O`zbekistonda ko'p partiyaviylik tizimining shakllanishi - Huquqshunoslik - Slaydlar

O`zbekistonda ko'p partiyaviylik tizimining shakllanishi

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

801 KB

Ko'chirib olish

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA MAXSUS OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGITA’LIM VAZIRLIGI O`zbekistonda O`zbekistonda ko`p ko`p partiyaviylik tizimining partiyaviylik tizimining shakllanishishakllanishi

• Demokratiyani asosiy xususiyatlaridan biri ko`p partiyaviylikdir. Biroq davlat, jamiyatning rivojini mavjud partiyalarning soni bilan belgilash noto`g`ri. Ko`p partiyaviylik tizimini muvaffaqiyati siyosiy hokimiyatni amalga oshirishda partiyalarning ishtiroki bilan belgilanadi.

Prezidentimiz I.Karimov «...partiyalar o`zining ijtimoiy- siyosiy faoliyatini aholi orasida qancha jonlantirib, kengaytirib borsa, xalqimiz va saylovchilarimizning siyosiy ongi va faolligi shuncha yuksalib, ularning islohot va o`zgarishlarga o`tkazadigan ta`siri tobora ortib boraveradi».

• Mamlakatimizda partiya va harakatlardan tashqari 200 ga yaqin Kasaba, tadbirkorlar, yoshlar, faxriylar kabi ijtimoiy uyushmalar ham mavjud. Bular orasidan eng ommaviysi kasaba uyushma tarkibida 7,5 mln. a`zosi bor. O`zbekiston hayotida yoshlarning roli beqiyosdir. 1991 yili O`zbekiston yoshlar ittifoqi tuzilgan. O`zbekiston Respublikasi Prezidentining 1997 yil 7 yanvar Farmoni bilan iqtidorli yoshlarni xorijdagi ilg`or oliygohlarda bilim olishlarini ta`minlash va tashqil etish uchun «Umid» jamg`armasi tuzildi. Hozirgi kunda 2300 jamoat birlashmalari va nodavlat tashqilotlari faoliyat ko`rsatmoqda.

• Ma’lumki, o’sha paytda O’zbekistonimiz SSSR deb atalgan dunyodagi eng qudratli imperiyaga qaram respublika edi. Uni na Birlashgan Millatlar Tashkiloti, na boshka xalqaro tashkilotlar, na jahon hamjamiyati tanir, tan olar edi. Ya’ni, mustakillik yo’lidagi xarakatlarimizda bizni ko’llab-kuvvatlaydigan, biz tayanadigan biron-bir tashki omil, najotkor kuch yo’q edi. Shunday bir sharoitda yuqorida tilga olingan adoqsiz muammolarni hal qilish uchun respublika rahbari kimga, nimaga ishonib harakat qildi, degan savol tug`ilishi tabiiy, albatta.

• P artiyaning O'ziga xos belgilari mavjud. • Birinchi belgi - partiyaning tashkilot ekanligi, ya'ni yetarlicha uzoq vaqt mobaynida mavjud bo'ladigan insonlarning uyushmasi. Bu belgi partiyani tashkilotchilarining ketishi bilan yo'qolib ketadigan fraksiyadan farqlaydi. • Ikkinchi belgi - milliy raxbariyat bilan muntazam aloqalarni ta'minlab turuvchi muayyan mahalliy tashkilotlarning mavjudligi. • Uchinchi belgi - partiyaning hokimiyatni qo'lga kiritish va olib borishga intilishidir. Bu belgi partiyani boshka guruhlardan farqlaydi. Hokimiyatga qanday erishish yo'lini tanlashi partiyaning xatti-harakatlarini belgilab beradi. • To'rtinchi belgi - xalq tomonidan qo'llab- quvvatlanishi (ovoz berishdan boshlab partiyada faol ishtirok etishgacha). Bu belgi asosida partiyalar saylovlar va parlament faoliyatida ishtirok etmayotgan siyosiy klublardan farqlanadi. • Beshinchi belgi - ideologik mezon: har bir partiya ma'lum bir mafkura va g'oyani yurgizuvchi kuch bo'ladi.

