Innovatsion menejmentni xorijiy davrlardagi modellari va O’zbekistonda shakllanishi - Iqtisodiyot - Slaydlar

Innovatsion menejmentni xorijiy davrlardagi modellari va O’zbekistonda shakllanishi

Yuklangan vaqt:

10.03.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

891.4345703125 KB

Ko'chirib olish

Innovatsion menejmentni xorijiy davrlardagi modellari va O’zbekistonda shakllanishi

Reja:  Innovatsion menejmentning maqsad va vazifalari  Innovatsion menejmentni tashkil etish va nazorati  Innovatsiyaning klassifikatsiyasi

Innovatsion menejment bu kompaniyaning yuqori pog’onasidagi rahbariyati amalga oshiradigan strategik boshqarishning bir yo’nalishidir. Uning maqsadi firmaning ilmiy texnik va ishlab chiqarish faoliyati asosiy yo’nalishlarini aniqlashdan iborat. Buning doiraisiga quyidagi masalalar kiradi:  chiqarilayotgan mahsulotni modernizasiyalash va takomillashtirish;  mahsulotning an’anaviy turlarini ishlab chiqarishni rivojlantirib borish;  eskirgan mahsulotlarni ishlab chiqarishdan olib tashlash.

Innovatsion menejmentning maqsad va vazifalari Innovatsion faoliyat maqsadi boshqaruv jarayonini aniq vaqt oralig‘ida shakllantirishdan iboratdir. Tashkilot yoki faoliyat maqsadlari ma’lum vaqt oralig‘ida o‘zining aniq yo‘nalishiga ega bo‘lishi kerak. Shunday qilib tashkilot maqsadi, bir tomondan jarayonni baholanishi va prognozi natijasi bo‘lsa ikkinchi tomondan rejalashtirilgan innovatsion tadbirlarga chegara bo‘lib xizmat qiladi. Shu ikki funksiyaga amal qilish uchun innovatsiya maqsadini shakllantirish bir qancha talablarga javob berishi kerak.

 Innovatsiya maqsadi aniq shaklga ega bo‘lishi va o‘lchana olishi kerak. Ular mohiyati bo‘yicha ilmiy yangiliklar ko‘rinishida, texnik ishlanmalar misol yangi texnikaning ixtiro qilinishi, iqtisodiy oldindan barcha daromad va xarajatlar inobatga olingan xolda.  Maqsadli innovatsiya kerakli natijalarga erishishi uchun aniq vaqt bo‘yicha taqsimlanmog‘i lozim. Maqsadlarni vaqt bo‘yicha yo‘nalishi oldinga qo‘yilgan vazifalarni aniq davrlarga taqsimlagan holda amalga oshirish imkonini beradi, ya’ni bosqichma-bosqich bir tekisda tashkilot rivojlanishining to‘xtovsizligini ta’minlash imkonini yaratadi. Ularning asosiylariga quyidagilar kiradi.

 Innovatsiya deyildimi maqsadga erishish aniq bo‘lishi kerak. Buning uchun maqsadga erishish strategiyasini shakllantirish va qabul qilingan rivojlanish strategiyasini realizatsiya qilish bo‘yicha rejaviy tadbirlar dasturi tayyorlanadi. Shuning uchun innovatsion faoliyat amalga oshirilayotganda jamoaga ham aniq vazifalarni bo‘lib berilishi kerak.  Innovatsiyalarning maqsadlari xilma-xiligi bir-biri bilan bog‘liq va bir biriga qarama - qarshi bo‘lmasligi kerak. Ularning asosiylariga quyidagilar kiradi.

Qismlash ya’ni qanday bizga iqtisodiy nazariyadan ma’lum oddiy ishlab chiqarish kengaytirilgan takror ishlab chiqarishga aylandi bunga asosiy sabab bo’lib oddiygina innovatsiya ya’ni vositachining boshqa xududlar talabini o’rganish va o’z taklifi bilan maxsulot xaridorini ko’paytirishi va talabning ko’payganligi sababli o’sha maxsulotni ishlab chiqarishga bo’lgan extiyojni oshishi o‘z navbatida ishlab chiqaruvchi maxsulot ishlab chiqarish tezligini oshirish maqsadida mexnat taqsimotini vujudga keltiradi demak maxsulotni qismlarga bo‘lib ishlab chiqarish samara berganidek amalga oshirilayotgan maqsadni g‘oyani xam qismlarga bo‘lgan xolda amalga oshirish talab qilinadi ya’ni har qanday daraxt bir vaqtning o’zida ko‘karmaganidek g’oya xam birdaniga amalga oshmaydi va ularni alohida tizim bo‘yicha bo‘limlariga yetkazish: Innovatsiyalarni rejalashtirish resurs bilan ta’minlanganlik va bozordagi talablarga mos va xos bo‘lgan innovatsiyaning asosiy yo‘nalishlarini shakillantirishni o‘z ichiga oladi.

