Ишлаб чиқариш жараёни мазмуни, омиллари, натижалари - Iqtisodiyot - Slaydlar

Ишлаб чиқариш жараёни мазмуни, омиллари, натижалари

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

90.1201171875 KB

Ko'chirib olish

ИШЛАБ ЧИҚАРИШ ЖАРАЁНИ МАЗМУНИ, ОМИЛЛАРИ, НАТИЖАЛАРИ.

РЕЖА: 1. Ишлаб чиқариш омиллари ва уларнинг таркиби. 2. Ишлаб чиқариш жараёнининг мазмуни. 3. Ишлаб чнқаришнинг умумий ва пировард натижалари. 4. Ишлаб чикариш имкониятлари ва унинг чегараси. 5. Ишлаб чикаришнинг самарадорлиги ва унинг кўрсаткичлари.

Ишлаб чиқариш (хизмат кўрсатиш) Айирбошлаш Тақсимлаш ИстеъмолИқтисодий фаолиятИқтисодий фаолият кишилар ҳаётининг асосини ташкил қилиб, ҳаётининг неъматлар ва бойликларни такрор ишлаб чиқариш жараёнининг барча босқичларини қамраб олган. 1-илова.

Ишлаб чиқариш – иқтисодий неъматларни яратиш жараёниИшлаб чиқариш тушунчаси Тор маънодаги ишлаб чиқариш – маълум давр мобайнида моддий ва маънавий неъматларни яратиш жараёни. Кенг маънодаги ишлаб чиқариш – маҳсулотни ишлаб чиқариш, тақсимлаш, айирбошлаш ва истеъмол қилишнинг узлуксиз янгиланувчи жараёни сифатида олинган ижтимоий такрор ишлаб чиқариш. Ишлаб чиқариш жараёни – фойдали товар ва хизматларнинг ҳажми ортиши ва қиймати ошиши жараёни йиғиндиси. Ҳар қандай иқтисодий тизимда хўжалик юритишнинг натижаси ишлаб чиқарилган маҳсулот ҳисобланади. Ижтимоий ишлаб чиқаришнинг муҳим кўрсаткичи унинг самарадорлиги ҳисобланади. У ишлаб чиқариш натижаларининг харажатларга нисбати орқали аниқланади.

ТАКРОР ИШЛАБ ЧИҚАРИШ ТУРЛАРИ Оддий – ишлаб чиқариш жараёнининг доимий ўзгармас ҳажмларда янгиланиши Регрессив – ишлаб чиқариш ҳажмлари камаювчи такрор ишлаб чиқаришКенгайтирилган –доимий ортувчи ҳажмлардаги такрор ишлаб чиқариш 2-илова. 27 2730 11 2C 0A05 1607 1C 2A 1E11120A 09 032C 0A 2A 14 0A050607 2D 2C 2A 13 09

ИШЛАБ ЧИҚАРИШНИНГ РИВОЖЛАНИШ БОСҚИЧЛАРИ Саноатлаштиришгача бўлган босқич – қишлоқ хўжалиги устун бўлиб, қўл меҳнати ҳукмронлик қилади, оддий қуролларнинг мураккабларига ўтиши орқалигина тараққиёт кузатилади, меҳнат тақсимоти суст ривожланиб, оддий эҳтиёжлар устун бўлади. Саноатлаштириш босқичи – машиналаштирилган саноат ишлаб чиқариши устун бўлиб, меҳнат тақсимоти кескин кучаяди, товар бозори хўжалиги юзага келади, аҳоли сонининг жадалсуръатда кўпайиши кузатилади, кенг доирадаги моддий ва маданий эҳтиёжлар қондирилади. Саноатлаштиришдан кейинги босқич – хизматлар соҳаси янада ривожланиб, фан ишлаб чиқарувчи кучга айланади, информатика ва замонавий ҳисоблаш техникаси ютуқлари татбиқ этилади, ресурсларни тежовчи, «юқори» технологияларга ўтилади, иқтисодиёт оддий эҳтиёжларни тўлиқ қондириш ва юқори даражадаги талабларни амалга оширишга қодир. 0102 09 381E29 03 08 0E100C07 13 38 03 09 242216 14 38 03 0C0A 18 0C1F 0A 1C

