Xalqaro moliyaviy markazlar - Iqtisodiyot - Slaydlar

Xalqaro moliyaviy markazlar

Yuklangan vaqt:

17.03.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1286.873046875 KB

Ko'chirib olish

Xalqaro moliyaviy markazlar IFT 1Toshkent moliya instituti “ Xalqaro moliya-kredit” kafedrasi “ Xalqaro moliya” fani

Reja:  Jahon moliyaviy markazlari: zamonaviy nazariyalar, rivojlanish bosqichlari va shakllantirish shart-sharoitlari.  Global va xalqaro moliyaviy markazlarni baholash tizimi.  Sharqiy Osiyo mamlakatlarida moliyaviy markazlar va masofaviy moliyaviy xizmatlarni rivojlanish xususiyatlari.

Zamonaviy bozor iqtisodiyoti sharoitida global va mintaqaviy moliyaviy markazlar puxta o‘ylab ishlab chiqilgan, iqtisodiy- moliyaviy, huquqiy-me’yoriy mexanizmlar majmui asosida turli mahalliy va xorijiy moliya institutlari tomonidan ko‘rsatiladigan xizmatlarni ma’lum bir joyda moddiy-iqtisodiy manfaat yuzasidan to‘planishini ta’minlaydi. Natijada, mamlakat moliya bozoridagi aktivlar va ko‘rsatiladigan xizmatlar turini ko‘paytiradi, innovatsion mahsulotlar bilan takomillashgan, iqtisodiy mustahkam, murakkab infratuzilmani yuzaga keltiradi. Moliyaviy institutlarning bir joyga to‘planishi, yoki akkumulyatsiyasi hisobiga shakllangan moliya bozoridagi kuchli raqobat ular ko‘rsatadigan xizmatlarning iste’molchilar talabi asosida son va sifat jihatdan oshishiga olib keladi. СMO 31. Jahon moliyaviy markazlari mohiyati, rivojlanish bosqichlari va shakllantirish shart-sharoitlari

Hozirgi kunda moliyaviy markazlar xalqaro sanalishi uchun kamida quyidagi xususiyatlarga ega bo‘lishi kerak: Birinchidan, markaz joylashgan mamlakat iqtisodiyoti jahon iqtisodiyotiga integratsiyalashgan bo‘lishi, unda barqaror valyuta asosida doimiy iqtisodiy o‘sish ta’minlanishi va samarali moliyaviy siyosat yuritilishi lozim. Ikkinchidan, markazda moliyaviy operatsiyalar va investitsiyalarga to‘sqinlik qilmaydigan, mablag‘larni samarali taqsimlash imkonini beruvchi liberal soliq va huquq tizimi amal qilishi kerak. Uchinchidan, moliyaviy markazda bank, birja va sug‘urta tizimini o‘z ichiga olgan, samarali nazorat yuritiladigan, rivojlangan moliyaviy infratuzilma mavjud bo‘lishi zarur. СMO 4

Shuningdek, xalqaro moliyaviy markazlar milliy moliyaviy markazlardan quyidagi hususiyatlari bilan ajralib turadi:  moliya bozorning xorijiy ishtirokchilar uchun mo‘ljallanganligi va xalqaro miqyosda ochiqligi, xalqaro aloqalar erkinligi;  markazda xorijiy moliya muassasalari, vositachilar, investorlar etakchiligi bois, xalqaro moliyaviy kapital harakatini yuzaga keltirishi, pirovardida jahon moliya tizimini isloh qilish imkoniga ega bo‘lishi;  jahon miqyosidagi intellektual salohiyatdan foydalangan holda markazni moliya bozorining innovatsion taraqqiyotini ta’minlashi va h.k. СMO 5

