Bariy haqida ma’lumot - Kimyo - Slaydlar

Bariy haqida ma’lumot

Yuklangan vaqt:

19.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

10482.849609375 KB

Ko'chirib olish

BARIY HAQIDA MA’LUMOT

• Bariy – ikkichi guruh elementi (eskirgan tasnifga ko’ra — ikkinchi guruhning asosiy kichik guruhi), D.Mendeleyevning kimyoviy elementlarining davriy tizimining oltinchi davri, atom raqami 56. Ba (lotin Ba) belgisi bilan belgilanadi(Barium). Bariyning oddiy modda holida kumush rangli yumshoq ishqoriy metalldir. Yuqori kimyoviy faollikka ega.

Oddiy moddaning ko’rinishi Yumshoq, kumushdek oq metall Atom xossalari Nomi, belgi, raqami Bariy, (Ba), 56, VI-davr, II guruh; Atom massasi 137,327(7) m.a.b. (g/mol); Elektron konfiguratsiyasi 6s 2 Atom radiusi 22 pm Kimyoviy xossalari Kovalent radius 198 pm Ion radiusi (+2e) 134 pm; Elektrmanfiyligi 0,89 (poling shkalasi bo‘yicha);Oksidlanish darajasi +2 Ionlanish energiyasi 502,5 kJ/mol; (5,21 eV); Oddiy moddaning termodinamik xususiyatlari Zichlik ( n.sh. da ) 3.5 g/sm 3 ;

Erish harorati 728.85 °C, 1002 K; Qaynatish harorati 21636.85 °C; 1910 K; Solishtirma erish issiqligi 7,66 kJ/mol; Solishtirma buglanish issiqligi 142 kJ/mol; Molyar issiqlikgi 28,1 kJ/(K∙mol); Molyar hajmi 39 mol/sm 3 ; Oddiy moddaning kristall panjarasi Panjara tuzilishi Kubik, hajmiy markazlashgan; Panjara parametrlari 5,020 Å Boshqa xususiyatlar Issiqlik o’tkazuvchanligi (300 K) 18,4 Vt/(m·K); CAS raqami 7440-39-3

Narxlari Sofligi 99,9% bo’lgan metall bariy narxi kg uchun 30 dollar atrofida o’zgarib turadi. Ishlatilishi Vakuumli elektron asboblar Metall bariy, ko’pincha alyuminiy bilan qotishmasi yuqori vakuumli elektron asboblarda gazni yutish vositasi (Geter) sifatida ishlatiladi. Bariy oksidi , boshqa ishqoriy er metallari oksidlarining qattiq eritmasida – kaltsiy va stronsiyum (CaO, SrO) bilvosita isitiladigan katodlarning faol qatlami sifatida ishlatiladi.

Korroziyaga qarshi material Bariy suyuq metalli sovutgichlarda (natriy, kaliy, rubidiy, lityiy, seziy qotishmalari) zirkoniy bilan birgalikda quvur liniyalarida va metallurgiyada agressivligini kamaytirish uchun qo’shiladi. Segneto – va piezoelektrik Bariy titanat keramika kondansatkichlarni ishlab chiqarishda dielektrik, shuningdek, piezoelektrik mikrofonlar va piezokeramik radiatorlar uchun material sifatida ishlatiladi. Optik Bariy floridi optikada monokristallar (linzalar, prizmalar) sifatida ishlatiladi. Pirotexnika Bariy peroksid pirotexnika va oksidlovchi vosita sifatida ishlatiladi. Bariy nitrat va bariy xlorat pirotexnikada olovni ranglash uchun ishlatiladi (yashil olov).

Atom-vodorod energiyasi Bariy xromat vodorod va kislorodni termokimyoviy usulda (OK-Ridge sikli, AQSh) olishda ishlatiladi. Yuqori haroratli Supero’tkazuvchilar Bariy peroksid mis va nodir metallar oksidi, shuningdek bariy kuprat bilan birgalikda suyuq azot va undan yuqori haroratda ishlaydigan supero’tkazuvchi keramikani sintez qilish uchun ishlatiladi. Batariyalarda Bariy ftorid ftorli elektrolitning tarkibiy qismi sifatida qattiq holatdagi florionik akkumulyatorlarda ishlatiladi. Bariy oksidi faol massa komponenti (bariy oksidi-mis oksidi) sifatida kuchli mis oksidli batareyalarda ishlatiladi. Bariy sulfat qo’rg’oshin akkumulyatorlarini ishlab chiqarishda manfiy elektrod faol massasini kengaytiruvchi sifatida ishlatiladi. Yadro energiyasi Bariy oksidi uran rodlarini qoplash uchun ishlatiladigan maxsus shisha sinfini tayyorlash uchun ishlatiladi. Bunday oynalarning keng tarqalgan turlaridan biri quyidagi tarkibga ega: (fosfor oksidi — 61 %, BaO— 32%, alyuminiy oksidi — 1,5%, natriy oksidi — 5,5 %). Shisha ishlab chiqarishda bariy fosfat ham atom sanoati uchun ishlatiladi.

