logo

Саноат корхоналарида инновацион фаолиятни ахборот технологиялари асосида такомиллаштириш

Yuklangan vaqt:

20.02.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

497.3955078125 KB
САНОАТ КОРХОНАЛАРИДА ИННОВАЦИОН ФАОЛИЯТНИ АХБОРОТ ТЕХНОЛОГИЯЛАРИ АСОСИДА ТАКОМИЛЛАШТИРИШ : 2022 — 2026 йилларга мўлжалланган Янги Ўзбекистоннинг Тараққиёт Стратегиясининг 52-мақсади: Глобал инновацион индексда Ўзбекистон Республикасининг ўрнини яхшилаш ва 2030 йилга қадар топ-50 мамлакатлари қаторига кириш. Инновацион лойиҳаларни амалга ошириш учун барча йўналишларда кенг имкониятларни яратиш, тадқиқотларни ва инновацион ташаббусларни қўллаб-қувватлашнинг замонавий механизмларини жорий қилиш. Тадқиқот мавзусининг долзарблиги ва зарурати Жаҳонда глобаллашув жараёнининг чуқурлашуви ва ностандарт иқтисодий шарт-шароитларни эътиборга олган ҳолда саноат корхоналарида инновацион фаолиятни ахборот технологиялари орқали такомиллаштириш, натижада барқарор иқтисодий ўсишга эришиш борасида қатор чора-тадбирлар амалга оширилиб келинмоқда. Жаҳонда иқтисодиёт тармоқлари инновацион фаолиятида, айниқса, саноат корхоналари инновацион фаолиятида ахборот технологияларидан фойдаланиш ҳамда ахборот технологияларини қўллаш орқали юқори иқтисодий ўсишга эришишга катта аҳамият берилмоқда. Ўзбекистон саноат корхоналарида рақамли технологияларни кенг жорий қилиш, ишлаб чиқариш сарф-харажатлари ва махсулот таннархини кескин қисқартириш, саноат корхоналарида инновацияга йўналтирилган иқтисодиётни шакллантиришга ҳамда иқтисодиёт тармоқларини рақамлаштириш юзасидан тизимли чора-тадбирлар амалга оширилмоқда. мақсади * Саноат корхоналарида инновацион фаолиятни ахборот технологиялари асосида такомиллаштиришга қаратилган илмий таклиф ва амалий тавсияларни ишлаб чиқишдан иборат. вазифалари * саноат корхоналарида инновацион фаолиятни ташкил этишнинг назарий ва услубий асосларини баҳолашга хизмат қилувчи хулосаларни шакллантириш; * инновацион фаолиятни ахборот коммуникацион технологиялари орқали такомиллаштиришни иқтисодий баҳолашга қаратилган тавсияларни ишлаб чиқиш; * саноат корхоналар инновацион фаолиятини ахборот технологиялари орқали саноат корхоналарида ахборот технологияларни жорий этиш даражаси билан инновацион фаолият самарадорлик кўрсаткичлари ўртасида боғлиқликни тадқиқ этиш; * инновацион фаолиятни ташкил этиш, ривожлантириш ва самарадорлигини оширишда ахборот коммуникацион технологиялардан фойдаланишга оид тавсиялар ишлаб чиқиш; * Саноат корхоналарининг инновацион фаолияти ҳамда ишлаб чиқариш ва технологик жараёнларини бошқариш самарадорлигини оширишда ахборот коммуникацион технологияларнинг аҳамиятини тадқиқ қилишдан иборат.* Тадқиқотнинг мақсади ва вазифалари  Тадқиқот объекти * “ Uzauto Motors Powertrain” АЖнинг инновацион фаолиятида ахборот технологияларидан фойдаланиш механизмини такомиллаштириш танланган. Тадқиқотнинг предметини * саноат корхоналари инновацион фаолиятини такомиллаштиришда ахборот коммуникацион технологияларидан фойдаланишда юзага келадиган иқтисодий муносабатлар ташкил этади.