Давлат бюджети даромадлари - Iqtisodiyot - Slaydlar

Давлат бюджети даромадлари

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

222.970703125 KB

Ko'chirib olish

Давлат бюджети даромадлари

Режа  Бюджет даромадларининг назарий асослари  Ўзбекистон Республикаси Солиқ тизими ривожланиш босқичлари  Ўзбекистон солиқ сиёсатининг асосий йўналишлари  Давлат бюджети даромадлари динамикаси таҳлили

Давлат бюджети даромадларининг туркумланиши  Даромадлар хусусиятига кўра (солиқли ва солиқсиз);  Хокимият органлари ваколат даражасига қараб (федерал, республика, маҳаллий);  Иқтисодий моҳиятига кўра (эгри,тўғри, ресурс солиқлар ва тўловлар);  Тўлаш манбаига қараб (товар нархини оширувчи солиқлар, маҳсулот таннархига, молиявий натижаларга киритилувчи даромадлар);  Ундириш даврийлигига қараб;  Даромадларни тўловчиларга қараб (юридик ва жисмоний шахслар)

Солиқларнинг хусусиятлари СОЛИҚЭКВИВАЛЕНТ- СИЗЛИК МАЖБУРИЙ- ЛИК БЮДЖЕТГА ТУШУШИ ҚАТЪИЙЛИК ДОИМИЙЛИК МАҚСАДСИЗ- ЛИК

Солиқли ва солиқсиз даромадлар хусусуятлари Юридик шахслар фойда солиғи Айрим товарлар чакана савдо қилиш ҳуқуқи учун йиғим Республика йўл жамғармасига ажратмалари Наф кўрмаслик эҳтимоли (эквивалентсизлик) Савдо қилиш ҳуқуқи Наф кўрмаслик эҳтимоли (эквивалентсизлик)Бюджетга тушиши Бюджетга тушиши Бюджетга тушиши Мажбурийлик характери Мажбурийлик характери Мажбурийлик характери Мақсадсиз Мақсадли МақсадлиДоимий Вақтинчалик Доимий

Солиқ тушунчаси  Солиқлар деганда Ўзбекистон Республикаси Солиқ Кодексида белгиланган, муайян миқдорларда ундириладиган, мунтазам, қайтариб берилмайдиган ва беғараз хусусиятга эга бўлган, бюджетга йўналтириладиган мажбурий пул тўловлари тушунилади.

Умумдавлат ва маҳаллий солиқлар ва йиғимлар Умумдавлат Маҳаллий 1. Фойда солиғи 2. Жисмоний шахслар даромад солиғи 3. ҚҚС 4. Акциз 5. Сув ресурсларидан фойдаланганлик учун солиқ 6. Ер қаъридан фойдаланувчилар учун солиқлар ва махсус тўловлар 7. Ягона солиқ тўлови 8. Қатъий белгиланган солиқ 9. Ягона ер солиғи 1. Ер солиғи 2. Мол-мулк солиғи 3. Ободонлаштириш ва ижтимоий инфратузилмани ривожлантириш солиғи; 4. Жисмоний шахслардан транспорт воситаларига бензин, дизель ёқилғиси ва газ ишлатганлик учун олинадиган солиқ

Тўғри солиқлар  Tўғри солиқларни тўғридан тўғри солиқ тўловчиларнинг ўзи тўлайди, яъни солиқни ҳуқуқий тўловчиси ҳам, ҳақиқий тўловчиси ҳам битта шахс бўлади

 Эгри солиқларни ҳуқуқий тўловчилари маҳсулот (иш, хизматни) юклаб юборувчилар ҳисобланади. Лекин, солиқ оғирлигини ҳақиқатдан ҳам бюджетга тўловчилари товар (иш, хизмат)ни истеъмол қилувчилардир, яъни эгри солиқларнинг барчаси бевосита истеъмолчилар зиммасига тушади. Эгри солиқлар

Солиқ тизими  Иқтисодий адабиётларда юридик ва жисмоний шахслардан олинадиган солиқлар ва бошқа мажбурий тўловларнинг йиғиндиси солиқлар тизими деб тушунилади.

