«Давлатни бож тариф сиёсати” фанининг предмети ва мазмуни - Iqtisodiyot - Slaydlar

«Давлатни бож тариф сиёсати” фанининг предмети ва мазмуни

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

903.8876953125 KB

Ko'chirib olish

«Далатни бож тариф сиёсати” фанининг предмети ва мазмуни РЕЖА 2. Бутунжаҳон божхона ташкилотининг ҳозирги замон талабларига мос келадиган божхона хизматларини ташкил этиш бўйича тадбирлари. 3. 3.Божхона хизматларини модернизациялаш бўйича принципиал масалалар1. «ТИФ да бож тариф сиесати» фанинг предмети ва мазмуни 01 191A08 01 04 17 1B1A08 1C 1F 20 13

- Ташки иктисодий фаолият – давлатнинг ташки иктисодий алокаларини тартибга солиш ва ишлаб чикариш омилларининг халкаро таксимланишида мамлакат иштирокини макбуллаштириш режимини белгилашга доир бир максадга йуналтирилган фаолиятидир Предмети Мақсади Самарали ташки иктисодий сиёсатни шакллантириш учун унинг асосий коида(принцип)ларини аник ва равшан белгилаш . 1.“ТИФ да бож тариф сиёсати” фанининг предмети ва вазифалари 25 18 09 1A

Давлатни бож тарифи сиёсатини урганишнинг афзаллиги, бозор иктисодиёти муносабатлари шаклланаётган Узбекистон Республикасида ташки иктисодий фаолиятни тартибга солишда бож тарифидан фойдаланишни узига хос хусусиятларни, ташки иктисодий фаолиятни эркинлаштириш шароитида уни тартибга солишда бож тарифидан фойдаланиш механизмларини ифодалаб беришдир.Вазифалари 02 030D 1E 07 0D 07 05 15

2. Бутунжаҳон божхона ташкилотининг ҳозирги замон талабларига мос келадиган божхона хизматларини ташкил этиш бўйича тадбирлари. БЖСТ ни мамлакатларга қўйиладиган талабалар: - корхоналарнинг ташки бозорга мустакил чикиш хукуки конун билан мустахкамлаб куйилиши Иқтисодий шартлар

Иқтисодий шартлар - фирманинг умумий манфаати бўлиб, тобора кўпроқ фойда олишдан иборат 01 1C080D 09 07

- мамлакатларни иқтисодий камситмаслик иқтисодий манфатлар 150108 0B

Эркин қулайлик режими Тарифларни камайтириш Нотариф тизимини такомиллаштириш Аралаш божлар 18 0C 36

3. Божхона хизматларини модернизациялаш бўйича принципиал масалалар - Бир катор стратегик ресурслар импортининг урнини босишга доир катъий чоралар курилиши мамлакатнинг иктисодий хавфсизлигини анчагина ошириш билан бирга ташки иктисодий алокаларни хакикатда эркинлаштириш учун шарт-шароит яратиш . 1B 02 0A 15 15 19 09 171D 21 25 1C

- экспорт-импорт операцияларини марказлаштиришдан чикариш . - давлат эхтиёжлари учун товарлар экспорти ва импорти устидан назоратни кучайтириш; 2414 090D 1C 24 12 07

2-Мавзу. Ташқи иқтисодий фаолиятда бож тариф сиёсати тушунчаси, таркиби ва уни шаклланишининг асосий босқичлари Режа 1. Ташқи иқтисодий фаолиятда бож тариф сиёсати ва уни асосий йўналишлари . 3. Давлат сиёсатининг моҳиятини ва таркибини белгиловчи асосий омиллар. 2. Сиёсатни шаклланиш асослари 191C37 22 04 0C 14 261C01 1D 030E0A0E07 1B 14 271C01 02 030E 01 281C01 2507 14

1. Ташқи иқтисодий фаолиятда бож тариф сиёсати ва уни асосий йўналишлари. Ташки иктисодий фаолиятни амалга оширишни асосий шароитларидан бири булмиш – ташки савдони (экспорт ва импорт жараёнларини) амалга оширишда давлатнинг роли асосан савдо сиёсатини амалга ошириш ва ташки савдони тартибга солиш чора тадбирларини ишлаб чикаришга, куллашга каратилган булади . 261C01 22 14 14 05 09 16 17 09 23 0B

Хар бир давлат бу шароитда уз ташки иктисодий фаолиятини уз иктисодиётини хар томонлама ривожлантириш, дунё хужалигига интеграциялашув жараенларини, хар томонлама уйлаган холда, ташкил этишга каратган булади. 2E 070B 1F 1F 21 1F

2. Сиёсатни шаклланиш асослари ташки иктисодий фаолитнинг конунчилик негизини шакллантириш ва такомиллаштириш ; валюта сиёсати оркали тартибга солиш солик сиёсати оркали тартибга солиш 281C01 25 14 05 06 05 2B 1D 16

3. Давлат сиёсатининг моҳиятини ва таркибини белгиловчи асосий омиллар. «Очик эшиклар сиесати» икки томонлама ва куп томонлама асосда тенг хукули ва узаро фойдали хамкорлик алокаларини кенгайтириш ракобат ва хамкорлик уртасидаги хакикий мувозанатни таъминлаш 271C01 02 05 3233 07 1F 0B 14 0D09 08

Ички ишлаб чикарувчини химоялаш Фискал сиёсати Иқтисодий хафвсизлик 36 1F070817 2C07 2B34

3-Мавзу. Божхона сиёсати Режа 1. Божхона сиёсатининг асосий тавсифномалари 2. Божхона сиёсатининг давлатни бошқа сиёсатлари тизимидаги ўрни 3. Божхона сиёсатининг объектлари ва субъектлари 01 28 31 0E 01 271C01 31 14

