Умумдавлат назорат органлари ва уларни молиявий назоратни ташкил этиши - Iqtisodiyot - Slaydlar

Умумдавлат назорат органлари ва уларни молиявий назоратни ташкил этиши

Yuklangan vaqt:

16.03.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

2914.59375 KB

Ko'chirib olish

TOШКЕНT MOЛИЯ ИНСТИТУТИ «MOЛИЯ» KAФЕДРАСИ «Moлиявий назорат» фанидан маъруза ТАҚДИМОТИ Умумдавлат назорат органлари ва уларни молиявий назоратни ташкил этиши

3 МАВЗУ: УМУМДАВЛАТ НАЗОРАТ ОРГАНЛАРИ ВА УЛАРНИ МОЛИЯВИЙ НАЗОРАТНИ ТАШКИЛ ЭТИШИ РЕЖА: 1. Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлисининг молиявий назоратни амалга оширишдаги аҳамияти. 2. Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг молиявий назоратни амалга оширишдаги ўрни.

3 “ Bugungi sharoitda aynan ochiqlik va hisob berish mas’uliyati davlat apparatini samarali shakllantirishning muhim sharti hisoblanadi. Yaqin kelajakda barcha davlat xaridlarini amalga oshirish va davlat mulkini sotish uchun Internet tarmog’ida yagona maydon tashkil etish lozim. Bu byudjet xarajatlarini qisqartirish, davlat mulkini samarali boshqarish va katta moliyaviy mablag’larni iqtisod qilish imkonini beradi” Sh.M. Mirziyoyev O’zbekiston Respublikasining Prezidenti

O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi O’zbekiston Respublikasi Prezidenti Devoni O’zbekiston Respublikasi Vazirlar MahkamasiUMUMDAVLAT NAZORAT ORGANLARI

Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлисининг Сенати(юқори палатаси) ҳудудий вакиллик палатаси бўлиб, 100 та Сенат аъзосидан иборат. Сенат иши ялпи мажлисларга ва унинг қўмиталари мажлисларига тўпланадиган сенаторлар фаолиятига асосланади. Сенат аъзолари Қорақалпоғистон Республикаси, вилоятлар ва Тошкент шаҳридан тенг миқдорда 6 кишидан сайланади.Сенатнинг 16 нафар аъзоси фан, санъат, адабиёт, ишлаб чиқариш соҳасида ҳамда давлат ва жамият фаолиятининг бошқа тармоқларида катта амалий тажрибага эга бўлган ҳамда алоҳида хизмат кўрсатган энг обрўли фуқаролар орасидан Ўзбекистон Республикаси Президенти томонидан тайинланади. Сенат фаолияти мажлисларни биргаликда ва эркин муҳокама қилишга, ошкораликка, жамоатчилик фикрини ҳисобга олишга асосланади.

O`ZBEKISTON RESPUBLIKASI KONSTITUTSIYASINING 78-MODDASI 21- BANDIGA KO`RA : O`zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Qonunchilik palatasi va Senatining birgalikdagi vakolatlaridan biri bu parlament nazoratini va Konstitutsiyada nazarda tutilgan boshqa vakolatlarni amalga oshirish hisoblanadi.

O‘zbekiston Respublikasida Oliy Majlis palatalari tomonidan amalga oshirilayotgan parlament nazoratining asosiy yo‘nalishlari quyidagilar hisoblanadi: birinchidan , O‘zbekiston qonunlari, Oliy Majlis palatalari qarorlari ijrosi ustidan nazoratni; ikkinchidan, O‘zbekiston Prezidentining muhim siyosiy masalalar bo‘yicha farmonlarini tasdiqlash orqali nazoratni amalga oshirishni; uchinchidan, davlat byudjetini tasdiqlash va uning ijrosini nazorat qilishni;

to‘rtinchidan , inson huquqlariga rioya qilinishi sohasidagi nazoratni; beshinchidan, davlat organlarini shakllantirish va mansabdor shaxslarni saylash, tayinlash yoki tasdiqlash yo‘li bilan nazorat shaklini amalga oshirishni; oltinchidan , parlament oldida hisobdor organlar va mansabdor shaxslarning hisobotlarini tinglash va ular faoliyati yuzasidan tegishli qarorlar qabul qilish orqali nazoratni amalga oshirishni o‘z ichiga oladi.

