logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Iqtisodiyot
  4. Ispaniya iqtisodiyoti

Ispaniya iqtisodiyoti

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

6843.580078125 KB
Ko'chirib olish
Ispaniya iqtisodiyoti Mavzu: Ispaniya – tarix va bugun Ispaniya Dastlab Ispaniya haqida…  Ispaniya, Ispaniya Qirolligi- Yevropaning janubi- g`arbida Piriney yarimorolida joylashgan davlat. O`rta dengizdagi Balear, Atlantika okeanidagi Kanar orollari, Afrikaning shimoliy qirg`og`idagi Seuta va Melilya shaharlari va unga yondosh Veles-de-la-Gomera, Alusemas, Chafarinas orollari ham Ispaniyaga qaraydi. Maydoni 504,75 ming km kv. Aholisi 47,27mln kishi (2012-yil). Ma`muriy jihatdan o`z hukumati va parlamentiga ega bo`lgan 17 muxtor regionga, ular, o`z navbatida, 50 viloyat (provincial) ga bo`linadi. Poytaxti – Madrid shahri. Ispaniya parlamenti – monarxiya. Amaldagi konstitutsiyasi 1978-yil 6-dekabrda milliy referendumda ma`qullangan, o`sha yili 29-dekabrdan kuchga kirgan. Ispaniya 1955-yildan boshlab BMT a`zosi. Milliy bayrami – 12-oktabr – Ispan Millati kuni. O`zbekiston Respublikasi bilan diplomatik munosabatlar 1992-yil 17-martda o`rnatilgan. Ispaniya iqtisodiyoti qishloq xo‘jaligiga asoslangan. Biroq u Yevropada sanoat sohasida ham yetakchilardan hisoblanadi. Tashqi savdoda asosan Yevropa Ittifoqi, AQSH va Lotin Amerikasi mamlakatlari bilan sherikchilik qiladi. AQSH, Fransiya, Germaniya, Buyuk Britaniya, Shveytsariya kompaniyalarining iqtisodiyotga ta’siri katta. Mamlakat mashinasozlik va metallurgiya korxonalarining yarmidan ko‘pi mana shu kompaniyalarga tegishli.   Turizm sohasi yuksak darajada rivojlangan. O‘lkaga har yili oltmish millionga yaqin sayyoh keladi.   Bank tizimi barqarorligi bo‘yicha Yevropada yetakchilardan  Mashinasozlik sohasida kemasozlik asosiy o‘rinni egallaydi. Dunyoga mashhur “Folksvagen” mashinasozlik kontserni shu yerda joylashgan. Elektrotexnika sanoati; kimyo, yengilsanoat, oziq-ovqat sanoati asbob-uskunalari va qurilish materiallari ishlab chiqarish rivojlangan.    Aholisi. Ispanlar, kataloniyaliklar, basklar, galiyaliklar Ispaniyaning tubjoy aholisi sanaladi. XX asr so‘ngidan boshlab Lotin Amerikasi, Mag‘rib va qisman Sharqiy Yevropadan ko‘chib kelayotgan muhojirlar hisobiga aholi soni ortib boryapti.   Shahar aholisi 76 foiz. Rasmiy tili – ispan (kastil) tili. Muxtor viloyatlarda ispan tili bilan bir qatorda boshqa mahalliy tillar ham rasmiy maqomga ega.   Dini. Aholining 70 foizdan ortig‘i katoliklardan iborat. Yahudiylar 1 foizni tashkil etadi.   O‘lkada Islom dinining yoyilishiga Andalusiya amirligi katta ta’sir ko‘rsatdi. IX-X asrlarda mamlakat ilm-fani va madaniyati gullab-yashnadi. XV asr so‘ngiga kelib, Ispaniya hududidagi so‘nggi musulmon davlati – Qurdoba (Granada) amirligi ham tanazzulga yuz tutgach, o‘lkada Islom dinining ta’siri keskin kamaydi. Musulmonlar zamonaviy Ispaniyaning kundalik hayoti, madaniyati, an’analariga sezilarli ta’sir ko‘rsatgan.   Bugun mamlakatga Marokash, Suriya, Livan, Iroq, Bangladesh, Hindiston va Pokistondan juda ko‘p immigrantlar kelyapti. Ular hisobiga ham musulmonlar soni ortib boryapti. Hozir Ispaniyada bir milliondan ortiq musulmon yashaydi. Taxminiy hisob-kitoblarga ko‘ra, ellik mingga yaqin tubjoy ispan Islom dinini qabul qilgan. Ularning ko‘pchiligi Andaluziyada istiqomat qiladi. Zamonaviy Ispaniyadagi ilk masjid 1982 yili qurilgan. Ispaniya davlati bayrog`I va gerbi O`zbekiston va Ispaniya • O`zbekiston – Ispaniya o`rtasida 15-asrdayoq xalqaro aloqalar o`rnatilganligi, 1404-yilda Kastiliya qirolining elchisi Rui Gonsales de Klavixo Samarqandga kelgani va Amir Temur saltanati haqida