logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Kimyo
  4. Dispers sistemalar

Dispers sistemalar

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

264 KB
Ko'chirib olish
Dispers sistemalar Dispers sistemalar, ularning tarkibiy qismlari Bir moddaning ikkinchi modda tarkibida teng taqsimlangan holatiga dispers sistema deyiladi. Taqsimlangan modda - dispers faza , t aqsimlangan moddani tutgan modda - dispers muhit deyiladi. Dispers sistemalarning fizikaviy va kimyoviy hossalarini o`rganuvchi fan - kolloid kimyo deyiladi. Dispers sistemalarning turlanishi Dispers fazaning disperslanish darajasi bo`yicha: Molekular-ion dispers sistemalar - zarrachalar kattaligi 1 nm yoki 10 -9 m gacha (elektrolit va noelektrolitlar eritmalari) Kolloid dispers sistemalar (zollar) - zarrachalar kattaligi 1-100 nm yoki 10 -9 - 10 -7 m o`rtasida (qon, plazma, oqsil eritmasi va b.) Dag`al dispers sistemalar - zarrachalar kattaligi 100 dan yoki 10 -7 dan katta (suspenziya, emulsiya, kukun, ko`pik va b.) Dispers sistemalarning turlanishi Faza va muhit agregat holati bo`yicha: Gaz-gazda - eritma Gaz-suyuqlikda - ko`pik Gaz-qattiq moddada - qattiq ko`pik (pemza, g`isht) Suyuqlik-gazda - aerozol (tuman) Suyuqlik-syuqlikda - emulsiya Suyuqlik-qattiq moddada -gel Qattiq modda-gazda - aerozol (chang, kukun) Qattiq modda-syuqlikda - suspenziya, zol Qattiq modda-qattiq moddada - qotishma Dispers sistemalarning turlanishi Dispers faza va dispers muhit ta`sirlashishi bo`yicha: Liofil - oqsil, krahmal, agar-agar Liofob - metallar (oltin, kumush), temir sulfid, kumush hlorid zollari Dispers muhit (erituvchi) tabiati bo`yicha: Gidrozollar (suv), benzozollar (benzol), alkozollar (spirt), eterozollar (efir) Kolloid dispers sistemalarning olinish usullari Dispersion usullar: Mehanik (kolloid tegirmonda, havonchada yirik zarrachalarni kolloid zarracha kattaligigacha maydalash) usuli Ultratovush yordamida yirik zarrachalarni kolloid zarracha kattaligigacha maydalash usuli Peptizatsiyalash (kimyoviy usul) - yangi tayorlangan cho`kmani elektrolit ( peptizat or) yordamida geldan yana zolga o`tkazish usuli Kolloid dispers sistemalarning olinish usullari Kondensatsiya (zarrachalarni yiriklashtirish) usullari: Kimyoviy reaksiyalar asosida: Oksidlanish-qaytarilish, gidroliz, almashinish va boshqalar; Erituvchini almashtirish usuli - bunda bir erituvchida molekula holida bo`lgan erigan modda zarrachalari, boshqa erituvchida kolloid zarracha holatigacha yiriklashadi. Kolloid dispers sistemalarni tozalash usullari 1. Dializ - kolloid eritmani tayorlashda ortiqcha olingan elektrolit ionlarini yarim o`tkazgich membrana orqali toza erituvchi tomonga o`tish qobiliyatiga asoslangan tozalash usuli. 2. Elektrodializ - elektr maydoni ta`sirida elektrolit ionlari harakati ortishi hisobiga dializni tezlashtirish. 3. Ultrafiltrlash - g`ovaklari juda mayda bo`lgan maxsus ultrafiltr yordamida dispers fazani dispers muhitdan ajratib, yuvib, yana kolloid holatiga o`tkazish. Dializator shemasi Zol H 2 O + - ZolH 2 O H 2 OElektrodializator shemasi Kolloid zarrachalarning tuzilishi Kondensatsiya usuli bilan olingan kumush hlorid zolining tuzilishi: AgNO 3 + KCl = AgCl + KNO 3 ortiqcha elektrolit zol mAgCl nAg + (n-x) NO 3 - x+ xNO 3 - Yadro PBI Dif.qav .Qarshi ionlar Ads-n qavat Granula Mitsella Kolloid zarrachalarning tuzilishi Kondensatsiya usuli bilan olingan berlin laszuri zolining tuzilishi: 4FeCl 3 + 3K 4 [Fe(CN) 6 ] = Fe 4 [Fe(CN) 6 ] 3 + 12KCl ortiqcha elektrolit zol mFe 4 [Fe(CN) 6 ] 3 n [Fe(CN) 6 ] 4- 4(n-x) K + 4x- xK + Yadro PBI Dif.qav .Qarshi ionlar Ads-n qavat Granula Mitsella Kolloid zarrachalarning tuzilishi mFe 4 [Fe(CN) 6 ] 3 n Fe 3+ 3(n-x) Cl - 3x+ 3xCl - mFe(OH) 3 n Fe 3+ 3(n-x) Cl - 3x+ 3xCl - FeCl 3 + 3H 2 O = Fe(OH) 3 + 3HCl Fe(OH) 3 + HCl = FeOCl + H 2 O mFe(OH) 3 n FeO + (n-x) Cl - x+ xCl -Musbat berlin lazur zoli Peptizatsiya yo`li bilan olingan temir gidroksid zoli Gidroliz