O`zbekiston respublikasi davlat boshqaruvi organlari - Huquqshunoslik - Slaydlar

O`zbekiston respublikasi davlat boshqaruvi organlari

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1849.5546875 KB

Ko'chirib olish

REJA: 1. IJRO HOKIMIYATI ORGANLARI TUSHUNCHASI 2. O`ZBEKISTON RESPUBLIKASI VAZIRLAR MAHKAMASI 3. VAZIRLIKLAR, DAVLAT QO`MITALARI HAMDA BOSHQA DAVLAT VA XO`JALIK BOSHQARUVI ORGANLARI 4. MAHALLIY DAVLAT HOKIMIYATI ORGANLARI O`zbekiston respublikasi davlat boshqaruvi organlari www.arxiv.uz

Davlat – o`z hokimiyatini amalga oshirish imkonini beruvchi tashkiliy-moddiy kuchga, ya'ni davlat mexanizmiga egadir. Mexanizm davlatning nimadan tashkil topganligini ko`rsatuvchi tarkibiy va predmetli ifodasidir. Davlat mexanizmi - davlat organlari va boshqa tashkilotlarining davlat hokimiyatini, vazifa va funksiyalarini amalga oshirishning yaxlit iyerarxik, ya'ni bo`ysinuvga asoslangan tizimidir. Davlat mexanizmining boshlang`ich va asosiy tarkibiy elementlaridan biri – bu davlat organlaridir. Davlat organlari - davlat funksiyalarini amalga oshiradigan va hokimiyat vakolatiga ega bo`lgan davlat mexanizmining bo`g`inidir. Davlat va huquq nazariyasi faniga ko`ra, davlat organlarining mazmun-mohiyatini ochib beruvchi xususiyatlarga quyidagilar kiradi: • davlat organi – davlat mexanizmining bir bo`lagi sifatida, ma'lum bir mustaqillikka (avtonomiyaga) egadir. Davlat organlari davlat mexanizmida o`z o`rniga ega bo`lib, uning boshqa qismlari bilan o`zaro aloqada bo`ladi; • davlat organi – turli munosabatlarda davlat nomidan harakat qiluvchi xizmatchilardan iborat bo`ladi. Aynan davlat xizmatchilarining harakatlarida u yoki bu davlat organining faoliyati namoyon bo`ladi; • davlat organlari ichki tarkibiy tuzilmaga egadir, ya'ni ular yagona maqsad atrofida birlashgan bo`linmalardan iborat bo`ladi; • davlat organlari ma'lum bir hajm va mohiyatga ega bo`lgan davlat-hokimiyat vakolatiga egadir; • davlat organlari ning funksiyalanishini – davlat tomonidan moliyaviy mablag` ajratish orqali ta'minlanadi; • davlat organlari – davlatning vazifa va funksiyalarini amalga oshirish uchun, ma'lum bir shakl va uslublardan foydalanadi. www.arxiv.uz

Davlat organi o`zining mohiyatiga ko`ra qandaydir tashkilotni, fuqarolarning jamoasini anglatadi. Bunday fuqarolarning jamoasi davlat faoliyatining u yoki bu turini amalga oshirish uchun davlat tomonidan tashkil etiladi. Davlat o`z organlarini bevosita tashkil etadi yoki ularni tashkil etish tartibini belgilaydi, ularning funksiyalanishining asosiy qoidalarini o`rnatadi, davlat nomidan va davlat manfaatini ko`zlab harakat qilishi uchun ularga ma'lum bir vakolatlarni berib qo`yadi. Davlat organlarining barchasi, yagonalikda - davlat apparati ni tashkil etadi. Davlat apparati orqali davlat oldida turgan vazifa va funksiyalar amalga oshiriladi. Davlat – fuqarolarning siyosiy tashkiloti bo`lganligi sababli, tashkil qilinadigan davlat organlari hokimiyat vakolatiga ega bo`ladi. Turli huquq sohalari mutaxassislarining davlat organlari va xususan davlat boshqaruvi organlari tushunchasi, mazmuni va ahamiyati muammolariga bag`ishlangan ko`pdan-ko`p ilmiy izlanishlari mavjuddir. 90-yillarning boshlaridan, ya'ni sobiq Ittifoqning parchalanishi, yangi davlat tuzilmalarining shakllanishi va rivojlanishi bilan, bu muammoga bo`lgan e'tibor yanada kuchayib bordi. Bu ayniqsa davlatlar tomonidan Asosiy qonunning ishlab chiqilishi va qabul qilinishi bilan yanada jonlandi. www.arxiv.uz

