Хорижий инвестицияларни жалб қилишнинг илмий - услубий асослари - Iqtisodiyot - Slaydlar

Хорижий инвестицияларни жалб қилишнинг илмий - услубий асослари

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

2508 KB

Ko'chirib olish

Хорижий инвестицияларни жалб қилишнинг илмий - услубий асослари РЕЖА:18

1. Хорижий инвестицияларнинг иқтисодий моҳияти ва иқтисодиётга жалб қилишнинг объектив зарурлиги Ҳозирги кунда умумий қиймати 19 миллиард доллардан ортиқроқ бўлган 80 дан зиёд лойиҳаларни инвестициялаш ва молиялаш бўйича аниқ манбалар белгиланиб, хорижий шериклар билан шартномалар имзоланди.Халқаро молия институтлари билан ҳамкорликнинг мунтазам ра вишда кенгайтириб борилиши, узоқ муддатли инвестициявий қарзларнинг ва тўғридан-тўғри хорижий инвестицияларнинг жалб этилиши Ўзбекистондаги Инқирозга қарши чо ралар дастурида етакчи ўрин тутади. Қуйи даги рақамлар бу тўғрида энг ишончли маълумотларни беради: 2009-2014 йилларда модернизациялаш, техник ва технологик қайта жиҳозлашга қаратилган муҳим лойиҳаларни амалга ошириш бўйича ишлаб чиқилиб, Ўзбекистон Республикаси Президентининг қарори билан 2009 йилнинг 12 мартида тасдиқланган дастур доирасидаги инвестициявий лойиҳаларни амалга ошириш учун халқаро молиявий ташкилотлар, икки томонлама шартномалар ва етакчи хорижий компанияларнинг умумий миқдори 22 миллиард доллардан зиёд кредитлари ва инвестицияларни жалб этиш кўзда тутилган эди.

Чет эллик инвесторлар асосан даромад (фойда) олиш мақсадида тадбиркорлик фаолияти ва қонун ҳужжатларида тақиқланмаган бошқа турдаги фаолият объектларига қўшадиган барча турдаги моддий ва номоддий бойликлар ва уларга доир ҳуқуқлар, шу жумладан, интеллектуал мулкка доир ҳуқуқлар, чет эл инвестицияларидан олинган ҳар қандай даромад Ўзбекистон Республикаси ҳудудида чет эл инвестициялари деб эътироф этилади.

“ Чет эл инвестициялари тўғрисида”ги Қонунга кўра Ўзбекистон Республикасида қуйидагилар чет эллик инвесторлар бўлиши мумкин ЧЕТ ЭЛЛИК ИНВЕСТОРЛАР Чет эл давлатлари, чет эл давлатлари- нинг маъмурий ёки ҳудудий органлари Давлатлараро битимлар ёки бошқа шартномаларга мувофиқ ташкил топган ёки халқаро оммавий ҳуқуқ субъектлари бўлган ҳалқаро ташкилотлар Чет эл давлати фуқаролари бўлмиш жисмоний шахслар, фуқаролиги бўлмаган шахслар ва чет элларда доимий яшайдиган Ўзбекистон Республикаси фуқаролариЧет эл давлатларининг қонун ҳужжатларига мувофиқ ташкил топган ва фаолият кўрсатиб келаётган юридик шахслар, бошқа ҳар қандай ширкатлар, ташкилотлар ёки уюшмалар

Миллий иқтисодиётни ривожлантиришда хорижий инвестицияларнинг аҳамияти бениҳоят катта бўлиб, у қуйидагилар билан изоҳланади:

2.Ўзбекистон Республикасининг инвестиция сиёсати Ривожланган мамлакатлар тажрибаси уларнинг иқтисодий юксалишида фаол инвестиция сиёсати марказий ўринни эгаллашини тасдиқлайди. Шу боис Ўзбекистоннинг ижтимоий-иқтисодий ривожланиш мақсадлари унинг инвестиция сиёсатида тўлиқ акс эттирилишини тақозо этмоқда. Мустақилликка эришилгандан бошлаб, мамлакатимиз бозор иқтисодиётига ўтишнинг ўзига хос йўлидан бормоқда. Бу йўлда инвестиция сиёсатининг аҳамияти жуда катта. Чунки инвестициялар иқтисодиётда таркибий ўзгаришлар, техник ва технологик янгиланишлар, корхоналарни қайта таъмирлаш ишларини амалга оширишни рағбатлантиради, мамлакат экспорт ва импорт салоҳиятини оширишга имкон яратади. Шу жиҳатдан Ўзбекистон ўз тузилмавий инвестиция сиёсатини олиб бормоқда

Ўзбекистон Республикасининг тузилмавий инвестиция сиёсати Корхоналар инвестиция сиёсатиҲудудлар инвестиция сиёсати Тармоқ лар инвестиция сиёсатиТузилмавий инвестиция сиёсати Давлат тузилмавий инвестиция сиёсатида янги тармоқларни ташкил этиш ва ривожлантириш, аҳолининг истеъмол товарлари, иш жойларга бўлган талабини қисқа вақт ичида юқори даражада таъминлашга эришиш йўлида қуйидаги вазифаларга амал қилмоқда:

