Бухоро вилоятида дехқон хўжаликлари фаолияти самарадорлигини ошириш имкониятлари - Iqtisodiyot - Slaydlar

Бухоро вилоятида дехқон хўжаликлари фаолияти самарадорлигини ошириш имкониятлари

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1809.5 KB

Ko'chirib olish

“ Бухоро вилоятида дехқон хўжаликлари фаолияти самарадорлигини ошириш имкониятлари ”

Кириш I Боб:Дехқон хўжаликларини ташкил этишнинг ҳуқуқий ва меъёрий асослари 1.1 Дехқон хўжаликларининг ташкилий ва ҳуқуқий асослари 1.2 Дехқон ва Шахсий ёрдамчи хўжаликларини давлат томонидан қўллаб- қувватлаш йўналишлари 1.3 Дехқон хўжаликлар – қишлоқда оила даромадларини ошириш манбаи сифатида II Б об: Дехқон хўжаликларининг мамлакат иқтисодиётидаги ўрни 2.1 Дехқон хўжаликларининг қишлоқ хўжалик махсулотлари ишлаб чиқаришдаги улуши ва аҳамияти 2.2 Дехқон хўжаликлари муаммолари ва уларни хал этиш йўналишлари Хулоса ва таклифлар Фойдаланилган адабиётлар р ўйхати Иловалар

Бозор муносабатларининг негизини турли мулк шаклларига асосланадиган хўжалик юритиш шаклларининг мавжуд бўлиши ва улар орасида бўладиган соғлом рақобат ташкил этади. Шу туфайли ҳам, республикамизда иқтиcодий ислоҳотларнинг дастлабки босқичлариданоқ мулкни давлат тасарруфидан чиқариш ва хусусийлаштириш, турли мулк шаклларининг тенг ҳуқуқлигига таянувчи кўп укладли иқтисодиёт тизимини барпо этишга алоҳида эътибор берилди. Республикамиз қишлоқ хўжалигида вужудга келаётган янги хўжалик юритиш шакллари орасида деҳқон хўжаликлари муҳим аҳамият касб этади. Деҳқон хўжаликлари хўжалик юритишнинг шахсий манфаатдорлик, ташаббускорлик ва мулкий жавобгарлик тамойилларига таяниб, қишлоқ хўжалигида мулк шаклларининг тенг ҳуқуқлилик ва соғлом рақобат асосида ривожланиб боришига асосланади. Деҳқон хўжаликлари етиштирган маҳсулотига эгалик қилишига, ўзига тегишли мол-мулк, молиявий ва моддий ресурсларни мустақил тасарруф этишиг а , ерга бўлган эгалик ҳиссига кўра, яъни мустақил хўжалик юритиши бўйича бозор иқтисодиёти тамойилларига мос тушади. Мавзунинг долзарблиги

Дехқон хўжаликларининг қишлоқ хўжалик махсулотлари етиштиришдаги ўрнини оширишни ўрганиш, таҳлил этиш, муаммоларини бартараф этиш бўйича тавсиялар ишлаб чиқиш Битирув-малакавий ишининг мақсади :

1. Дехқон хўжаликлари фаолиятини таҳлил этишнинг хуқуқий асосларини ўрганиш 2. Дехқон хўжаликлари фаолиятининг меъёрий асосларини ўрганиш. 3. Дехқон хўжаликлари етиштирадиган қишлоқ хўжалик махсулотларининг турлари, миқдори ва улушини ошириш 4. Дехқон хўжаликларини ривожлантириш бўйича таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқиш Битирув-малакавий ишинин г вазифалари :

Ўзбекистон Республикасининг "Деҳқон хўжалиги тўғрисида" ги қонунининг 1-моддасида деҳқон хўжалигига қуйидагича таъриф берилган: "Деҳқон хўжалиги оилавий майда товар хўжалиги бўлиб, оила аъзоларининг шахсий меҳнати асосида, мерос қилиб қолдириладиган умрбод эгалик қилиш учун оила бошликига берилган томорқа ер участкасида қишлоқ хўжалиги маҳсулот етиштиради ва реализация қилади”. Деҳқон хўжалигининг хуқуқий асослари