Мамлакатнинг иктисодий мустахкамланиши, баркарор ривожланиши, унинг жахон хужалиги тизимига муваффакиятли интеграциялашуви куп жихатдан давлатнинг барча куринишидаги ташки иктисодий сиёсатни (ТИС) эркинлаштиришга боглик 1. Божхона сиёсатининг асосий тавсифномалари. 261C 31 01

Ташки иктисодий фаолиятни (ТИФ) окилона тартибга солиш иктисодий ривожланишда давлат стратегиясининг музим таркибий кисми хисобланади. Бу эса уз навбатида мамлакатнинг узига хос ички ва ташки шароитларини инобатга олган холда, жахон бозорининг салбий узгаришларидан химоя килувчи, унда эгалланган мавкеларни саклаб коли шва кенгайтиришни таъминловчи оптимал даражада протекционизм ва эркин савдо сиёсати кулланилишини таказо этади. Утиш даври иктисодиётини бошидан кечираётган мамлакат иктисодий алокаларини кенгайтириш учун узини эркин бозор гирдобига ташлаб куя олмайди. Бундай шароитда давлатнинг ривожлантириш кафолати сифатида фаол катнашувига зарурият тугилади. 05 07 0B 07 13 08 12 0C 390C 0B 0B 0C 0D07 0B

2. Божхона сиёсатининг давлатни бошқа сиёсатлари тизимидаги ўрни Узбекистон Республикасининг ташки иктисодий сиёсат жахондаги сиёсий ва ижтимоий – иктисодий шарт – шароитлар нисбатан тез узгараётганлигини хисобга олиб, жушкин, харакатчан, мослашувчан булиши зарур . Ташки савдо сиёсати (алохида экспорт ваимпорт сиёсатини уз ичига олади), ташки сармоялар сиёсати, валюта муносабатларини тартибга солиш сиёсатидан иборат. 28 31 0E 01 39 2109 060716 08 28 1D 01 16 1D 07

Алохида олинган давлатлар ва минтакалар билан ташки иктисодий операцияларни жугрофий жихатдан мувозанлаштириш масалаларини хам ТИС хал этадики, бу холл уз навбатида, мамлакатнинг иктисодий хавфсизлигини таъминлаш билан богланган . Миллий иктисодиётнинг хар томонлама ривожланишини рагбатлантириш, унинг ракобатдошлигини таъминлаш; Ички бозорни химоя килиш 3B 17 1F 1F 1C 37 0D09 36

3. Божхона сиёсатининг объектлари ва субъектлари Божхона сиёсатиХимоя сиёсати Фискал сиёсат Валюта сиёсати КБКҚ Иқтисодий хавфсизлик Божхона назорати 27 31 01 0217 16 39 38 3A03 01 3C31 2B 24 01 0217 06

4-Мавзу. Жаҳон молиявий-иқтисодий инқирози шароитида божхона сиёсатини лойиҳалаштириш ва божхона хизматини ривожлантириш стратегиясини белгилашни методологик асослари. Режа 1. Божхона сиёсатининг мослашувчанлигини таъминлаш 2. Божхона сиёсатининг стратегиясини лойиҳалаштириш 3. Божхонани ижтимоий лойиҳалаштириш 4. Лойиҳалаштириш босқичлари 3E 3F 1E03 24 15 08 2C1506 291A08 31 14 08 191A08 31 14 1B1A08 31 14 3E1A08 40 14

1. Божхона сиёсатининг мослашувчанлигини таъминлаш Узбекистон учун ташки савдони ислох килиш ва экспортни рагбатлантириш – эркин айирбошланадиган валютада даромадлар усишига олиб келади. У жахон иктисодига интеграциялашув кучайишида мухим омил саналади . 291A08 31 14 39 0B 1E 12 07 08 28

иктисодда чукур таркибий узгаришлар ни амалга ошириш Миллий валютани мустахкам лаш Эҳтиёж назоратнинг кискариши оркали замонавий халкаро коидаларга мувофик ташки савдони бозор механизмлари воситаси билан тартибга солиниши республикада утиш даврига хос хусусиятларни хисобга олиш 07 23 0C 221A0E 06 171B07 37070A 1D 0822160C 0A

Эҳтиёж қатъиян табақалашган бўлади

ТИАларнинг узгарувчан шарт-шароитларини инобатга олувчи, уларни давлат томонидан тартибга солишнинг илмий асосланган концепциясининг мавжуд эмаслиги ; Стратегия ТИА да халқаро конвенциялар Халқаро нормаларга уйғунлик яратиш Халқаро норматив хужжатларга амал қилиш2. Божхона сиёсатининг стратегиясини лойиҳалаштириш 04 1D 1F 39 06 18 39 06 24 03 191A08 31 14

3. Божхонани ижтимоий лойиҳалаштириш Концепция ташки иктисодий мухит узгаришига онгли равишда мослашиш эхтиёжи тугилганда илмий доиралар томонидан яратилади Окилона тузилган ташки иктисодий сиёсат концепцияси авваламбор иктисодиётдаги ахволни тубдан тахлил килиш билан бошланади Тахлил макродаражада – мамлакат иктисодиётининг ахволи, унинг бюджети, тулов баланси ва бошка макроиктисодий курсаткичларни урганиш 1B 01 08 2A 19 23 0A1709 33 070B 09 09 13 05 08 09 13 08 22

4. Лойиҳалаштириш босқичлари . Иқтисодий фаолият - инсон тириклигини таъминлаш усуллари ва воситаларн мажмуи тушунилади Ишлаб чиқариш Тақсимла ш Айирбошла ш Истеъмол 3E 01 36 0C 0C

Номоддий ишлаб чиқариш Моддий ишлаб чиқариш Ишлаб чиқариш 18 07 23 37 07 23 36 23

