logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Kimyo
  4. Allergiya

Allergiya

Yuklangan vaqt:

08.09.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

15361.192382812 KB
Ko'chirib olish
ALLERGIYA • Allergiya – organizmning ta’sir qiladigan yoki tana bilan aloqada bo’lgan, masalan, hayvonlarning juni, chang yoki ari zaxari kabi moddalarga immun tizimining javobidir. • Allergik reaksiyani keltirib chiqaradigan modda << allergen >> deb ataladi.Allergen oziq-ovqat, ichimliklar va atrof-muhitda mavjud.Ko’pgina allergenlar zararsizdir, ya’ni ko’pchilikda bu moddalar allergiya chaqirmaydi. ALLERGIYA ATAMASI YUNONCHA SO’ZLARDAN KELIB CHIQIB <ALLOS> O’ZGACHA, <ERGON> TA’SIR ETMOQ, DEMOQDIR. • 1- Tez kechar allergik reaksiya. 15-20 minut ichida paydo bo’ladi. • 2- Sekin kechar allergik reaksiyalar. 24-48 soat o’tgandan so’ng paydo bo’ladi. • Tez kechar allergik reaksiyalarga anafilaksiya, eshakemi, kvinke shishishi va boshqalar. • Sekin kechar allergik reaksiyalarga tuberkulin tipli reaksiyalar (bakteriyalar allergiyasi), dorilar allergiyasining ba’zi shakllari, Autoallergik kasalliklar (ensafalit, tireoidit, orxit va b.), transplantantsion allergik reaksiyasi va h.k. lar kiradi. • Allergiya juda keng tarqalgan.Sog’liqni saqlash organlari ma’lumotiga binoan Shimoliy Amerika va G’arbiy Evropada taxminan 20 % odamlar pollinoz ( allergik rinokonyuktivit, allergik rinit) ga duchor bo’lishgan. • Hozirgi kunda taxminan 30-40 % odamlar hayotlarining bir qismida allergiyaga duchor bo’lishadi. • Allergiya eng ko’p bolalarda uchraydi, ayniqsa oziq- ovqatga nisbatan allergiya kuzatiladi. • Agar allergik inson allergen bilan to’qnashganda, allergik reaksiya darhol yuzaga kelmaydi.Immun tizimi asta-sekin moddaga nisbatan sezgirlikni oshiradi. • Vaqt o’tib, tana o’ziga xos yuqori sezgirlikka ega bo’ladi– bu jarayon sensibilizatsiya deb ataladi. • Sensibilizatsiya bir necha kundan bir necha yilgacha davom etishi mumkin. • Immun tizimi alergenga ta’sir qilganda yallig’lanish va qo’zg’alish xususiyati paydo bo’ladi. Belgilar va alomatlar allergen turiga bog’liq. Allergik reaksiyalar ichakda ( ovqat hazm qilish tizimi ), terida, sinuslarda, havo yo’llarda, ko’zlar va burun yo’llarida paydo bo’lishi mumkin. CHANG VA CHANCHIGA ALLEERGIYA SIMPTOMLARI QUYIDAGI BELGILARGA EGA. • Burun bitishi • Ko’zlarning qichishi, • Burundagi qichishish, • Rinit, • Ko’zlarning shishishi, • Ko’zlarning yoshlanishi, • Yo’talish. TERIDAGI ALLERGIYA, EKZEMA (ATOPIK DERMATIT) SIMPTOMLARI: • Teri po’st tashlashi; • Qichishish; • Teri quruqlashishi; • Terida qizg’ish toshmalar toshishi. OZIQ-OVQAT MAHSULOTLARIGA (OZIQ-OVQAT) BO’LGAN ALLERGIYA TURLI REAKSIYALARGA EGA: • Qayt qilish; • Tilning shishi; • Og’izdagi achishish; • Labning shishishi; • Yuzni shishishi; • Tomoq shishishi; • Oshqazon spazmi; • Nafas olishning buzilishi; • Rektal qon ketishi (bolalar kamdan-kam hollarda); • Diareya; HASHORATLARNING CHAQISHIGA ALLERGIYA QUYIDAGI ALOMATLARGA EGA: • Ovozning xirillashi; • Chaqigan joyining shishishi; • Qon bosimining keskin pasayishi; • Teri qichishi. • Bosh aylanishi; • Yo’tal; • Nafas olishi qiyinligi DORI VOSITALARIGA ALLERGIYA QUYIDAGI BELGILARGA EGA BO’LISHI MUMKIN: • Ovoz xirillashi; • Tilning