Innovatsiyani rejalashtirish quyidagilar bilan ta’minlanadi:  realizatsiya qilinayotgan loyihalar xajmini aniqlash;  innovatsion loyiha ishtirokchilari bo‘yicha vazifalarni taqsimlash;  har davrga belgilangan vazifalarni bajarishni ta’minlashni va alohida ishlarni realizatsiya qilish mudatlarini hamda ketma-ketlikka rioya qilishni,  kerakli resurslar hajmini aniqlash.

Innovatsiyalarni rejalashtirish zaruriyati zamonaviy shartlarda tashkilot raqobatbardoshligini ta’minlash bilan bog‘liq.  Ular innovatsion loyiha ko‘lamini kengayishi;  Innovatsion jarayonlarning ko‘p variantli va ehtimollik shakllari;  Innovatsion sohada korporatsiyaning kengayishi va mahsuslashganligining o‘sishi;  Innovatsion faoliyat natijalari evaziga tashkilotning iqtisodiy majburiyatlari ortishi va xo‘jalik mustaqilligini kengayishi bilan aniqlanadi.

Innovatsion menejmentda nazorat…  Bunda innovatsion faoliyat va uning natijalari to‘g‘risidagi axborotlarni yig‘ish va tizimlashtirish;  Olingan faoliyat natijalari baholanadi;  Faoliyat natijalariga ta’sir qiluvchi omillar, chetga chiqish sabalari taxlil qilinadi;  Analiz asosida aniq xulosalar tayyorlanadi.

Innovatsiyaning klassifikatsiyasi. Innovatsiyani bir qator belgilariga qarab klassifikatsiya qilinadi. Iqtisodiyotni rivojlanishidagi ahamiyatiga ko‘ra innovatsiya bazis, yaxshilaydigan ratsianalizatsiya ma’nosida ishlatiladi. Innovatsiya jarayoni ikki xil: yetakchi( pioner) va quruvchi. Pioner tipidagi innovatsiya jarayoni jahon birinchiligiga erishish uchun chegarasini anglatadi (masalan: AQSH). Quruvchi innovatsiya jarayoni arzon hamda tez natija beruvchi hisoblanadi (masalan Yaponiya) . Yo‘nalishiga ko‘ra innovatsiya:  ilmiy instrumentlar jarayon innovatsiyasi;  mahsulot innovatsiyasiga bo‘linadi.

Yangiliklar darajasi bo‘yicha innovatsiya va klassifikatsiya bu jami innovatsiyalarni yangilik darajasi bo‘yicha innovatsiyalarga nisbati orqali baholashdir. Yangilik tushunchasi texnologik jarayon yoki mahsulotga nisbatan ishlatiladi. Mana shu nuqtada yangi mahsulotga bazis innovatsiyasi yuzaga keladi. Yangilash inovatsiyasi maxsulotlarni yanada sezilarli darajada yahshilash shuningdek, ishlab chiqarish usullarining sezlarli rivojlanishini anglatadi. Innovatsiyada tovarlarning tashqi ko‘rinishini o‘zgartirish (ratsional inovatsiya) yoki estetik innovatsiya (rangi, dekoratsiyasi....) yoxud texnik o‘zgarishlar bo‘lib, buning natijasida tovarning konstruktiv tuzulishi o‘zgarishsiz qoladi.

Yangilik innovatsiyasi texnologik parametrlari bo‘yicha yoki bozor talablari bo‘yicha yangilanishni talab qiladi. Texnologik parametrlar bo‘yicha yangilanish bu maxsulotni yaratishda yangi muammolar va yarim fabrikatlar, shuningdek, komplektlanadigan yangi xomashyolardan foydalanishni talab qiladi. Texnologik parametrlarga jarayon yangilanishi:  ishlab chiqarishning yangi texnalogiyalarini qo‘llash;  yuqori darajadagi avtomatizatsiya;  ishlab chiqarishning yangi metodlarini qo‘llash kiradi.