O`zbekiston Respublikasi Konstitutsiya asosida davlat hokimiyatining bo`linishi prinsipining o`rnatilishi bilan, davlatning – qonun chiqaruvchi, ijro etuvchi va sud hokimiyati organlariga bo`linishi mustahkamlandi. Aksariyat “Ma'muriy huquq” darsliklarida ma'muriy-huquqiy munosabatlarning subyekti sifatida ijro hokimiyati organlari ko`rsatib o`tiladi. Ijro hokimiyati organlari - davlat apparatining bir bo`g`ini bo`lib, davlatning vazifa va funksiyalarini amalga oshirish maqsadida tashkil etiladigan hamda davlat-hokimiyat vakolatlariga ega bo`lgan siyosiy tashkilotdir. Ijro hokimiyati organlari – qonunlar va boshqa normativ hujjatlarni ijro etish va ijrosini ta'minlash maqsadida davlat tomonidan tashkil etiladigan, boshqaruv harakatlarining maxsus shakl va uslublaridan foydalanib, davlat va jamiyat hayotining barcha sohalarida boshqaruv funksiyalarini amalga oshiradigan, tegishli tuzilishga, kompetensiyaga, davlat-hokimiyat vakolatlariga va davlat xizmatchilari shtatlariga ega bo`lgan tashkilotdir. Ijro hokimiyati organlarining tushunchasi hokimiyat bo`linishi prinsipidan kelib chiqadi, uning mazmuni esa – ijro hokimiyatining xususiyatlari bilan belgilanadi. www.arxiv.uz

www.arxiv.uz

O`zbekistn Respublikasi Vazirlar Mahkamasi O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining huquqiy maqomi O`zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi va 2003 yil 29 avgustda qabul qilingan «O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi to`g`risida»gi qonuni [1] bilan tartibga solingandir. Qonunga binoan O`zbekiston Respublikasining Vazirlar Mahkamasi – O`zbekiston Respublikasi Hukumati, O`zbekiston Respublikasida iqtisodiyotning, ijtimoiy va ma'naviy sohaning samarali faoliyatiga rahbarlikni, O`zbekiston Respublikasi qonunlari, O`zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining qarorlari, O`zbekiston Respublikasi Prezidentining farmonlari, qarorlari va farmoyishlari ijrosini ta'minlovchi ijro etuvchi hokimiyat organidir. O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi davlat boshqaruvi organlari tizimiga va o`zi tashkil etadigan xo`jalik boshqaruvi organlari tizimiga boshchilik qiladi, ularning hamjihatlik bilan faoliyat ko`rsatishini ta'minlaydi. Vazirlar Mahkamasi o`z faoliyatida O`zbekiston Respublikasi Prezidenti va O`zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi oldida javobgardir. www.arxiv.uz

www.arxiv.uz

Vazirlar Mahkamasi o`z faoliyatida: • kollegiallik; • demokratiya va qonuniylik; • O`zbekiston Respublikasida yashovchi barcha millat va elatlarning manfaatlarini hisobga olish prinsiplariga asoslanadi. Vazirlar Mahkamasi tarkibiga O`zbekiston Respublikasi Bosh vaziri, uning o`rinbosarlari, vazirlar, davlat qo`mitalarining raislari kiradilar. Qoraqalpog`iston Respublikasi hukumatining boshlig`i o`z lavozimi bo`yicha Vazirlar Mahkamasi tarkibiga kiradi. Vazirlar Mahkamasining tarkibi O`zbekiston Respublikasining Prezidenti tomonidan shakllantiriladi. O`zbekiston Respublikasi Prezidenti Bosh vazir nomzodini ko`rib chiqish va tasdiqlash uchun O`zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining palatalariga taqdim etadi hamda uni vazifasidan ozod qiladi. Vazirlar Mahkamasining a'zolarini Bosh vazir taqdimiga binoan O`zbekiston Respublikasi Prezidenti tasdiqlaydi va vazifasidan ozod qiladi. Vazirlar Mahkamasi yangi saylangan O`zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi oldida o`z vakolatlarini zimmasidan soqit qiladi. www.arxiv.uz