O‘zbekiston Prezidenti 2016 yil11 aprel kuni Oliy majlis qonunchilik palatasi 10 martda qabul qilib, Senat 31 martda tasdiqlagan «Parlament nazorati to‘g‘risida»gi qonunga imzo chekdi, qonun 12 apreldan kuchga kirda. Qonun 28 moddadan iborat. Parlament nazorati deganda parlamentning qonun chiqaruvchi organ sifatida ijro etuvchi hokimiyat, birinchi o‘rinda xukumat faoliyati ustidan nazorat tushunilad i

Parlament — parlement davlatning davlat hokimiyati organlaridan biridir. parlament — vakillik muassasasi boʻlib,uning deputatlari xalq tomonidan saylanadi va parlamentda uning manfaatlari himoya qilinadi. Parlament qonunchilik hokimiyatini amalga oshiradi, yaʼni davlatning qonunlarini qabul qilishda mutloq huquqqa ega boʻladi. Parlament davlatning ichki va tashqi siyosatini belgilash va amalga oshirishda qatnashadi, davlat byudjetini tasdiqlaydi, davlatning soliq asoslarini va umum davlat soliqlari hamda yigʻimlari turlari belgilab beradi. Parlament boshqa davlat organlarini shakllantirishda davlatning oliy mansabdor shaxslarini tayinlashda qatnashadi. arlament davlat qonunlari ijrosi ustidan va ijroiya hokimiyati organlarining faoliyati ustidan, yangi qonunlarning tasdiqlanishi ustidan parlament nazoratini amalga oshiradi.

O`ZBEKISTON RESPUBLIKASI “PARLAMENT NAZORATI TO`G`RISIDA”GI QONUN 3-MODDASIGA KO`RA PARLAMENT NAZORATI SUBYEKTLARI: O`zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Qonunchilik palatasi O`zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Senati Qonunchilik palatasi va Senatning qo`mitalari, komissiyalari Qonunchilik palatasidagi siyosiy partiyalar fraksiyalari, deputatlar guruhlari Qonunchilik palatasi deputatlari Senat a`zolari O`zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining inson huquqlari bo`yicha vakili (ombudsman)32 32 45 45 45 49 32

4-MODDAGA KO`RA PARLAMENT NAZORATI OBYEKTI: Davlat organlarining, xo`jalik boshqaruvi organlarining hamda ular mansabdor shaxslarining O`zR Konstitutsiyasi va qonunlarini, O`zR Oliy Majlisi palatalarining va ular organlarining qarorlarini, davlat dasturlarini ijro etish, shuningdek, o`z zimmalariga yuklatilgan vazifalar hamda funksiyalarni amalga oshirish bo`yicha faoliyati parlament nazorati obyektidir.

PARLAMENT NAZORATI SHAKLLARI(5-MODDA) Navbatdagi yil uchun O`zR ning Davlat budjetini, davlat maqsadli jamg`armalarining budjetlarini hamda soliq va budjet siyosatining asosiy yo`nalishlarini qabul qilish, shuningdek, davlat budjeti ijrosining borishini ko`rib chiqish;Navbatdagi yil uchun O`zR ning Davlat budjetini, davlat maqsadli jamg`armalarining budjetlarini hamda soliq va budjet siyosatining asosiy yo`nalishlarini qabul qilish, shuningdek, davlat budjeti ijrosining borishini ko`rib chiqish; O`zR Vazirlar Mahkamasining mamlakat ijtimoiy-iqtisodiy hayotining eng muhim masalalari yuzasidan har yilgi ma`ruzasini ko`rib chiqish;O`zR Vazirlar Mahkamasining mamlakat ijtimoiy-iqtisodiy hayotining eng muhim masalalari yuzasidan har yilgi ma`ruzasini ko`rib chiqish; Bosh vazirning mamlakat ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishining ayrim dolzarb masalalari yuzasidan hisobotini eshitish;Bosh vazirning mamlakat ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishining ayrim dolzarb masalalari yuzasidan hisobotini eshitish; Qonunchilik palatasi, Senat majlislarida hukumat a`zolarining o`z faoliaytiga doir masalalar yuzasidan axborotini eshitish;Qonunchilik palatasi, Senat majlislarida hukumat a`zolarining o`z faoliaytiga doir masalalar yuzasidan axborotini eshitish;

