Xalqaro nizolarni tinch yo'l bilan hal qilish - Huquqshunoslik - Slaydlar

Xalqaro nizolarni tinch yo'l bilan hal qilish

Yuklangan vaqt:

14.03.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

539.8037109375 KB

Ko'chirib olish

XALQARO NIZOLARNI TINCH YO'L BILAN HAL QILISH

REJA: • 1. Xalqaro nizolarni tinch yo’l bilan hal qilish tushunchasi. • 2. Xalqaro nizolarni hal qilish vositalari. • 3. BMT tomonidan nizolarni hal etish mexanizmi.

1. XALQARO NIZOLARNI TINCH YO’L BILAN HAL QILISH TUSHUNCHASI. • Xalqaro nizo tushunchasi - davlatlar ya’ni xalqaro huquqning subyektlari o’rtasida munosabatlarning turli sohalarida ularning huquq va majburiyatlarini bajarilishi yuzasidan kelib chiqadigan kelishmovchilikdir. • Vaziyat - davlatlar 'rtasida kelishmovchilik kelib chiqanda, manfaatlarning о to'qnashuvi yuzasidan bir-birlariga o'zaro da’vo qilmagan hollarda vujudga keladi. • Nizo - davlatlar aynan bir predmet sababli bir-birlariga da’vo taqdim qilgandagina nizo paydo bo ‘ladi. • Xalqaro nizolarni tinch yo‘l bilan hal etish tamoyili xalqaro huquqning asosiy tamoyillaridan biridir. Bu tamoyil xalqaro huquqning yana bir tamoyili – davlatlarning kuch ishlatmaslik yoki kuch bilan tahdid qilmaslik prinsipi bilan bog’liq.

2. XALQARO NIZOLARNI HAL QILISH VOSITALARI. • Nizolarni tinch hal etish vositalari deganda xalqaro huquq subyektlari ‘rtasidagi о nizolarni biror-bir shaklda majburlov choralarini ishlatmay turib, xalqaro huquq prinsiplariga mos ravishda hal etish tartibi tushuniladi. • Xalqaro nizolarni hal qilish vositalari: • 1. Muzokaralar olib borish. Davlatlar o’zaro muayyan turdagi holatlar yuzasidan vujudga kelishi mumkin bo'lgan kelishmovchiliklarni bartaraf etish uchun bir-biri bilan muzokaralar olib boradi. Muzokaralar olib borishdan maqsad xalqaro nizolar kelib chiqishining oldini olishdir. • 2. Vositachilik. Vositachilik uchinchi tomon yordamida xalqaro nizolarni tinch yo'l bilan hal etish vositasidir (Toshkent deklaratsiyasi 1966 yil, Pokiston va Hindiston).

• 3. Tergov va yarashish (kelishish) komissiyasi. Tergov komissiyasining vazifasi nizo bilan bog'liq faktlarni aniqlash. Yarashuv komissiyasi nizoni bartaraf qilish uchun harakat qiladi va shu maqsadda takliflar ishlab chiqadi. Tergov va yarashuv komissiyalarining xulosalari tavsiyaviy xarakterga ega bo'lib, tomonlar uchun majburiy emas. • 4. Sud jarayoni - Arbitraj (hakamlik) sudi, tomonlarning roziligi bilan biror aniq nizoga nisbatan tuziladi. Bunda tomonlar arbitraj sudi hal etishi kerak bo'lgan nizo predmeti, sudning vakolatlari doirasi, prosedurasi, sudning tarkibi, hakamlar qarorini qabul qilish va bajarish yuzasidan majburiyatlarini belgilashadi.

3. BMT TOMONIDAN NIZOLARNI HAL ETISH MEXANIZMI Bosh Assambleya • BMT ustavi doirasida xalqlar o‘rtasidagi xalqaro tinchlik va xavfsizlikni ta’minlashga xavf tug'dirishi mumkin bo‘lgan har qanday vaziyatni tinch yo‘l bilan hal etish choralarini tavsiya berish vakolatiga ega. • Muammolarni ko'rib chiqishda BMTning a'zolariga va uning organlariga, shu jumladan Xavfsizlik Kengashiga tavsiyalar beradi. BMTning barcha organlari uchun, Xavfsizlik Kengashi va Xalqaro Suddan tashqari, bunday tavsiyalar majburiy hisoblanadi.

Bosh kotib • Tinchlik va xavfsizlikka tahdid solishi mumkin bo'lgan har qanday masalani Xavfsizlik Kengashi e'tiboriga etkazish huquqiga ega. Xavfsizlik Kengashi yoki Bosh Assambleya nomidan bosh kotib vositachilik vazifasini bajaradi (1962 yil, Karib inqirozi).

Xavfsizlik Kengashi • Nizolarni tinch yo'l bilan hal qilish bo’yicha shug'ullanuvchi organlar tizimida markaziy o'rin Xavfsizlik Kengashiga hisoblanadi. Xavfsizlik Kengashi xalqaro nizolarga olib kelishi mumkin bo'lgan nizoning yoki vaziyatning davom etishi xalqaro tinchlik va xavfsizlikni ta’minlashga xavf tug'dirishi mumkin bo’lgan holatlar yuzasidan tekshiruv o'tkazish vakolatiga ega. • Harbiy bo'lmagan choralar: iqtisodiy va diplomatik munosabatlarni to'liq yoki qisman uzish (BMT ustavning 41-moddasi). • Harbiy chora-tadbirlarga havo, dengiz yoki quruqlikdagi kuchlarining blokadasi va boshqa operatsiyalari kiradi (BMT ustavning 42- moddasi).

Tashkilotning har bir a'zosi o'zi ishtirok etayotgan ish bo'yicha Xalqaro Sud qarorini bajarish majburiyatini oladi (BMT Nizomining 94-moddasi 1-bandi).BMT Xalqaro Sudi • BMT Xalqaro Sudi tomonidan ko‘rilayotgan ishlarda faqat nizolashayotgan davlatlar taraflar bo‘lishi mumkin, unga ko’ra: • Shartnomalani sharhlash; • Xalqaro majburiyatning buzishilishi yuzasidan faktning mavjudligi; • Xalqaro majburiyatni buzganligi uchun to’lanadigan haqning xarakteri va qiymatlari. SUD AMALIYOTI: 1. Naurudagi fosfat yerlari (Nauru Avstraliyaga qarshi), 26.06.1992 yil.

E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT !

O'xshashlar

Xalqaro nizolarni xalqaro-huquqiy vositalar orqali hal etish

Nizolar, ularni hal qilish yo'llari

Xalqaro huquq prinsiplari

Xalqaro huquq faniga kirish

Xalqaro huquqning asosiy prinsiplari