Vazirlar Mahkamasining a'zolari O`zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi palatalari majlislarida, palatalarning qo`mitalari majlislarida hozir bo`lish va axborot berishga haqli. O`zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Qonunchilik palatasi deputatlari va O`zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Senati a'zolari tomonidan Vazirlar Mahkamasi yoki uning muayyan a'zolari faoliyatiga taalluqli masalalar qo`yilgan taqdirda, Bosh vazir shu masalalar yuzasidan zarur tushuntirishlar olish va tushuntirishlar berishga haqli. Vazirlar Mahkamasi O`zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi palatalari qo`mitalarining O`zbekiston Respublikasi Hukumati faoliyati masalalariga doir tavsiyalari va takliflarini ko`rib chiqadi hamda ular yuzasidan chora-tadbirlar ko`radi. Tavsiyalar va takliflarni ko`rib chiqish natijalari haqida hamda ko`rilgan chora-tadbirlar to`g`risida Vazirlar Mahkamasi O`zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi palatalarining tegishli qo`mitalariga kelishilgan muddatda ma'lum qiladi. O`zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Qonunchilik palatasidan, Qonunchilik palatasi deputatidan, O`zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Senatidan, Senat a'zosidan O`zbekiston Respublikasi Hukumatining yoki unga bo`ysinuvchi davlat yoxud xo`jalik boshqaruvi organlarining faoliyatiga doir parlament so`rovi olgan Vazirlar Mahkamasi yoxud O`zbekiston Respublikasi Hukumati a'zosi qonun bilan belgilangan muddatlarda O`zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi tegishli palatalarining majlislarida og`zaki yoki yozma javob berishi shart. www.arxiv.uz

Vazirlar Mahkamasining normativ tusdagi yoki o`ta muhim ahamiyatga ega bo`lgan hujjatlari Vazirlar Mahkamasining qarorlari shaklida qabul qilinadi. Vazirlar Mahkamasining tezkor va boshqa joriy masalalar bo`yicha qarorlari Vazirlar Mahkamasining farmoyishlari shaklida qabul qilinadi. Vazirlar Mahkamasining qarorlari va farmoyishlari Bosh vazir tomonidan imzolanadi. O`zbekiston Respublikasining Prezidenti O`zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 89-moddasi va 93-moddasiga asoslangan holda Vazirlar Mahkamasi vakolatiga kiruvchi masalalar yuzasidan qarorlar qabul qilishga, Vazirlar Mahkamasi qarorlari va farmoyishlarini hamda Bosh vazir farmoyishlarini bekor qilishga haqli. Vazirlar Mahkamasining qarorlari va farmoyishlari, agar ularda boshqacha tartib nazarda tutilgan bo`lmasa, imzolangan kundan boshlab kuchga kiradi. Vazirlar Mahkamasi o`zi qabul qilgan qarorlarning bajarilishi ustidan bevosita yoki vazirliklar, davlat qo`mitalari, idoralar hamda davlat va xo`jalik boshqaruvining boshqa organlari orqali nazoratni amalga oshiradi. Vazirlar Mahkamasining normativ tusdagi qarorlari O`zbekiston Respublikasi Hukumati qarorlari to`plamida e'lon qilinadi, keng ommaga darhol yetkazish zarur bo`lgan taqdirda esa ommaviy axborot vositalari orqali ma'lum qilinadi. www.arxiv.uz

