Korxona xarajatlari va foydasi 2 - Iqtisodiyot - Slaydlar

Korxona xarajatlari va foydasi 2

Yuklangan vaqt:

19.11.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

2018.27734375 KB

Ko'chirib olish

O`ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O`RTA MAXSUS TA`LIM VAZIRLIGI TOSHKENT DAVLAT IQTISODIYOT UNIVERSITETI Mavzu: Korxona xarajatlari va foydasi

1. Ishlab chiqarish xarajatlari tushunchasi va uning tarkibi. 2. Qisqa muddatli va uzoq muddatli davrlarda ishlab chiqarish 3. Foydaning mazmuni. Foyda normasi va massasi. Reja

Kirish O Korxonalarning bozorga mahsulot yetkazib berishga bergan layoqatini aniqlab beruvchi muhim omil sarf-xarajatlar darajasi hisoblanadi. Har qanday tovarni ishlab chiqarish iqtisodiy resurs sarflarini taqozo qilib, ular hamma’lum narxga ega bo’ladi. Korxona bozorga taklif qiladigan tovar miqdori iqtisodiy xarajatlar darajasiga, resurslardan foydalanish samaradorligi va tovarlar bozorida sotiladigan narxlarga bog’liq.

Klassik nazariyaga ko’ra:  Ishlab chiqarish xarajatlari – bu mahsulot ishlab chiqarish uchun amalga oshirilgan barcha jonli mehnat, pul va moddiy sarflardir: w = c + v + m  Korxona ishlab chiqarish xarajatlari deganda tovar va xizmatlarni ishlab chiqarish va iste’molchilarga yetkazib berishga qilinadigan barcha sarflar tushuniladi: k = c + v

Xarajatlarning namoyon bo’lish sohasiga ko’ra turkumlanishi

Muomala xarajatlari • tovarlarni sotish jarayoni bilan bog’liq bo’lib, shu tovarlarni ishlab chiqaruvchidan olib, iste‘molchiga yetkazilguncha ketadigan sarflarga aytiladi. Bevosita ishlab chiqarish xarajatlari • faqat tovar ishlab bilan bog’liq xarajatlarni o’z ichiga olib, tovar birligi qiymatining faqat bir qismini tashkil qiladi.

Muomala xarajatlari ikki guruhga bo’linadi : Sof muomala xarajatlari Qo’shimcha muomala xarajatlari Sotuvchi maoshi, marketing (iste‘molchilar talabini o’rganish), reklama va shu kabi xarajatlar Tovarlarni o’rash, qadoqlash, saralash, transportga ortish, tashish va saqlash xarajatlari

Marjinalistlar nazariyasi bo’yicha: Xom ashyo xarajatlari Ish kuchiga sarflar Yoqilg’i energiya xarajatlar Transport aloqa xizmatiga xarajatlar Bank xizmati Qarz pul mablaғlari va uning uchun foizlar Me‘yordagi foyda Ijara ҳaqi Bino-inshoot amortizatsiyasi Ichki xarajatlar Tashqi xarajatlar Umumiy xarajatlar

• korxona tomonidan zarur resurs va xizmatlarni tashqaridan to’lov asosida jalb etishi natijasida vujudga keladigan xarajatlar summasidir.Tashqi xarajatlar • Korxonaning o’ziga tegishli bo’lgan resurslardan foydalanishi bilan bog’liq xarajatlarIchki xarajatlar

Ishlab chiqarish hajmiga ta’sir qilish yoki qilmasligiga ko’ra xarajatlar doimiy va o’zgaruvchi xarajatlarga bo’linadi

Ishlab chiqarish hajmining o’zgarishiga (qisqarishi yoki ortishiga) ta‘sir qilmaydigan xarajatlar doimiy xarajatlar deyiladi O’zgaruvchi xarajatlar deb ishlab chiqarish hajmining o’zgarishiga ta‘sir qiladigan xarajatlarga aytiladi.

Ishlab chiqarishning har bir darajasida doimiy va o’zgaruvchan xarajatlar yig’indisi umumiy yoki yalpi xarajatlarni (TC) tashkil qiladi.

O’rtacha umumiy xarajatlarni o’rtacha doimiy va o’rtacha o’zgaruvchi xarajatlarning yig’indisi sifatida ham ifodalash mumkin: ATC=AFC+AVC

Ishlab chiqarish xarajatlarining davrlarda o’zgarish tamoyillari Qisqa muddatli davr Jonli mehnat xarajatlarini oshirish, ya’ni qo’shimcha ishchi kuchini yollash Xomashyo, material, elektr energiyasi va boshqa xarajatlar miqdorini ko’paytirish Arzon va ishlab chiqarishga osonlik bilan joriy etiladigan mehnat vositalari miqdorini ko’paytirish Uzoq muddatli davr Barcha xarajatlar, doimiy xarajatlar ham o’zgaruvchi hisoblanadi