esdaliklar yozgani tarixdan ma`lum. • O`zbekiston mustaqillikka erishganidan keyin Ispaniya bilan savdo-iqtisodiy va madaniy-ma`rifiy sohalarda hamkorlik yo`lga qo`yila boshlandi. Ikki mamlakat rasmiy delegatsiyalarining o`zaro tashriflari chog`ida hamkorlikning shartnomaviy-huquqiy negizini yaratuvchi bir qancha hujjatlar kelishib olindi. Savdo aloqalari • Ikkala mamlakatning savdo-iqtisodiy aloqalari O`zbekistonning Yevropa Ittifoqi bilan munosabatlari doirasida rivojlanyapti. O`zaro Tovar aylanmasi 2000-yilda 1999-yilga nisbatan 1.9 baravar oshdi. O`zbekiston Ispaniyaga paxta tolasi, gazlama, kalava ip eksport qilsa, Ispaniyadan elektrotexnika va mexanika asbob-uskunalari, dori-darmon, qora metallar, plastmassa, keramika mahsulotlari sotib oladi. Xalqaro aloqalar  Ispaniya kompaniya va firmalari bilan hamkorlik sohasida Buxoro viloyati suv ta`minoti tizimini takomillashtirishga kirishildi. 15mln yevro qiymatiga ega bo`lgan bu loyiha Ispaniya hukumatining imtiyozli va tijorat krediti hisobidan amalga oshiriladi.  “ O`zmevasabzavotuzumsanoatholding” kompaniyasi bilan “Altiyeri Vinikola” firmasi O`zbekistonda vino ishlab chiqaradigan “YANIS” qo`shma korxonasini barpo etdi. “O`zfarmsanoat” konserni bilan Ispaniyaning “Krupak” kompaniyasi bint va jarrohlik dokasi ishlab chiqaradigan korxona barpo etish uchun 7.9 mln yevro miqdorida pul sarfladi. O`zbekiston Respublikasida Ispaniya sarmoyasi ishtirokidagi 11 ta korxona tashkil etilgan.   Ispaniya rivojlangan mamlakatlar qatorida turadi Ayni hozirgi vaqtda Ispaniyadagi iqtisodiy siyosiy holat Rasmiy ma`lumotlarga qaraganda ayni paytda Ispaniya aholisining har to`rtinchisi, ya`ni 5mln 700ming kishi ishsiz. Joriy yilning aprel oyidan iyun oyigacha bo`lgan muddatda mamlakatdagi ishsizlik darajasi 24% ga oshgan. Bunday record ko`rsatkich mamlakatda so`nggi 40yildan buyon kuzatilmagandi. Mamlakatdagi yirik bank-moliya muassasalari qiyin ahvolga tushib qolgan. Masalan,joriy yilning dastlabki olti oyi davomida yuqori mavqega ega bo`lgan “CaixaBank” daromadlari 166mln yevroga, “Santander” bankining daromadlari esa 330mln yevroga qisqargani aytilmoqda. Ispaniya iqtisodiyoti ana shunday og`ir inqiroz holatini boshidan kechirayotgan paytda mutaxassislar vaziyatning yanada yomonlashishini taxmin qilishmoqda. • Ispaniya iqtisodiyoti uchinchi chorakda qayta tiklanishda davom etdi. Bu haqida mamlakatning Milliy statistika hizmati (INE) YaIM bo'yicha tayyorlagan hisobotida ma'lum qilgan.   • Yevrohududning to'rtinchi iqtisodiyoti ko'rilayotgan davrda 0,5 foizga oshdi. O'sish o'tgan yilning shu davriga nisbatan esa 1,6 foizni tashkil qildi. Ikki ko'rsatkich ham iqtisodchilarning prognozlariga mos kelgan. Iqtisodchilarning e'tirof etishicha, ayni paytda Ispaniya iqtisodiyoti barqaror o'sish sur'atlarini ko'rsatib, bir yil avval retsessiyadan chiqqandan beri hududdagi o'rtacha ko'rsatkichlardan yuqori bo'lmoqda. Ikkinchi chorakda mamlakat iqtisodiyotidagi o'sish birinchi chorakka nisbatan 0,6 foizni tashkil qilgan . • Moliyaviy-iqtisodiy inqirozdan jiddiy aziyat chekkan Ispaniya iqtisodiyoti asta-sekin o ´nglanmoqda. Mutaxassislar o´tgan yilning kuz oylariga kelib, ushbu mamlakat ikki yil davom etgan resessiyadan chiqishga erishganini va bunda uning evrohudud doirasida eksport ko´rsatkichlarini yaxshilab olgani muhim omil bo´lganini ta ´kidlashgandi. Umumiy natijalarda ham bu o´z ifodasini topa boshlagan. Masalan, 2013 yilning noyabr oyida Ispaniyada sanoat ishlab chiqarish hajmi 2,6 foiz o ´sgan.

O'xshashlar

Ispaniya mamlakati soliq tizimi
Tailand iqtisodiyoti
Hindiston iqtisodiyoti
O’zbekiston iqtisodiyoti
Yaponiya iqtisodiyoti