Vazirliklar, davlat qo`mitalari hamda boshqa davlat va xo`jalik boshqaruvi organlari O`zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 93-moddasi 8-bandiga binoan, O`zbekiston Respublikasi Prezidenti – ijro etuvchi hokimiyat devonini tuzadi va unga rahbarlik qiladi; respublika oliy hokimiyat va boshqaruv organlarining bahamjihat ishlashini ta'minlaydi; vazirliklar, davlat qo`mitalari hamda davlat boshqaruvining boshqa organlarini tuzadi va tugatadi, shu masalalarga doir farmonlarni keyinchalik O`zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining palatalari tasdig`iga kiritadi. Har bir davlatda, uning vazifalari va funksiyalarini amalga oshirilishini tashkil etilishiga qarab, vazirliklar va davlat qo`mitalarining turlari belgilanadi. Vazirlik - ijro hokimiyati tizimining asosiy organlaridan biri hisoblanadi. Vazirliklar belgilangan sohada davlat siyosatini va boshqaruvini amalga oshirish, shuningdek, mazkur sohadagi ijro etuvchi organlarning faoliyatini muvofiqlashtirish maqsadida tashkil etiladi. Demak, vazirlikning ma'muriy-huquqiy maqomi ikki asosiy holat bilan belgilanadi: birinchidan , vazirlik sohaviy organ sifatida faoliyat ko`rsatadi; ikkinchidan , muvofiqlashtiruvchi davlat organi sifatida harakat qiladi. www.arxiv.uz

Vazir: a) vazirlik, uning tasarrufidagi muassasalar, tashkilotlar va o`quv yurtlari faoliyatiga rahbarlik qiladi; b) o`z vakolatlari doirasida tasarrufidagi barcha tashkilotlar va muassasalar tomonidan bajarilishi majburiy bo`lgan buyruqlar va farmoyishlar chiqaradi, ko`rsatmalar va topshiriqlar beradi; c) vazirlik vakolatiga tegishli masalalar bo`yicha normativ hujjatlar loyihalarini ko`rib chiqish uchun belgilangan tartibda Vazirlar Mahkamasiga kiritadi; d) vazir o`rinbosarlari o`rtasida vazifalarni taqsimlaydi va ular faoliyatini muvofiqlashtiradi; e) vazir o`rinbosarlari, tarkibiy bo`linmalar rahbarlarining, shuningdek, tasarrufidagi tashkilotlar va muassasalar rahbarlarining ular zimmasiga yuklangan vazifalar bajarilishi uchun mas'uliyati darajasini belgilaydi; j) Vazirlar Mahkamasi tomonidan belgilangan xodimlar soni va mehnatga haq to`lash fondi doirasida vazirlik markaziy apparatining shtat jadvalini, hududiy bo`linmalar to`g`risidagi nizomlarni, tasarrufidagi muassasalar, tashkilotlar va korxonalarning nizomlari va ustavlarini tasdiqlaydi; i) vazirlik markaziy apparati xodimlarini va vazirlikka bevosita bo`ysinuvchi muassasalar, tashkilotlar va korxonalarning rahbarlarini, hududiy bo`linmalar rahbarlarini lavozimga tayinlaydi va lavozimdan ozod etadi; k) vazirlik markaziy apparati xodimlarini moddiy rag`batlantirish shart-sharoitlarini belgilaydi; l) alohida o`rnak ko`rsatgan xodimlarni belgilangan tartibda davlat faxriy unvonlari, yorliqlar va mukofotlar berishga taqim etadi; m) qonun hujjatlarida belgilangan boshqa huquqlarga ega bo`ladi. www.arxiv.uz

Vazirliklar: • O‘zbekiston Respublikasi Iqtisodiyot vazirligi • O‘zbеkistоn Rеspublikаsi Mоliya vаzirligi • O‘zbekiston Respublikasi Qishlоq vа suv хo‘jаligi vаzirligi • O‘zbеkistоn Rеspublikаsi Mеhnаt vа аhоlini ijtimоiy muhоfаzа qilish vаzirligi • O‘zbеkistоn Rеspublikаsi Оliy vа o‘rtа mахsus tа’lim vаzirligi • O‘zbekistоn Respublikаsi Хаlq ta’limi vаzirligi • O‘zbеkistоn Rеspublikаsi Sоg`liqni sаqlаsh vаzirligi • O‘zbеkiston Rеspublikаsi Ichki ishlаr vаzirligi • O‘zbekiston Respublikasi Mudofaa vazirligi • O‘zbеkistоn Rеspublikаsi Fаvqulоddа vаziyatlаr vаzirligi • O‘zbеkistоn Rеspublikаsi Tаshqi ishlаr vаzirligi • O‘zbekiston Respublikasi Tashqi iqtisodiy aloqalar, investitsiyalar va savdo vazirligi • O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligi • O‘zbekiston Respublikasi madaniyat va sport ishlari vazirligi www.arxiv.uz

