarini tez sur’atlar bilan olib borish uchun yuqori darajadagi imkoniyatlarga ega. www.arxiv.uz

O'xshashlar

Sifat analizi analitik kimyo

Kalsiy hamda uning birikmalarining kimyoviy va fizik- kimyoviy analizi

Marganets hamda uning birikmalarining kimyoviy va fizik-kimyoviy analizi

Marganets hamda uning birikmalarining kimyoviy va fizik-kimyoviy analizi

Birinchi va ikkinchi kationlarining aralashmasining analizi