Шахсий- инсоний Моддий -ашёвий Ишлаб чиқариш омили Шахсий-инсоний омил — бу меҳнат қилиш қобилиятидан иборат бўлган иш кучи ва унинг фаолиятдир Моддий-ашёвий омил — бу ишлаб чиқариш учун зарур бўлган барча оддий шаклдаги воситалардир 3E 17 0F070A071B01 0F17 0713 0B 19 37 17 23 13 1B 1D

5-Мавзу. XXI аср божхонаси Режа 1.Ташқи иқтисодий фаолиятни коммуникация сиёсати 2. Ташқи иқтисодий фаолиятни божхона коммуникацияларини синфланиши 3. Ташқи иқтисодий фаолият соҳасида, божхона сиёсати ва божхона тизимларидаги ахборот коммуникациялари 421C 01 2C1506 29 14 281C 1D 0E 271C 1D 05

1. Ташқи иқтисодий фаолиятни коммуникация сиёсати Ташки иктисодий фаолиятни амалга оширишни асосий шаклларидан булмиш – ташки савдони (экспорт ва импорт жараенларинb) амалга оширишда давлатнинг роли асосан савдо сиесатини амалга ошириш ва ташки савдони тартибга солиш чора тадбирларини чикаришга, куллашга каратилган булади. 20 22 14 05 09 2B 12 17 0C 13

Мамлакатдаги савдо сиесатида Иктисодий Сиесий Маъмурий, Ташкилий хукукий Давлатнинг иқтисодиётга чекланган ҳолда аралашуви 36 0407 37 05 1F 4109 3D17

2. Ташқи иқтисодий фаолиятни божхона коммуникацияларини синфланиши Ташкии савдони давлат томонидан тартибга солиш: Бир томонлама, яъни давлат томонидан ишлаб чикилган чора тадбирлар давлат органлари томонидан савдо буйича шерик давлатлар билан келишмасликдан ва улар билан маслахатлашмаган холда кулланилади. Икки томонлама, яни савдо сиесати чоралари узаро шерик булган давлатлар уртасида келишилган холда амалга оширилади . 281C 1D 0E 02 12 23 12 0C 1B 0B 13 1F 2B 0E 1817 14 1F 0315 1B 14

ДБҚ ШББ ВББ Давлат Божхона субъектлари Божхона назорати афзалликлари Назоратнеи тақсимлашнинг самарадорлигиЭркинлик Аниқлиқ 2E 43 310A 0217 09 3606

3.Ташқи иқтисодий фаолият соҳасида, божхона сиёсати ва божхона тизимларидаги ахборот коммуникациялари Эркин савдо Ташки савдо амалиети Танқис бозорни тўлдириш Протекционизм 1B1A1D 05 01 1D 03 01 05 13 0C 460C0A 01

6-Мавзу. Чет давлатларда божхона хизматларини модернизациялаш ва қайта тузиш бўйича дастурларни яратиш ва тадбиқ этиш 1. Европа Иттифоқининг умумий божхона сиёсатини ташкил этиш Режа 2. Сиёсатни лойиҳалаштириш тамойиллари 3. Божхона процедуралари 4. Халқаро стандартлаштириш 5. Халқаро конвенциялар 471C 08 48 15 1603 291A08 49 01 2F 191A08 25 14 1B1A08 31 14 3E1A08 39 01 421A08 39 01

1. Европа Иттифоқининг умумий божхона сиёсатини ташкил этиш Европа иқтисодий хамкорлик қўмитасига кирадиган 13 давлат 1947 йилда Тарифлар ва савдо бўйича бош битим (ГАТТ) принципларига асосланган битта ёки бир неча Европа давлатлараро божхона иттифоқини тузиш тўғрисидаги масалани ўрганадиган ишчи гурухини тузишга келишиб олди. Натижада бир йилдан кейин иккита қўмита – иқтисодий ва божхона қўмиталари ташкил этилди. Божхона сиёсати 291A08 49 30 4916 291B08 0907 0907 05 11 20 34 01 0102

Асосий мақсадлари Контробанда ва БҚБККИқтисодий хавфсизлик Ўз вактида божни ундириш Бюджетни тўлдириш Ишлаб чиқарувчини химоя қилиш Божхона ишини асосий мақсадлари 36 15 3C 31 2B34 4D17 1806 313B 2B1E 2407 01

Божхона хизматини асосий вазифалари Божхон божларини ундириш вазифаси Божхона назоратини амалга ошириш вазифаси ТИФ ни тартибга солиш вазифаси Валюта назорати вазифа Божхона чегарасида назорат Тақсимлаш вазифаси Экспорт- импорт операцияларни назорат қилиш вазифаси 31 09 18 16 310A 06 0315 0A1E07 16 1D 05 0E 16 3A03 06 16 310A 23 06 1D 16 35 06

2. Сиёсатни лойиҳалаштириш тамойиллари Дуне хужалиги амалиетида ташки иктисодий фаолиятни тартибга солишда давлат томонидан кулланиладиган божларни кулланилиши Божларни бундай классификациял аниши уларни куллашни иктисодий мазмунини аниклаш имконияти беради. Биринчидан, қайси товарни қачон сотиб олиш ва қанча миқдорда бож олишни аниқлайди Иккинчидан, ТИФ ТН товарни кодини аниқлаб беради 191A08 25 02 07 0E0A 1F 1F 01 31 09 1F 03 1F 07 15 0306 07 09 01 02 1D 0906 36 13

3. Рақобат-бозорни тартибга солувчи куч 3. Божхона процедуралари Божхона процедуралари божхона чегарасидан олиб ўтилаётган товарлани божхона юк баённомаси расмийлаштирувидан бошланадиБожни ундирилиш тартибига кура иккинчи тури – хос божлардир. Бу божни кийматини божга тортиладиган товарни бирлигидан белгиланган катталикда хисобланади. Бу белгига кура божни яна бир тури, юкорида келтирилган иккала бож турини узида мужассамлаштирган аралаш бождир . 1B1A082F 1B1A0831 01 31 05 09 0217 1F 0C 0B 02 0B 08 2814

