O’zbekiston Respublikasida saylov tizimi 2 - Huquqshunoslik - Slaydlar

O’zbekiston Respublikasida saylov tizimi 2

Yuklangan vaqt:

07.05.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

14318.989257812 KB

Ko'chirib olish

O’zbekiston Respublikasida saylov tizimi

Reja: 1.Saylov tushunchasi. 2.O’zbekiston Respublikasida saylov huquqi. 3. Markaziy saylov komissiyasi. 4. Prezident saylovi, Qonunchilik palatasiga va mahalliy Kengashlarga saylovda saylov jarayoni. 5.Xulosa

Fuqarolarning huquqlari - Shaxsiy huquq va erkinliklar - Siyosiy huquqlar - Iqtisodiy huquqlar - Ijtimoiy huquqlar

Siyosiy huquq – fuqarolarning jamiyat va davlat ishlarini boshqarishda bevosita hamda bilvosita ishtirok etish huquqidir.

. Saylov huquqi fuqarolarning siyosiy huquqi demakdir. Fuqarolarning saylov huquqi siyosiy huquqlarning bir shaklidir. Saylov bu – ovoz berish orqali davlat organlari, mahalliy o’zini o’zi boshqarish organlari va boshqa tuzilmalarni tashkil etish vositasi. Saylov ochiq va yashirin ovoz berish orqali amalga oshiriladi.

O’zbekiston Respublikasi fuqarolari davlat hokimiyati vakillik organlariga saylash va saylanish huquqiga egadirlar. Har bir saylovchi bir ovozga ega. Ovoz berish huquqi, o’z xohish-irodasini bildirish tengli va erkinligi qonun bilan kafolatlanadi. O’zbekiston Respublikasida Prezidenti saylovi, O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Qonunchilik palatasiga hamda Qoraqalpog’iston Jo’g’ori Kengesiga, viloyatlar, tumanlar, shaharlar davlat hokimiyati vakillik organlariga saylov tegishincha ularning saylov muddati tugaydigan yilda – oktabr oyining 3-o’n kunligining birinchi yakshanbasida o’tkaziladi. Saylovlar umumiy, teng va to’g’ridan to’g’ri saylov huquqi asosida yashirin ovoz berish yo’li bilan amalga oshiriladi. O’zbekiston Respublikasining 18 yoshga to’lgan fuqarolari saylash huquqiga egadirlar. O’zbekiston respublikasi konstitutsiyasing 117-moddasi

Quyidagilar saylanish huquqiga ega emas. Sud tomonidan muomalaga layoqatsiz deb topilgan fuqarolar; Sud tomonidan ozodlikdan mahrum etish joylarida saqlanayotgan shaxslar: Quyidagilar saylash huquqiga ega emas. Sud tomonidan muomalaga layoqatsiz deb topilgan fuqarolar; Og’ir va o’ta og’ir jinoyat sodir etganligi uchun sudning hukmi bilan ozodlikdan mahrum etish joylarida saqlanayotgan shaxslar:

Saylov komissiyalari 2019-yil 25-iyunda qonuniy kuchga kirgan Saylov kodeksining 11-moddasiga ko’ra Saylov komissiyalari tizimiga quyidagilar kiradi: Markaziy saylov komissiyasi Oliy Majlis palatalari tomonidan kamida 15 nafar a’zodan iborat tarkibda tuziladi. Markaziy saylov komissiyasi Komissiya Raisi, uning o’rinbosari, komissiya kotibi va komissiya a’zolaridan iborat. Mahalliy saylov komissiyasi tarkibiga viloyat, tuman, shahar saylov komissiyalari kiradi. Ular tegishli mahalliy Kengashlar tomonidan saylovga kamida 80 kun qolganda 11-21 nafar a’zodan iborat tarkibda tuziladi. Okrug saylov komissiyasi prezident saylovida Markaziy saylov komissiyasi tomonidan saylovga kamida 70 kun qolganda 8-18 nafardan iborat tarkibda tuziladi. Qonunchilik palatasiga saylovni o’tkazish bo’yicha okrug saylov komissiyasi Markaziy saylov komissiyasi tomonidan, xalq deputatlari viloyatlar va Toshkent shahar Kengashlariga saylov o’tkazish bo’yicha okrug saylov komissiyasi esa tegishli viloyat, Toshkent shahar saylov komissiyasi tomonidan saylovga kamida 70kun qolganda 9- 11 nafar a’zolaridan iborat tarkibda tuziladi. Uchastka saylov komissiyasi okrug saylov komissiyasi tomonidan saylovga hamida 40kun qolganda 5-19 nafar a’zodan iborat tarkibda tuziladi.

Saylov byulleteni Saylov kodeksi 31modda. O’zbekiston Respublikasi Prezidenti sayloviga, Qonunchilik palatasi deputatlari sayloviga doir saylov byulletenining shakli va matni Markaziy saylov komissiyasi tomonidan tasdiqlanadi. Mahalliy Kengashlar sayloviga doir saylov byulletenni shakli va matni viloyat, tuman va shahar saylov komissiyalari tomonidan tasdiqlanadi. Uchastka saylov komissiyalari saylov byulletenlarini ovoz berish kuniga, shu jumladan muddatidan oldin ovoz berish kuniga kamida 3kun qolganda okrug saylov komissiyalaridan oladi. Ozbekiston Respublikasi chet davlatlaridagi diplomatik va boshqa vakolatxonalari huzurida tuzilgan saylov uchastkalaridagi saylovchilar soni haqida Tashqi isjlar vazirligi tomonidan taqdim etilgan ma’lumotlar asosida Markaziy saylov komissiyasi saylov komissiyasini yetkazib berishni ta’minlaydi. 100% saylovchilar uchun 100.5 % byulleten beriladi .