 1998 йил 30 апрелда Ўзбекистон Республикасининг "Деҳқон хўжалиги тўғрисида" ги қонуннинг қабул қилиниши билан аҳоли шахсий ёрдамчи хўжаликларининг мақомини аниқлаштириш, уларнинг муваффақиятли фаолият юритишини таъминлашнинг қонуний механизмлари такомиллаштирилди.  Биринчидан, аҳолининг шахсий ёрдамчи хўжаликлари деҳқон хўжалиги сифатида қайта номланди ва унинг ташкилий,иқтисодий ва хуқуқий асослари мустаҳкамлаб қўйилди.  Иккинчидан , деҳқон хўжалигининг ижтимоий-иқтисодий моҳияти, мақоми, ташкилий-иқтисодий асослари ва унинг қишлоқ хўжалиги билан шуғулланувчи тадбиркорлик субъекти сифатидаги хусусиятлари аниқ белгилаб берилди.  Учинчидан , Вазирлар маҳкамасининг 1998 йил 15 июлдаги 300-сонли қарори билан фаолият кўрсатаётган шахсий ёрдамчи хўжаликларни деҳқон хўжаликларига ўзгартириш тартиби тасдиқланди.  Тўртинчидан "Деҳқон хўжалиги тўгрисида" ги қонунда уларни давлат билан ва бошқа тарзда қўллаб-қувватлаш ҳамда уларнинг фаолиятини тартибга солиш механизми белгилаб берилди.

Деҳқон хўжаликларининг ривожланиш босқичлари 1-босқич 1990-йилгача булган давр 2-босқич 1990-1997 йиллар 3-босқич 1998-йилдан ҳозиргача

Деҳқон хўжаликларининг ижтимоий-иқтисодий хусусиятлари 1 Ижтимоий психологик жи ҳатдан Жамиятнинг бошланғич бўғини-оила ва унга хос бўлган вадриятларга ҳамда шахсий манфаатдорлик, хусусий ташаббускорлик ва тадбиркорлик эркинлигига таянувчи аҳолининг ижтимоий қатлами 2 Ташкилий-хуқуқий жихатдан Аъзоларининг истагига кўра:  Юридик шахс мақомида;  Юридик шахс ташкил этмаган холда фаолият юритувчи тадбиркорлик шаклларидан бири 3 Меҳнат муносабатлари жихатдан Оиланинг шахсий меҳнатига таянади, ёлланма меҳнатдан доимий фойдаланиш мумкин эмас. 4 Ишлаб чиқариш йўналиши жихатдан Оиланинг ички исьтемоли ва қисман бозорга мўлжалланган оилавий майда товар хўжалиги 5 Мулкий муносабатлар жихатдан  Ишлаб чиқариш воситаларига хусусий мулкчилик;  Ер майдони мерос қилиб қолдириш хуқуқи билан умрбод эгалик қилишга; 6 Хўжалик юритиш учун ажратиладиган ер майдони ҳажми жихатдан Ер майдонининг юқори чегараси: - Суғориладиган ерларда 0,35 гектаргача; - Суғорилмайдиган ерларда ерларда 0,5 гектаргача; - Чўл ва саҳро минтақасида Суғорилмайдиган ерларда 1 гектаргача

Э к о л о гик а тр о ф - муҳит муx о ф а з а сини т а ъминл а шэ к оло г и к ха вфс и з о з и қ - о вқ а т ла р и ш ла б ч и қ а р и шДе ҳ қон х ўж алигининг мамла к а т иқ т и с оди ёт идаги в а з и ф ала р и И қт и с о д и й И жт и м ои й қишлоқ х ўж али г и м а ҳсу ло т ла р и ишла б ч иқа р иш а ҳ олининг қишлоқ х ўж али г и м а ҳсу ло т ла р и г а бў лган еҳт и ёж ла р ини қ он д и р и ш қишлоқ х ўж али г и ни б ар қ арор ри в о жл а н и ш и н и т а ъм и нл а ш мамла к атнин г о з иқ-о в қат м ус тақилли г ини та ъ м и нла шексп о рт с а и о ҳ и ят и н и нг о рт и ш и а ҳ о л и б а ндл и г и о рт и ш и а ҳ о ли д а р о м а дл а ри ўсиши и ж тимои й б ар қ арор л и кн и та ъ ми нл а ш қи шл оқ ҳ удудл а р и р и в о жл а н и ш иДеҳқон хўжалигининг мамлакат иқтисодиётидаги вазифалари