Ўзбекистонда амалга оширилаётган инвестиция сиёсатининг асосий йуналишлари орасида куйидагиларни алоҳида таъкидлаб кўрсатиш мумкин:

3.Хорижий инвестицияларни миллий иқтисодиётга жалб қилиш шакллари ва уни тартибга солишнинг жаҳон тажрибаси Ўзбекистон Республикасида иқтисодиётнинг устувор тармоқларини ривожлантириш учун хорижий инвестицияларни жалб қилиш сиёсати мавжуд маблағлардан, вақтдан ва имкониятлардан самарали фойдаланишга, мавжуд шарт-шароитлардан келиб чиқиб бойликларни самарали жойлаштиришга ва шу йўл билан республика иқтисодиётини кўтаришга, унинг жаҳон иқтисодий тизимига қўшилишига, рағбатлантириш йўли билан инвестицияларни иқтисодиётнинг устувор тармоқларига жалб қилишга ҳамда улардан самарали фойдаланишга қаратилган.

Хорижий инвестицияларни жалб қилиш шакллари Хорижий инвестициялар- ни жалб қилиш шакллари Й ирик хорижий компания ва фирмаларнинг шуъба корхоналари ва филиалларини ташкил этишК онцессия ва лизинг шартномалари тузиш Т ендерлар эълон қилиш Э ркин иқтисодий ҳудудлар ташкил этиш100% мол - мулк хорижий инвесторларга тегишли бўлган хорижий корхоналарни ташкил этиш Улуши қўшилиб қатнашиши орқали қўшма корхоналарни ташкил этишМ олиявий активларни сотиш ва сотиб олишни ташкил этиш Й ирик хорижий компания ва фирмаларнинг шуъба корхоналари ва филиалларини ташкил этиш Т ендерлар эълон қилиш Э ркин иқтисодий ҳудудлар ташкил этиш100% мол - мулк хорижий инвесторларга тегишли бўлган хорижий корхоналарни ташкил этиш Улуши қўшилиб қатнашиши орқали қўшма корхоналарни ташкил этишМ олиявий активларни сотиш ва сотиб олишни ташкил этиш

.4.Ўзбекистон Республикасида инвестицияларни жалб қилишнинг асосий йўналишлари Ўзбекистон Республикаси иқтисодиётига жалб қилинган ва тўғридан-тўғри киритилган хорижий инвестициялар ҳажмининг йиллар бўйича ўзгариш динамикаси Йил Хорижий инвестициялар ( млн. АҚШ доллари ) Т ўғридан-тўғри киритилган хорижий инвестициялар ( млн. АҚШ доллари ) 2001 823.9 96.5 2002 516.5 80.1 2003 602.1 166.7 2004 754.6 333.8 2005 746.6 545.5 2006 895.7 683.8 2007 1009,3 768,4 2008 1700 1258 2009 2856 2264

2008 йилда Ўзбекистон Республикаси иқтисодиёти тармоқларининг асосий капиталига киритилган инвестицияларнинг тақсимланиши Трмоқлар Инвестиция ҳажми ( млрд.сўм ) Жамига нисбатан % Ҳаммаси 8483,7 100 Ишлаб чиқариш соҳасига 6397,5 75,4 саноат 2556,6 30,1 жумладан: ёқилғи-энергетика саноати 1170,2 13,8 металлургия саноати 430,2 5,1 кимё ва нефт кимёси саноати 164,4 1,9 машинасозлик саноати 190,2 2,2 енгил саноат 240,1 2,8 озиқ-овқат саноати 198,1 2,3 қурилиш материаллари саноати 100,3 1,2 Қишлоқ хўжалиги 258,4 3,1 Қурилиш 191,5 2,3 Транспорт ва алоқа 2227,6 26,3 Савдо 212,1 2,5 Геологиия ва геолог.қидирув 903,8 10,7 бош қ алар 47,5 0,4 Ишлаб чиқариш учун мўлжалланмаган мақсадларда 2086,2 24,6 Уй-жой қурилиши 841,8 9,9 Коммунал хўжалик 123,6 1,5 Таълим 134,4 1,6 Соғлиқни сақлаш 748,9 8,8 Маданият ва санъат 43,3 0,5 бошқалар 194,2 2,3

5.5. Ўзбекистон Республикаси инвестиция дастури Ўзбекистон Республикасининг инвестиция дастури бу - давлат томонидан хорижий инвестицияларни қўллаб-қувватлаш учун устувор ва биринчи галда бажарилиши керак бўлган давлат томонидан рағбатлантирилувчи йўналишларни ишлаб чиқиш воситасида амалга ошириладиган чора-тадбирлар ҳамда хорижий инвесторлар учун қулай инвестиция муҳитини яратиш ва улар киритган маблағларнинг юқори иқтисодий самарадорлигига эришиш учун мукаммал ҳуқуқий база, тегишли институтлар яратиш тизимидир. Ўзбекистон Республикасининг инвестиция дастури – ички ва ташқи сиёсатнинг умумий йўналиши ҳисобга олинган ижтимоий-иқтисодий ва хусусий хўжалик қарорлари мажмуаси бўлиб, маблағлардан фойдаланишнинг иқтисодий самарадорлигини ошириш мақсадида мамлакат ичига ва хорижга киритилган сармояларнинг йўналиши ва жойлашувини белгилайди.