O’zbekiston Respublikasi prezident saylovi, Qonunchilik palatasi deputatlari va mahalliy Kengashlar deputatlari saylovi bo’yicha saylov kompaniyasi boshlanganligi ularning vakolat muddati tugashidan kamida 3 oy oldin Markaziy saylov komissiyasi tomonodan OAVda e’lon qilinadi. O’zbekiston Respublikasi Prezidentligiga nomzod, Qonunchilik palatasi deputatligiga nomzod, mahalliy Kengash deputatligiga nomzod ko’rsatish huquqiga siyosiy partiyalar egadir Saylovoldi tashviqoti nomzodlar ro’yxatga olish uchun belgilangan oxirgi kunning ertasidan e’tiboran boshlanadi. Saylov kuni va ovoz berishga bir kun qolganda tashviqotga yo’l qo’yilmaydi. Nomzodlar saylovchilar bilan uchrashuvlar orqali tashviqot uchun teng sharoitlar yaratiladi.

Ovoz berish saylov kuni soat 8:00 dan 20:00gacha o’tkaziladi. Ovoz berish vaqti va joyi to’g’risida uchastka saylov komissiyasi saylovchilarni saylovdan kamida 10 kun oldin xabardor qiladi. Ovoz berish kuni saylov uchastkasida soat 8:00da Davlat madhiyasi yangraydi. Ovoz berish binosiga kelgach, saylovchi uchastka saylov komissiyasining a’zosiga o’z shaxsini tasdiqlovchi hujjatni ko’rsatadi hamda saylovchilar ro’yxatiga imzo qo’yadi. Shundan keyin unga saylov byulletini beriladi. Saylovchilarni turgan joyida ovoz berishga yo’l qo’yiladi. Saylov kuni o’z yashash joyida bo’lish imkoniyatiga ega bo’lmagan saylovchi muddatidan oldin ovoz berish huquqiga ega.

O’zbekiston Respublikasi prezidenti saylovida 2 nafardan ortiq nomzod ishtirok etayotgan bo’lsa va agar ulardan hech biri ovoz berishda ishtirok etgan saylovchilardan yarmidan ko’pining ovozini olmagan taqdirda, takroriy ovoz berish o’tkaziladi. Prezidentlikka takroriy saylov Markaziy saylov komissiyasi tomonidan saylov o’tkazilgandan 15kundan 30 kunigacha bo’lgan oraliqda o’tkaziladi. Deputatlikka takroriy saylov saylov kunidan kamida 2haftadan 1oy muddat oralig’ida o’tkaziladi.

O’zbekiston Respublikasi prezidentiga qo’yiladigan talablar. Prezident muddatidan oldingi saylov Qonunchilik palatasi deputatiga qo’yilgan talablar. Senatni shakllantirish tartibi .

Saylov yakunida Markaziy saylov komissiyalar tomonidan yoxud tegishli saylov komissiyalari tomonidan Saylovchilarning umumiy sonini; Saylov byulletenlarini olgan saylovchilar sonini; Har bir nomzodni yoqlab berilgan ovozlar sonini; Haqiqiy emas deb topigan saylov byulletenlarini sonini aniqlaydi. O’zbekiston respublikasi prezidentligiga saylov, Qonunchilik deputatligiga saylov va mahalliy Kengashga o’tkazilgan saylov yakunlari to’g’risidagi qaror tegishli saylov komissiyasi tomonidan saylovdan keyin 10 kundan kechiktirilmay qabul qilinadi va matbuotda e’lon qilinadi. Shuningdek OAVda hammaga ma’lum qilinadi. Saylovga tayyorgarlik ko’rish va uni o’tkazish bilan bog’liq xarajatlar O’zbekiston Respublika Davlat budjeti tomonidan amalga oshiriladi. Saylov to’g’risidagi qonunchilikni buzganlikda aybdor shaxslar belgilangan tartibda javobgar bo’ladi.

O’zbekiston Respublikasida saylov tizimi eng demokratik tartibda bo’lib, fuqarolarning teng to’g’ridan to’g’ri yashirin ovoz berish yo’li orqali amalga oshiriladi. Saylovchilarda muomala layoqati paydo bo’lishi bilan ularga saylov huquqi beriladi. Yashirin ovoz berish orqali saylovni amalga oshirish huquqi qonun bilan himoyalanib uni buzgan kishiga qonunga muvofiq javobgarlik belgilangan. Saylov jarayoni xalqqa bevosita OAV orqali namoyish etib boriladi. Oxirgi deputalik saylovlarida aholining 71%i, Prezident saylovlarida aholining 80%i ishtirok etishi O’zbekiston Respublikasida saylovda aholining faol ishtiroki, ularning hokimiyat tizimiga ishonchi oshganligini ko’rsatadi. Bu kabi tadbirlardan xulosa qilib Republika saylov tizimini jahon tajribalariga andoza bo’la oladi deya ayta olish mumkin.

 E'TIBORINGIZ UCHUN RAXMAT

O'xshashlar

O'zbekiston Respublikasi saylov tizimi

O'zbekiston Respublikasida saylov tizimining konstitutsiyaviy asoslari

O’zbekiston Respublikasida huquqning asosiy manbalari

O’zbekiston Respublikasida Fuqarolarning erkinliklari va burchlari

O’zbekiston Respublikasida Prezidentlik institutining joriy etilishi