Korxonaning faqat o’zgaruvchi xarajatlari miqdorini o’zgartirish uchun taqazo etiladigan davr Korxonaning ishlab chiqarish quvvatlarini va barcha band bo’lgan resurslari miqdorini o’zgartirish uchun yetarli bo’lgan davrdirQisqa muddatli davr Uzoq mudddatli davr

Ishlab chiqarish miqiyosining ijobiy samarasi shunda namoyon bo’ladiki, korxonada ishlab chiqarish hajmi o’sib borishi bilan, bir qator omillar ishlab chiqarish o’rtacha xarajatlarining pasayishiga ta’sir ko’rsata boshlaydi. Bu omillar: mehnatnin g ixtisoslash uvi Boshqaruv xodimlarini ng ixtisoslash uvi Kapitalda n samarali foydalani sh Qo’shimcha turdagi mahsulotlarni ng ishlab chiqarilishi

O Korxonalarda tovar va xizmatlarni sotishdan olingan mablag’lar hamda ularning pul tushumlari yoki pul daromadlari deyiladi. O Korxona pul daromadlaridan sarflangan barcha xarajatlar chiqarib tashlangandan keyin qolgan qismi foyda yoki iqtisodiy foyda deb yuritiladi

FOYDANING TARKIB TOPISHI IKKI BOSQICHDAN O’TADI. Birinchi bosqich Foyda ishlab chiqarish jarayonida yalpi qiymatning yaratilish chog’ida vujudga keladi. Yangidan yaratilgan qiymat tarkibidagi qo’shimcha qiymat foydaning asosiy manbai hisoblanadi, biroq u hali aniq foyda shaklida namoyon bo’lmaydi . Ikkinchi bosqich Ishlab chiqarish jarayonida yaratilgan foyda tovarlarni sotgandan so’ng olingan pul daromadi bilan xarajatlarning farqi ko’rinishda to’liq namoyon bo’ladi.

O Tovar va xizmatlar sotilganda ularning umumiy qiymati pul daromadlariga, undagi qo’shimcha qiymati esa foydaga aylanadi. Bundan ko’rinib turibdiki, foydaning haqiqiy manbai qo’shimcha mahsulot yoki qo’shimcha qiymat dir. Fich = Hy –T O Ishlab chiqaruvchi foydasi (Fich) – bu maxsulot tannarxi (T) va ulgurji narxi (Hy) o’rtasidagi farqdan iborat.

Mahsulot birligidan olinadigan foyda ikkita asosiy omilga bog’liq bo’ladi: • Mahsulo t tannarxi darajasi • Ulgurji narxlar darajasi

O Tannarx – bu mahsulotni ishlab chiqarish uchun sarflangan xarajatlarning puldagi ifodasidir: c + v + m > c + v . O Tannarx bu mahsulot qiymatidan kichikdir. Mahsulot qiymati (MQ) o’z ichiga sarflangan ishlab chiqarish vositalari qiymati (Qiv), hamda yangidan yaratilgan qiymatni (Qya) to’liq oladi. Demak, MQ = Qiv+ Q я

O’z navbatida yangidan yaratilgan qiymat ish haqi (IH) yalpi foydaga (Fya) ajraladi: Maҳsulot tannarxi (T) Yalpi foyda Ish haqi Sarflangan ishlab chiqarish vositalari qiymati Mahsulot qiymati

Korxona yalpi foydasining taqsimlanishi Yalpi foyda Hayriya va boshqa fondlarSof foydaKredit uchun foizIjara haqi Tadbirkorli k daromadiIjtimoiy fondlarKadrlarni tayyorlas hAtrof- muhit muhofaz asiJamg’aris h Soliqlar

Buxgalteriya foydasi sotilgan mahsulot uchun tushgan umumiy pul summasidan ishlab chiqarishning tashqi xarajatlari chiqarib tashlash yo’li bilan aniqlanadi. Buxgalteriya atamasi bo’yicha Buxgalteriya foydasi Umumiy pul tushumi Tashqi xarajatlar Me’yorda gi foydaIchki xarajatlarTashqi xarajatlarUmumiy pul tushumiIqtisodi y foyda Iqtisodiy atama bo’yicha

O Korxona foydasining mutlaq miqdori uning massasini tashkil qiladi. Foyda massasining ishlab chiqarish xarajatlariga nisbati va uning foizda ifodalanishi foyda normasi deyiladi. Foyda normasining hisoblashning amaliyotda ikki variantidan foydalaniladi. P ’ - foyda normasi; P - foyda massasi; W – ishlab chiqarish xarajatlari. K avans (asosiy kapital + aylanma kapital) - korxona avanslangan mablag’lari yoki asosiy va aylanma kapitalning o’rtacha yillik qiymati.

Moschino kompaniyasining 2014- 2018 yillarda zarar va foydasi

E’tiboringiz uchun rahmat

O'xshashlar

Korxona ( firma ) xarajatlari va foydasi

Tijorat banklarining daromadlari, xarajatlari va foydasi. Hamkorbank

Korxona va uning personali

Iste’mol xarajatlari

Sug’urta tashkiloti daromadlari va xarajatlari