Инвестиция дастурининг аниқ мақсадга йўналтирилган ва илмий асосланган асосий вазифаси давлатнинг жамиятда моддий ва маънавий бойликларни ишлаб чиқаришни ташкил этиш учун инвестиция маблағларини сафарбар қилиш бўйича фаолият юритишидан иборат. Инвестиция фаолияти (ингл. investment activity) – бу инвестиция киритиш ва инвестицияларни амалга ошириш бўйича олиб бориладиган амалий ҳаракатларнинг йиғиндисидир. Инвестиция дастури алоҳида давлатлар томонидан инвестиция муносабатлари субъектларининг (давлатлар, юридик ва жисмоний шахслар, шу жумладан хорижий) инвестиция фаолиятини кучайтириш мақсадида чоралар тизимини назарда тутади. Инвестиция фаолияти эса унинг субъектларининг инвестицияни амалга ошириш билан боғлиқ фаолиятлари йиғиндисидир.

Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 420-сонли “Ўзбекистон Республикаси инвестиция дастурини шакллантириш ва амалга ошириш бўйича меъёрий ҳуқуқий ҳужжатларни тасдиқлаш тўғрисида”ги қарори ишлаб чиқилди. Унга кўра Ўзбекистон Республикаси инвестицион дастури ижтимоий-иқтисодий ривожланишини прогнозлашнинг муҳим қисми бўлиб давлат инвестиция сиёсатининг асосий йўналишларини акс эттиради. Дастурнинг асосий мақсади бўлиб, Ўзбекистон иқтисодиётини динамик ривожланишига, Ўзбекистон иқтисодиётнинг зарур структуравий ўзгаришларни амалга оширишга, иқтисодиётга йўналтирилган инвестициялар асосида жаҳон иқтисодий тизимига кенг интеграцияси, табиий минерал хом ашё, молиявий, моддий ва меҳнат ресурсларидан оқилона фойдаланишга эришиш ҳисобланади.

Мамлакат миқёсидаги инвестиция фаолиятини самарали амалга ошириш мақсадида инвестиция дастури ишлаб чиқилади. Инвестиция дастури - республика иқтисодиётини барқарор ва тадрижий ривожлантиришга эришишга, табиий, минерал-хом ашё, молиявий, моддий ва меҳнат ресурсларидан оқилона фойдаланиш йўли билан республика айрим тармоқлари ва минтақаларини таркибий ўзгартиришнинг асосий устуворликларини ва стратегик вазифаларини амалга оширишга йўналтирилган бир-бири билан ўзаро боғланган чора-тадбирлар комплекси.

Модернизациялаш, техник ва технологик қайта қуроллантиришнинг тасдиқланган тармоқ дастурлари Тармоқлар Лойиҳалар сони, дона Лойиҳалар қиймати, млн. долл. Пахта тозалаш саноати 41 129,7 Тўқимачилик саноати 65 477,7 Ёғ-мой саноати 63 31,7 Кимё саноати 30 291,7 Автомобиль саноати 26 255,1 Қурилиш материаллари саноати 36 343,1 «Ўзметкомбинат» акциядорлик ишлаб чиқариш бирлашмаси 9 49,0 Фармацевтика тармоғи 45 26,5 Навоий тоғ-кон металлургия комбинати 26 892,1 Олмалиқ тоғ-кон металлургия комбинати 13 405,3 Қишлоқ хўжалик машинасозлиги 13 28,0 Темир йўл тармоғи 18 1734,2 Жумладан, мамлакатимизда 2009-2014 йилларга мўлжалланган ишлаб чиқаришни модернизациялаш, техник ва технологик қайта қуроллантириш бўйича муҳим лойиҳаларни амалга ошириш чоралари дастури умумий қиймати 42,51 млрд. долл.дан иборат 852 та инвестиция лойиҳасини ўз ичига олади. 2009 йилда тасдиқланган айрим тармоқ дастурлари тўғрисидаги маълумотни юқоридаги жадвал орқали кўриш мумкин

O'xshashlar

Хорижий инвестицияларнинг жалб қилишнинг илмий услубий кўрсатмалари

Модернизация шароитида инвестицияларни жалб қилишнинг самарали йўллари

Хорижий инвестицияларнинг жалб қилишни кичик бизнесда жалб қилишнинг ўрни

Хорижий инвестицияларни жалб қилишни рағбатлантиришнинг замонавий шакл ва усуллари

Кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликка хорижий инвестицияларни жалб этиш