Солиқлар ва бошқа мажбурий тўловларнинг элементлари  солиқ солиш объекти;  солиқ солинадиган база;  ставка;  ҳисоблаб чиқариш тартиби;  солиқ даври;  солиқ ҳисоботини тақдим этиш тартиби;  тўлаш тартиби

Солиқ объекти ва солиқ базаси  Солиқ солиш объекти солиқ тўловчида солиқ ёки бошқа мажбурий тўлов ҳисоблаб чиқарилиши ва (ёки) тўланиши юзасидан мажбурият келтириб чиқарувчи мол-мулк, ҳаракат, ҳаракат натижасидир.  Солиқ солинадиган база солиқ солиш объектининг солиқ ёки бошқа мажбурий тўловнинг ставкаси татбиқан белгиланган кўрсаткичлардаги қиймат, миқдор, физик ва бошқа тавсифларини ифодалайди.

Солиқ ставкаси  Ставка солиқ солинадиган базанинг ўлчов бирлигига нисбатан ҳисобланадиган фоизлардаги ёки мутлақ суммадаги миқдорни ифодалайди.  Солиқлар ва бошқа мажбурий тўловларнинг ставкалари Ўзбекистон Республикаси Президентининг қарори билан белгиланади.

Солиқ ставкалари Прогрессив (жисмоний шахслар даромад солиғи) Регрессив (экспорт қилувчилар учун фойда солиғи) Пропорционал (ҚҚС, фойда солиғи)Қатъий белгиланган ставкалар (сўм, минг сўм) Адвалор ставкалар (%)

Қатъий белгиланган солиқ Соддалаштирилга н солиқ тизимлари Ягона ер солиғи Ягона солиқ тўлови Солиқ тўловчи: 1) микрофирмалар ва кичик 2) ходимларнинг сонидан қатъий назар: савдо ва умумий овқатланиш корхоналари Солиқ солиш объекти: ялпи тушумСолиқ тўловчи: қишлоқ хўжалиги товарлари ишлаб чиқарувчилар Солиқ солиш объекти: Қонун ҳужжатларига мувофиқ қишлоқ хўжалигини юритиш учун эгалик қилишга, фойдаланишга ёки ижарага берилган ер участкаси Солиқ тўловчи: 1)фаолиятнинг айрим турларини тавсифловчи физик кўрсаткичлардан келиб чиққан ҳолда солиқ солинадиган айрим фаолият турларини амалга оширувчи юридик шахслар ва якка тартибдаги тадбиркорлар; 2) якка тартибдаги тадбиркорлар

Солиқ тизимининг ривожланиш босқичлари Иккинчи босқич 1995-1997 й Учинчи босқич 1998-2005 й Тўртинчи босқич 2005 йилдан хозирги даврБиринчи босқич 1991-1994 й

Биринчи босқич 1991-1994 йиллар - Ўзбекистоннинг ўз солиқ тизимини ташкил этиш ва солиқларнинг хазинавий аҳамиятини ошириш босқичидир  1991 йил 15 февралда қабул қилинган "Корхоналар, ташкилотлар ва бирлашмалардан олинадиган солиқлар тўғрисида"ги Қонун биринчи қонун бўлди.  1992 йил 9 декабрда қабул қилинган "Ўзбекистон Республикаси фуқоролари, чет эл фуқоролари ва фуқоролиги булмаганлардан олинадиган даромад солиғи тўғрисида"ги Қонун қабул қилинди.  1993 йил 7 майда Ўзбекистон Республикасининг "Маҳаллий солиқлар ва йиғимлар тўғрисида" ги Қонуни қабул қилинди.