• O‘zbеkistоn Rеspublikаsi Fаvqulоddа vаziyatlаr vаzirligi • O‘zbеkistоn Rеspublikаsi Mоliya vаzirligi www.arxiv.uz

• O‘zbekiston Respublikasi Iqtisodiyot vazirligi O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligi www.arxiv.uz

• O‘zbekiston Respublikasi Qishlоq vа suv хo‘jаligi vаzirligi • O‘zbеkistоn Rеspublikаsi Sоg`liqni sаqlаsh vаzirligi www.arxiv.uz

• O‘zbеkistоn Rеspublikаsi Tаshqi ishlаr vаzirligi www.arxiv.uz

Davlat qo`mitasi - ijro hokimiyatining markaziy organlaridan biri bo`lib, kollegiallik asosida tarmoqlararo muvofiqlashtirishni amalga oshiradi, shuningdek, faoliyatning ma'lum bir sohasida tartibga solish vazifasini bajaradi. Davlat qo`mitalarining vazirliklardan farqi shundaki, birinchidan, ular kollegial organlar toifasiga kiradi; ikkinchidan, ular tarmoqlararo muvofiqlashtirish vazifasini bajaradi. Davlat qo`mitalari vazirliklar singari ularga yuklatilgan sohalarda muvofiqlashtirish va umumiy rahbarlikni amalga oshiradi. Shu jihatidan bu ikkala davlat organi bir-biriga o`xshab ketadi, ya'ni ularni yaqinlashtiradi. Amaliyotda vazirlikning davlat qo`mitasiga, va aksincha, davlat qo`mitasining vazirlikka aylantirish holatlari uchrab turadi. Lekin ularning farqini ma'muriy-huquqiy maqomini aniqlash orqali belgilash mumkin. Davlat qo`mitalari, vazirliklar singari, o`z faoliyatlarida – O`zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasiga, O`zbekiston Respublikasi qonunlariga, Oliy Majlisning qarorlari va boshqa hujjatlariga, O`zbekiston Respublikasi Prezidentining farmonlari, qarorlari va farmoyishlariga, O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining qarorlari va farmoyishlariga, O`zbekiston Respublikasining xalqaro shartnomalariga, shuningdek, o`zining Nizomiga amal qiladi. Davlat qo`mitalarining nizomlari O`zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi yoki Vazirlar Mahkamasi tomonidan tasdiqlanadi hamda O`zbekiston Respublikasi Adliya vazirligida davlat ro`yxatiga olinadi. Davlat qo`mitalari nizomida – ularning huquqiy maqomi, faoliyatining asosiy yo`nalishlari, vazifalari, funksiyalari, tashkiliy asoslari va boshqa umumiy masalalar belgilab beriladi. Davlat qo`mitalari o`z ishini davlat boshqaruvining boshqa organlari, Qoraqalpog`iston Respublikasi, viloyatlar va Toshkent shahar davlat hokimiyati organlari hamda jamoat tashkilotlari bilan o`zaro hamkorlikda amalga oshiradi. Davlat qo`mitalarining o`z vakolatlari doirasida qabul qilgan qarorlari – vazirliklar, idoralar, joylardagi hokimiyat va boshqaruv organlari, xo`jalik birlashmalari, korxonalar va muassasalar, shuningdek, fuqarolar tomonidan bajarilishi majburiy hisoblanadi. www.arxiv.uz

Davlat qo`mitalari: 1. O`zbekiston Respublikasi Davlat mulki qo`mitasi 2. O`zbekiston Respublikasi Davlat statistika qo`mitasi 3. O`zbekiston Respublikasi Monopoliyadan chiqarish va raqobatni rivojlantirish davlat qo`mitasi 4. O`zbekiston Respublikasi Davlat soliq qo`mitasi 5. O`zbekiston Respublikasi Davlat bojxona qo`mitasi 6. O`zbekiston Respublikasi Tabiatni muhofaza qilish davlat qo`mitasi 7. O`zbekiston Respublikasi Davlat geologiya va mineral resurslar qo`mitasi 8. O`zbekiston Respublikasi Davlat arxitektura va qurilish qo`mitasi 9. O`zbekiston Respublikasi Yer resurslari, geodeziya, kartografiya va davlat kadastri bo`yicha davlat qo`mitasi www.arxiv.uz