Тадқиқотнинг объекти ва предметини Тадқиқотнинг илмий янгилиги * автосаноат корхоналарида ахборот-коммуникация технологияларидан фойдаланиш харажатларининг чегаравий қийматларини (65-67 фоиз) инновацион маҳсулот таннархига нисбатан қўллаш меъёрларини киритиш асосланган; * ахборот-коммуникация хизматлари, ишлаб чиқарилган инновацион маҳсулотлар, инновациялар учун харажатлар ҳамда бажарилган илмий-тадқиқот ва тажриба- конструкторлик ишланмалар ҳажмлари кўрсаткичларни боғлиқлиги асосида саноат маҳсулотларини ишлаб чиқариш хажмининг 2026 йилгача прогнози ишлаб чиқилган; * ахборот технологияларни жорий этиш билан боғлиқ харажатларни корхонада инновацион маҳсулотлар ишлаб чиқариш ҳажмларига таъсири асосида соф фойданинг 2024 йилгача прогноз кўрсаткичлари ишлаб чиқилган; * ахборот коммуникация технологиялари хизматлари хажми билан ишлаб чиқариладиган инновацион саноат маҳсулотлари ҳажми ўртасида боғлиқлик даражасини белгилаш орқали уларни 2026 йилгача прогноз кўрсаткичлари шакллантирилган. Иқтисодиётнинг саноат соҳасини ривожланиш даражасига макроиқтисодий кўрсаткичларнинг таъсирини баҳолаш Иқтисодиётни нг саноат соҳасини ривожланиш даражасиинновацияларни яратиш учун харажатлар ҳажми мамлакатда ахборот ахборот- коммуникация технологиялари борасида хизматлар ҳажми мамлакатда ишлаб чиқарилган инновацион маҳсулотлар (товарлар, ишлар ва хизматлар) ҳажми мамлакатда бажарилган илмий- тадқиқот ва тажриба- конструкторлик ишланмалар ҳажми19 0F 040D 0B 05 0102 07 0F 12 050F 13 0B 15 11 12 0E 01 12 1C 0F 12 15 0B 0B 13 010C080502 * 1-илмий янгилик * автосаноат корхоналарида ахборот-коммуникация технологияларидан фойдаланиш харажатларининг чегаравий қийматларини (65-67 фоиз) инновацион маҳсулот таннархига нисбатан қўллаш меъёрларини киритиш асосланган; * Саноат ишлаб чиқариш ҳажмига ахборот-коммуникация технологиялари соҳасини таъсирини баҳолаш алгоритми * Саноат маҳсулотлари ишлаб чиқариш ҳажмларини омилли кўрсаткичлар орқали 2022-2026 йилларга прогнозлаштириш Т/рКузатилган ва прогноз йиллари Омил ҳисобланган кўрсаткичлар Омил кўрсаткичларининг интеграллаш ган миқдори, трлн сўм Саноат маҳсулотлари ҳаж ми, трлн сўм АКТ хизматлари ҳажми, трлн сўм Ишлаб чиқарилган инновацион маҳсулотлар (товарлар, ишлар ва хизматлар) ҳажми, трлн сўм Инновациялар учун харажатлар, трлн сўм Бажарилган илмий-тадқиқот ва тажриба-конструкторлик ишланмалар ҳажми, трлн сўм Кузатилган давр 1 2010 2,08 1,85 2,64 0,13 6,70 38,12 2 2011 2,65 1,35 3,73 0,16 7,89 47,59 3 2012 3,22 3,64 3,12 0,20 10,18 57,55 4 2013 3,75 4,61 4,63 0,24 13,24 70,63 5 2014 4,54 7,04 3,76 0,28 15,62 84,01 6 2015 5,18 8,02 5,53 0,34 19,07 97,60 7 2016 6,31 10,69 2,57 0,43 19,99 111,87 8 2017 8,20 18,54 4,16 0,45 31,35 148,82 9 2018 10,33 28,87 4,71 0,68 44,59 235,34 10 2019 10,89 26,81 6,60 0,85 45,16 322,54 11 2020 13,85 31,14 6,83 0,99 52,82 368,74 12 2021 16,45 35,99 7,16 1,11 60,70 451,63 Кўрсаткичларнинг муҳимлик даражаси 0,27 0,55 0,17 0,02     Прогноз даври 13 2022 20,04 39,17 8,27 1,35 68,83 428,96 14 2023 24,41 42,84 9,56 1,65 78,46 486,50 15 2024 29,73 46,23 11,05 2,02 89,03 549,04 16 2025 36,21 50,57 12,77 2,47 102,02 626,09 17 2026 44,11 54,28 14,76 3,01 116,16 708,96 * Саноат маҳсулотлари ишлаб чиқариш ҳажми унга таъсир этувчи омиллар боғликлик даражаснни регрессия таҳлили Омил ҳисобланган кўрсаткичлар Натижавий кўрсаткич Корреляция коэффициенти Регрессия тенгламаси Иқтисодиётда ахборот-коммуникация хизматлари ҳажми Саноат тармоғида маҳсулот ишлаб чиқариш ҳажми 0,984 Ишлаб чиқарилган инновацион маҳсулотлар (товарлар, ишлар ва хизматлар) ҳажми 0,963 АКТ соҳасида нновациялар учун харажатлар 0,862 Бажарилган илмий-тадқиқот ва тажриба- конструкторлик ишланмалар ҳажми 0,994 Иқтисодиётда