Ichki turizmni tashkil etishning o`ziga xosligi - Iqtisodiyot - Slaydlar

Ichki turizmni tashkil etishning o`ziga xosligi

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

665.251953125 KB

Ko'chirib olish

“ Ichki turizmni tashkil etishning o`ziga xosligi” mavzusidagi BITIRUV MALAKAVIY SIHI TAQDIMOTI

Bozor iqtisodiyoti sharoitida kuchli raqobat yuzaga kelayotgani turistik faoliyatda ilg‘or texnologiyalarni qo‘llashni taqoza etmoqda. Mamlakatimiz turizmini rivojlantirish orqali turistik faoliyatni yaxshilash va ichki bozorda raqobatni kuchaytirish, o‘zaro hamkorlikni yo‘lga qo‘yish zamon talabi bo‘lib qolmoqda. Mavzuning dolzarbligi ham shundan kelib chiqqan bo‘lib, respublikamizda turizmni rivojlantirish hamda turizm faoliyati bilan shug‘ullanuvchi korxonalarning iqtisodiy samaradorligini baholash shu bilan birga uni oshirishning yangi usullarini topish va asoslab berish vazifasini qo‘yadimavzuning dolzarbligi

bitiruv malakaviy ishining asosiy maqsadi Tadqiqotning maqsadi mamlakatda ichki turizmni rivojlantirishning o‘ziga xos xususiyatlari bo‘yicha ilmiy va amaliy tavsiyalar ishlab chiqishdan iborat.

- ichki turizmning mohiyati va ahamiyatini yoritish; -O‘zbekistonda ichki turizmni rivojlantirish imkoniyatlarini o‘rganish; - ichki turizmni rivojlantirishning o‘ziga xos xususiyatlari va uning jamiyat hayotiga ta’sirini o‘rganib chiqish; -O‘zbekistonda turizm xizmatlar bozorini rivojlanish tendentsiyalarini tahlil qilish; - O‘zbekistonda ichki turizmni rivojlantirishda xususiy sektorlarning ta’siri doirasi tahlilini tahlil qilish; - ichki turizmni rivojlantirishda turizm korxonalari faoliyatining innovatsion rivojlanishini baholash va prognozlashtirish; -O‘zbekistonda ichki turizmni rivojlantirishning asosiy yo‘nalishlarini aniqlash; - O‘zbekistonda ichki turizmni rivojlantirishda turistik xizmatlarni sotish kanallarini shakllantirish yo‘llarini aniqlashdan iboratdir Ishning asosiy vazifalari

Ichki turizmning mohiyati va ahamiyati Turizm (frants. tour-sayr, sayohat) - sayyohlik, sayohat (safar) qilish ma’nolarini anglatib, faol dam olish turlaridan biri bo‘lib hisoblanadi. Turizm deganda jismoniy shaxslarning doimiy yashash joylaridan sog‘lomlashtirish, ma’rifiy, kasbiy-amaliy yoki boshqa maqsadlarda boradigan joyida haq to‘lanadigan faoliyat bilan shug‘ullanmagan holda uzog‘i bilan bir yil muddatga jo‘nab ketishi (sayohat qilishi) tushuniladi.

O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2018 yil 7- fevraldagi «Ichki turizmni jadal rivojlantirishni ta’minlash chora-tadbirlari to‘g‘risida»gi PQ–3514 -son qarori ushbu sohaning jadallik bilan rivojlanishiga turtki bo‘ldi. Jumladan, Turizmni rivojlantirish davlat qo‘mitasi, Yoshlar ittifoqi, Kasaba uyushmalari federatsiyasi kengashi, Xotin-qizlar qo‘mitasi, «Mahalla» jamoat fondi va «Nuroniy» jamg‘armasi bir oy muddatda aholining turli qatlamlari uchun hududlar hamda jalb etilgan tashkilotlar miqyosida turlar va ekskursiyalarni tashkil qilish jadvallarini tasdiqlaydilar.

