Korrupsiyaga qarshi kurashish - Huquqshunoslik - Slaydlar

Korrupsiyaga qarshi kurashish

Yuklangan vaqt:

18.04.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

10385.010742188 KB

Ko'chirib olish

KORRUPSIYAGA QARSHI KURASHISH

 Korrupsiyaga qarshi kurashda Finlandiya tajribasi O’zbekiston uchun muhim ahamiyatga ega.  Xalqaro Transparensy International tashkilotining ma’lumotlariga ko’ra korrupsiya darajasi eng past bo’lgan davlatlardan biri Finlandiya hisoblanadi. Mazkur davlat korrupsiya darajasi eng past bo’lgan davlatlar kuchli beshtaligiga kirib keladi.

 Hozirgi kunda Finlandiyada yiliga 3 yoki 4 ta poraxo’rlik bilan bog’liq jinoyat ishlari ko’rilar ekan. Ushbu holatni 1980- 1989-yillar oralig’idagi davr bilan taqqoslaydigan bo’lsak, mazkur yillarda 81 nafar shaxslar pora olganlik uchun, 49 nafar shaxslar pora berganlik uchun jazolangan.

 E’tiborli jihati shundaki, Finlandiya Jinoyat kodeksida "korrupsiya" degan tushuncha mavjud emas. Unda mansabdor shaxslarning poraxo’rligi uchun jinoiy javobgarlik belgilangan bo’lib, bunday jinoyatni sodir etgan mansabdor shaxslar uchun qilmishning ijtimoiy xavfliligiga qarab jarima yoki 4 yilgacha ozodlikdan mahrum qilish jazosi tayinlanadi.

 Finlandiyada boshqa davlatlardagi kabi korrupsiyaga qarshi kurash haqida maxsus qonun mavjud emas, korrupsiyaga qarshi kurashuvchi maxsus organ ham tuzilmagan. Korrupsiyaga umumiy jinoyatchilikning bir qismi qabilida kurash olib boriladi. Finlandiya Konstitusiyasi, Jinoyat kodeksi, Fuqarolik xizmati to’g’risidagi qonun, ma’muriy boshqaruvga oid yo’riqnomalar va boshqa qonunosti hujjatlar korrupsiyaning oldini olishga qaratilgan hujjatlar hisoblanadi. Bularning orasida eng muhimi Axloq qoidalaridir.

 Finlandiyada korrupsiyaning oldini olishga qaratilgan hujjatlar ijrosi ustidan nazorat mamlakat Prezidenti tomonidan tayinlanadigan, biroq, mutloq mustaqil faoliyat yurituvchi Adliya kansleri va parlament vakili Ombudsman tomonidan olib boriladi. Ular butun hokimiyat tarmoqlari faoliyatini nazorat qilish vakolatiga egalar. Yuqori martabali mansabdor shaxslarni ayblash haqidagi jinoyat ishlari maxsus tashkil etilgan Davlat sudi tomonidan ko’rib chiqiladi. Bu sud hattoki davlat rahbariga nisbatan bo’lgan ishlarni ham ko’rib chiqishi mumkin. Unga – Adliya kansleri, parlament vakili Ombudsman, hukumat vakillari, Oliy sud va ma’muriy sud sudyalari a’zo bo’lishi mumkin. Ikkinchi jahon urushidan keyin Davlat sudi bor – yo’g’i bir marta chaqirilgan xolos.

 Davlat xizmatchilari soni unchalik ko’p emas. Ayniqsa, 90-yillardan keyin davlat xizmatchilari soni deyarli teng yarmiga, ya’ni 230.000 dan 127.000 ga qisqartirilgan. Finlandiyada davlat xizmatchilarini korrupsiyalashuvidan saqlovchi muhim omillardan biri - ularning moddiy va ijtimoiy ta’minlanganligidadir.

 Alohida ta’kidlash lozimki, Finlandiyada ommaviy axborot vositalari ijtimoiy nazoratning muhim vositasi bo’lib xizmat qiladi. Hukumat esa, ommaviy axborot vositalariga nafaqat erkinlik yaratib bergan, balki har bir e’lon qilingan korrupsiya holati bo’yicha aniq choralarni ko’rib boradi. Finlandiya korrupsiyaga qarshi bir qancha xalqaro hujjatlarga qo’shilgan, xalqaro tashkilotlar va boshqa davlatlar bilan hamkorlik aloqalarini faol olib boradi.

