Корхоналарда пул оқимлари ҳаракатини бошқариш - Iqtisodiyot - Slaydlar

Корхоналарда пул оқимлари ҳаракатини бошқариш

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

864.5 KB

Ko'chirib olish

Мавзу: Корхоналарда пул оқимлари ҳаракатини бошқариш. Режа: 1. Корхоналарда пул оқимлари ҳаракати. 2. Пул фондлари ва уларни бошқариш. 3. Пул маблағларидан самарали фойдаланиш йщналишлари. www.arxiv.uz

Пул маблағлари ҳаракати тўғрисидаги ҳисобот учта асосий гурухдан иборат бўлган пул тушумлари ва тўловларига тақсимланади: 1) Асосий фаолият; 2) Инвестицион фаолият; 3) Молиявий фаолият. Бундан ташқари пул маблағлари ҳаракати йўналишига қараб, икки гуруҳга таснифланади: 1) Ижобий пул оқимлари (пул маблағлари кирими) 2) Салбий пул оқимлари (пул маблағлари чиқими) Бу пул маблағлари оқими чамбарчас боғлиқ ва бир бирига таъсир ўтказади. Шунинг учун пул маблағларини бошқаришда шу иккита йўналиш бир варакайига бошқарилади. Кирим ва чиқим орасидаги ижобий фарқ соф пул оқимини англатади. www.arxiv.uz

Асосий фаолият – бу корхонанинг асосий даромадларини келтирувчи маҳсулот (иш,хизмат)ларни ишлаб чиқариш ва реализация қилиш фаолиятидир. Асосий фаолиятдан пул тушумлари: - Харидорлардан товар (иш,хизмат)ларни сотилганлиги учун тушумлар; - Маҳсулот учун аванс тўловлари; - Дебиторлик қарзларининг тушиши; - Қисқа муддатли кредитларнинг олиниши; - Ижара тўловлари. Асосий фаолиятнинг пул маблағлари чиқими: - Мол етказиб берувчилар учун тўловлар; - Меҳнат ҳақи тўловлари; - Банк кредитлари учун фоиз тўловлари; - Бюджетга солиқ тўловлари; - Бошқа тўловлар. www.arxiv.uz

Инвестицион фаолият – инвестиция учун молиявий қўйилмалардан киримлар: фойда;амартизация фонди; узоқ муддатли банк кредитлари; асосий воситаларнинг реализация қилинишидан тушумлар. Инвестицион фаолият бўйича чиқимлар – қурилиш ва жиҳозлашга, айланма капиталга, касбий таълимга, ускуналар сотиб олиш ва бошқаларга харажатлар. www.arxiv.uz

Корхона молиясида молиявий муносабатлар ва пул фондларининг тутган ўрни www.arxiv.uz

Корхона молиясида молиявий муносабатлар ва пул фондларининг тутган ўрни www.arxiv.uz

Корхонанинг ўз маблағлари фондлари – корхона фаолиятини юритишида ўзига тегишли асосий маблағлари ҳисобланади. Бу маблағларнинг ортиши корхонанинг ривожланаётганидан далолат беради. Корхонанинг ўз маблағлари хусусий капитал ҳам деб юртитилади. Бу капитал ўз ичига устав капитали, қўшилган капитал, резерв капитали, тақсимланмаган фойда ва бошқаларни ўз ичига олади. Устав капитали – бу корхонанинг очилишида тасисчилар томонидан қўйиладиган бошланғич сумма. Бу капитал шаклланишида таъсисчилар томонидан пул маблағлари, қимматли қоғозлар, асосий воситалар, номоддий активлар, товар моддий захиралари ва бошқалар киритилиши мумкин. Уставда уларнинг умумий қиймати кўрсатилади. Устав капитали корхонанинг асосий фонди ҳисобланиб, муҳим иқтисодий аҳамиятга эга. Резерв капитали – бу корхонанинг эҳтиёт учун сақланадиган фонди бўлиб, хўжалик фаолиятидан зарарларни қоплаш учун мўлжалланади. Бундан ташқари инвесторлар ва кредиторлар даромадларини тўлаш учун корхона фойдаси етмаганда ҳам ушбу фонд маблағларидан фойдаланилади. Резерв капитали корхонанинг ишлари узлуксиз бўлишини кафолатлайди. Бундай манбанинг борлиги корхона ўз мажбуриятларини тўлашга ишонч борлигини билдиради. Резерв капитали корхона фойдасидан ҳар йили ажратилиб боради. Унинг ҳажми устав капиталининг 10-25 % атрофида шакллантиради. www.arxiv.uz

Қўшимча капитал – корхона ўз маблағлари манбаларидан бири бўлиб, корхона хўжалик фаолияти жараёнида, корхона активлари қиймати ўсиши натижасида ҳосил бўлади. Қўшимча капитал ўз ичига капитал қайта баҳоланишини, эмиссион даромадларни ўз ичига олади. Капитал қайта баҳолаш – корхона қонунчилик қорорларидан келиб чиқиб асосий воситалари ва тугалланмаган қурилишини қайта баҳолаш натижасида мулк қийматининг ўсиши. Эмиссион даромадлар – чиқарилган акциялар қийматининг ўсиши натижасида олинган маблағлар. Амартизация фонди – бу фонд узоқ муддатли активлар амартизацияси натижасида шаклланади ва янги асосий воситала сотиб олишга ёки қуришга мўлжалланади. Жалб қилинган маблағлар фондлари. Корхона ишлаб чиқариш фаолиятини таъминлаш, молиявий ресурсларини ошириш, молиявий фойда кўриш мақсадларида баъзида юридик ва жисмоний шахслардан пул мабдағлари жалб қилади. Бундай маблағлар клорхоналарда асосан қимматли қоғозлар эмисси қилшдан келиб тушади. Истеъмол фонди корхонанинг соф фойдаси ҳисобидан шакллантирилади. Истеъмол фондини тузишда кўзланган асосий мақсад ишчи ва ходимларга моддий ва маънавий рағбатлантириш ҳисобланади. Қарз маблағлар фонди. Бугунги кунда ҳеч бир корхона қарз маблағларини четлаб ўтолмайди. Чунки қарз олмасдан фаолият юритадиган корхоналар ҳам вақти-вақти билан давлат бюджети олдида саолиқлар ва солиққа тенглаштирилган тўловлар бўйича қарзи шаклланади. Корхонанинг оператив пул фондлари корхонанинг давомий харажат қиладиган фаолияти учун яратилади. Бундай фондлар барча корхоналарда очилиши мумкин. Бу фондларга иш ҳақи фонди, бюджетга тўловлар учун фонд, янги техникани ўзлаштириш учун фонд, юқори бошқармага ажратмалар ва бошқалар бевосита боғлиқдир. www.arxiv.uz

