Ҳудудий иқтисодиётни ўрганишнинг “реsт-tahlil” усули” - Iqtisodiyot - Slaydlar

Ҳудудий иқтисодиётни ўрганишнинг “реsт-tahlil” усули”

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

410.7978515625 KB

Ko'chirib olish

1МАВЗУ: Ҳудудий иқтисодиётни ўрганишнинг “реsт-tahlil” усули”«Ҳудудий иқтисодиётни ривожлантириш йўналишлари» мавзусидаги республика илмий-амалий анжуманига тақдимот2308 0C 0B

Бугун мамлакатимизни модернизация қилиш ва янгилаш, иқтисодиётимизнинг сифат жиҳатидан янги, замонавий таркибий тузилмасини шакллантириш, ҳудудларимизни комплекс ривожлантириш бўйича барча режаларимизнинг муваффақиятли амалга оширилиши инфратузилма тармоқларини юксак суръатлар билан ривожлантиришга узвий боғлиқ экани ҳақида гапиришнинг ҳожати йўқ, деб ўйлайман.БОШ МАҚСАДИМИЗ – КЕНГ КЎЛАМЛИ ИСЛОҲОТЛАР ВА МОДЕРНИЗАЦИЯ ЙЎЛИНИ ҚАТЪИЯТ БИЛАН ДАВОМ ЭТТИРИШ. Ўзбекистон Республикаси Президенти Ислом Каримовнинг 2012 йилда мамлакатимизни ижтимоий-иқтисодий ривожлантириш якунлари ҳамда 2013 йилга мўлжалланган иқтисодий дастурнинг энг муҳим устувор йўналишларига бағишланган Вазирлар Маҳкамасининг мажлисидаги маърузасидан. 201 06 1204 170B 0C0706 0A 1B 10 1D 10 06 0D 0A 1D 1D 03 1F 2C2D 34 3230 01 3E38 2C32 31 38 4314 34 27 0B25 14 481627 27 0A 09 2A164B0B 01 27 27

Бозор иқтисодиёти шароитида ҳудудлар янгича мазмун-моҳият орттирадилар: ҳудудлар географик, макон бирлигидан қиймат ва истеъмол қийматга эга бўлган ўзига хос маҳсулот (товар)га айланади . Ҳудуд товар сифатида туристларга сайёҳат маскани, аҳолига турар жойи, тадбиркорларга хўжалик юритиш зонаси ва инвесторларга капиталини жойлаштириш объекти сифатида жозибадор бўлиши лозим.

МАМЛАКАТИМИЗДАГИ ҲУДУДЛАРНИ КОМПЛЕКС РИВОЖЛАНТИРИШ УЛАРНИНГ ТАШҚИ МУҲИДИДАН БОҒЛИҚДИРКИ, У ЎЗ НАВБАТИДА ИККИГА БЎЛИНАДИ. 1. ҲУДУДЛАРНИНГ МИКРОМУҲИТИ Бу ҳудудга тўғридан тўғри таъсир ўтказадиган ташқи муҳитдир. Унга  Рақобат;  Истеъмолчилар;  Таъминотчилар;  Воситачилар;  Молия;  Менежмент ва бошқа омиллар киради. 2. ҲУДУДЛАРНИНГ МАКРОМУҲИТИ Бу ҳудуд назоратида бўлмаган, лекин мезохўжалик юритиш натижаларига таъсир ўтказадиган муҳитдир. Унга  Сиёсий;  Иқтисодий;  Ижтимоий;  Технологик ва бошқа омиллар киради.

Ҳудудларнинг ташқи муҳитини таҳлили ҳудуд тўқнашадиган хавф-хатарлар ҳамда унинг ривожланиш тенденцияларини аниқлаш имконини беради. Ҳудудни стратегик ривожлантириш учун унинг ташқи муаммолари ҳақида раҳбарият тўлиқ тасаввуротга эга бўлиш лозим . • Агар ҳудуднинг ташқи микромуҳити “СВОТ-таҳлил” усулида ўрганилса, унинг ташқи макромуҳити “PEST-tahlil” усулида ўрганилади.