Давлатнинг Деҳқон хўжаликларини қўллаб-қувватлаш йўналишлари тизими

Қишлоқ хўжалигининг хусусиятларидан келиб чиққан ҳолда давлатнинг деҳқон хўжаликларини тартибга солишдаги асосий вазифалари сифатида яна қуйидагиларни белгилаш мумкин : 1. Хуқуқий ҳимоялаш ва тартибга солиш вазифаси - деҳқонхўжаликларининг барқарор ривожланишини ҳамда бошқа хўжалик юритувчи субъектлар билан тенг шароитларда фаолият юритишнинг таъминлашга имкон берувчи қонуний-меъёрлар хужжатларни қабул қилиш ҳамда уларга риоя этилишини назорат этишни назарда тутади; 2. Рағбатлантириш вазифаси - хусусий тадбиркорлик ташаббуси, адолатли рақобат кураши ҳамда деҳқон хўжаликлари, шунингдек уларга хизмат кўрсатувчи тармоқлар фаолиятини турли иқтисодий дастаклар ёрдамида рағбатлантириш ва қўллаб-қувватлаш чораларини ифодалайди; 3. Тақсимлаш вазифаси - ижтимоий адолат ва ҳимоялаш воситаси сифатида даромадларни қайта тақсимлаш, шунингдек деҳқон хўжаликларининг моддий-техникавий ресурслардан имтиёзли асосларда фойдаланишига шароит яратиш мақсадида ресурслар тақсимотига тузатишлар киритиш билан боғлиқ; 4. Ижтимоий кафолатлаш вазифаси - ижтимоий таъминот ва ҳимоялашнинг самарали тизимини яратиш, шунингдек деҳқон хўжаликларининг таълим соғлиқни сақлаш ва маданий тадбирларга бўлган эҳтиёжини қондириш билан боғлиқ чора-тадбирларни ўз ичига олади. 5. Ахборот - маслаҳат таъминоти вазифаси - фермерларнинг ахборот таъминоти тизимидан тенг шароитларда, тўсиқларсиз фойдаланиш имкониятини яратиш, улар учун иқтисодий муаммоларнинг самарали ечимини топиш, хомашё ва ресурслар таъминоти илғор техника ва технологияларни қўллаш юзасидан маслаҳатлар беришни назарда тутади. 6. Ташқи иқтисодий фаолиятни муқобиллаштириш вазифаси - халқаро бозорларда фермер хўжаликлари манфаатларини ҳимоялаш, имтиёзли божхона таърифлари ва солиқлар орқали экспорт учун қулай иқтисодий муҳит ҳосил қилиш тадбирларидан иборат.

2009 й 2010 й 2011 й Корамоллар сони, бош 724881 835222 880176 Микрокредитлар ( ўн минг . сўм) 340000 380000 440000 Гўшт (сўйилган вазнда ), тонна 127455 135355 145325 Сут, тонна 488520 517109 555444 Сигирлар сони, бош 299797 349840 356932724881 835222 880176 488520 517109 555444 299797 349840 356932 127455 135355 145 325 340000 440000 380000 0 100000 200000 300000 400000 500000 600000 700000 800000 900000 1000000 2009 й 2010 й 2011 й Корамоллар сони, бош Сигирлар сони, бош Гўшт (сўйилган вазнда ), тонна Сут, тонна Микрокредитлар ( ўн минг . сўм)Бухоро вилоятида Чорва моллари учун ажратилган микрокредитлар ҳажми ва қорамоллар сони ўзгариши

Вилоят дехкон хужаликларининг кишлок хужалик махсулотлари ишлаб чикариши тугрисида 2012 йил 1 январь холатида М А Ъ Л У М О Т Курсатгичлар Улчов бирлиги 2010 йил 2011 йил Усиш (камайиш) суръати, % ДеДехкон хужаликлари сони бирлик 326165 326165 100,0 ш.ж. Юридик шахс макомига эга булган хужаликлар сони бирлик 1660 1539 92,7 Экин майдони га 58310 58310 100,0 Махсулот ишлаб чикариш Дон тонна 244232 245129 100,4 Картошка тонна 106912 116061 108,6 Сабзавот тонна 283682 313807 110,6 Полиз тонна 60636 66471 109,6 Мева тонна 79815 87848 110,1 Узум тонна 55266 60748 109,9 Гушт тонна 135355 145325 107,4 Сут тонна 517109 555444 107,4 Тухум минг дона 104975 108714 103,6 Жун центер 23390 24364 104,2 Коракул-тери дона 280925 281120 100,1 Чорва моллари бош сони Кора моллар бош 835222 880176 105,4 ш.ж. Сигирлар бош 349840 356932 102,0 Куй ва эчкилар бош 1226100 1310339 106,9 Паррандалар бош 1293993 1490795 115,2