ахборот-коммуникация хизматлари ҳажми Ишлаб чиқарилган инновацион маҳсулотлар (товарлар, ишлар ва хизматлар) ҳажми 0,983 Инновациялар учун харажатлар Ишлаб чиқарилган инновацион маҳсулотлар (товарлар, ишлар ва хизматлар) ҳажми 0,789Омил ҳисобланган кўрсаткичлар Натижавий кўрсаткич Корреляция коэффициенти Регрессия тенгламаси Иқтисодиётда ахборот-коммуникация хизматлари ҳажми Саноат тармоғида маҳсулот ишлаб чиқариш ҳажми 0,984 Ишлаб чиқарилган инновацион маҳсулотлар (товарлар, ишлар ва хизматлар) ҳажми 0,963 АКТ соҳасида нновациялар учун харажатлар 0,862 Бажарилган илмий-тадқиқот ва тажриба- конструкторлик ишланмалар ҳажми 0,994 Иқтисодиётда ахборот-коммуникация хизматлари ҳажми Ишлаб чиқарилган инновацион маҳсулотлар (товарлар, ишлар ва хизматлар) ҳажми 0,983 Инновациялар учун харажатлар Ишлаб чиқарилган инновацион маҳсулотлар (товарлар, ишлар ва хизматлар) ҳажми 0,789 * Кузатилган ва прогноз даврларда ахборот-коммуникация хизматлари ривожланиш билан саноат ишлаб чиқариш ҳажмлари динамикаси2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 0.00 5.00 10.00 15.00 20.00 25.00 30.00 35.00 40.00 45.00 50.00 0.00 100.00 200.00 300.00 400.00 500.00 600.00 700.00 800.00 2.08 2.65 3.22 3.75 4.54 5.18 6.31 8.20 10.33 10.89 13.85 16.45 20.04 24.41 29.73 36.21 44.11 38.12 47.59 57.55 70.63 84.01 97.60 111.87 148.82 235.34 322.54 368.74 451.63 428.96 486.50 549.04 626.09 708.96 АКТ хизматлари ҳажми Саноат маҳсулотлари ҳажми * 2 илмий янгилик * ахборот-коммуникация хизматлари, ишлаб чиқарилган инновацион маҳсулотлар, инновациялар учун харажатлар ҳамда бажарилган илмий- тадқиқот ва тажриба-конструкторлик ишланмалар ҳажмлари кўрсаткичларни боғлиқлиги асосида саноат маҳсулотларини ишлаб чиқариш хажмининг 2026 йилгача прогнози ишлаб чиқилган; * Кузатилган ва прогноз даврларда ахборот-коммуникация хизматлари ривожланиш билан инновацион маҳсулотлар ишлаб чиқариш ҳажмлари динамикаси 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 0.005.0010.0015.0020.0025.0030.0035.0040.0045.0050.00 0.0010.0020.0030.0040.0050.0060.002.08 2.65 3.22 3.75 4.54 5.18 6.31 8.20 10.33 10.89 13.85 16.45 20.04 24.41 29.73 36.21 44.11 1.85 1.35 3.64 4.61 7.04 8.02 10.69 18.54 28.87 26.81 31.14 35.99 39.17 42.84 46.23 50.57 54.28АКТ хизматлари ҳажми Ишлаб чиқарилган инновацион маҳсулотлар ҳажми * 3 илмий янгилик * ахборот технологияларни жорий этиш билан боғлиқ харажатларни корхонада инновацион маҳсулотлар ишлаб чиқариш ҳажмларига таъсири асосида соф фойданинг 2024 йилгача прогноз кўрсаткичлари ишлаб чиқилган; * “ Uzauto Motors Powertrain” АЖнинг 2016-2021 йилларда иқтисодий-молиявий кўрсаткичлари Йиллар Ахборот технологиялари учун харажатлар, млрд.сўм Ялпи тушум, млрд.сўм Инновацион маҳсулотлар ҳажми, млрд.сўм Соф фойда, млрд.сўм 2016 0,05 258,18 0,64 -13,19 2017 0,17 763,03 2,42 8,59 2018 0,36 1662,25 3,87 41,33 2019 0,48 1925,56 4,08 52,38 2020 0,61 2289,64 3,75 98,59 2021 0,43 1875,60 4,15 13,45 * “ Uzauto Motors Powertrain” АЖда ахборот-коммуникация технологиялари ривожланишининг корхона молиявий кўрсаткичларига таъсирининг регрессия таҳлили Омил ҳисобланган кўрсаткичлар Натижавий кўрсаткич Корреляция коэффициенти Регрессия тенгламаси Ахборот технологиялари учун харажатлар, млрд.сўм Ялпи тушум, млрд.сўм 0,989 Инновацион маҳсулотлар ҳажми, млрд.сўм 0,873 YХ=4,26+1,13Х Инновацион маҳсулотлар ҳажми, млрд.сўм Соф фойда, млрд.