Aholi toifasi Moliyalashtirish manbalari Ta’lim muassasalari o‘quvchilari O‘z mablag‘lari; Yoshlar ittifoqi mablag‘lari. Tashkilotlar xodimlari O‘z mablag‘lari; Ish beruvchi mablag‘lari (byudjet tashkilotlari uchun – tashkilotlarning byudjetdan tashqari mablag‘lari); Jamoaviy shartnomalarga muvofiq boshqa mablag‘lar. Yetim bolalar, kam ta’minlangan oilalar farzandlari, nogironligi bo‘lgan shaxslar, ularning umumiy sonidan kamida 20%i qamrab olinishi ta’minlangan holda Xayriya mablag‘lari; Har yili Davlat byudjeti ko‘rsatkichlarida nazarda tutilgan mablag‘lar. Pensionerlar hamda urush va mehnat faxriylari O‘z mablag‘lari; «Nuroniy» jamg‘armasining mablag‘lari; Xayriya mablag‘lari. Faol xotin-qizlar O‘z mablag‘lari; O‘zbekiston Xotin-qizlar qo‘mitasi mablag‘lari; «Mahalla» xayriya jamoat fondi mablag‘lari; Xayriya mablag‘lari. Mahalla faollari va yosh oilalar O‘z mablag‘lari; «Mahalla» xayriya jamoat fondi mablag‘lari.

Hozirga kelib respublikamizda turizm sohasi to‘liq shakllandi. O‘tgan qisqa mudat ichida 318 ta joylashtirish vositalari ishga tushirildi. Ushbu joylashtirish vositalari sutkasiga 28 ming turistni qabul qilish kuchiga ega. Turistik firmalar, turistik tashkilotlar, turistik korxonalar soni 704 tadan oshdi. Bu turistik tashkilotlarda 20 mingdan ziyod tadbirkorlar va mutaxassislar ishlamoqda. Qayd qilingan ko‘rsatkichlar turizmni tashkil qilish va rivojlantirishda keyingi 10-15-yilda erishgan yutuqlarimiz hisoblanadi. Shu bilan birga turizmni rivojlantirishda ko‘plab yangi imkoniyatlar bilan birga muammolar ham yuzaga chiqmoqda.

Butunjahon turizm tashkiloti turizmni quyidagi sohalarga bo‘lishni taklif qilgan: Ichki turizm – o‘z davlati chegarasida sayohat. Ekspertlar xulosasiga ko‘ra sayohat 80-100 km dan oshgan masofaga sayohat qilsa, turizm sayohat deyiladi. Kirish turizmi – O‘zbkistonga boshqa davlatlardan turistlarni kelishi. Chiqish turizmi – O‘zbekistonliklarning boshqa davlatlardagi turistik faoliyati. Xalqaro turizm - kirish va chiqish turizmini tashkil qiladi. Milliy turizm – ichki va xalqaro turizmni birlashtiradi.

O‘zbekistonda ichki turizmni rivojlantirish imkoniyatlari Mamlakatimizda turizmni ijtimoiy va iqtisodiy hayotimizning yetakchi sohalariga aylantirishni shakllantirish jadal sur’atlar bilan davom etmoqda.Turizmni dastavval xalqaro turistik faoliyat deb tushungan bo‘lsak, hozirgi kunga kelib jahon iqtisodiyotining deyarli barcha ijtimoiy-iqtisodiy tarmoqlarini qamrab oluvchi, dinamik o‘sishga ega, xalqaro taraqqiyotni belgilovchi muhim sohalardan biri ekanligini ham angladik. Ichki turizmni rivojlantirishda turizmning barcha sohalarini rivojlantirayotgan davlatlarning xalqaro miqyosda tan olingan tarixiy tajribalarini mukammal o‘rganishimiz zarur bo‘ladi.

Ichki turizmni o‘ziga xos xususiyatlarini quyidagicha izohlash mumkin: ichki turizmning iqtisodiyotdagi salmog‘ining o‘sishi; chekka hududlarda turizm infratuzilmasini yaratilishi; aholining ish bilan ta’minlanish darajasining o‘sishi; ichki turizmni rivojlantirishda qishloq turizmni rivojlantirish ham o‘ziga xos xususiyatlarga ega