Partiyalar kelib chiqishiga ko'ra asosan ikkita Partiyalar kelib chiqishiga ko'ra asosan ikkita turga bo'linadi: elektoral va parlamentar.turga bo'linadi: elektoral va parlamentar. • Partiyalarni fransuz politologi M. Dyuverje uchta turga bo'ladi. Kadrli partiyalar saylov xuquqi hali cheklangan davrda vujudga kelishgan. Ular њsha davrdagi siyosiy makonda xukmdor guruhlarning manfaatlarini ifoda etishgan. Shuning uchun ham bu partiyalar a'zolar sonini oshirishga emas, balki saylovchilar fikrini O'zgartiruvchi siyosiy yetakchilar va siyosiy elitalarni birlashtirishga intilishgan. Kadrli partiyalarning asosiy elementlari. Komitet xududiy belgi asosida tashkil topadi va odatda kamsonli bo'ladi. Komitetlar faollarning muayyan tarkibiga ega va O'z qatorlarini kengaytirishga intilmaydi. Komitetlar aholi orasida ishlash tajribasiga ega bo'lgan avtoritet guruhlarni tashkil etadi. Ularning faoliyatida davriy harakterga ega va maxalliy xokimiyat va parlament saylovlari oldidan saylovlarda faollashadi, keyin esa «o'sadi».

• Ommaviy partiyalar. • Ommaviy saylov xuquqiy joriy etilishi bilan vujudga keladi. Bu yangi turdagi partiyalar ommaviy harakterga ega va ommani siyosiy tarbiyalash hamda xalq ichidan elitalarni shakllantirishga qaratilgan. Ommaviy partiyalarning dastlabki tashkilotlari xududiy va ishlab chiqarish (ishlab chiqarish tashkilotlari) belgilari asosida tuziladi, lekin komitetlardan farqli ularoq yangi a'zolar kirishi uchun ochiq. Xattoki, ommaviy partiyalar O'z qatorlarining kengayishidan manfaatdor. Negaki, partiya asosan a'zolik to'lovlari orqali kun kechiradi. • Partiyalarning soni oshib borishi va moliyaviy savollar bilan shug'ullanish majburiyati bu xildagi partiyalarni dastlabki tashkilotlarning yuqori tashkilotlarga bo'ysunish strukturasining ierarxiyasiga va yirik boshqaruv apparatlarining vujudga kelishiga olib keldi. M. Dyuverje ommaviy partiyalarning 3ta turini bergan: sotsiolistik, kommunistik va fashistik partiyalar.

• XX asr siyosiy xayotga juda ko'p O'zgarishlar kiritdi. Bu O'zgarishlar avvalom bor ommaning siyosiy ongi oshishi, saylash huquqining ommaviylashuvi va shu tufayli ommaning keng miqyosida siyosatga berilishi bilan bog'liq. Bu sabablarning oqibati sifatida asrimizning ikkinchi yarmidan boshlab vujudga kela boshlagan ijtimoiy siyosiy harakatlar va jamoatchilik tashkilotlarini keltirishi mumkin. Bu harakatlar va tashkilotlar eng dolzarb ijtimoiy muammolarni olib chiqishi va keng aholi qatlamlarida O'z tarafdorlarini topishi bilan harakterlanadi. Lekin bu harakatlar va tashkilotlarni partiyalardan farqlash kerak. Ijtimoiy siyosiy harakatlar va jamoatchilik tashkilotlari jamiyatning ayrim dolzarb muammolarini hal etish uchun vujudga keladi. Bu harakatlarda a'zolik juda erkin va odatda harakatlar qatorlari tez O'zgarib turadi. Bu harakatlar jamiyatdagi mavjud muammolar hal qilinishi bilan tarqalib ketadi. Ayrim harakatlar partiyalarga aylanadi. Bu xol ayniqsa Ovropada ko'p sodir bo'layapti. Misol uchun ekologik harakatlar ko'pgina Yevropa davlatlarida «yashillar» partiyalariga aylangan.

Siyosiy Partiyalar, Jamoat Tashkilotlari Va Ommaviy Axborot Siyosiy Partiyalar, Jamoat Tashkilotlari Va Ommaviy Axborot Vositalarining RivojlanishiVositalarining Rivojlanishi • Partiyaning asosiy maqsadi O’zbekiston Respublikasida huquqiy- demokratik davlat qurish, Vatanga sodiq xizmat qilish, adolatli fuqaroviy jamiyat qurish, demokratiya talablarining hamda mamlakatimizda yashayotgan barcha millat va elatlarning orzu- umidlariga monand shart- sharoit yuzaga keltirishga hissa qo’shishdan iborat.

O'xshashlar

O`zbekistonda huquqiy demokratik jamiyat va fuqarolik jamiyati asoslarining shakllanishi

Yangi milliy davlat tizimining tuzilishi

O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi qabul qilinishi

O'zbekiston Respublikasida saylov tizimining konstitutsiyaviy asoslari

О`zbekistonda inson va fuqarolarning asosiy huquqlari