Innovatsiyasing klassifikatsiyasi Tavsifli alomatlar Innovatsiyaning guruhli tavsifi 1 Innovatsiyani tadbiq etish sohalari Boshqaruv, tashkilot, ijtimoiy sanoat 2 Ilmiy texnik jarayoni (ITJ) bosqichlari Ilmiy, texnik, texnologik, konstrtuktorlik, ishlab chiqaruvchi, informatsion 3 Innovatsiyaning intensiv bosqichi “ bun”, teng kuchsiz, to‘liq 4 Innovatsiyaning amalga oshish tezligi Tez, sekinlashtirilgan, kanalovchan, tarqoq, teng o‘lchovli, har tamonlama o‘zgarish 5 Innovatsiya miqdori Transkontenental, transmilliy, hududiy,yirik, o‘rta, kichik 6 Innovatsiyaning natijaliligi Baland, past, mustahkam 7 Innovatsiya samaradorligi Iqtisodiy, ijtimoiy, ekologik integral

Ilmiy texnik jarayon bosqichlari bo‘yicha innovatsiya o‘ziga xos xususiyatlarga ega:  texnik mahsulotlarni ishlab chiqarishda rivojlangan usullardan foydalanish;  tashkiliy boshqaruv xususiyati avvalo, ishlab chiqarish, transport va savdo, ta’limotda optimallikni tashkil etish bilan bog‘liq;  Informatsion xususiyat ilmiy texnik sohada innovatsion faoliyatda ratsional informatsiyani yuzaga keltirish bilan bog‘liq;  Ijtimoiy xususiyati mehnat sharoitini yaxshilash, sog‘liqni saqlash, ta’lim, madaniyat muammolarini echishga qaratilgan.

Olingan axborotlar asosida innovatsiya bosqichlari: 1- qadam • marketolog to’plagan ma’lumotlarni jamlash va qayta ishlash; 2- qadam • optimal g’oya tanlab olish va u asosida yangi mahsulot yaratish; 3- qadam • texnika-texnologiya uchun mablag’ yig’ish; 4- qadam • sinov tarzida mahsulot yaratish va yaqin hududlarda iste’molchilarga maqul tushishini sinash, reklama; 5- qadam • bozorda sotish; 6- qadam • ommaviy-seriali tarzda ishlab chiqish. FarPI.menejmen t35 15 04 0E 03 36 15 04 09 13 38 15 04 0B 3B 15 04 0C 19 0C 3C 15 04 0F 3D 15 04 09

Xususan, Yaponiyada bugungi kunda to’rtta g’oyani atigi bittasi amaliyotga joriy qilinadi. Yaponiya korxonalari innovatsiyalarni amaliyotga joriy etishda muvaffaqiyatga erishishning muhim omillari quyudagilar:  Korxona yuqori boshqaruv bo’g’ini tomonidan yangi g’oyalar qo’llab-quvvatlanishi kerak;  Muvaffaqiyatli tashkil etilgan tashkiliy strukturaga ega bo’lishi kerak;  Yangi mahsulotlar bozor talabiga yo’naltirilgan holda ishlab chiqarilishi kerak;  Yangi mahsulotlarni ishlab chiqarishda qatnashuvchi insonlarning xulq-atvori e’tiborga olinishi kerak;  Yaratilayotgan yangi mahsulotlar betakror bo’lishi lozim.

Foydalanilgan adabiyotlar 1. Molchanov N.N. Innovatsionniy protsess: organizatsiya i marketing. Sankt-Peterburg., 1995. 2. Innovatsionniy menejment, spravochnoe posobie; Nauka, Sankt-Peterburg,1997. 3. Zamt P. N, Ipatov A. A.. Kulagin A. S. Innovatsionnaya deyatelnost v usloviyax rin ka. SPb.: Nauka, 1994. 4. Kotler F. Osnovi marketinga. Per.s angl. M.: Progress, 1992. 5. Hafwyww A. D. Osnovi organizatsii reklami. M., 1992. 6. Statistika nauki i innovatsiy: Kratkiy terminologicheskiy slovar / Pod red. L. M. Goxberga. M.: SISN, 1996. 7. Upravlenie issledovaniyami, razrabotaami i innovatsionnimi proektami / Pod red. S V Valdayseva. SPb.: Izd. SpbGU, 1995. 8. Ilenkova S.D. Innovatsionniy menejment. M.:- Banki i birji, 1997. 9. Skamay L. Riski v innovatsionnom predprinimatelstve. // RISK. №5-6, 1998.

E’tiboringiz uchuhun rahmat!4C

O'xshashlar

Iqtisodiy tizimlar va ularning modellari

Strategik rejalashtirish modellari

Bozor iqtisodiyoti modellari

Innovatsion va strategik marketing

Innovatsion menejment