Ichki turizm iqisodiyotning o‘ziga xos bo‘lgan sohasi bo‘lib, boshqa sohalar singari mamlakat iqtisodiyotiga, uning YaIM dagi ulushiga o‘zining salmoql hissasini qo‘shadi. Ammo hozirda bu ko‘rsatkich sezilarli emas. Lekin, respublikamizdagi mavjud turistik resurslar, ichki turizm rivojlanishi yuqori darajaga ko‘tarish imkoniyatiga ega. Dunyodagi safarlarning 80-90 % i ichki turizm ulushiga to‘g‘ri keladi. Unga qilinadigan xarajatlar xalqaro turizm xarajatlaridan 5-7 barobar kam bo‘ladi. Ayniqsa, turizmning bu turi AQSh, Frantsiya, Angliyada ommabop hisoblanadi. Xususan u turizmni rivojlantirish evaziga o‘z iqtisodiyotining yuksalishiga erishadi, davlat byudjetiga tushumlarning ko‘payishini ta’minlaydi.

O‘zbekiston Respublikasiga kelgan chet el fuqarolari va ketgan O‘zbekiston Respublikasi fuqarolari soni

Davlat bojxona qo‘mitasining ma’lumotlariga ko‘ra 2016 yilda O‘zbekiston Respublikasiga kirib kelgan shaxslarning 2,0 foizi (150,6 ming nafar) xizmat yuzasidan, 0,1 foizi (6,3 ming nafar) o‘qish maqsadida, 0,7 foizi (53,1 ming nafar) ishlash maqsadida, 2,4 foizi (175,7 ming nafar) sayohat qilish maqsadida, 22,6 foizi (1661,6 ming nafar) qarindoshlarini yo‘qlash uchun, 0,4 foizi (27,3 ming nafar) davolanish maqsadida, 71,5 foizi (5255,3 ming nafar) doimiy yashash joyiga, 0,2 foizi (17,2 ming nafar) tijorat maqsadida kelgan.

2016 yilda sotilgan sayyohlik yo‘llanmalarining soni va qiymati Soni, birlik Qiymati, mln.so‘m Sotilgan sayyohlik yo‘llanmalari jami 103093 100906,1 Ulardan bevosita aholiga 101703 99431,3 shu jumladan: O‘zbekiston hududi bo‘yicha O‘zbekiston fuqarolariga 44763 17996,3 Chet el mamlakatlari bo‘yicha zbekiston fuqarolariga 15194 12797,4 O‘zbekiston hududi bo‘yicha MDH fuqarolariga 9942 11971,0 O‘zbekiston hududi bo‘yicha boshqa chet el mamlakatlari fuqarolariga 31804 56666,6

O‘zbekiston turizmining dunyo turizmi bozoridagi ulushi Yillar Turistik sayohatlar (Mln. k.) Daromad (mlrd dollorda) M.Osiyoning daromad ulushi (mlrd dollorda) O‘zbekiston- ning ulushi. (mln so‘m Turistlar soni. (Ming kishi) 2015 625 mln. 455.5 . 9.2 661 864 2016 650 mln. 475.9 9.7 703 916

Yurtimiz turistlarga istagan xizmat turini ko‘rsatish imkoniyatiga ega. O‘zbekiston turistik imkoniyatining 33% ini arxitektura yodgorliklari tashkil qiladi. Samarqand, Buxoro, Xiva kabi shaharlarimiz ochiq osmon ostidagi o‘ziga xos muzeylar hisoblanadi. Ular yurtimizning ko‘p asrlik tarixini o‘z ichiga qamrab olgan. Hozirgi kungacha saqlanib qolingan o‘lkamizga oid yodgorliklar Misr, Xindiston, Qadimgi Gretsiya va Rim yodgorliklariga tenglasha oladi

Hozirgi kunda turizm sohasida kichik va xususiy tadbirkorlikni rivojlantirish sari sezilarli qadamlar tashlangan. Biroq, bu sohada kadrlar malakasining yetishmasligi va O‘zbekistonda turizmning ko‘plab yo‘nalishlarini rivojlantirish borasida yetarlicha tajribaning yetishmasligi oqibatida xususiy tadbirkorlik biznesining rivojlanishi sust amalga oshmoqda. Ma’lumotlarga qaraganda, mamlakatimizda bir kunda tashrif buyuradigan turistlarning o‘rtacha yigirmadan bir qismi qimmat narxdagi mehmonxonalar xizmatidan, ko‘pchiligi esa, uch yulduzli otellardan foydalanish istagini bildirishadi