4. Халқаро стандартлаштириш -товар ва транспорт воситаларни халқаро стандарларига мослаштириш ва уйғунлаштириш халқаро ҳуқуқи нормаларга риоя қилинган холда амалга ошириладиҲ А Л Қ А Р О СТАНДАРТЛАШТИРИШ ШАРТЛАРИ 3E1A0839 01 15 1F 1D 06 0908 45013B0146

Божхона таомиллари Тартиб бўйича БЮБ тўлдириш Товар тури бўйича ТИФ ТН кодини аниқлаш Товар хили бўйича божхона қийматини аниқлаш Товар маркаси бўйича қадоқлаш 01 05 31 1D 1D 0306 1D 09 0306 1D 093320

5. Халқаро конвенциялар Дунедаги купгина давлатлар халкаро иктисодиет нуктаи назаридан кичик давлатлар хисобланади, чунончи улар томонидан импорт товарларига булган талабни узгариши, уларни дуне микесидаги бахоларини узгаришига олиб келинади.. Божхона ишига ойид халқаро конвенциялар бу: Женева , Брюссель, Чикаго, Киота, Стамбул конвенциялар киради булар асосан божхона таомилларини соддалаштири уйғунлаштиришга қаратилгандирКонвеция 421A08 39 01 02 06 07 15 31 3F 1F 05 34 47

7-Мавзу. Ўзбекистон Республикаси ташқи савдо сиёсати ва уни асосий йўналишлари. Режа 1. Импортни ўрнини босувчи сиёсатдан экспортга йўналтирилган сиёсатга ўтиш 2. Ўзбекистон Республикасини жаҳон савдо муносабатларига интеграллашуви 3. Мамлакатимиз экспорт салоҳиятини ривожлантириш омиллари 4. Инвестиция сиёсати 4B1C 4D 18 14 2F 291A 2B 20 191A08 4D 07 1B1A08 37 0A 01

1.Импортни ўрнини босувчи сиёсатдан экспортга йўналтирилган сиёсатга ўтиш ЖБТ ишини ташкил этиш хуқуқини мухофаза қилиш масалалари, бож қиймати, товарларнинг келиб чиқиш қоидалари, Уйғун тизим (УТ) қўмиталари ва УТни пухталаштириш бўйича кичик қўмита, доимий техника қўмитаси, кичик илмий қўмита, маълумотларни автоматлаштирилган тарзда қайта ишлаш кичик қўмитаси каби кўп сонли қўмиталар, шунингдек турли ишчи гурухлари орқали амалга оширилади. 08 29 20 03 0C 24 0F 0B 171B

Импорт урнини босувчи товар яратиш Ички ишлаб чиқарувчиларнин и химоялаш Товарларни ишлаб чиқаришни такомиллаштириш 360824 13 29 36 23 07 05 23 0C 14

Божхона сиёсати Валюта сиёсати Хавфсизлик сиёсати Божхона қоидаларига риоя қилиш Халқаро иқтисодий мунособатлар Эркин қулайлик режими мамлакатлар Ташқи савдо сиёсати унсурлари 31 0E 01 3A03 0E 39 0E 08 31 34 0C 39 15 35 0C 05 2206

ЖБТ хукуматлараро мустақил ташкилот бўлиб, унинг вазифаси савдо жараёнини тартибга солувчи қоидаларга амал қилиниши устидан назорат сохасида божхона маъмуриятининг самарадорликни оширишидан, жамиятни химоя қилиш ва божхона тўловларини тўла-тўкис ундириш масалаларидан иборат . 03 13 0C 0F 13 171B 13 08 28

миллий божхоналар ўртасида хамкорликни ривожлантиришга кўмаклашади, божхона тизимига дахлдор бўлган техник жихатлар ва иқтисодий омилларни ўрганади, турли конвенцияларнинг лойихаларини ишлаб чиқади, божхона ишлари ва таомилларини тартибга солишга дахлдор ахборотларни жўнатиш билан шуғулланади . 08 0D07 0C 07 0B 23 0C 21 2814

ЖБТ ташкил топгандан буён 17 халқаро конвенция ва 50 дан ортиқ тавсияномаларни ишлаб чиқди ва жорий этди, улар жахон божхона амалиётининг асосини ташкил этади. 3F31 1F 05 0B 0315

ЖБТ ишини ташкил этиш хуқуқини мухофаза қилиш масалалари, бож қиймати, товарларнинг келиб чиқиш қоидалари мавжуд 3F31 15 34 34

2. Ўзбекистон Республикасини жаҳон савдо муносабатларига интеграллашуви Ўзбекистон Республикасининг ҚОНУНИ Бож тарифи тўғрисида (Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлисининг Ахборотномаси, 1997 йил, № 9, 228-модда; 1998 йил, № 9, 181-модда; 2001 йил, № 5, 89-модда; 2003 йил, № 1, 8-модда, № 5, 67-модда; 2004 йил, № 1–2, 18-модда, № 5, 90-модда; 2005 йил, № 1, 18-модда; Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси палаталарининг Ахборотномаси, 2007 йил, № 7, 322-модда, № 9, 419-модда, № 12, 608-модда; 2008йил, № 4, 179-модда ) 191A08 4D 07 01

3. Ўзбекистон Республикасини жаҳон савдо муносабатларига интеграллашуви Ўзбекистон Республикасини ЖБТ доирасидаги хамкорлиги республикамиз божхона хизмати фаолиятини хуқуқий базасини божхона иши сохасидаги халқаро конвенциялар ва бошқа халқаро меъёрларга яқинлаштириш имкониятини берди. “ Бож тарифи тўғрисида” ги қонун 1997 йил 29 август 1B1A08 4D 07 48 0D 13 08 2A 310A 0316