Xalqaro moliya bozorini xorijiy valyutalar bilan bitimlar tuzish geografiyasi nuqtai-nazaridan tasniflanganda, ularni ikkita alohida segmentga ajratish mumkin, ya’ni xalqaro moliyaviy markazlar (London, Nyu-York, Tokio, Frankfurt, Tsyurix, Singapur, Gonkong) va offshor zonalar (Kipr Respublikasi, Kayman, Men orollari va h.k.). Moliyaviy markazlarni xalqaro, mintaqaviy, mahalliy, offshor markazlarga bo‘lish maqsadga muvofiq. СMO 6

Xalqaro moliyaviy markazlar shakllanish va rivojlanish jarayonini beshta shartli bosqichga bo‘lish mumkin. Birinchi bosqich XVII asrdan XVIII asr o‘rtalarigacha bo‘lgan davrni o‘z ichiga oladi. Mazkur bosqichda mintaqaviy, kam rivojlangan, sanoqli moliyaviy vositalar bilan kichik hajmli bitimlar tuzilgan qimmatli qog‘ozlar bozori shakllangan. Ikkinchi bosqich (“birja” bosqichi, XVIII asrning 70 yillaridan XIX asrning 70 yillarigacha). Xalqaro moliya markazlarni rivojlanishinng ushbu bosqichida fond birjalari o‘ziga tegishli infratuzilmani shakllantirgan holda markazlar faoliyatining asosini tashkil qilgan. Bu davrda, xalqaro moliyaviy markazlar Yevropa hududi (London, Parij, Berlin) va AQSh (Nyu-York, Chikago)da jadal sur’atlar bilan rivojlangan va moliyaviy markazlar faoliyatini jahon iqtisodiyoti rivojlanishiga ta’siri ko‘paygan. СMO 7

Uchinchi bosqich (XIX asrning 70 yillaridan XX asrning 50 yillarigacha). Bu davr, oltin standartiga asoslangan Parij (1867 y.), Genuya (1922 y.), Bretton-Vuds (1944 y.) xalqaro valyuta tizimlari, jahon iqtisodiy inqirozi (1930 yillar), I va II jahon urushi, Xalqaro valyuta fondi va Jahon banki tashkil etilishi bilan bog‘liq, asosan xalqaro moliyaviy markazlar taraqqiyotida global valyuta-moliyaviy beqarorlik aks etgan bosqichdir. To‘rtinchi bosqichda, ya’ni XX asrning 50 yillaridan 80 yillarigacha bo‘lgan davrda, asosiy moliyaviy markazlardan uzoqda joylashgan jahonning boshqa mintaqalarida xususan, Osiyo mintaqasida ham moliyaviy va offshor markazlar paydo bo‘ldi. Jahondagi ko‘plab mamlakatlar iqtisodiyotining ochiqligi kuchaydi, yevrovalyuta, yevrokapital xamda fond birjalari samaradorligi oshdi, moliyaviy markazlar tarkibi va faoliyatida shaffoflik ortdi. СMO 8

Beshinchi bosqich. Xalqaro moliyaviy markazlar rivojlanishining zamonaviy bosqichi bo‘lib, 1980 yildan hozirgacha bo‘lgan davrni o‘z ichiga oladi. Bu davrda, jahon iqtisodiyotining globallashuvi va unda moliya sektorining roli ortdi, tarixan etakchi Nyu-York va London global, Singapur va Gonkong esa xalqaro moliyaviy markaz maqomiga ega bo‘ldi yana yangi moliyaviy markazlar paydo bo‘lmoqda, ularning faoliyatida ixtisoslashuv va raqobat kuchaymoqda. Bugungi kunda, xalqaro moliyaviy markazlar son va sifat jihatdan jadal sur’atlarda, asosan valyuta, qarz munosabatlari bilan bog‘liq moliyaviy operatsiyalar bilan rivojlanmoqda. Xalqaro moliyaviy markazlar turli davlatlar va firmalarga kerakli moliyaviy aktivlar va maxsus xizmatlarni ko‘rsatishning eng samarali bozor mexanizmlaridan foydalanish imkonini beradigan “biznes-maydoni” bo‘lmoqda. СMO 9