Qonunchilik palatasi majlislarida hukumat a`zolarining Qonunchilik palatasi deputatlari savollariga javoblarini eshitish; Hisob palatasi hisobotini eshitish; O`zR Bosh prokurorining hisobotini eshitish; Markaziy bank boshqaruvi raisining hisobotini eshitish; Parlament so`rovi va parlament tekshiruvi Parlament nazorati qonunga muvofiq boshqa shakllarda ham amalga oshirilishi mumkin.45 45 58 32 43 59 59 41

Тезкор-қидирув фаолиятини амалга оширувчи органларнинг, суриштирув ва тергов органларининг, судларнинг иш юритувидаги муайян ишлар ва материалларни, шунингдек ижро иши юритиш ҳамда нотариал иш юритишнинг муайян материалларини кўриб чиқиш билан боғлиқ фаолият парламент назоратининг объекти бўлиши мумкин эмас.

Parlament nazoratining yangi shakllari, ya’ni Oliy Majlis Qonunchilik palatasida “Hukumat soati” instituti, Oliy Majlis Senatida esa viloyatlar, tumanlar, shaharlar hokimlarining tegishli hududni rivojlantirish masalalari yuzasidan hisobotlarini eshitish amaliyoti joriy etildi.

Qonunchilik palatasida bir oyda bir marta «hukumat soati» oʻtkaziladi. Uni oʻtkazish jadvali Bosh vazir bilan kelishilgan holda quyi palata Kengashi tomonidan belgilanadi. Uning asnosida Hukumat a’zolari deputatlarning savollariga javob beradi. Ular savollarni oldindan 10 kun oldin olishadi. Aniq savolga aynan kim javob berishini Vazirlar Mahkamasi belgilaydi. «Hukumat soati» yakunlari boʻyicha Qonunchilik palatasining qarori qabul qilinishi mumkin. Oʻz navbatida, Senat endi oʻz majlisida viloyatlar, tumanlar, shaharlar hokimlarining tegishli hududni rivojlantirish masalalari yuzasidan hisobotlarini eshitishi mumkin. Bu toʻgʻrisida qaror qabul qilinib, oldindan hokimlarga yuboriladi. Hisobotlarni eshitish yakunlari boʻyicha ham Senatning qarori qabul qilinadi. Ma’lumot uchun: Qonunchilik palatasi va Senatning qarorlari – normativ-huquqiy hujjatlar. Tegishincha Qonunchilik palatasi Spikeri va Senat Raisi tomonidan tasdiqlanad i, shundan soʻng rasmiy manbalarda e’lon qilinadi.