I-босқич (1992-1993 йиллар) Умумий уй-жой фондини, савдо, маҳаллий саноат, хизмат кўрсатиш корхоналарини, қишлоқ хўжалик маҳсулотларини қайта ишлаш тизими корхоналарини хусусийлаштиришУмумий уй-жой фондини, савдо, маҳаллий саноат, хизмат кўрсатиш корхоналарини, қишлоқ хўжалик маҳсулотларини қайта ишлаш тизими корхоналарини хусусийлаштириш II-босқич (1994-1995 йиллар) Кўплаб ўрта ва йирик корхоналар ҳиссадорлик жамиятларига айлантириш ҳамда уларнинг акцияларини республика қимматбаҳо қоғозлар бозорида сотиш III-босқич (1996-1998 йиллар) Акцияларининг назорат пакети давлат мулкида бўлган йирик корхона ва тармоқларни хусусийлаштириш 441C 26 20 2E 0E 34 07 24 2E 0E 34 07 24 44441C 26 20 3C33 32 32 34 4444441C 26 20 36 15 05

IV-босқич (1998-2002 йиллар) Хусусийлаштирилган корхоналарга хорижий инвестицияларни жалб этиш, бошқарув самарадорлигини ошириш ва мулкчилик янги муносабатларини тўлақонли амал қилиши учун шароитлар яратиш Давлат тасарруфидан чиқариш – давлат корхоналарини ва ташкилотларини жамоа, ижара корхоналарига, акцияли жамиятларга, масъулияти чекланган жамиятларга, давлатга қарашли мулк бўлмайдиган бошқа корхоналар ва ташкилотларга айлантиришдир 4454 26 20 39 07 0E 21 34 02 05 0B03 1403 1603

8-Мавзу. Молиялаштириш асослари Режа 1. Пул вa инфляция тушунчаси 2. Мoлия вa унинг aсoслaри 3. Мoлиянинг вaзифaлaри 4. Крeдит тизими вa унинг тaркибий қисмлaри 5. Бaнклaрнинг кeлиб чиқиши вa мoҳияти 531C 01 2F 291A08 06 191A08 1516 1B1A08 1516 3E1A08 1A18 421A08 22

1. Пул вa инфляция тушунчасиПулнинг функциялари 1) тўлов воситаси (алмашинув воситаси ); қиймат ўлчови воситаси ,. жамғариш ( бойлик тўплаш ) воситаси . Умумий эквивалентлилик , юқори ликвидлилик хусусиятлари пулни идеал тўлов воситасига айлантиради . Ҳозирги замон иқтисодиётида тўловлар уч йўл билан амалгам оширилади : 1) нақд пул тўлови ; 2) банкдаги ҳисобварақларда ёзув орқали , яъни нақд бўлмаган пул кўчириш орқали ; 3) бир шахснинг иккинчи шахсга қарздорлилигини тасдиқловчи ҳужжатлар ( векселлар , қарз мажбуриятлари ) ёрдамида . Қиймат ўлчови сифатида пуллар товарлар баҳосини ифодалайди ва турли товарлар қийматини таққослаш имконини беради . 291A08 06 0E 12 15 0B 18 1909 18 16 1C 17 18 1F 20 19 22 0B 16 18 05 24 25 2627 08 29 2A 0C 11 0A 04 05 2C 19 0C 11 07 20 1F 04 28 2E 2F 0D 2A 11 31 1F 23 2D 28 260F 0D 1F 2A 1E 28 31 1F 12 0C 12 21 11 23 35 0A02 2621 1D 30 2D 05 36 2B 14 2A 11 1F 0C 0A 11 11 21 11 0C 1F 05

Пул агрегатлари М 0- банк тизимидан ташқаридаги нақд пуллар ва тижорат банкларининг Марказий банкдаги резервлари ; М 1 = М 0 + муддатсиз депозитлар , йўл чеклари ва бошқалар ; М 2 = М 1 + (ми қдор и ва муддати чекланган ) муддатли депозитлар ва бошқалар ; М 3 = М 2+( ми қдори ва муддати чекланмаган ) муддатли депозитлар ва бошқалар Макроиқтисодий таҳлилда М 1 ва М 2 пул агрегатлари энг кўп фойдаланилади .

Инфляция ( лотинча inflatio - шишиш, бўртиш, таранглашиш) – маълум давр мобайнида мамлакатда баҳолар ўртача (умумий) даражасининг барқарор ўсиши, пулнинг харид қобилиятини ўзоқ муддатли пасайиши.

“ Инфляция” атамаси илк бор Шимолий Америкада 1861-1865 йиллардаги Фуқаролар уруши даврида қўлланилди. Инфляциянинг атамаси муомаладаги қоғоз пул массасининг товарларнинг реал таклифига нисбатан ҳаддан зиёд кўпайиб кетиши ҳолатини изоҳланган

Баҳолар ўртача (умумий) даражасининг нисбий ўзгариши инфляция даражаси (баҳоларнинг ўсиш суръати) деб аталади. 31 2618 1403 33 14 2609 0E 08

Инфляция намоён бўлишининг белгилари Валюта курсларининг ўзгариши Кредит бериш шартларининг қимматлашуви ва муддатларининг қисқариши томон ўзгариши Кундалик эҳтиёж молларидан иборат истеъмол савати баҳосининг ўсиши 2B 06 093304 09 3A 33 3C0C 34 15 05 3C 07 0903320A0E