Milliy iqtisodiyotda global moliyaviy markazlar quyidagi shart- sharoitlar yaratilganda shakllanadi va rivojlanadi: - markazning asosini tashkil etadigan va uning rivojlanishiga xizmat qiluvchi, katta miqdorda operatsiyalar amalga oshiriladigan moliya bozorining mavjudligi va ushbu bozorga nisbatan markazning qulay joylashuvi; - kapitallar, mehnat resurslari, nomoddiy aktivlar va h.k. erkin harakati uchun iqtisodiyotning ochiqligi; - soliq, bojxona siyosati orqali rag‘batlantiruvchi leberal, immigratsion va boshqa shu kabi qonun xujjatlirini mavjudligi; - buxgalteriya hisobi va hisobotini yuritish, nazorat va tartibga solish tizimining zamonaviy, jahon standartlariga mosligi; - rivojlangan moliyaviy infratuzilmaning mavjudligi; - mamlakatidagi makroiqtisodiy va siyosiy barqarorlik. СMO 10

Avval “Dow Jones Index Service Co.” hozirda esa, “The Standard & Poor’s Dow Jones Index Co.” egasi hisoblangan “Chicago Mercantile Exchange Group (CME)” bilan “Xinhua News” Agentligi birgalikda 2010 yilda Sinxua-Dou-Djons xalqaro moliyaviy markazlar rivojlanish indeksi (Xinhua-Dow Jones International Financial Center Development Index(IFCD Index))ni amaliyotda e’lon qildi. Mazkur indeks global miqyosda tanilib, yangi, innovatsion xalqaro moliyaviy markaz shaharlarni barpo etishga xizmat qilmoqda. Sinxua-Dou-Djons xalqaro moliyaviy markazlar rivojlanish indeksi bahosiga ko‘ra, asosiy 10 ta xalqaro moliyaviy markazlarni yuqori reytingdan pastga qarab sanaydigan bo‘lsak, dastlab Nyu-York bo‘lsa, keyin London, Tokio, Singapur, Gonkong va Shanxay (o‘zaro aloqador), Parij, Frankfurt, Pekin va Chikago shaharlari hisoblanadi. Birinchi 10 ta xalqaro moliyaviy markaz shaharlarning o‘rni o‘zaro o‘zgarib turgan bo‘lsada, umuman, mazkur indeksdagi 45 ta shahar barqaror mavqei va o‘z o‘rnini o‘zgartirmasdan saqlab kelmoqda. СMO 112. Global va xalqaro moliyaviy markazlarni baholash tizimi

IFCD indeksi markaz shaharlar moliyaviy raqobatbardoshligini ikki xil usulda ilmiy asosda umumlashgan bahosini o‘zida aks ettiradi. Moliyaviy markaz shaharlarning reytingini aniqlash imkonini beradigan har bir omil subyektiv so‘rov va obyektiv ko‘rsatkichlar tizimi orqali baholanadi va ular indeks hisobida o‘ziga xos qariyb teng vaznlarga ega. СMO 12

Xalqaro moliyaviy markazlarning rivojlanish indeksi (International Financial Centers Development Index, IFCD Index)ning tarkibiy tuzilishi 13 - Har bir omilning indeksdagi salmog‘i, koeffitsientlarda. Ularning yig‘indisi yaxlitlashdagi xatoliklar hisobiga 1 ga teng emas. Xalqaro moliyaviy markazlarning rivojlanish indeksi Moliya bozori (0,21  ) Oʻsish va rivojlanish (0,21) Sanoatni qoʻllab- quvvatlanishi (0,19) Xizmatlar (0,20) Umumiy muhit (0,20) SUBYEKTIV SOʻROV TIZIMI (har bir omilga 0,5 balldan jami 2,5 beradi) OBYEKTIV KOʻRSATKICHLAR TIZIMI (har bir omilga 0,5 balldan jami 2,5 beradi va u 2 bosqichli koʻrsatkichlar asosida shakllanadi) 2-BOSQICH (har bir, ya’ni yuqoridagi 5 omilga 3 tadan hosilaviy koʻrsatkichlar asosida baho beruvchi 15 ta obyektiv koʻrsatkichlar tizimi) 1-BOSQICH (har bir, ya’ni yuqoridagi 15 hosilaviy koʻrsatkichlar hisoblanadigan 46 ta ob’ektiv koʻrsatkichlar tizimi) OMILLAR