3-илова. Ишлаб чиқариш омиллари – иқтисодий неъматларни ишлаб чиқариш учун кишилар томонидан фойдаланилувчи ресурслар М арж и н ал ён даш ув Ишлаб чиқаришнинг шахсий омилиИшлаб чиқаришнинг ашёвий омили М арк сч а ён даш увМеҳнат предмети – инсоннинг меҳнати қаратилган табиат ашёси (табиат ресурслари) Меҳнат воситаси – инсон меҳнатга таъсир кўрсатувчи барча нарсалар (меҳнат қуроллари, машиналар, дастгоҳлар, ускуналар, асбоблар, бинолар, иншоотлар) Ишчи кучи – инсоннинг меҳнат қилишга бўлган жисмоний ва ақлий қобилиятлари Меҳнат – кишиларнинг эҳтиёжларни қондириш, даромад олишга қаратилган мақсадли хўжалик юритиш фаолияти Ер – ишлаб чиқариш жараёнида қўлланилувчи ҳамма «табиат неъматлари»: ишлаб чиқаришни ташкил этиш учун ер майдонлари, ҳайдаладиган майдонлар, ўрмонлар, сувлар, фойдали қазилмалар конлари ва ҳ.к. Капитал – товар ва хизматларни ишлаб чиқаришда фойдаланилувчи неъматлар йиғиндиси Тадбиркорлик – даромадли ишлаб чиқаришни ташкил этиш бўйича фаолият Омиллар таснифи

Ишлаб чиқаришни ташкил этишА сосий ом иллар Ишлаб чиқариш воситалари Ишчи кучи Экология омили Инфратузилма Энергия Фан АхборотТехнология Ахборот технологиялари Ишлаб чиқаришдаги ИжтимоийИшлаб чиқариш омиллари Замонавий ишлаб чиқаришнинг асосий омиллари 04 09 13 04 09 0F 04 3D 0D 04 3D 3E 26 27

Ишлаб чиқариш омиллари тизимида меҳнат Меҳнат – инсоннинг бирор-бир фойдали натижага эришиш, ўз эҳтиёжларини қондириш учун табиат неъматларини ўзгартиш ва мослаштиришга қаритилган мақсадли фаолияти. Ишчи кучи меҳнат жараёнида сотилади. Меҳнат қуйидаги кўрсаткичлар ёрдамида тавсифланади: иш вақти (иш куни) – инсон меҳнат қиладиган давр; - интенсивлик - меҳнатнинг шиддати, у вақт бирлигида жисмоний ва ақлий қувватни сарфлаш даражаси ёрдамида аниқланади; - маҳсулдорлик – вақт бирлигида ишлаб чиқарилган маҳсулот миқдори.

4-илова. МЕҲНАТ Конкрет (аниқ) Абстракт (мавҳум) сифат хилма-хиллиги ва миқдорий тенгсизлик акс эттиради сифат бир хиллиги ва миқдорий тенглик инсоннинг табиатга муносабатини кишиларнинг ўзаро муносабатиниифодалайди истеъмол қийматини қийматни хусусий меҳнат ижтимоий меҳнатяратади тақдим этилган тўғридан-тўғри, бевосита товарда билвосита, айирбошлаш орқалибелгиланади Ишлаб чиқариш омиллари тизимида меҳнат 06 0D143E0C04 2D 04 200A 0E0A 07 200A 0E0A 0A 0E1011 14 0E1011 0A 0A 0B 24 0A 1E 13 39 13 13 08 0D0C0B 08 01 180A

 олий ва ҳар томонлама маълумотли  касбий лаёқатга эга ва ишбилармон  мустақил ва ижодий фикрловчи  фаол ва жавобгарлик билан ҳаракатланувчиЯнги кўринишдаги ходим Янги кўринишдаги ходимнинг асосий фарқли хусусиятлари Янги ходимни шакллантириш учун қуйидагилар зарур: кадрларнинг ҳар томонлама илмий ва касбий тайёргарлиги меҳнатни интеллектуал- лаштириш меҳнат гуманиза- цияси ишлаб чиқаришни эркинлаш- тириш Янги кўринишдаги ходимни шакллантиришнинг асосий усуллари 0A0B09 14 13 0A 13 0E 0A 06 0E 12 41 0A 09 39 130A

5-илова. Моддий ишлаб чиқариш (ашёвий маҳсулотларни ишлаб чиқаради) Моддий неъматларни ишлаб чиқариш ЗАМОНАВИЙ ИШЛАБ ЧИҚАРИШ Номоддий ишлаб чиқариш (маънавий, ахлоқий ва бошқа қадриятларни яратади) Моддий хизматларни ишлаб чиқариш (транспорт, ишлаб чиқа- ришга хизмат кўрсатиш бўйича алоқа ва б.) Номоддий хизматларни ишлаб чиқариш (маърифат, соғлиқни сақлаш, санъат ва б.) Номоддий неъматларни ишлаб чиқариш хизмат кўрсатиш соҳалари Замонавий ишлаб чиқариш тузилмаси Ишлаб чиқариш имкониятлари – бу маълум даврда, маълум ресурс ва технологиялар даражасида, ресурслардан тўлиқ фойдаланган ҳолда бир вақтнинг ўзида ишлаб чиқарилиши мумкин бўлган товар ва хизматларнинг (уларнинг маълум йиғиндиси) юқори даражадаги миқдори