shishishi; • Labning shishishi; • Yuzni shishishi; • Teri toshmasi; • Qichima; • Anafilaktik shok belgilari. ALLERGIYA RIVOJLANISH SABABLARI • Inson immuniteti allergenga patogen ( tashqi zararli moddalar ) deb javob beradi va uni begona bakteriya, virus, qo’ziqorin yoki toksin kabi yo’q qilishga harakat qiladi. • Biroq allergen zararli emas.Shunchaki immun tizimi bu moddaga juda sezgir bo’lib qolgan. • Immunitet tizimi allergiyaga ta’sir qilganda, allergenni yo’q qilish uchun antitanalar tur immunoglobulin E ( IgE ) ni chaqiradi.Bu organizmda allergik reaksiyaga olib keladigan kimyoviy moddalar ishlab chiqaradi. • Ushbu kimyoviy moddalardan biri gistamin deb ataladi.Gistamin mushaklarning qisqarishiga olib keladi, shu jumladan qon tomirlarning devorlarida va nafas yo’llarida ham. Gistamin shuningdek burundagi shilliq ajralishiga yordam beradi. • Allergiya bilan og’rigan odam allergiya alomatlarida allergenni ayblaydi__do’stining uy hayvoni, o’simlik hangi yoki changni.Biroq, ular noto’g’ri fikrlashadi.Muammo allergenda emas, balki allergik odamning immun tizimidadir. ALLERGIYA RIVOJLANISHI UCHUN XAVFLI OMILLAR • Oiladda astma bilan og’riydigan inson bo’lishi –sizning ota- onangiz, bobo—buvingiz yoki bobongizda astma bo’lgan bo’lsa, sizda ham allergiya rivojlanishi xavfi bor; • Oilada allergiyaga duchor bo’ladigan inson bo’lishi—agar yaqin qarindoshingiz allergik bo’lsa, allergiya rivojlanishi sizda ham kuzatilishi ehtimoli mavjud. • Bolalarda kattalarga qaraganda ko’proq.Ijobiy tarifi shundaki, ko’p bolalar ulg’ayishi sari allergiyani yo’qotishadi. • Astma borligi– astma bo’lgan odamlarda allergiya rivojlanishi ehtimoli ko’proq; • Quyosh nurining yetarlicha ta’sir etmasligi—Evropa atrof-muhitni muhofaza qilish va inson salomatligi markazining olimlari hamda turli avstraliyalik markazlarining tadqiqotchilari quyosh nurlari kam bo’lgan hududlarda yashovchi bolalarning allergiya rivojlanish ko’rsatkichlari yuqori ekanligi aniqlashdi. ALLERGEN– AYRIM SEZGIR SHAXSLARDA ALLERGIK REAKSIYAGA SABAB BO’LGAN MODDA HAYVONLARGA ALLERGIYA: • Chang burgalari– ularning najasi; • Jun; • Mo’yna; • Kepak; • Fel d1 –mushukning yog’ va so’lak bezlarida aniqlangan oqsildir . TIBBIY ALLERGENLAR • Penitsillin; • Salitsilatlar– odatda aspirinda joylashgan salitsil kislotasining tuzi; • Sulfanamidlar; OZIQ-OVQAT MAXSULOTLARI ORASIDA • Jo’xori • Selderey • Qovoq • Loviya • Mosh • Yong’oq • Tuxum HASHORATLAR • Zaharli hashoratlar; • Pashsha; • Asalarilar; • Chumolilar; • Burgalar; ALLERGIYAGA QARSHI DORI VOSITALAR • Dorilari allergiya belgilarini bartaraf etishga yordam beradi, ammo uni davolay olmaydi.Allergiyani davolash uchun ko’plab tabletkalar shifokor retseptisiz mavjuddir.Dori vositalarini ishlatishdan oldin albata shifokorga murojaat qiling ALLERGIYAGA QARSHI DORI VOSITALAR ALLERGODIL ALLEGRO XLOROPIRAMI N ALLERGIYAGA QARSHI DORI VOSITALAR RINITAL LORDESTIN KLARITIN ALLERGIYAGA QARSHI DORI VOSITALAR DIAZOLIN DIAZOLIN draje SITRIZIN ALLERGIYAGA QARSHI DORI VOSITALAR LORATADIN-AKRIXIN

O'xshashlar

Titrimetrik tahlil. Neytrallash usuli. Oksidimetriya usullari
Antioksidantlar. Ularning klinikada qo'llanilishi
Nikelning analitik kimyosi
Uglevodorodlar va galoid birikmalar
To’yingan uglevodorodlar (Alkanlar)