 1992 йил 1 январдан бошлаб корхоналардан 30% ставкада қўшилган қиймат солиғи, 15%дан 45%гача даромад (фойда) солиғи; акциз солиғи; мол-мулк солиғи; республикадан ташқарига олиб чиқиладиган маҳсулотлар ва хом ашё ресурсларига солиқлар жорий этилди.  1993 йилда давлат бюджети тақчиллигини камайтириш ва даромад қисмини мустахкамлаш мақсадида ресурс тўловлари ва сув учун тўлов жорий қилинди.  1993 йилда ишлаб чиқилган тартибга кўра хазинани тўлдириш, шунингдек, ресурслардан оқилона фойдаланишни таъминлаш мақсадида 6 фоизли ресурслар солиғи ва 30 фоизли амортизация солиғи жорий этилди.  Корхоналар солиқлари тўғрисидаги қонунга 1993 йил 7 майда ўзгаришлар киритилиб чет эл валютасида олинадиган тушумдан солиқ жорий этилди. Бу солиқдан Республика валюта фондига ажратма аввал 25 фоиз, кейинчалик 10 фоиз қилиб белгиланди.

Амалдаги солиқ тизимини такомиллаштириш зарурлигидан келиб чиқиб 1994 йилдан бошлаб: Қўшилган қиймат солиғи ставкаси 20 фоизга пасайтирилди  Мол-мулк солиғи бўйича солиққа тортиш обьекти қисқартирилди - солиқ асосий ишлаб чиқариш фондлари қийматидан олинадиган бўлди  Қишлоқ корхоналари учун даромад солиғи жорий қилинди Моддий харажатларга нисбатан 6 фоизли тўлов бекор қилинди  Иш хақи фондидан ижтимоий ажратмалар жорий қилинди

Солиқ ислоҳотларининг иккинчи босқичи 1995-1997 йиллар солиқларни бозор иқтисодиёти талабларига мослаштириш ва корхоналарнинг ишлаб чиқаришни рағбатлантиришга қаратилган давридир.  1995 йилдан бошлаб корхоналар ҳар бир фоиз маҳсулот ишлаб чиқариш ҳажмини кўпайтиргани учун 0,3 фоиз фойда солиғи ставкаси камайтирилди.  Корхоналар ва ташкилотларнинг фойда солиғи даромад солиғи тўлашга ўтилди ва ўртача ставкаси 37 фоиз қилиб белгиланди.  Қишлоқ хўжалиги корхоналари учун фойда солиғи ставкаси рентабеллик даражасидан келиб чиқиб, рентабеллик даражаси 40%гача бўлган корхоналар учун 3 фоизли ставкада, рентабеллик даражаси 40%дан юқори бўлган корхоналар учун 20 фоизли ставкада ундирилди.

 1996 йил 1 октябрдан республикада ишлаб чиқариладиган ва четдан олиб келинадиган алкаголь ва тамаки махсулотларга акциз маркаси жорий этилди.  1997 йилдан бошлаб экология солиғи жорий қилинди  1997 йил 24 апрелда Ўзбекистон Республикасининг Солиқ кодекси қабул қилинди.  1997 йил 29 августда Ўзбекистон Республикасининг «Давлат солиқ хизмати тўғрисида»ги Қонуни  1998 йил 12 январда Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг «Ўзбекистон Республикаси Давлат солиқ қўмитаси фаолиятини ташкил этиш масалалари тўғрисида»ги Қарори.

Солиқ ислоҳотининг учинчи босқичи 1998 йилдан- 2005 йилгача давом этди. Бу босқични солиқ тизимида солиқларни ихчамлаштириш концепциясининг бошланиш даври деб аташ мумкин.  Бу босқичда солиқ тўловчи юридик шахсларга имкони борича соддалашган, ихчамлашган солиқ тизими жорий этилиб, уларнинг солиқ ҳисоблари, ҳисоботлари, солиқ тўлаш муддатлари ихчамлаштирилди. Бу даврда:  кичик корхоналар учун ягона солиқ ҳамда  қишлоқ хўжалик товар ишлаб чиқарувчилар учун ягона ер солиғи тўлаш жорий этилди.  савдо ва умумий овқатланиш корхоналари ялпи даромаддан солиқ ва мол-мулк солиғини тўлайдиган бўлди.