Muammo … O‘zbekiston turizmi sanoatida hali ham ovqatlanish bilan bog‘liq masalalar muammoligicha qolmoqda. Masalan, Yevropaliklar standart usullarda tayyorlangan oddiy va xushta’m taomlarni ma’qul ko‘radilar. Buning uchun esa, xorijiy mamlakatlardagi mehmonxona komplekslarida foydalaniladigan maxsus asbob- uskunalar va tegishli taom texnologiyalarini o‘rnatish zarur. Mamlakatimizdagi mahalliy mehmonxonalar 20- 25 ga yaqin taomlarni taklif qilishi mumkin. Biroq, g‘arbiy andozalar bo‘yicha faoliyat ko‘rsatayotgan turistik komplekslar 200 ga yaqin taomlarni taklif qilish imkoniyatiga ega

O‘zbekiston Respublikasida turistik xizmatlar hajmining 2005-2019 yillardagi o‘sish dinamikasi

Turistik faoliyatni amalga oshirgan tashkilotlar va ular tomondan xizmat ko‘rsatilgan shaxslar soni (2012-2016 yillar)

Mehmonxona va shunga o‘xshash joylashtirish vositalari (2012- 2016 yillar)

Xorijiy mamlakatlardan kelayotgan turistlar oqimining o‘zgarishi № Mamlakat nomi 2015-yil (ming kishi hisobida) 2016-yil (ming kishi hisobida) 2015-2016 % hisobida 1 Yaponiya 8,481 9,579 112,9 2 Gollandiya 1,019 2,712 266,1 3 Angliya 4,983 5,107 102,4 4 Germaniya 13,681 14,731 107,6 5 AKSh 11,731 12,084 103,0 6 Italiya 3,897 5,782 148,3 7 Frantsiya 12,871 14,869 115,5

Hozirda mamlakatimizda 7 mingdan ziyod nodir tarixiy yodgorliklar, osori-atiqalar va obidalar mavjud. Shu bilan birga yurtimizda so‘lim qo‘riqxonalar, go‘zal tabiat mavjud. Shahar va qishloqlarimizda qadimgi ajdodlarimizdan bugungacha yetib kelgan milliy madaniyat, san’at va hunarmandchilik asrlar davomida saqlanib, rivojlantirilmoqda. Xalqimiz esa mehmondo‘stligi, sahovati va tantiligi bilan olamga mashhur. Shu munosabat bilan, O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining «O‘zbekiston Respublikasining turizm sohasini jadal rivojlantirishni ta’minlash chora-tadbirlari to‘g‘risida» 2016 yil 2 dekabrdagi PF-4861-sonli Farmoni va 2016 yil 22 dekabrdagi PF-4895-sonli Farmonlari qabul qilindi.

Bu farmon turizm tarmog‘ini jadal rivojlantirishni ta’minlashga, turizmga iqtisodiyotning strategik sektori maqomini berishga, uni mamlakat iqtisodiyotini barqaror o‘stirishning, mintaqalarda turizm salohiyatidan samarali foydalanishning, aholi turmush darajasi va sifatini oshirishda turizm rolini kuchaytirishning qudratli vositasiga aylantirishga qaratilgandir.

XULOSA Hozirgi vaqtda barcha mamlakatlarda, xususan mamlakatimizda ham iqtisodiyotning noishlab chiqarish sohasiga, ya’ni turizm sohasiga katta e’tibor berilmoqda, shu bilan birga turizmning milliy iqtisodiyotimizdagi ulushi tobora ortib bormoqda. O‘zbekiston O‘rta Osiyo mintaqasidagi eng osoyishta, tinch va turistlarni o‘ziga chorlovchi makon hisoblangan sharoitidagi iqtisodiy barqarorligi bu sohani ham jadal sur’atlar bilan rivojlantirish imkoniyatini tug‘dirmokda. Shularni hisobga olib, O‘zbekistonda turizm sohasi faoliyatni o‘rganish, jahon turizm bozorlari uchun yo‘l topish juda muhim

E’tirof etish kerakki, O‘zbekiston Respublikasida turizm industriyasini xalqaro talablarga mos ravishda rivojlantirish uchun xususiy turistik tashkilotlarning faoliyat doirasini yanada kengaytirish va ularning iqtisodiy samaradorligini oshirish yo‘lida muayyan siljishlarga erishilmoqda. Turizm yo‘nalishidagi kichik va xususiy biznes sub’ektlari faoliyatini har tomonlama qo‘llab- quvvatlash va rag‘batlantirishni ta’minlovchi qator me’yoriy-huquqiy hujjatlar yaratilib, amaliyotda qo‘llanilmoqda.