Tabiatda tarqalishi Yer qobig‘ida bariyning massa ulushi 0,05% ni tashkil etadi. Dengiz va okeanlar suvlarida esa, bariy miqdori 0,02 mg/l atrofida bo‘ladi. Bariy anchayin faol element bo‘lib, ishqoriy yer metallari tarkibiga kiradi va minerallar tarkibidagi bariy mustahkam bog‘langan bo‘ladi. Tarkibida bariy tutuvchi asosiy minerallar bu – barit (BaSO 4 ) va viterit (BaCO 3 ) bo‘ladi. Shuningdek, bariyning «bariyli dala shpati» deb nomlanuvchi (bariy alyumosilikati), hamda, gialofan, nitrobarit nomli nodir minerallari mavjud. Mineral tarkibiga ko‘ra, bariy rudalari ikki xil bo‘ladi: monomineralli va kompleks rudalar. Kompleks rudalarda bariy, bariy sulfidli, bariy kalsitli, temir-bariyli, hamda, bariy- flyuoritli minerallar mavjud bo‘ladi. Ularning tarkibida bariyga yondosh ravishda, mis va temir kolchedani, qo‘rg‘oshin, nikel, oltin va kumush sulfidlari, simob va kvars mavjud bo‘ladi. Shu nuqtai nazardan ham, sanoat miqyosida olish uchun odatda kompleksli bariy rudalariga e’tibor qaratiladi. Monomineral bariy rudalarida esa, odatda bariy faqat bariy sulfidi, yoki, bariy-flyuoriti ko‘rinishida mavjud bo‘ladi va bunday rudalar gidrotermal ko‘rinishda bo‘ladi.

Olinishi Bariy olishda asosiy xom-ashyo bu 80-95% li barit konsentrati bo‘lib, o‘z navbatida, uni ham barit mineralini flotatsiyalash usuli bilan olinadi. Keyin esa, bariy sulfatni koks, yoki tabiiy gaz orqali tiklanadi. BaSO 4 + 4C → BaS + 4CO BaSO 4 + 2CH4 → BaS + 2C + 4H 2 O Keyin esa, qizdirish orqali sulfidni bariy gidroksid Ba(OH) 2 gacha gidrolizlanadi, yoki, CO 2 ta’sirida erimaydigan bariy karbonati BaCO 3 ga aylantiriladi. Keyin esa, qizdirish yo‘li bilan, u bariy oksid – BaO ga aylantiriladi. Bunda, Ba(OH) 2 ni 800 gacha; BaCO℃ 3 ni esa 1000 gacha qizdirish talab etiladi. ℃ Metall bariyni erigan holdagi suvsiz bariy xloridni elektrolizlash usuli bilan olinadi. BaCl 2 → Ba + Cl Fizik xossalari Bariy – kumush rangli oq metall. Keskin zarba ta’sirida qizib ketadi. Bariyning ikki xil allotropik shakli mavjud. Birinchisi α-Bariy deyiladi va 375 haroratgacha barqaror chidaydi xolos; bariyning ikkinchi ℃ allotropik shakli β-Bariy esa, undan yuqori darajalarda ham barqaror bo‘la oladi. Moos shkalasi bo‘yicha qattiqlik ko‘rsatkichi 1,25 ga teng. Metall bariyni havoda darhol kislorod bilan reaksiyaga kirishib ketadi. Buni oldini olish uchun, uni parafin qatlami ostida saqlanadi.

Kimyoviy xossalari Bariy – ishqoriy yer metalli. Havoda u tezkor oksidlanib, bariy oksidi – BaO hamda, bariy nitridi Ba 3 N 2 dan iborat aralashma hosil qiladi. Sal qizdirilishi bilanoq tezkor alangalanib ketadi. Suv bilan juda shiddatli reaksiyaga kirishadi va bariy gidroksidi Ba(OH) 2 hosil qiladi: Ba + 2H 2 O → Ba(OH) 2 + H 2 Issitilganda vodorod bilan reaksiya ketib bariy gidrid hosil qiladi: Ba + H 2 → BaH 2 Qizdirilganda amaykbiln reaksiyaga kirishadi: 6Ba + 2NH 3 → 3BaH 2 + Ba 3 N 2 Bariyning aksariyat tuzlari suvda yaxshi erimaydi, yoki, umuman erimaydi. Lekin, kalsiy sulfid (CaS) dan farqli ravishda, bariy sulfid BaS suvda yaxshi eriydi. Bariyning suvda eriydigan tuzlari orqali, eritmada oltingugurt kislotasining mavjudligini aniqlash mumkin. Bariy galogenlar bilan yaxshi reaksiyaga kirishadi va galogenidlar hosil qiladi. Vodorod bilan qizdirilganda, bariy gidrid BaH 2 hosil qiladi va o‘z navbatida, u litiy gidrid LiH bilan qo‘shilib, Li[BaH 3 ] kompleksi yuzaga keltiradi. Bariy orqali, ko‘plab metallarning oksidi, galogenidi va sulfididan, metallning o‘zini tiklab olish mumkin.

Хлори́д ба́рия ( хлoристый барий , в просторечии - барий солянокислый , химическая формула — BaCl 2 ) — бинарное неорганическое вещество , относящееся к классу солей . Хлорид бария представляет собой бесцветные кристаллы, хорошо растворимые в воде . Ядовит .

O'xshashlar

Tıtan elementı haqıda umumıy ma’lumot

Xitazan haqida

Nodir metallar haqida

Anarganikaliq ionlar ularning funksiyalari

Suv-eng yaxshi erituvchi. Eruvchanlik