Finland Corruption Index 2013- 2022

Finlandiyada nega ommaviy korrupsiya yo‘qligi va hech qachon bo‘lmasligi haqida 5 tushuntirish

 1. Finnlar aslo hashamat va dabdabaga o‘ch emaslar. Dabdabayu as’a’sa — degenerat (tug‘ma jismoniy va ruhiy nuqsonlarga ega inson) lar uchun o‘rta asrlar sharqiga xos ko‘ngilxushlikdir. Tilla unitaz, faqat degeneratlar uchun xolos.  2. Finnlar o‘z xalqining boshqa vakillari hisobidan o‘z oilasining boyishi — o‘z xalqidan nafratlanish ekanligini biladi. Faqatgina nomard, noinsof insonlargina bunday yo‘l tutishi mumkin.

 3. Finnlar byudjet (xalq) pullarini «tuya» qilish — o‘z farzandlari, nevaralariga nisbatan nafrat ekanligini aniq-tiniq tushunib yetishadi, chunki aynan o‘z avlodlari shu yo‘llardan yurishadi, shu maktablarda o‘qishadi. O‘z farzandlari va nevaralarini faqatgina badbaxt insongina yomon ko‘rishi mumkin.  4. Finnlar aniq ishonishadiki, o‘g‘ri inson — doimo qo‘rqoq bo‘ladi. U doim fosh bo‘lish va o‘z qilmishlariga adolatli jazo berilishidan qo‘rqib yashaydi. Bunday inson hech qachon erkin bo‘la olmaydi. Bunday inson xalq nazaridan ajralib qolgan olqindidir.

 5. Finnlar o‘z farzandini biror joyga «joylashtirib» qo‘yish —oqibatda o‘zlariga juda katta ziyon yetkazishini bilishadi. Agar inson hammasiga o‘z bilimi va muvaffaqiyatlari orqasidan o‘zi erishmasa yoki kamida merosga qonuniy qo‘shilmasa — unga yomon bo‘lishi aniq. Kelajakda farzandi boshiga muammolarni faqatgina ahmoq odamgina ravo ko‘rishi mumkin.

Korrupsiya ga oid jinoyatlar uchun javobgarlik va korrupsiya ni oldini olish uchun takliflar:

 1. Korrupsiya bilan bog’liq jinoyatlar uchun jazo choralarini kuchaytirish, qilmishning ijtimoiy xavfliligiga qarab jazo tayinlash va korrupsiya bilan bog’liq jinoyatlarda yengillashtiruvchi holatlarning qo’llanishiga yo’l qo’ymaslik tizimini yo’lga qo’yish.

 2. Jinoyat kodeksining 192, 210, 211, 212, 213, 214- moddalari bevosita korrupsiya bilan bog’liq jinoyatlar hisoblanadi. Kodeksning boshqa moddalari tarkibida ham korrupsiya bilan bog’liq holatlarni ko’rishimiz mumkin, lekin ularning aniq ro’yxati berilmagan. Shuning uchun korrupsiya bilan bog’liq bo’lgan jinoyatlarning aniq ro’yxatini shakllantirish kerak.

 3. Hozirgi kunda Davlat xizmatlari agentligi tomonidan fuqarolarga ko’rsatiladigan xizmatlarni yanada kengaytirish, davlat organlari tomonidan fuqarolarga ko’rsatiladigan barcha xizmatlarni Davlat xizmatlari agentligi tomonidan yoki elektron tartibda berish tizimini yo’lga qo’yish, fuqarolarni maqsadsiz davlat organlariga borishiga chek qo’yish.

 4. Davlat organlari mansabdor shaxslari, davlat xizmatchilarining mol-mulkini deklaratsiya qilish tizimini ishlashini amaliyotga tezroq joriy qilish, davlat xizmatchisi ega bo’lishi mumkin bo’lgan darajadan ortiqcha bo’lgan har qanday mulkka egalik qilayotganligi aniqlansa, ushbu mulkning manbasini ko’rsatib bermasa, mol-mulk korrupsiya yo’li bilan orttirilgan deb baholanib, ushbu mol-mulkni davlat foydasiga musodara qilib, mansabdor shaxsni javobgarlikka tortish tizimini amaliyotga tadbiq qilish.

E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT!

O'xshashlar

Korrupsiyaga qarshi kurashish bo’yicha Finlandiya davlati

Korrupsiyaga qarshi kurash mexanizmlari

Korrupsiyaga qarshi kurashning jahon tajribasi

Korrupsiyaga qarshi kurashning jahon tajribasi

O’zbekistonda korrupsiyaga qarshi kurashishning iqtisodiy-siyosiy va ijtimoiy – huquqiy mexanizmlari.Terrorizm tushunchasi, shakllari, sabablari va unga qarshi kurash mexanizmlari