Ayni vaqtda ichki turizmni rivojlantirish, uning iqtisodiy samaradorligini oshirish muhim masalalardan biri bo‘lib hisoblanadi. Bitiruv malakaviy ishda natijasida turizm jadal rivojlanib borayotgan bir vaqtda, turizmning iqtisodiy samaradorligini oshirishda bir qator omillar ta’sir ko‘rsatishi aniqlandi va bu omillarni o‘rganib chiqqan holda, iqtisodiy samaradorlikni oshirishda quyidagi takliflarni ishlab chiqdik:  qanaqa turistik xizmatlarni qanday yo‘nalishlarda ishlab chiqish;  xizmatlar paketini qanday turistik xizmatlar va qancha xarajatlar asosida shakllantirish;  yaratilajak xizmatlar paketi qanday turistlar yoki turistlar guruhi uchun yaratilishi lozimligi;  turistik bozor talablariga javob beruvchi yuqori sifatli xizmat ko‘rsatishda eng kam xarajatlar bilan xizmat ko‘rsatishning maksimal hajmini ta’minlovchi, optimal xizmat ko‘rsatish jarayonini tanlash;  turistlar talabini qondirishga yo‘naltirilgan turmahsulotni sotish va yuqori daromad (foyda) olish;  resurslarning samarali ishlatilishi, kichik va xususiy tadbirkorlikni keng miqyosda rivojlantirish;

 zamonaviy turistik klasterlarni bunyod etish, ularni xalqaro standartlarga moslashtirish, xorijiy investitsiyalarni jalb qilish;  yirik xorijiy firmalar bilan turistik xizmat ko‘rsatishning yangi innovatsion shakllari tashkil qilish;  soha uchun yuqori malakali menejer va tadbirkor kadrlarni tayyorlash va qayta tayyorlov yo‘lga qo‘yilishini tashkil qilish;  jahon turizm bozoridagi talab va taklif dinamikasini o‘rganib o‘sib borayotgan talabga mos marketing va reklama faoliyatini faol yo‘lga qo‘yish;  jahon turizmi bozoridagi o‘zgarishlarni hisobga olib turistik marshrutlar tashkil etilishi uchun reklamaning ommabop shakllaridan foydalanish choralarini ishlab chiqish bo‘yicha xalqaro hamkorlik yo‘lga qo‘yish;  jahonda keng tarqalgan internet tarmoqlaridan turmahsulotlarni reklama qilishda unumli foydalanish yo‘llari ishlab chiqish;  rivojlangan mamlakatlarning turistik mahsulotlarini xalqaro bozorlarda sotish borasidagi tajribasi o‘zlashtirilishi va turmahsulotlarni sotishning istiqbolli yo‘llarini tashkil qilish.  respublikada turizmning maxsus yo‘nalishlari ishlab chiqilishi va moliyalashtirilishi;  yo‘nalishlarga daxldor barcha xizmatlar turistik korxonalar tomonidan imtiyozli narxlarda sotilishini yo‘lga qo‘yilishi;  turistik tashkilotlarda turistlarni ko‘proq jalb qilish mexanizmi ishlab chiqilishi va amaliyotga tatbiq etilishini;  xorijiy davlatlar bilan turizm sohasidagi hamkorlik aloqalari mustahkamlanishini.

E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT!

O'xshashlar

Agrar sohadagi tadbirkorlikni turlari va o`ziga xosligi

Mehnatni ilmiy tashkil etishning ahamiyati

Hududlarda ichki turizmni rivojlantirishning o’ziga xos xususiyatlari

O`zbekistonda soliq tizimining o`ziga xos xususiyatlari

O`zbekiston korxonalarida marketingning o`ziga xos xususiyatlari