Инфляция баҳо индекслари - дефлятор ва истеъмол нархлар индекси ёрдамида аниқланади. Макроиқтисодий моделларда ( баҳо индеслари ягона базис йилга нисбатан ҳисобланганда) йиллик инфляция даражаси қуйидагича ифодаланиши мумкин: P-P - 1  = ---------- P -1 бунда:  – йиллик инфляция суръати; P - жорий йилнинг нархлар индекси; P - 1 - ўтган йилнинг нархлар индекси. 36 06 37 1309 1209 080808080808080808 080808 08 5C 1C 26 0808 01 08 5D 080808080808080808 0808 5C 15 08 01 09 01 220808 11 08 07 08080808080808080808080808 5C 01150121 08 5C 1C 26 081C 100C

Талаб инфляцияси иқтисодиётда талаб кескин ошиб кетиши ва уни ишлаб чиқаришнинг реал ҳажми билан қондириш мумкин бўлмай қолган шароитларда келиб чиқади. Таклиф инфляцияси бу, мамлакат иқтисодиётида товар ва хизматлар таклифининг камайиши натижасида товар ва хизматлар баҳоларининг ошишидан пайдо бўлади. Талаб инфляцияси иқтисодиётда талаб кескин ошиб кетиши ва уни ишлаб чиқаришнинг реал ҳажми билан қондириш мумкин бўлмай қолган шароитларда келиб чиқади. Таклиф инфляцияси бу, мамлакат иқтисодиётида товар ва хизматлар таклифининг камайиши натижасида товар ва хизматлар баҳоларининг ошишидан пайдо бўлади. 1D 01 070F0C 17 23 13 13 0B 1D 01 08 1D 0B 1D 17

ИНФЛЯЦИЯ Кейнсчиар мактаби Неоклассик ёндошув тарафдорлари 2B 47 182F170B0A0916 0C

Инфляциянинг юқори суръатларини олдини олиш учун пул массаси ва миллий даромаднинг бир маромдаги ўсиш суръатларини таъминлашсамарали солиқ тизимини ва давлат харажатларининг барқарорлигини таъминлаш “ инфляцияни импорт қилиш” га йўл қўймасликАксилинфляция сиёсати ялпи талабни тартибга солишялпи таклифни тартибга солиш 2B 0A 24 12 101607 16 12 13 49 07 11 36 0E 29 0C 290A2407 0C

2. Мoлия вa унинг aсoслaри Молия – пул маблағларидан фойдаланиш ва унинг ҳаракатини тартибга солиш билан боғлиқ бўлган муносабатлар тизими бўлиб, унинг воситасида турли даражада пул маблағлари фондлари вужудга келтирилади ва улар такрор ишлаб чиқариш эҳтиёжлари ва бошқа ижтимоий эҳтиёжларни қондириш мақсадида тақсимланади. 191A08 1516

Молия тизими ўз ичига турли даражадаги бюджетларни, ижтимоий, мол-мулк ва шахсий суғурта фондларини, давлатнинг валюта заҳираларини, корхона ва фирмалар, тижорат ва нотижорат тузилмаларининг пул фондларини, бошқа махсус пул фондларини олади.

Молиянинг вазифалариМолиявий таъминлаш Рағбатлантирув чилик вазифаси Назорат қилиш воситасиТақсимловчи вазифаси 3. Мoлиянинг вaзифaлaри 0C 220D 2F 23 45 16 1D 16 01 1B1A08 15

4. Крeдит тизими вa унинг тaркибий қисмлaри Кредит бўш турган пул маблағларини ссуда фонди шаклида тўплаш ва уларни жисмоний шахсла пулга муҳтож бўлиб турган ҳуқуқий ва рга ишлаб чиқариш ва бошқа эҳтиёжлари учун маълум муддатга, фоиз тўловлари билан қайтариш шартида қарзга бериш муносабатларини ифодалайди 3E1A08 1A18 3C0C 0D 1E 0C 15 34 15

қарз берувчи қарз олувчиКредит муносабатлари икки субъект ўртасида, яъни пул эгаси (ва ўртасида юзага келади қарз берувчи қарз олувчиКредит муносабатлари икки субъект ўртасида, яъни пул эгаси (ва ўртасида юзага келади 0E 2A 0F 23 16

Банк кредити Ҳозирги вақтда мамлакат ички айланмасида пул ва товар кредитидан кенгроқ фойдаланиб, у банк, тижорат, давлат, истеъмол ва халқаро кредит шаклларини олади Хўжаликлараро кредит Тижорат кредити Истеъмол кредити Ипотека кредити Давлат кредити Халқаро кредит Лизинг Факторинг Фарфейтинг ТрастБанк кредити Хўжаликлараро кредит Тижорат кредити Истеъмол кредити Ипотека кредити Давлат кредити Халқаро кредит Лизинг Факторинг Фарфейтинг Траст 310306 1F 01 1D 1F 01 2B0E05 1F 01 2B12 1F 01 02 1F 01 39 1F 01 40

Қарзга (ссудага) берилган пул ҳисобига олинадиган даромад фоиз ёки фоизли даромад дейилади. Шу даромад (фоиз)нинг қарзга берилган пул суммасига нисбатининг фоизда ифодаланиш фоиз ставкаси ёки фоиз нормасини ташкил қилади: бу ерда: r’ – фоиз нормаси; r – фоиз суммаси; К ссуд – қарзга берилган пул (капитал) суммаси 100   ссуда K r r 3D03 0D 01 60 34 07 34

5. Бaнклaрнинг кeлиб чиқиши вa мoҳияти Банклар пул маблағларини тўплаш, жойлаштириш ва уларнинг ҳаракатини тартибга солиш билан шуғулланувчи иқтисодий муассасадир Марказий (эмиссион) банк Тижорат (депозитли) банкларМарказий (эмиссион) банк Тижорат (депозитли) банклар 42 22 0209 22 1B 220E06 2E 0A