7-модда. Давлат бюджети ижросининг боришини кўриб чиқиш Қонунчилик палатаси, Сенат Давлат бюджетининг ижроси устидан назоратни амалга оширади. Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлиги Олий Мажлис палаталарига Давлат бюджети ижросининг бориши тўғрисидаги ахборотни ва зарур материалларни ҳар чоракда юборади. Қонунчилик палатаси, Сенат Давлат бюджетининг ҳар чоракдаги ижросининг боришини кўриб чиқади. Уни кўриб чиқиш чоғида Вазирлар Маҳкамасининг ҳисоботи, фракцияларнинг, Сенат аъзоларининг фикрлари ва таклифлари, Олий Мажлис палаталари масъул қўмиталарининг тегишли хулосалари эшитилади, муҳокамалар ўтказилади ҳамда тегишли қарорлар қабул қилинади. Вазирлар Маҳкамаси Давлат бюджетининг ижроси тўғрисидаги йиллик ҳисоботни ҳисобот йилидан кейинги йилнинг 15 майидан кечиктирмай Ҳисоб палатасининг хулосаси билан бирга Қонунчилик палатасига, Сенатга тақдим этади. Давлат бюджети ижросининг бориши тўғрисидаги масалани дастлабки тарзда муҳокама қилиш давомида фракциялар, Олий Мажлис палаталарининг қўмиталари Давлат бюджетининг даромад қисми ижроси хусусида, ажратилган маблағларнинг ўзлаштирилиш ҳолати тўғрисида тегишли органлардан қўшимча ахборотни, шунингдек уларнинг мақсадли сарфланиши ва улардан самарали фойдаланилиши ҳақидаги маълумотларни талаб қилиб олиши мумкин. Бунда фракциялар, Сенат аъзолари жойларда бюджет маблағларининг мақсадли сарфланиши ва улардан самарали фойдаланилиши масалаларини Олий Мажлис палаталарининг тегишли қўмиталари томонидан ўрганиш ташаббуси билан чиқиши мумкин.

18-модда. Парламент текшируви Жамият ва давлатнинг энг муҳим манфаатларига дахл қилувчи, мамлакат хавфсизлиги асосларига, унинг барқарор ривожланишига салбий таъсир кўрсатиши мумкин бўлган муайян фактларни ёки воқеаларни ўрганиш мақсадида Қонунчилик палатасининг, Сенатнинг қарори билан парламент текшируви ўтказилиши мумкин. Қонунчилик палатаси, Сенат парламент текширувини ўтказиш учун тегишинча Қонунчилик палатаси депутатлари, Сенат аъзолари орасидан комиссия тузади.

davlat organlarining, xo’jalik boshqaruvi organlarining vakillarini, mutaxassislar, ekspertlar va olimlarni komissiya ishiga jalb etish; davlat organlaridan, xo’jalik boshqaruvi organlaridan, boshqa tashkilotlardan, shuningdek fuqarolardan zarur ma’lumotlarni so’rab olish; davlat organlarining, xo’jalik boshqaruvi organlarining, boshqa tashkilotlarning mansabdor shaxslarini, shuningdek fuqarolarni tushuntirishlar berish uchun taklif qilish. Komissiya parlament tekshiruvini o’tkazishda quyidagilarg a haqli:

24-модда. Давлат органлари, хўжалик бошқаруви органлари мансабдор шахсларининг мажбуриятлари Парламент назорати субъектлари парламент назоратини амалга ошираётганда давлат органларининг, хўжалик бошқаруви органларининг мансабдор шахслари: парламент назорати амалга оширилиши учун зарур шарт-шароитлар яратиши; парламент назорати субъектларининг қонуний талабларини бажариши, шунингдек уларнинг фаолиятига тўсқинлик қилмаслиги; парламент назорати субъектларига парламент назоратини амалга ошириш учун зарур бўлган ҳужжатлар ва маълумотларни тақдим этиши, шунингдек уларнинг ишончлилиги ва холислигини таъминлаши шарт. Давлат органларининг, хўжалик бошқаруви органларининг мансабдор шахслари парламент назорати субъектларининг парламент назорати натижалари бўйича қабул қилинган қарорларини кўриб чиқиши ва кўриб чиқиш натижалари ҳамда кўрилган чора-тадбирлар тўғрисида уларни белгиланган муддатда хабардор қилиши шарт.