К елаж ак учун маҳсулотЖорий маҳсулот Ж Жорий ишлаб чиқариш имкониятлари чизиғиКелажакда ишлаб чиқариш имкониятлари чизиғи К елаж ак учун маҳсулот Жорий маҳсулотК Жорий ишлаб чиқариш имкониятлари чизиғиКелажакда ишлаб чиқариш имкониятлари чизиғи Жорий ишлаб чиқариш тузилмасини танлаш ва ишлаб чиқариш имкониятлари Ишлаб чиқариш имкониятлари чегараси – иқтисодий модель бўлиб, мамлакат, фирма ёки алоҳида ишлаб чиқарувчининг ишлаб чиқариш имкониятларини намойиш этади. Ишлаб чиқаришнинг бирор-бир муқобилини олдиндан танлаш жамиятнинг эртанги ишлаб чиқариш имкониятларига таъсир этади. Техникавий тараққиётга ижобий таъсир этувчи ишлаб чиқариш тузилмасини танлаш орқали юқори иқтисодий ўсишга эришиш таъминланади.

I-бўлинма: Ишлаб чиқариш истеъмоли учун зарур бўлган воситаларни ишлаб чиқариш Ишлаб чиқариш Моддий ишлаб чиқариш Номоддий ишлаб иқариш II-бўлинма: Шахсий истеъмол товарларини ишлаб чиқариш 6-илова. 45 04 0A 08 0A 01 46 09 47 0A 45 34 13 09

Айирбошлаш шакллари Маҳсулот айирбошлаш - бунда бир маҳсулот бошқасига маьлум миқдорий нисбатларда айирбошланиб, у бартер айирбошлаш дейилади. Товар айирбошлаш – бунда маҳсулот (хизмат ) лар пул воситасида, олди-сотди йўли билан айирбошлаш қилинади. Ишлаб чиқарилган маҳсулот ва иқтисодий ресуслар тақсимлаш жараёнидан ўтади. Маҳсулот тақсимланиши натижасида ундаги ишлаб чиқарувчилар, мулк ва ресурс эгалари ҳамда давлат улуши аниқланади. Иқтисодий ресурслар мамлакат худудлари ва корхоналари ўртасида уларга бўлган талабни ҳисобга олган ҳолда тақсимланилади. 7-илова.

8-илова. Ишчи кучи инсоннинг меҳнат қилиш лаёқати бўлиб, ишлаб чиқаришнинг асосий ва зарурий шартидир. Шу сабабли ишлаб чиқаришнинг шахсий омили деб деб ҳам аталади. Ишчи кучи ишлаб чиқаришнинг бошқа омилларини ўзаро бириктириб уларни ҳаракатга келтиради. Ишлаб чиқариш омиллари маҳсулот яратиш (хизмат кўрсатиш ) даги ўрнига кўра уч гуруҳга ажратилади: Меҳнат воситалари инсон меҳнат предмедлари таьсир қиладиган барча воситалардир (машина механизмлар асбоб – ускуналар ва ҳоказо). Меҳнат предметлари инсон меҳнатининг мақсадга мувофиқ фаолияти ўзлаштиришга Истеъмол ишлаб чиқариш натижаларидан фойдаланиш жараёнини англатади. Истеъмол икки турга ажратилади: · Шахсий истеьмол – бунда истеьмол товарлари ва хизматлар бевосита истеъмол қилинади. · Ишлаб чиқариш истеъмоли - иқтисодий ресурслар ишлаб чиқариш жараёнида унинг омилларига айланади ва маҳсулот ва хизматлар ишлаб чиқариш учун фойдаланилади.

Ишлаб чиқариш натижаларини таҳлил қилишда умумий, ўртача ва қўшилган маҳсулот тушунчаларидан фойдаланилади. Умумий маҳсулот - ресурсларнинг мавжуд даражасида ишлаб чикарилган маҳсулотнинг умумий ҳажми. Ўртача маҳсулот - иқтисодий ресурсларнинг хар бирлигига тўғри келадиган маҳсулот миқдори. Бу кўрсаткич маҳсулотининг умумий ҳажмини алоҳида ресурс миқдорига бўлиши орқали аниқланади. Қўшилган маҳсулот - қўшимча жалб қилинган иқтисодий ресурс, яъни ишчи кучи ва капитал ҳисобига ишлаб чиқарилган маҳсулот миқдори. 9-илова.

Эътиборингиз учун раҳмат 3D28 0C

O'xshashlar

Ишлаб чиқариш жараёни ва унинг натижалари

Ишлаб чиқариш кучларини жойлаштириш ва ривожлантиришнингқонуниятлари, омиллари ва тамойиллари

Майонез ишлаб чиқариш

Ишлаб чиқариш назарияси

Ишлаб чиқариш харажатлари