сўм 0,647 YХ=122,18+21,67Х Омил ҳисобланган кўрсаткичлар Натижавий кўрсаткич Корреляция коэффициенти Регрессия тенгламаси Ахборот технологиялари учун харажатлар, млрд.сўм Ялпи тушум, млрд.сўм 0,989 Инновацион маҳсулотлар ҳажми, млрд.сўм 0,873 YХ=4,26+1,13Х Инновацион маҳсулотлар ҳажми, млрд.сўм Соф фойда, млрд.сўм 0,647 YХ=122,18+21,67Х * 2016-2024 йилларда “Uzauto Motors Powertrain” АЖда АКТ хизматлари ҳажми ва ялпи тушум динамикаси 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 024681012 0.00500.001000.001500.002000.002500.003000.003500.00 258.18 763.03 1662.25 1925.56 2289.64 1875.60 2251.75 2638.23 3052.32АКТ хизматлари ҳажми Ялпи тушум Exponential (Ялпи тушум) * 4 илмий янгилик * ахборот коммуникация технологиялари хизматлари хажми билан ишлаб чиқариладиган инновацион саноат маҳсулотлари ҳажми ўртасида боғлиқлик даражасини белгилаш орқали уларни 2026 йилгача прогноз кўрсаткичлари шакллантирилган. * 2016-2024 йилларда “Uzauto Motors Powertrain” АЖда АКТ хизматлари ҳажми ва инновацион маҳсулотлар ишлаб чиқариш ҳажми динамикаси 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 024681012 024681012 0.64 2.42 3.87 5.74 6.97 5.98 6.18 8.53 11.4АКТ хизматлари ҳажми Инновацион маҳсулотлар ҳажми Polynomial (Инновацион маҳсулотлар ҳажми) * 2016-2024 йилларда “Uzauto Motors Powertrain” АЖда инновацион маҳсулотлар ишлаб чиқариш ҳажми ва соф фойда динамикаси 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 024681012 -50.00 0.0050.00100.00150.00200.00250.00 -13.19 8.59 41.33 52.38 98.59 13.45 70.78 138.76 221.78Инновацион маҳсулотлар ҳажми Соф фойда Polynomial (Соф фойда) ХУЛОСА * “ Инновация”, “инновацион жараёнлар” бўйича олимларнинг фикрлари ва тадқиқотлар асосида инновацион жараёнларнинг замонавий иқтисодиёт учун муҳим омил эканлиги, инновацион жараёнларнинг АКТ билан узлуксиз боғлиқлиги ва бугунги кунда саноат корхоналарига АКТисиз инновацион жараёнларни жалб қилиб бўлмайди. Ахборот-коммуникация хизматлари ривожланиш даражаси билан саноат ишлаб чиқариш даражаси ўртасидаги миқдорий боғлиқликни эконометрик усуллари орқали ҳисоблаш муҳим аҳамият касб этади; * Саноат корхоналарида инновацион лойиҳаларни ишлаб чиқиш, экспертизадан ўтказиш, баҳолаш, молиялаштириш, жорий этиш ҳамда мониторинг қилиш жараёнларида, корхонанинг самарадорлигини оширишда ахборот технологиялари механизимидан фойдаланиш муҳим хисобланади; * Саноат корхоналарида технологик ишлаб чиқариш жараёнларини ташкил этиш ва режалаштиришда ахборот технологиялари механизмини жорий этиш илмий асосга эга. * Саноат корхоналарида ахборот технологияларидан фойдаланиш механизмини тартибга солишда ташкилий-хуқуқий асослар мухим аҳамиятга эга, шу сабабли корхоналарда бошқарув жараёнларига АКТни жалб қилишнинг хуқуқий-меъёрий асосларини ишлаб чиқиш зарур; * Ўзбекистон Республикаси саноат корхоналарида инновацион фаолият самарадорлигини ошириш муаммоларини таҳлил қилишда рақамлаштириш ва автоматлаштириш босқичларининг самарали ишлашини таъминлаш зарур; * Саноат корхоналари инновацион фаолияти самарадорлигини оширишда ахборот технологияларининг кадрлар билан таъминлашнинг ўрни ва аҳамияти муҳим бўлиб, бу масалани ечишда корхоналар ўз чора-тадбирларини ишлаб чиқиш муҳим ҳисобланади; * Ўзбекистон Республикаси саноат корхоналарида инновацион фаолияти самарадорлигини оширишда ахборот технологияларини жорий этиш мониторинг қилиб бориш лозим.