Вилоят туманлари буйича дехкон хужаликлари и тугрисида 2011 йилда булган М А Ъ Л У М О Т Шахар ва туманлар Дехкон хужаликлари сони ш.ж. Юридик шахс маком.эга булган. ш.ж. Экин майдони, га 2010 йил 2011 йил Фарки ( +, - ) Усиш суръат и 2010 Й ил 2011 йил Фарки ( +, - ) Усиш суръат и 2010 йил 2011 йил Фарки ( +, - ) Усиш суръат и шахарлар Бухоро шахри 6843 6843 0 100,0 47 19 -28 40,4 611 611 0 100,0 Когон шахри 5039 5039 0 100,0 6 0 -6 0,0 232 232 0 100,0 туманлар Бухоро 28489 28489 0 100,0 26 23 -3 88,5 5224 5224 0 100,0 Вобкент 27150 27150 0 100,0 337 302 -35 89,6 5804 5804 0 100,0 Жондор 40717 40717 0 100,0 134 93 -41 69,4 6972 6972 0 100,0 Когон 16673 16673 0 100,0 278 227 -51 81,7 2549 2549 0 100,0 Олот 21700 21700 0 100,0 50 80 30 160,0 4675 4675 0 100,0 Пешку 25502 25502 0 100,0 0 1 1 0,0 4843 4843 0 100,0 Ромитан 27912 27912 0 100,0 131 52 -79 39,7 6397 6397 0 100,0 Шофиркон 36395 36395 0 100,0 193 229 36 118,7 6172 6172 0 100,0 Коракул 34350 34350 0 100,0 437 469 32 107,3 6193 6193 0 100,0 К - Бозор 5685 5685 0 100,0 0 3 3 0,0 517 517 0 100,0 Гиждувон 49710 49710 0 100,0 21 41 20 195,2 8121 8121 0 100,0 Жами: 326165 326165 0 100,0 1660 1539 -121 92,7 58310 58310 0 100,0

Махсулот ишлаб чикариш Номи бирлик барча хўжаликларда дехкон хужаликларида Улуши Дон тонна 622582 245129 39,4 Картошка тонна 128200 116061 90,5 Сабзавот тонна 391225 313807 80,2 Полиз тонна 87497 66471 76,0 Мева тонна 163520 87848 53,7 Узум тонна 109378 60748 55,5 Гушт тонна 150406 145325 96,6 Сут тонна 580055 555444 95,6 Тухум минг дона 195748 108714 55,5 Жун центнер 28520 24364 85,4 Қоракўлтери дона 354529 281120 79,3 Чорва моллари бош сони Қорамоллар бош 933736 880176 94,3 ш.ж. Сигирлар бош 373836 356932 95,5 Қўй ва эчкилар бош 1631900 1310339 80,3 Паррандалар бош 2195380 1490795 67,9Де ҳқон хўжаликларининг маҳсулот ишлаб чиқаришдаги улуши ( Бухоро вилоятида 2011-йил)

Деҳқон хўжалиги қишлоқ хўжалиги соҳасида фалият юритувчи тадбиркорлик шаклларидан бири сифатида бир қатор афзалликларга эга. • Ишлаб чиқариш ҳажмининг кичиклиги бозордаги талаб ва таклиф нисбатига тез мослашиш ҳамда кўп маблағ сарфламай ўз фаолияти йўналишларини қайта шакллантириш имконини беради; • Оила меҳнатига таяниш уй бекалари, қариялар ва болалар меҳнатидан ҳам унумли фойдаланиш ҳамда асрлар давомида шаклланиб келган деҳқончилик маданиятини авлоддан-авлодга ўтказиб боришга шароит яратади; • Хусусий мулк эгалиги хамда ерни мерос қилиб қолдириш хуқуқи билан умрбод эгаликка берилиши мулкдан оқилона фойдаланишга йўл очади.