• O‘zbekiston Respublikasi Davlat soliq qo‘mitasi • O‘zbekiston Respublikasi Davlat Arxitektura va qurilish qo‘mitasi www.arxiv.uz

• O‘zbеkistоn Rеspublikаsi Dаvlаt stаtistikа qo‘mitаsi • O‘zbеkistоn Rеspublikаsi gеоlоgiya vа minеrаl rеsurslаr Davlat qo‘mitаsi www.arxiv.uz

Mazkur Farmonga binoan, respublika davlat boshqaruvi organlarining asosiy vazifalari va funksiyalari quyidagilardan iborat: • O`zbekiston Respublikasi qonunlari, O`zbekiston Respublikasi Prezidentining Farmonlari hamda boshqa normativ-huquqiy hujjatlar amalda ro`yobga chiqarilishini, ularning ijrosi ustidan ta'sirchan nazorat amalga oshirilishini ta'minlash; • tashqi va ichki siyosatni amalga oshirish, davlatning tashqi va ichki xavfsizligini ta'minlash; • mamlakatni strategik rivojlantirishning ustuvor yo`nalishlarini belgilash, davlatning maqsadli dasturlarini ishlab chiqish hamda ularni amalga oshirishni tashkil qilish, iqtisodiy islohotlarni ro`yobga chiqarish borasidagi chora-tadbirlarni amalga oshirish; • insonning konstitutsiyaviy huquqlari va erkinliklarini, aholining ta'lim, tibbiy xizmat, ijtimoiy ta'minotga bo`lgan huquqlarini ta'minlash va himoya qilish, mehnat bozorini tartibga solish, ijtimoiy sohada umumdavlat boshqaruv tizimi faoliyatini boshqarish va muvofiqlashtirish; • tegishli huquqiy muhitni yaratish, litsenziyalash, sertifikatlashtirish va standartlashtirish orqali xo`jalik yurituvchi subyektlar faoliyatini davlat tomonidan tartibga solish; • soliqlar, bojxona to`lovlarini yig`ish, davlat daromadlarini taqsimlash yo`li bilan xazinaga oid vazifalarni amalga oshirish. www.arxiv.uz

Bozor islohotlarining hozirgi bosqich talablariga binoan, iqtisodiyotni boshqarishni yanada erkinlashtirish, ma'muriy islohotlarni chuqurlashtirish, korporativ boshqaruvi norma va prinsiplarini keng joriy etish, xo`jalik birlashmalarini unifikatsiyalash va ular faoliyatini tashkil qilish samaradorligini oshirish maqsadida O`zbekiston Respublikasi Prezidenti tomonidan 2003 yil 22 dekabrda “Xo`jalik boshqaruv organlari tizimini takomillashtirish to`g`risida”gi farmoni qabul qilindi. Farmonga binoan, xo`jalik boshqaruvi organlari bo`lib, tarkibiga kiruvchi korxonalarning xo`jalik birlashmasiga tegishli bo`lgan aksiya paketlari orqali ana shu korxonalarning xo`jalik boshqaruvini amalga oshiruvchi aksiyadorlik kompaniyalari, shu jumladan davlat-aksiyadorlik kompaniyalari; muassis-korxonalar tomonidan ular faoliyatiga ko`maklashish uchun muassis- korxonalarning aksiyalari paketlarini boshqarish huquqisiz ayrim umumiy vazifalarni ularga topshirish yo`li bilan ixtiyoriylik asosida tashkil qilinadigan uyushmalar hisoblanadi. www.arxiv.uz