 2002 йилдан бошлаб давлат солиқ сиёсатида маҳсулот ишлаб чиқарувчи корхоналардан солиқ оғирлигини янада камайтира бориш, четга қатъий алмаштириладиган валютада маҳсулотларни экспорт қилувчи корхоналарга даромад (фойда) ва мол-мулк солиғидан пасайтирилган регрессив солиқ ставкаси қўллаш сиёсатини юргизиш жорий этила бошлади.  2003 йилдан реклама солиғи, автотранспорт воситаларини олиб сотиш солиғи, меъёридан ортиқ сотилмаган тайёр маҳсулот қолдиғи учун 2%ли ҳақ ҳамда табиатни ифлослантирувчи чиқиндиларни жойлаштириш учун йиғимлар бекор қилинди.

Солиқ ислоҳотининг тўртинчи босқичи 2005 йилдан то ҳозирги вақтгача бўлган давр. Бу босқични солиқ тизимида тадбиркорлик субъектларини ҳар томонлама рағбатлантириш, улар фаолиятини қўллаб қувватлаш, солиқ сиёсатини такомиллаштириш ва эркинлаштириш даври ҳисобланади  2005 йилнинг 1 июлдан микрофирма ва кичик корхоналар учун илгари тўлаб келинган 4 та тўлов - ягона солиқ ҳамда бюджетдан ташкари Пенсия жамғармаси, Йул ва Мактаб таьлими жамғармаларига мажбурий ажратмалар ўрнига Ягона солиқ тўлови жорий этилди.  2007 йил 1 январдан бошлаб ялпи даромад солиғи, бюджетдан ташқари Пенсия жамғармасига, Республика йўл жамғармасига, Мактаб таьлимиии ривожлантириш жамғармасига ажратиладиган мажбурий тўловлар ўрнига ялпи тушумдан тўланадиган ягона солиқ тўлови жорий эгилди.

Янги Солиқ кодексини ишлаб чиқишнинг асослари  Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2005 йил 7 январдаги “Янги таҳрирдаги Ўзбекистон Республикаси Солиқ кодексини тайёрлаш тўғрисида” ги Ф-2108-сон Фармойиши  2005 йил 28 январда бўлиб ўтган Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлис Қонунчилик палатаси ва Сенатининг қўшма мажлисида Ўзбекистон Республикаси Президенти томонидан қўйилган вазифалар

Янги Солиқ кодексининг афзалликлари  Солиқ тизим и ни тартибга солувчи ягона тўғридан-тўғри амал қилувчи ҳужжатдир;  Барча томойиллар алоҳида ёритиб берилган;  Ўзбекистон Республикаси ҳудудида амал қилаётган барча солиқ ва бошқа мажбурий тўловларнинг ягона рўйхати, уларни ҳисоблаб чиқариш ва тўлаш тартиби белгиланган;  Солиқлар ва бошқа мажбурий тўловларнинг элементлари аниқлаб берилган.

Солиқ кодекси қабул қилиниши муносабати билан 70га яқин қонун ҳужжатларига ўзгартиш ва қўшимчалар киритилиб, айримлари бекор қилинди. Жумладан:  Ўзбекистон Республикасининг 1992 йил 9 декабрда қабул қилинган "Давлат божи тўғрисида" ги;  Ўзбекистон Республикасининг 1992 йил 9 декабрда қабул қилинган "Патта тўлов тўғрисида" ги;  Ўзбекистон Республикасининг 1995 йил 22 декабрда қабул қилинган "Муддатида тўланмаган солиқлар ва бошқа мажбурий тўловларни ундириб олиш тўғрисида" ги Қонунлари бекор килинди.

Солиқ кодексининг таркибий тузилиши Солиқ кодекси 21 бўлим, 64 боб 392 моддадан иборат Умумий қисм 1-4 бўлим, 1-18 боб (1-125 моддалар) Махсус қисм 5-21 бўлим, 19-64 боб (126-392 моддалар)

Ўзбекистон Республикаси солиқ сиёсатининг асосий йўналишлари  Ишлаб чиқариш ва хизматлар кўрсатишда, ресурслардан оқилона ва тежаб фойдаланишда солиқларнинг рағбатлантириш ролини ошириш;  барча солиқ тўловчилари учун Солиқ солиш шартларини тенглаштириш;  Солиқ тизимининг барқарорлигини таъминлаш;  Солиқ маъмурчилигини такомиллаштириш, солиқлар йиғувчанлигини ошириш ва бошқа заҳиралар ҳисобига солиққа тортиладиган базани кенгайтириш.