Xalqaro moliyaviy markazlarning rivojlanish indeksida vazni balanslashgan 2-bosqich ko‘rsatkichlar tizimi СMO 14Ob’ektiv ko‘rsatkichlar tizimi (asosiy 5 omil bo‘yicha) 2-bosqich ko‘rsatkichlar tizimi Moliya bozori (Financial market) Kapital bozori (Capital market) Valyuta bozori (Foreign exchange market) Bank va sug‘urta bozori (Banking and insurance market) O‘sish va rivojlanish (Growth & development) Bozor (kapital bozori)ning o‘sishi (Market growth) Iqtisodiy o‘sish (Economic growth) Innovatsiyalarni o‘sishi (Innovation growth) Sanoatni qo‘llab-quvvatlanishi (Industrial support) Sanoat sohasidagi munosabatlar (Industrial relationship) Sanoat sohasidagi ta’lim va intellektual kapital (Industrial talents) Sanoat sohasiga yaratilgan muhit (Industrial climate) Xizmatlar (Service level) Infratuzilma (Infrastructure) Ijtimoiy (sotsial) boshqaruv (Social management) Ish va hayot (Job and life) Umumiy muhit (General environment) Iqtisodiy muhit (Economic environment) Siyosiy muhit (Political environment) Ijtimoiy muhit (Social environment)

3. Sharqiy Osiyo mamlakatlarida moliyaviy markazlar va masofaviy moliyaviy xizmatlarni rivojlanish xususiyatlari Xalqaro moliyaviy markazlar rivojlanishining zamonaviy bosqichi (1980 yildan hozirgacha)da mintaqaviy moliyaviy markazlar hisoblangan Singapur va Gonkong jahonning etakchi xalqaro moliyaviy markazlariga aylandi. Oxirgi 25 yil davomida moliyaviy markazlarning ixtisoslashuvi sodir bo‘moqda. Buning asosiy sababi, moliyaviy markazlar o‘rtasidagi raqobatning kuchayishi, markazda faoliyat yurituvchi asosiy moliyaviy institutlar, transmilliy banklar faoliyatining universallashuvi hisoblanadi. Xususan, Gonkong va Singapur qisqa muddati banklararo kreditlar bozoriga ixtisoslashmoqda. Shuningdek, Singapur Osiyo-tinch okeani mintaqasidagi moliyaviy oqimlarni bir joyga to‘playdi va qayta taqsimlaydi, Syangan (Gonkong) esa, xalqaro sindikatlashgan kredit operatsiyalari bo‘yicha ham ixtisoslashgan. СMO 15

Osiyoda etakchi moliyaviy markaz sifatida tan olingan Yaponiya o‘zining milliy moliya tizimini rivojlantirish modelidan kelib chiqqan holda, mamlakat moliya bozorida xalqaro operatsiyalarni amalga oshirishga sharoit yaratgan bo‘lsada, ushbu bozorda mahalliy operatsiyalar hajmi xalqaro operatsiyalarga nisbatan ancha ko‘p ekanligi, u yerda ichki bozor ustunligini ko‘rsatadi. Bugungi kunda, Malayziyaning Kuala-Lumpur shahri esa, islom moliyasi taraqqiyotining asosiy markazlaridan hisoblansa, Gonkong va Singapur Osiyodagi eng yirik xalqaro moliyaviy markazlar sifatida qayd etib kelinmoqda. Ular Osiyo va jahonning qolgan mamlakatlari bilan kuchli moliyaviy aloqalarni ta’minlaydi. Gonkong va Singapur hajmi, yoki ko‘lami jihatdan o‘rtacha moliyaviy markazlar sifatida qayd etilgan, moddiy, siyosiy va hududiy imkoniyalari cheklangan bo‘lsada, mamlakatlar bilan o‘zaro aloqalari tez o‘sib bormoqda. Bu esa, jahon miqyosida moliyaviy markaz sifatidagi ahamiyatini oshiradi. СMO 16