Mahalliy davlat hokimiyati organlari O`zbekiston Respublikasi Oliy Kengashining qarori bilan 1991 yil 18 noyabrda Toshkent shahrida hokimlik lavozimining tashkil etilishi, bu boradagi birinchi qadam bo`ldi. 1992 yil 4 yanvarda esa O`zbekiston Respublikasi Oliy Kengashi tomonidan “O`zbekiston Respublikasining mahalliy hokimiyati idoralarini qayta tashkil etish to`g`risida”gi qonun [1] qabul qilindi. Bunda bozor iqtisodiyotiga o`tishning o`ziga xos shartlari e'tiborga olinib, avvalo ijroiya hokimiyatini mustahkamlash nazarda tutilgan edi. Mahalliy davlat hokimiyatini isloh qilishda – davlat qurilishi borasida tarixan shakllangan milliy, an'anaviy tajribalardan, shuningdek, xorijiy mamlakatlarning ijobiy tajribalaridan muvaffaqiyatli foydalanildi. Toshkent shahrida, barcha viloyat, tuman va shaharlarda hokimlik lavozimi joriy etildi hamda ular zimmasiga vakillik va ijroiya hokimiyatini boshqarish mas'uliyati yuklatildi. 1992 yil aprelda Qoraqalpog`iston Respublikasida ham, hokimlik lavozimini joriy etish borasida qonun qabul qilindi. 1992 yil 8 dekabrda qabul qilingan O`zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasida ham hokimlik instituti mustahkamlab qo`yildi. www.arxiv.uz

Mahalliy hokimiyat organlari deganda – viloyat, tuman, shahar hokimlari boshchilik qiladigan ijroiya apparati va vakillik organlari (viloyat, tuman, shahar xalq deputatlari Kengashlari) tushuniladi. Mahalliy davlat hokimiyati organlarining huquqiy maqomi – O`zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining XXI bobi 99-104-moddalari hamda O`zbekiston Respublikasining “Mahalliy davlat hokimiyati to`g`risida”gi qonuni [1] da nazarda tutilgan. Unga ko`ra, mahalliy hokimiyat organlari ixtiyoriga quyidagilar kiradi : • qonuniylikni, huquqiy-tartibotni va fuqarolarning xavfsizligini ta'minlash; • hududlarni iqtisodiy, ijtimoiy va madaniy rivojlantirish; mahalliy budjetni shakllantirish va uni ijro etish, mahalliy soliqlar, yig`imlarni belgilash, budjetdan tashqari jamg`armalarni hosil qilish; • mahalliy kommunal xo`jalikka rahbarlik qilish; • atrof-muhitni muhofaza qilish; • fuqarolik holati aktlarini qayd etishni ta'minlash; • normativ hujjatlarni qabul qilish hamda O`zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasiga va O`zbekiston Respublikasi qonunlariga zid kelmaydigan boshqa vakolatlarni amalga oshirish. www.arxiv.uz

www.arxiv.uz

Xalq deputatlari Kengashi va hokim qabul qilgan hamda chiqargan hujjatlar imzolangan vaqtdan boshlab kuchga kiradi, basharti ana shu hujjatlarda o`zga tartib belgilanmagan bo`lsa. Xalq deputatlari Kengashi va hokim o`z vakolatlari doirasida qabul qilgan hujjatlar viloyat, tuman, shahar hududida joylashgan barcha korxonalar, muassasalar, tashkilotlar, mansabdor shaxslar va fuqarolar tomonidan ijro etilishi majburiydir. Xalq deputatlari viloyat, tuman, shahar Kengashi va viloyat, tuman, shahar hokimi faoliyatining iqtisodiy asosini ma'muriy-hududiy tuzilmalarning davlat mulki (kommunal mulk) hamda viloyat, tuman va shaharda mavjud bo`lib, iqtisodiy va ijtimoiy rivojlanishga xizmat qiluvchi boshqa mulk tashkil etadi. Xalq deputatlari viloyat, tuman, shahar Kengashi va viloyat, tuman, shahar hokimi mutloq O`zbekiston Respublikasi mulkida bo`lgan davlat mulki obyektlariga nisbatan ishlab chiqarish va ijtimoiy obyektlarni samarali joylashtirish, tabiiy va mehnat resurslaridan oqilona foydalanish, atrof-muhitni muhofaza etish, aholini ijtimoiy himoya qilish sohasida nazoratni amalga oshiradilar. Xalq deputatlari viloyat, tuman, shahar Kengashi davlat mulkini chegaralash natijasida o`ziga berilgan yoki qonunlarga muvofiq o`zi sotib olgan obyektlarga nisbatan mulkdor vakolatlarini to`liq amalga oshiradi. www.arxiv.uz

www.arxiv.uz

O'xshashlar

O`zbekiston Respublikasi Davlat hokimiyat organlari

Davlat boshqaruvi

O`zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasini o`rganish

O`zbekiston Respublikasi sud tizimini

O`zbekiston Respublikasi sud tizimi