yo`li bilan olingan temir gidroksid zoli : Kolloid sistemalarning elektrokinetik hossalari Qo`sh elektr qavatning tuzilishi: ++ + +++ ++ ++ - - - - - -- - --A B 1 2 3 Elektrokinetik hodisalar. Elektroforez Elektr maydonda dispers faza zarrachalarining dispersion muhitga nisbatan elektrodlardan biri tomon harakatlanishi elektroforez deb nomlanadi. + --- - - - -- - - - - - - +++ + ++ + + ++ + + + Elektrokinetik hodisalar. Elektroosmos Elektr maydonda suyuq dispersion muhit zarrachalarining harakatsiz dispers faza zarrachalariga nisbatan elektrodlardan biri tomon harakatlanishi elektroosmos deb nomlanadi. -+ + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + Suyuqlik ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Kolloid sistemalarning molekular- kinetik hossalari - turg`unligini ta`minlovchi omillar sifatida 1 . Broun harakati - dispers faza zarrachalarining erituvchining molekulalari ta`siridagi uzluksiz va betartib harakati 2. Diffuziya - harorat ta`siri, hamda broun harakati tufayli eritmada kolloid zarrachalarning teng taqsimlanishi 3. Osmotik bosim - kolloid eritma zarrachalari yirik va konsentratsiyasi kichik bo`lishiga qaramay, osmotik bosim kolloid eritmalarda ham kuzatiladi K olloid sistemalarning faqat o`ziga hos bo`lgan hossalari 1. Optik hossasi - nurni sindirishi (Faradey-Tindal konusi) * LinzalarYorug`lik manbayi Zol K olloid sistemalarning faqat o`ziga hos bo`lgan hossalari 2. Koagullanish - kolloid zarrachalarning bir-biriga tortishib, birlashib, yirik agregatlar hosil qilishi: a) yashirin koagullanish - ko`z bilan kuzatish imkoniyati bo`lmagan bosqichi b) aniq koagullanish - eritmada ko`zga ko`rinarli darajada o`zgarishlar (loyqalanish, rang o`zgarishi, cho`kma tushishi) sodir bo`lishi. Cho`kma tishish jarayoni sedimentatsiya deyiladi. 3. Kolloid zarrachalarni elektron mikroskopda ko`rinishi Koagullanishga olib keluvchi sabablar va koagullanish bo`sag`asi 1. Mehanik ta`sir 2. Haroratni keskin o`zgarishi 3. Nur ta`siri 4. Elektrolitlar va noelektrolitlar ta`siri 5. Uzoq vaqt dializ qilish Ma`lum vaqt o`tishi bilan 1 litr zolni aniq koagullanishga olib keluvchi elektrolitning millimoldagi eng kichik miqdori koagullanish bo`sag`asi deyiladi. Koagullanish. Shultse-Gardi qoidasi Shultse-Gardi qoidasi: Zollar koagullanishi, granulaning zaryadiga qarama-qarshi zaryadli, ionlar ta`sirida yuz beradi. Koagullovchi ionning zaryadi qanchalik katta bo`lsa, uning koagullash qobiliyati shuncha yuqori bo`ladi va koagullanish bo`sag`asi pastroq bo`ladi. Elektrilitlarning koagullovchi ta`sirini ortib borishi KCl < K 2 SO 4 < K 3 [Fe(CN) 6 ] < K 4 [Fe(CN) 6 ] Kolloidlarni himoyalash Kolloid zarrachalarni yuqori molekulyar birikmalar yordamida koagullanishga qarshi turg`unligini oshirish kolloid himoya deyiladi. 10 ml zolni koagullanishdan himoya qilish uchun kerak bo`ladigan yuqori molekulyar birikmaning milligramda o`lchangan miqdori himoyalash soni deyiladi. Organizmda kolloid zarracha kattaligida bo`lgan organik va anorganik moddalar oqsil molekulalari bilan himoyalangan bo`ladi. Kolloid sirt faol moddalar Erituvchining sirt faolligini kamaytiruvchi, ya`ni sirt faol moddalar ikki turga bo`linadi: 1. Chin eruvchi sirt faol moddalar - uglerod atomlarining soni 7 tagacha bo`lganlari (spirtlar, kislotalar va boshqalar) 2. Kolloid sirt faol moddalar - uglerod atomlarining soni 7 tadan ko`proq bo`lganlari (sovun, oqsil va boshqalar). Ularning hossalari: 1. Mitsella hosil qilish 2. Ko`pik hosil qilish va yuvish 3. Solubilizatsiyala s h Kolloid sirt faol moddalarning mitsellalari: Suvda Organik erituvchida Solubilizatsiyalash shemasi

O'xshashlar

Dispers sistemalar. Kolloid dispers sistemalarni olinishi va hossalari
Eritmalar. Dispers sistemalar. Eritmalarning xossalari.Osmos xodisasi. Vant-goft va Raul qonunlari
Dispers sistemalarning fizik-kimyosi
Eritmalar. Noelektrolitlar
Bir va ikki komponentli sistemalar. Ularning holat diagrammalari