Ўзбекистон Республикасидаги банкларнинг таркиби (2010 йил 1 январь ҳолатига) 3 13 9 5 0 2 4 6 8 10 12 14 Давлат банклари Акциядорлик тижорат банклари Хусусий банклар Хорижий капитал иштирокидаги банклар дона

Тижорат банклари капиталининг ўсиш динамикаси ( 1 январь ҳолатига, млрд. сўм)2104 3010 931 1503 1070 0 500 1000 1500 2000 2500 3000 3500 2006 й. 2007 й. 2008 й. 2009 й. 2010 й. 3B 3509

9. Бизнес ва тадбиркорлик асослари Режа 1. Бизнес ва тадбиркорлик тушунчалари 2. Бизнес ва тадбиркорлик тамойиллари 3. Тадбиркорлик ва мулк шакллари 4. Бизнесда соф харажатларнинг турлари 5. Бизнесда фойда ва рентабеллик 6. Бизнес ва тадбиркорлик хатарлари ва уларни камайтириш тадбирлари 4A1A0831 2F 291A08 1B1A081D 3E1A0831 421A0831 471A0831 1F

1. Бизнес ва тадбиркорлик тушунчалари Ўзбекистон Республикасининг «Тадбиркорлик ва тадбиркорлар фаолиятининг кафолатлари тўғрисида»ги қонунида таърифланишича Тадбиркорлик (тадбиркорлик фаолияти) – юридик ва жисмоний шахслар томонидан мулкий маъсулият остида, мавжуд қонунлар доирасида, даромад (фойда) олиш мақсадида, таҳлика билан амалга ошириладиган иқтисодий фаолиятдир 291A0831 2207 06 13 13 0E2804

2. Бизнес ва тадбиркорлик тамойиллари Мулк соҳиби бўлиш Фойда олишга интилиш Иқтисоди й эркинлик Иқтисоди й масъулия т Иқтисоди й таваккалч илик Қонун- қоидаларг а риоя қилишМулк соҳиби бўлиш Фойда олишга интилиш Иқтисоди й эркинлик Иқтисоди й масъулия т Иқтисоди й таваккалч илик Қонун- қоидаларг а риоя қилиш 0C 0F1733 1C 3417 1713 0B 2C 1F 23 2C 1F 09 0A 2C 1F1414 0A 0B130B

Рақобат курашида қатнашиш Тадбиркор лик сири Ҳалоллик билан иш юритиш Нуфуз (имиж)га эга бўлиш Тадбиркорликда ўз-ўзини бошқариш тартиби Рақобат курашида қатнашиш Тадбиркор лик сири Ҳалоллик билан иш юритиш Нуфуз (имиж)га эга бўлиш Тадбиркорликда ўз-ўзини бошқариш тартиби 2D0D 130B16 36 1C 32 37 23 2D 2F 1C17 0A

3. Тадбиркорлик ва мулк шакллари Бюджет корхоналар – бу ҳуқуқий ва хўжалик мустақиллигига эга бўлмаган корхоналар Давлат ишлаб чиқариш корхоналари – бу корхоналарнинг анча кенг тарқалган ташкилий, ҳуқуқий шаклидир Аралаш компаниялар – ҳиссадорлик жамиятлари ва мажбуриятлари чекланган ширкатлар шаклида ташкил қилиниб, акциялари давлатга ва хусусий омонатчиларга тааллуқли бўладиБюджет корхоналар – бу ҳуқуқий ва хўжалик мустақиллигига эга бўлмаган корхоналар Давлат ишлаб чиқариш корхоналари – бу корхоналарнинг анча кенг тарқалган ташкилий, ҳуқуқий шаклидир Аралаш компаниялар – ҳиссадорлик жамиятлари ва мажбуриятлари чекланган ширкатлар шаклида ташкил қилиниб, акциялари давлатга ва хусусий омонатчиларга тааллуқли бўлади 1B1A081D 313B 321834 15 1F 02 1F 1F 05 321834 360C03 16 05 0A

Кооператив тадбиркорлик – жамоа тадбиркорлигининг алоҳида шакли бўлиб, жамоа мулкига асосланади ва кооперация аъзоларининг унинг фаолиятида ўз меҳнати билан иштирок этишини тақозо қилади Хусусий тадбиркорлик алоҳида шахс ёки корхона томонидан хусусий ташаббус асосида ташкил қилинадиКооператив тадбиркорлик – жамоа тадбиркорлигининг алоҳида шакли бўлиб, жамоа мулкига асосланади ва кооперация аъзоларининг унинг фаолиятида ўз меҳнати билан иштирок этишини тақозо қилади Хусусий тадбиркорлик алоҳида шахс ёки корхона томонидан хусусий ташаббус асосида ташкил қилинади 39 05 34

Якка тартибдаги тадбиркорлик шахсий мулкка асосланади, ишлаб чиқаришни ташкил қилиш ўзи ёки оила аъзолари меҳнати асосида амалга оширилади Табдиркорлик фаолиятини амалга оширишнинг муҳим шаклларидан бири ҳиссадорлик (акционерлик) жамиятларидирЯкка тартибдаги тадбиркорлик шахсий мулкка асосланади, ишлаб чиқаришни ташкил қилиш ўзи ёки оила аъзолари меҳнати асосида амалга оширилади Табдиркорлик фаолиятини амалга оширишнинг муҳим шаклларидан бири ҳиссадорлик (акционерлик) жамиятларидир 5E1F 030E0A0E 0F1F 0A1E07 1D 0A 3207