Ўзбекистон Республикаси Давлат бюджети даромадлари динамикаси 20 759,3 37 746,7 49 275,6 61 831,2 4 485,4 6 142,6 8 760,6 10 840,3 13 596,628 186,2 22,0% 22,0%23,2% 21,6% 21,8% 0,010 000,020 000,030 000,040 000,050 000,060 000,070 000,0 2006 г. 2007 г. 2008 г. 2009 г. 2010 г. 20,5%21,0%21,5%22,0%22,5%23,0%23,5% ВВП, млрд.сум Доходы ГБ (без целевых фондов), млрд.сум Доля доходов ГБ в ВВП, % (правая ось)

25,945,517,4 2,98,2 25,645,416,2 3,09,8 26,447,115,1 4,27,2 26,250,216,3 1,75,7 26,150,415,4 1,86,3 0%20%40%60%80%100% 2006 г. 2007 г. 2008 г. 2009 г. 2010 г.Ўзбекистон Республикаси Давлат бюджети таркиби Прямые налоги Косвенные налоги Ресурсные налоги Налог на сверх прибыль Прочие доходы

20,4 8,110,248,8 4,18,5 19,9 6,810,247,9 3,811,4 18,7 7,69,747,9 3,812,4 19,2 8,110,846,2 3,911,9 18,211,010,345,0 4,710,8 0%20%40%60%80%100% 2006 г. 2007 г. 2008 г. 2009 г. 2010 г.Тўгри соликлар таркиби Налог на благоустройства и развития инфраструктуры Фиксированный налог для лиц, занимающ. предпр.-й деят-ти Налог на доходы физических лиц Отчисление в ГБ от ЕНП для малых предприятий Отчисление в ГБ от ЕНП для предприятий торговли и общепита Налог на прибыль юридических лиц

56,034,4 5,14,6 61,727,7 6,04,5 60,827,2 7,74,3 56,733,0 6,14,1 56,932,4 6,34,5 0%20%40%60%80%100% 2006 г. 2007 г. 2008 г. 2009 г. 2010 г.Эгри соликлар таркиби Налог на добавленную стоимость Акцизный налог Таможенная пощлина Налог на потребление бензина, дизтоплива и газа

20,814,462,2 2,5 19,215,961,9 2,9 16,914,066,4 2,7 18,113,166,3 2,4 20,715,461,3 2,6 0%20%40%60%80%100% 2006 г. 2007 г. 2008 г. 2009 г. 2010 г.Ресурс соликлари таркиби Налог на имущества Земель ный налог Налог на поль зование недрами Налог за поль зование водными ресурсами

2000-2012 йилларда асосий солиқ ставкалари динамикаси 2025 25 9 9 9 10 10 10 12 15 18 20 24 26 31 22 22 22 22 25 36 33 32 30 29 25 25 25 25 24 24 28 31 33 37,2 40 40 40 0 25 50 2000 й. 2001 й. 2002 й. 2003 й. 2004 й. 2005 й. 2006 й. 2007 й. 2008 й. 2009 й. 2010 й. 2011 й. 2012 й. Юри ди к ш ахсларнинг дар ом ад (фой да ) солиғи Жисм о ний ш ахсла рнинг дар ом ад со ли ғи (энг юқори ст а вка си ) Яг она и жт им о ий т ўло в %

Эътиборингиз учун рахмат

O'xshashlar

Давлат бюджети даромадлари хисоби

Давлат бюджети даромадлари ва харажатлари

Давлат бюджети

Ғазначилик бўлинмаларида давлат бюджети даромадлари, аниқланмаган тушумлар ва пул маблағлари ҳисоби

Давлат бюджети даромадларини прогнозлаштириш