“ PEST- tahlil ” усули нима? “ PEST” ясама сўз бўлиб тўрта қуйидаги инглизча сўзларининг бош ҳарфларидан таркиб топган:  P olicy (сиёсат);  E conomy (иқтисодиёт);  S ociety (жамият);  T echnology (технология).

1-расм. “PEST» ясама сўзининг талқини

PEST(ёхуд STEP )- tahlili бу бизнес субъектларига таъсир ўтказадиган ташқи муҳитнинг сиёсий, иқтисодий, ижтимоий ва технологик жиҳатларини ошкор қилишга мўлжалланган маркетинг воситасидир.

“ PEST- tahlili” нинг мақсади: ҳудуд (корхона) нинг жорий ва бўлажак фаолияти натижаларига муҳим макромуҳит омилларининг таъсирини ошкор қилиш ва баҳолашдан иборат.

Амалда “PEST” ёки ўзбекчасига “ПЕСТ” – таҳлил усули ҳудуд (компания) нинг маркетинг стратегиясини шакллантириш учун қўлланилади. Унинг афзал томони ўрганаётган объект (ҳудуд,корхона,соҳа) ни тўрт омил асосида таҳлил қилиш имкониятидадир. У ҳудуддаги ресурслардан самарали фойдалана олиш мумкинлиги ҳамда атроф муҳитни комплексли макроиқтисодий таҳлил воситаси сифатида хизмат қилади. ПEСT – таҳлил усули ҳудуддаги вазиятни тўрт омил бўйича баҳолаш ва таҳлил қилишга асосланади (кейинги слайдга қаранг).

2-РАСМ. “ПЕСТ– ТАҲЛИЛ” ОМИЛЛАРИ

МАКРОМУҲИТ СИЁСАТР Е ИҚТИСОДИЁТ S ЖАМИЯТ Т ТЕХНОЛОГИЯЛАР 3-Расм. “PEST- tahlil” нинг таркибий қисмлари

“ PEST- tahlili” лининг асосини ўрганаётган ҳудуд ёки корхонанинг макромуҳитда рўй бераётган ҳодисалар тўғрисида ахборот тўплаш ташкил этади.

PEST-таҳлил жараёнидаги асосий вазифалар 1 • Ташқи муҳитнинг сиёсий омили биринчи навбатда давлат органларининг жамият ривожи ва ўз сиёсатини ҳаётда тадбиқ этишда қўлланадиган воситалар тўғрисида аниқ тасаввурот ҳосил қилиш учун ўрганади. 2 • Ташқи муҳитни иқтисодий жиҳатини таҳлили иқтисодий ресурсларининг давлат миқёсида қандай шакллантириши ва тақсимланишини тушуниш имконини беради. 3 • Ташқи муҳитни ижтимоий компонентини ўрганиш истеъмолчиларнинг фаоллиги, мобиллиги, одамларнинг меҳнат ва турмуш сифатидаги муносабатлари каби ижтимоий ҳодисаларининг бизнесга таъсирини аниқлаш ва баҳолашга кўмаклашади. 4 • Ташқи муҳитнинг технологик компонентининг таҳлили фан- техника ривожи билан боғлиқ имкониятларини олдиндан кўра билиш имконини беради.01 02 04 05

PEST-таҳлилда фойдаланадиган усуллар қуйидагилардан иборат: 1 • тенденцияларни прогнозлаштириш; 2 • сценария таҳлили; 3 • имитацион моделлаштириш; 4 • омилли таҳлил; 5 • эксперт услуби.44 45 47 48 49

“ PEST- TAHLIL” УСУЛИДА ҲУДУДЛАРНИ ЎРГАНИШ ЖАРАЁНИДА тўрт қисмдан иборат бўлган, матрицасимон жадвал тузилади ва унда ҳудуддаги ҳолат тўрт омил юзасидан таҳлилланади. Ҳудудни иқтисодий ривожлантиришига таъсир ўтказадиган сиёсий, иқтисодий, ижтимоий ва технологик омиллар аниқланиб жадвалга киритилиб таҳлилланади. Кейинги слайдда макромуҳит ўзгаришларининг мониторинг йўналишлари кўрсатилган.