. Миқдори ишлаб чиқариш ҳажмига қараб ўзгармайдиган харажатлар доимий харажатлар дейилади Миқдори ишлаб чпқариш ҳажмига нисбатан тўғри мутаносибликда ўзгариб турувчи харажатлар ўзгарувчан харажатлар дейилади. Миқдори ишлаб чиқариш ҳажмига қараб ўзгармайдиган харажатлар доимий харажатлар дейилади Миқдори ишлаб чпқариш ҳажмига нисбатан тўғри мутаносибликда ўзгариб турувчи харажатлар ўзгарувчан харажатлар дейилади4. Бизнесда соф харажатларнинг турлари 37 32 15 05 33 1413 3E1A0831

Умумий харажатла р Ўзгарувчан Доимий Меьёрий харажатла рЎртача харажат Ўзгарувчан Доимий Меьёрий харажатла рЎртача харажат 39 21 06 3A 3B 0C 21 06 3A 3B 0C 21 06

5. Бизнесда фойда ва рентабеллик Корхоналарда товар ва хизматларни сотишдан олинган маблағлар уларнинг пул тушумлари ёки пул даромадлари дейилади. Корхона, пул даромадларидан сарфланган барча харажатлар чиқариб ташлангандан кейин қолган қисми фойда деб юритилади: Фойданинг таркиб топиши икки босқичдан ўтади биринчи босқичда фойда ишлаб чиқариш жараёнида янги қийматнинг яратилиш чоғида вужудга келади. иккинчи босқичда ишлаб чиқариш жараёнида яратилган фойда товарларни сотилгандан сўнг олинган пул даромади билан харажатларнинг фарқи кўринишида тўлиқ намоён бўладибиринчи босқичда фойда ишлаб чиқариш жараёнида янги қийматнинг яратилиш чоғида вужудга келади. иккинчи босқичда ишлаб чиқариш жараёнида яратилган фойда товарларни сотилгандан сўнг олинган пул даромади билан харажатларнинг фарқи кўринишида тўлиқ намоён бўлади 421A0831 3C 18 01 3C 12 05 3D 09 07 0B03 34 23 07 01 23 19 16 13 0B 13

. Ишлаб чиқарувчи фойдаси (Ф ич ) – бу маҳсулот таннархи (Т) ва улгуржи нархи (Н у ) ўртасидаги фарқдан иборат: Таннарх – бу маҳсулотни ишлаб чиқариш учун сарфланган харажатларнинг пулдаги ифодасидирТ Н Ф у ич  

Рентабеллик қаерда пул кўп фойда келтирса, унинг шу ерга қўйилишини билдиради Фойда массаси рентабеллик даражасига, қўйилган пул (капитал) миқдорига ва капиталнинг айланишига боғлиқ Агар рентабеллик қанчалик юқори бўлса ва қўйилган пул қанчалик кўп бўлса фойда массаси шунчалик кўп бўладиФойда массаси рентабеллик даражасига, қўйилган пул (капитал) миқдорига ва капиталнинг айланишига боғлиқ Агар рентабеллик қанчалик юқори бўлса ва қўйилган пул қанчалик кўп бўлса фойда массаси шунчалик кўп бўладиРентабеллик қаерда пул кўп фойда келтирса, унинг шу ерга қўйилишини билдиради 2C 0C 14030C030B 34 261F 15 1F 0320 36 34 09 12 09 15 1E18 09 01 01 12 1607 1C

Агар рентабеллик фирма пулининг нақадар самарали ишлатилишини кўрсатса, фойда массаси унинг иқтисодий қудратини ифодалайди Рейтинг кўрсаткичлари ҳисоботларнинг ишончли бўлиши рентабелликҳисоботларнинг ишончли бўлиши рентабеллик 04 1B 16 0E 01 1E 230C 1F2B080C 1802

капитал миқдори ва унинг айланиш тезлиги тўлов қобилияти рақобатбардошлик фойданинг ўсиши ва унинг тақсимланиши товарларнинг сотилиш ҳажми солиқларни тўлай билиш қарздорлик дивиденд олиш инвестиция қобилияти ниҳоят, банкрот бўлиш эҳтимоли Фойда миқдорини камайтирмаслик учун фойда нормаси пасайган чоғда олинган фойдани қайтадан пул топиш учун қўйиш керакки, бу реинвестиция дейилади капитал миқдори ва унинг айланиш тезлиги тўлов қобилияти рақобатбардошлик фойданинг ўсиши ва унинг тақсимланиши товарларнинг сотилиш ҳажми солиқларни тўлай билиш қарздорлик дивиденд олиш инвестиция қобилияти ниҳоят, банкрот бўлиш эҳтимолифойданинг ўсиши ва унинг тақсимланиши 3417 1A 19 1E 04 11 18 0E28 11 11 230403 14 21 1C 0C 0D 252311 0E28 11

6. Бизнес ва тадбиркорлик хатарлари ва уларни камайтириш тадбирлари Тадбиркорлик хат арлари Ишлаб чиқариш хатари Тижорат хатари Молиявий хатар Ишлаб чиқариш хатари Тижорат хатари Молиявий хатар 471A0831 1F 2C 20 21 2D 21 0C 21

ахборот тўплаш товар нархи савдо ҳажми реклама ҳолати рақобатчилик вазияти харажатлар даражасиХатарларини камайтириш тадбирлари Бошқа йўл тадбиркорлик хатарини суғурталаш ҳисобланадиахборот тўплаш товар нархи савдо ҳажми реклама ҳолати рақобатчилик вазияти харажатлар даражасиХатарларни камайтириш тадбирлари 0D 0A 0F 33 39 15 33 0A 1B 06 33 06 21 39

O'xshashlar

Халқаро туризм” фанининг предмети ва мазмуни

Менежмент фанининг предмети, объекти ва методи

Халқаро иқтисодий муносабатлар фанининг предмети ва методи

Иқтисодиёт назарияси фанининг предмети ва билиш усуллари

Ўзбекистоннинг туристик ресурслари фанининг предмети, мақсади ва вазифалари