Yaqin istiqbolda Gonkong – fond bozori bo‘yicha, Singapur esa qarz munosabatlarini ifodalovchi moliyaviy vositalar bozori bo‘yicha xalqaro aloqalarining o‘sish darajasi London yoki Nyu- York moliyaviy markazlariga nisbatan yuqori bo‘lishini, shuningdek, ushbu markazlar global iqtisodiyotda muhim moliyaviy markazlarga aylanishini ko‘rsatmoqda. GFCI tadqiqotlarida ham investorlarning qiziqishlari mazkur ikki mamlakatga ortiq borishi kutilmoqda. Xalqaro moliyaviy markaz sifatidagi maqomi ortib borayotgan Xitoy bilan birga Osiyodagi boshqa etakchi shaharlar global moliyaviy markaz shaharlarning birinchi o‘ntaligida etakchilik qilmoqda. СMO 17

Gonkong moliya infratuzilmasidagi turli mexanizmlar o‘zaro bir-biriga halaqit bermagan holda faoliyat yuritib kelmoqda. Markaziy pul bozori tizimi (the Central Moneymarkets unit (CMU))ni kuchaytirilishi hisobiga bir kunlik va overnayt (bir kechalik) REPO bitimlarini Gonkong pul-kredit organi orqali amalga oshirilishini ta’minlanmoqda. Shuningdek, birjadan tashqari savdo depozitariysini Gonkong xalqaro moliyaviy markazida o‘z faoliyatini boshlashi, hududda mazkur moliyaviy vositalar bilan bog‘liq operatsiyalarni ko‘paytirgan holda xalqaro derivativlar savdosini rivojlanishiga ham turtki bo‘ladi. СMO 18

Xalqaro moliyaviy markaz sifatida tanilgan Singapur moliyaviy xizmatlar ko‘rsatishda innovatsiyalar va yangi texnologiyalarni qo‘llab quvvatlashda quyidagi ustuvor yo‘nalishlarni belgilab olgan:  e-savdo platformalarini kengaytirish;  to‘lovlar samaradorligini oshirish;  risklarni boshqarish maqsadida va ma’lumotlarni tahlil qilish uchun ishonchli axborotlarni to‘plovchi sanoat platformalari va texnologik vositalarni rivojlantirish. Shuningdek, Singapur davlati moliyaviy institutlar tomonidan yangi xizmat turlari yaratilishini, biznesni rivojlantirish ishlarini hamda tashqi va ichki bozorda moliyaviy innovatsion g‘oyalar va ishlanmalarni sinovdan o‘tkazilishini qo‘llab quvvatlab kelmoqda. СMO 19

Xulosa qilib aytganda, Sharqiy Osiyo mamlakatlari moliya tizimini taraqqiy etishida davlat asosiy rol o‘ynagan va bu o‘z navbatida moliya bozorida yuzaga kelish mumkin bo‘lgan inqirozli holatlarni oldini olish imkonini bergan. Investitsion jarayonlarni erkinlashtirish natijasida Osiyoda bir nechta global va mahalliy moliyaviy markazlar rivojlanishi uchun qulay shart-sharoitlar yaratilgan. СMO 20

СMO 21E’tiboringiz uchun raxmat!!!

O'xshashlar

Moliyaviy hisobotning xalqaro standartlari

Moliyaviy hisobotlar. Moliyaviy hisobotlar tahlili

Moliyaviy hisobotlarda moliyaviy koeffitsiyentlardan foydalanish

Moliyaviy boshqaruv

Xalqaro moliya