14-модда. Парламент сўрови Қонунчилик палатаси, Сенат давлат органларининг, хўжалик бошқаруви органларининг мансабдор шахсларига қонунларнинг, турли соҳалардаги давлат дастурларининг ижроси масалалари ҳамда уларнинг ваколатларига кирадиган бошқа муҳим масалалар юзасидан асослантирилган тушунтириш бериш ёки нуқтаи назарини баён этиш талаби билан парламент сўрови юборишга ҳақли. Давлат органларининг, хўжалик бошқаруви органларининг мансабдор шахслари парламент сўровига оғзаки жавобни тегишинча Қонунчилик палатасининг, Сенатнинг мажлисида палаталар белгилаган муддатда беради. Давлат органларининг, хўжалик бошқаруви органларининг мансабдор шахслари парламент сўровига ёзма жавобни, агар бошқа муддат белгиланган бўлмаса, сўров олинган кундан эътиборан ўн кундан кечиктирмай юбориши лозим. Парламент сўровига ёзма жавоб Қонунчилик палатасининг, Сенатнинг мажлисида раислик қилувчи томонидан ўқиб эшиттирилади. Ёзма жавобнинг нусхалари тегишли палатанинг мажлисида ўқиб эшиттирилгунига қадар олдиндан Қонунчилик палатаси депутатларига, Сенат аъзоларига юборилади.

Маълумот сифатида : Давлат раҳбари Олий Мажлис Қонунчилик палатасига соғлиқни сақлаш соҳасида амалга оширилаётган ислоҳотларни доимий назорат қилиш ва мониторингини юритиш, ушбу соҳада амалга ошириладиган ишлар юзасидан туман (шаҳар) ҳокимликлари билан биргаликда “йўл хариталари”ни ишлаб чиқиш ва қатъий назоратга олишни, ҳудудларни фақатгина текшириш эмас, балки жойлардаги реал ҳолатни чуқур ўрганган ҳолда, мавжуд муаммоларни ҳал этиш бўйича амалий ёрдам кўрсатиш усулини жорий қилиш каби вазифаларни белгилаб берди. Жиззах вилояти ҳокимлигида Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Қонунчилик палатасининг Меҳнат ва ижтимоий масалалар қўмитаси томонидан “Аҳолининг санитария-эпидемиологик осойишталиги тўғрисида”ги Ўзбекистон Республикаси Қонуни ижросини Жиззах вилоятида назорат-таҳлил фаолияти тартибида ўрганилди.

Депутатлар Қонунининг 7-моддасига кўра Маҳаллий давлат ҳокимияти томонидан бу соҳасида давлат ва хўжалик бошқаруви органлари, тегишли ҳудудий бўлинмалари томонидан аҳолининг санитария-эпидемиологик осойишталиги соҳасидаги фаолиятини мувофиқлаштириб бориш тўлиқ амалга оширилмаганлиги, ушбу масала Комиссия томонидан вилоят сессияларида бирон маротаба ҳам кўриб чиқилмаганлигини танқидий баҳолашди. Шунингдек, ўрганишлар жараёнида Қонуннинг 14-моддасида аҳолининг санитария-эпидемиологик осойишталигини таъминлашда фуқаролар ўзини ўзи бошқариш органлари, нодавлат нотижорат ташкилотларининг иштироки белгиланган бўлсада, аксарият ҳолларда фуқаролар ўзини ўзи бошқариш органлари вакилларининг айнан ушбу Қонун ҳақида тўлиқ маълумотга эга эмаслиги маълум бўлган.

Бюджет ва иқтисодий ислоҳотлар қўмитаси Меҳнат ва ижтимоий масалалар қўмитаси Мудофаа ва хавфсизлик масалалари қўмитаси Халқаро ишлар ва парламетлараро алоқалар қўмитаси Саноат, қурилиш ва савдо масалалари қўмитаси Аграр ва сув хўжалиги масалалари қўмитаси Фан, таълим, маданият ва спорт масалалари қўмитаси Демократик институтлар, нодавлат ташкилотлар ва фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари қўмитаси Инновацион ривожланиш, ахборот сиёсати ва ахборот технологиялари масалалари қўмит аси Қонунчилик ва суд-ҳуқуқ масалалари қўмитаси Фуқароларнинг соғлиғини сақлаш масалалари қўмитаси Экология ва атроф муҳитни муҳофаза қилиш масалалари қўмитаси

Бюджет ва иқтисодий ислоҳотлар қўмитаси Қўмита раҳбари: Шодмонов Адҳам Ҳурсанбоевич

Ўзбекистон Республикаси Конституцияси 78-моддасининг 8-бандига мувофиқ Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Вазирлар Маҳкамасининг тақдимоти бўйича мамлакат бюджетини қабул қилади ва унинг ижроси устидан назорат ўрнатади.