СИЁСАТ Р ИҚТИСОДИЁТ Е 1. Ҳукумат барқарорлиги. 2. Қонунларнинг ўзгариши. 3. Соҳа (ҳудуд)ни давлат томонидан қўллаб-қувватлаш. 4. Соҳада рақобатни давлат томонидан тартибга солиш. 1.Иқтисодий вазиятнинг (ўсиш, барқарорлик, пасайиш) умумий тафсилоти. 2. Миллий валютанинг курси ва ремолиялаш ставкаси. 3. Инфиляция даражаси. 4. Ишсизлик даражаси. 5. Энергияресурслар нарх-навоси. ИЖТИМОИЁТ S ТЕХНОЛОГИЯ Т 1.Демографик ўзгаришлар. 2.Даромадлар таркибининг ўзгариши. 3. Меҳнат ва дам олишга муносабат. 4.Аҳолининг ижтимоий мобиллиги. 5. Истеъмолчиларнинг фаоллиги. 1.Давлатнинг фан-технологик сиёсати. 2. Илмий-тадқиқотларни ривожлантириш ва инновациялар соҳасидаги муҳим аҳамиятга эга тенденциялар. 3. Янги маҳсулотлар (янги технологияларини ўзлаштириш ва янгилаш тезлиги). 4. Янги патентлар.1-жадвал. Макромуҳит омилларининг PEST-таҳлили

PEST-таҳлили аниқланган воқеа ва ҳодисаларини диагностикалаш йўли билан қуйидаги босқичларда амалга оширади: Ҳар бир ҳодисанинг муайян салмоғи – бирдан (юқори салмоқ) нолга қадар (паст салмоқ) аниқланади. Салмоқларнин г суммаси бирга тенг бўлиши лозим. Ҳар бир воқеанинг таъсирчанлиг и 5-балли шкала (5- кучли таъсир; 1- хавф- хатарнинг мавжуд эмаслиги) орқали баҳоланади. Ўртача баҳо воқеъликнин г салмоғини унинг таъсирчанли к кучига кўпайтириш усули билан ҳисобланади. Сўнгра ўрганаётган объект (ҳудуд, корхона) нинг жами ўртача баҳоси ҳисобланади.

ОМИЛЛАР Экспертлар (таъсир даражаси) Ўртача баҳоси Салмоғ коэфф. Э1 Э2 Э3 Э4 1.СИЁСИЙ ҚОНУНЧИЛИК ЎЗГАРИШЛАРИ 4 3 4 5 4 0,07 СИЁСИЙ ПАРТИЯЛАРИНИНГ АЛМАШИШИ 1 2 1 1 1,25 0,01 ҲУКУМАТ БАРҚАРОРЛИГИ 5 4 3 5 4,25 0,08 ҲУҚУҚИЙ САВОДХОНЛИК ДАРАЖАСИ 1 4 2 1 2 0,04 2.ИҚТИСОДИЙ МАМЛАКАТДА ИҚТИСОДИЙ ВАЗИЯТ 4 2 1 3 2,5 0,04 МИЛЛИЙ ВАЛЮТАНИНГ КУРСИНИНГ ДИНАМИКАСИ 3 2 4 3 3 0,05 СОЛИҚ СИЁСАТИ 3 4 4 3 3,5 0,06 АҲОЛИ ДАРОМАД ДАРАЖАСИ 5 4 5 4 4,5 0,08 3. ИЖТИМОИЙ АҲОЛИНИНГ ЎСИШ СУРЪАТИ 4 3 4 4 3,75 0,08 ЎРТА УМИРНИНГ УЗОҚЛИГИ 3 3 3 4 3,25 0,07 МАЪЛУМОТ 5 4 5 5 4,75 0,08 АҲОЛИНИНГ МАДАНИЙ ДАРАЖАСИ 4 3 3 3 3,25 0,05 4. ТЕХНОЛОГИК ДАВЛАТНИНГ ФАН-ТЕХНОЛОГИК СИЁСАТИ 5 5 5 4 4,75 0,07 ИЛМИЙ-ТАДҚИҚОТЛАРНИ РИВОЖЛАНТИРИШ ВА ИННОВАЦИЯЛАР СОҲАСИДАГИ МУҲИМ АҲАМИЯТГА ЭГА ТЕНДЕНЦИЯЛАР 4 3 5 4 4 0,06 ЯНГИ МАҲСУЛОТЛАР 4 5 3 5 4,25 0,08 ЯНГИ ПАТЕНТЛАР 2 1 4 5 3 0,06 ЖАМИ: 56 1 3-жадвал. Омилларнинг таъсирини баҳолаш услубиёти