Маҳсулот (иш, хизмат) реализациясидан тушум Қоплаш фонди Истеъмол фонди Жамғарма фонди Моддий харажатлар Ишчи ва ходимларнинг меҳнат ҳақи фонди Моддий рағбатлантириш фонди Эскириш (амартизация) Бошқа харажатлар Ишчи ва ходимларнинг илмий-техника учун меҳнат ҳақи фонди Ижтимоий суғурта фонди Ижтимоий ривожлантириш фонди Ишлаб чиқариш, илм ва техникани ривожлантириш фондиРезерв фонди Кредит фоизларини тўлаш учун фонд Дивидендлар тўлаш учун фонд Жарима, пеня тўлаш учун фонд www.arxiv.uz

Корхона пул фрндларининг ҳаракати корхона операцион (асосий) фаолият, молиявий фаолият ва инвестицион фаолият натижасида шаклланадиган пул оқимларидан иборат бўлади. Операцион фаолият бўйича пул оқимлари мол етказиб берувчиларга тўланадиган счетлар, ишчиларга меҳнат ҳақи харажатлари ва меҳнатга ҳақ тўлаш фондидан ижтимоий ажратмалар, асосий воситаларнинг эскириши, турли иш ва хизматлар учун тўланган пул маблағлари, фоиз кўринишидаги харажатлар, ишлаб чиқариш хусусиятидаги бошқа харажатлар, хўжаликни бошқариш харажатлари, маҳсулотни сотиш харажатлари ва бошқа операцион харажатлар, бюджетга турли солиқлар кўринишидаги чиқимлар ҳамда маҳсулот сотишдан олинган, иш ва хизматлар кўрсатишдан келиб тушган тушум, роялти, фоиз кўринишидаги тушумлар ва операцион фаолият билан боғлиқ бошқа пул тушумларини акс эттиради. Инвестицион фаолият бўйича пул оқимлари кичик бизнес субъектларининг ишлаб чиқаришга сарфлаган реал инвестициялари ва ортиқча асосий воситаларни сотиш, бошқа субъектларнинг акцияларини сотиб олиш ва сотиш ҳамда бошқа инвестиция хусусиятига эга бўлган кирим ва чиқимларни ўз ичига олади. Молиявий фаолият бўйича пул оқимлари тадбиркорлик субъектининг қўшимча сармоя сифатида маблағ жалб қилишини, узоқ ва қисқа муддатли кредитлар ва қарзларни жалб қилишни, пул кўринишида дивиденд бериш ва корхона фаолиятини ташқи маблағлар билан молиялаштиришни ўз ичига олади. www.arxiv.uz

Пул маблағларининг корхона активлари ва пассивлари билан ўзаро боғлиқлиги www.arxiv.uz

Корхонада пул маблағларининг айланиш схемаси www.arxiv.uz

Корхонанинг пул фондларидан фойдаланиш йўналишлари www.arxiv.uz

Пул оқимларини бошқариш корхонада бирор бир мақсадга эришиш учун ўзидаги мавжуд пул маблағлари миқдорини оптималлаштириш (минималлаштириш) орқали амалга оширилади. Пул оқимларини бошқариш қуйидаги вазифаларни ўз ичига олади:  ижобий пул оқимларини максималлаштириш (пул кирими, ўз навбатида ўсиш миқдорини ёки тушиш тезлигини кўзлайди);  салбий пул оқимларини минималлаштириш (чиқими миқдорини камайтириш ёки тезлигини секинлаштириш)  пул кирими ва чиқими орасидаги сальдони максималлаштириш;  бўш пул маблағларидан тезкор фойдаланиш;  сарфланган пул маблағларининг самарадорлигини ошириш. www.arxiv.uz

Пул маблағларини бошқариш сиёсати ишлаб чиқиш Пул маблағларининг зарур бўлган минимал эҳтиёжини аниқлаш Маълум бир белгиланган муддатда пул маблағлари қолдиғининг тебраниш диапазонини аниқлаш Пул маблағларига бўлган эҳтиёжни максимал даражада камайтириш мақсадида тўлов оқимларини тўғрилаш Пул маблағларининг тез айланувчанлигини таъминлаш Вақтинчалик бўш пул маблағларининг рентабеллигини таъминлашПул маблағларини бошқаришда қўлланиладиган зарурий чоралар www.arxiv.uz

O'xshashlar

Пул оқимлари таҳлили

Корхоналарда омбор турлари ва улардан фойдаланиш

Корхоналарда махсулот ишлаб чикаришда ресурсларнинг роли

Персонални бошқариш

Марказий Банкнинг пул-кредит операциялари