Де ҳқон хўжаликлари муаммолари  Ернинг камлиги  Техника олишнинг қийинлиги ва деҳқон хўжаликларига мос техниканинг камлиги  чорвачилик билан шуғулланаётган деҳқон хўжаликлари омухта ем сотиб олиш имконияти етарли эмас  деҳқон хўжаликлари етиштираётган чорва маҳсулотларини қайта ишлаш ва сотиш тизими етарлича  шаклланмаганмолиявий ресурслар билан таъминланганлик даражасининг пастлиги  бевосита қишлоқ хўжалиги билан боғлиқ бўлган хатарлар–об-ҳавонинг ноқулай келиши, зараркунанда ҳашаротлар ва касалликлар;

o чорвачиликка ихтисослашган деҳқон ва фермер хўжаликларига узоқ муддатли имтиёзли кредитлар ажратиш йўлга қўйилиши, кредитлаш тизими соддалаштирилиши ва оммабоплаштирилиши; o аҳолида чорва молларини ем-хашак билан таъминлаш муаммоси пайдо бўлмоқда. Шунинг учун республикамизнинг ҳар бир туманида концентрат емлар савдоси билан шуғулланувчи дўконлар, ем-хашак сотиладиган махсус бозорлар, ем-хашак етиштиришга ихтисослашган фермер хўжаликлари ташкил этиш ва дастлабки босқичларда уларни давлат томонидан кучли қўллаб-қувватлаш механизмини жорий қилиш; o деҳқон хўжаликларини наслли чорва моллари билан таъминлаш кўламини кенгайтириш ва ҳажмини ошириш; o ҳар бир қишлоқ фуқаролар йиғинида ветеринария хизмати кўрсатиш шаҳобчаларини ташкил этиш ва уларни керакли дори-дармон билан таъминлаш; o деҳқон хўжаликлари етиштирган чорвачилик маҳсулотларини сотиб олиш шаҳобчаларини ва қайта ишлаш корхоналари ташкил этишни фаоллаштириш; o бозор инфратузилмаси корхоналари фаолиятини деҳқон хўжаликларининг ҳуқуқий мақоми ва хусусиятларидан келиб чиққан ҳолда йўлга қўйиш, шартномавий муносабатларни такомиллаштириш; o йирик қишлоқ фуқаролар кенгашлари қошида деҳқон хўжаликларига ва умуман, қишлоқ тадбиркорларига ахборот-консалтинг хизмати кўрсатувчи марказлар ташкил этиш ва бошқалар. Иқтисодиётни эркинлаштириш шароитида деҳқон хўжаликларини янада ривожлантириш ҳамда аҳоли бандлигини ошириш ва даромадини кўпайтириш мақсадида қуйидаги вазифаларни амалга ошириш ва муаммоларни ҳал этиш лозим:

Бутун дунё тажрибаси бозор учун, яъни сотиш учун маҳсулот ишлаб чиқарувчи деҳкон хўжаликларининг афзаллигини кўрсатмоқда, чунки деҳқон хўжаликларида ишлаб чиқарувчи,хўжалик рахбарининг мақсади ва вазифаси охирги натижа билан узвий боғланган. Шундай экан деҳқон хўжаликларининг ишлаб чиқариш фаолиятини, уни бозор шароитидаги ҳаракатини, мавжуд ишлаб чиқариш ресурсларидан оқилона фойдаланиш йўлларини ва шу асосда уларни самарали фаолиятларини ўрганиш объектив зарурият бўлиб ҳисобланади. Бу масалаларни ҳал қилишда Деҳқон хўжаликлари фаолиятини таҳлил этишда ва уларда ишлаб чикариш самарадорлигини ошириш йўналишларини белгилашда улардаги мулк ва ер муносабатлари, мавжуд ресурслардан унумли фойдаланиш, маҳсулотлар ишлаб чиқариш ва уни самарали йўналишларга сотишни ташкил этиш, сармоя ва инфратузилма хизматларини ташкил этиш, деҳқон хўжалигини бошқа корхоналар ва давлат ташкилотлари билан иқтисодий алоқаларини мустаҳкамлаш ХУЛОСА ВА ТАКЛИФЛАР

Деҳқон хўжаликлари фаолияти самарадорлигини янада ошириш, улар етиштирган маҳсулот таннархини арзонлаштириш ва хўжалик аъзолари даромадларини кўпайтириш мақсадида қуйидагиларни жорий этиш мақсадга мувофиқ деб ўйлайман:  Деҳқон хўжаликларига қўшимча ер бериш  Доимий ёлланма меҳнатдан фойдаланишларига рухсат бериш  Тижорат банклари томонидан микрокредитлар ажратиш ни я ъ нада такомиллаштириш

Эътиборингиз учун рахмат

O'xshashlar

Қишлоқ хўжалиги, унинг тараққиёти ва юксалиш йўллари

Бухоро вилоятининг статистик ахборотномаси

Бухоро вилояти қўшма корхоналари

Туризмда инвестицион лойиҳаларнинг самарадорлигини

Хорижий инвестицияларнинг иқтисодий самарадорлигини аниқлаш