2 . Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг молиявий назоратни амалга оширишдаги аҳамияти

OʻZBEKISTON RESPUBLIKASI VAZIRLAR MAHKAMASI — Oʻzbekiston Respublikasi hukumati; ijro etuvchi hokimiyatning markaziy organi. Vazirlar mahkamasining huquqiy asoslari Oʻzbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 20-bobida va „Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi toʻgʻrisida“ (1993-yil 6-may; yangi tahrirda 2019-yil 10-dekabr) qonunda belgilangan. Konstitutsiyaga koʻra, Vazirlar Mahkamasi iqtisodiyotning, ijtimoiy va maʼnaviy sohaning samarali faoliyatiga rahbarlikni, Oʻzbekiston Respublikasi qonunlari, Oliy majlis qarorlari, Oʻzbekiston Prezidentining farmonlari, qarorlari va farmoyishlari ijrosini taʼminlaydi. Vazirliklar, davlat qoʻmitalari, idoralar hamda davlat va xoʻjalik boshqaruvining boshqa organlari ishini muvofiqlashtiradi va yoʻnaltiradi.

Вазирлар Маҳкамаси вазирликлар, давлат қўмиталари, идоралар ва давлат бошқаруви бошқа органларининг фаолияти устидан назоратни амалга оширади. Шунингдек давлат молиявий назоратини амалга оширувчи органлар ваколати ва функциялари тартибини белгилайди. Вазирлар Маҳкамаси вазирликлар, давлат қўмиталари, идоралар ҳамда давлат ва хўжалик бошқаруви бошқа органларининг ҳужжатлари амалдаги қонун ҳужжатларига зид бўлган ҳолларда уларни бекор қилиш ҳуқуқига эга.

OʻZBEKISTON RESPUBLIKASI BOSH VAZIRI Vazirlar Mahkamasi faoliyatini tashkil etadi va unga rahbarlik qiladi, uning samarali ishlashi uchun shaxsan javob beradi, Vazirlar Mahkamasining majlislariga raislik qiladi uning qarorlarini imzolaydi Vazirlar Mahkamasi qonunchilik tashabbusi huquqiga ega.

Davlat byudjeti loyihasi ishlab chiqilishini tashkil etadi va uni O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisiga taqdim etadi; Vazirlar Mahkamasining byudjet tizimini boshqarish sohasidagi vakolatlari quyidagicha belgilangan Davlat byudjetining ijrosini tashkil etadi; Davlat maqsadli jamg’armalari mablag’larini shakllantirish va ulardan foydalanish tartibini belgilaydi; O’zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi va davlat boshqaruvi boshqa organlarining Davlat byudjetini ijro etish borasidagi ishlarini muvofiqlashtiradi va nazorat qiladi; Davlat byudjeti ijrosi to’g’risidagi hisobotni belgilangan tartibda O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi tasdig’iga kiritadi; 51 3D 51414840413A 514148 50 32 3B 48410B 51 32

ЭЪТИБОРИНГИЗ УЧУН РАҲМАТ!

O'xshashlar

Молиявий назоратни ташкил этиш асослари

Молиявий назоратни ташкил қилишнинг турлари, шакл ва усуллари

Ўзбекистон Республикаси ҳисоб палатаси ва унинг молиявий назоратни ташкил этишдаги ўрни

Ўзбекистон Республикаси Ҳисоб палатаси ва унинг молиявий назоратни ташкил этишдаги ўрни

Ўзбекистон Республикасида молиявий назорат