СИЁСИЙ ОМИЛЛАР: · Сиёсий барқарор мамлакатнинг вилояти; · Туризмни давлат томонидан қўллаб-қувватлаш; · Кучли мўътабар йўлбошчининг мавжудлиги; · Чуқур ўйланган миллий туризм сиёсатининг мавжудлиги; · Халқаро бозорда етакчи ўринларни эгаллайди; · Минтақада туризмни ривожлантириш юзасидан назорат қилинади. ИҚТИСОДИЙ ОМИЛЛАР: · Иқтисодиётнинг реал секторини жонланиши; · Йиллик ўртача даромаднинг ўсиш тенденцияларини белгилаш; · Иқтисодий инқироз туфайли ўтган йилга нисбатан турпакетлар кескин камаймади; · Валюта курсининг нисбатан барқарорлиги. . 56 та меҳмонхона вилоятда сайёҳларни қабул қилмоқда; . Бухорода ўнлаб турфирмалар ва ресторанлар, 65 та гидлар мавжуд; ИЖТИМОИЙ ОМИЛЛАР: · Бухоро вилояти аҳолисининг туғулиш ҳисобидан кўпайиши (бугунги кунда вилоятимиз аҳолиси сони 1 миллион 700 минг нафарни ташкил этади); · Вилоятда аҳолининг маълумот даражасининг ўсиши; · Туризм соҳасига олий ва ўрта махсус маълумотли кадрларнинг мавжудлиги; · Ўрта умирнинг узоқлиги 75 йил; · Маҳаллий аҳолининг сайёҳларга ижобий муносабати. ТЕХНОЛОГИК ОМИЛЛАР: · Янги туристик маҳсулотларини яратиш; · Информацион технологияларни ва Веб- сайтлардан фойдаланишнинг ривожланиши; · Транспорт инфраструктурасининг яхши даражаси.4-ЖАДВАЛ. БУХОРО ВИЛОЯТИДА ТУРИЗМНИ РИВОЖЛАНТИРИШ ҲОЛАТИНИНГ “ ПЕСТ– ТАҲЛИЛИ”

ХУЛОСА “ PEST- tahlil” усули бозор иқтисодиёти шароитида мамлакатимиз ҳудудларини комплексли ривожланиш даражасини ўрганишда самарали иқтисодий таҳлил усули сифатида қўл келади, деб ўйлаймиз.

26.03.2013 22ЭЪТИБОРЛАРИНГИЗ УЧУН РАҲМАТ!01

O'xshashlar

Иқтисодиётни ривожлантиришда пуллик хизматлар

Iqtisodiy tahlil

Иқтисодиётни давлат томонидан тартибга солиниши

Миллий иқтисодиётни ривожлантиришда инвестиция сиёсати

Иқтисодиётни эркинлашуви ва жаҳон хўжалигининг интеграциялашуви