Исломдаги оқимлар хорижийлар, шиалар ва замонавий кўринишдаги оқимлар - Huquqshunoslik - Slaydlar

Исломдаги оқимлар хорижийлар, шиалар ва замонавий кўринишдаги оқимлар

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

721.5 KB

Ko'chirib olish

Исломдаги оқимлар: хорижийлар, Исломдаги оқимлар: хорижийлар, шиалар ва замонавий кўринишдаги шиалар ва замонавий кўринишдаги оқимлароқимлар www.arxiv.uz

Мусулмонлар орасида Мусулмонлар орасида ички зиддиятлар кучайиши ички зиддиятлар кучайиши ва исломда турли ва исломда турли йўналишлар пайдо йўналишлар пайдо бўлишига, биринчи сабаб – бўлишига, биринчи сабаб – бу қисқа муддатда бу қисқа муддатда 2-3 баробар кенгайиб кетган 2-3 баробар кенгайиб кетган буюк давлатнинг бошқаруви буюк давлатнинг бошқаруви – халифалик масаласи бўлди. – халифалик масаласи бўлди. www.arxiv.uz

ХорижийларХорижийлар (араб. – ажралиб (араб. – ажралиб чиққан, исёнчи) – ислом тарихидаги чиққан, исёнчи) – ислом тарихидаги биринчи ажралиб чиққан диний – сиёсий биринчи ажралиб чиққан диний – сиёсий гуруҳ. Али Сиффин жангида бетараф гуруҳ. Али Сиффин жангида бетараф томон ҳукмига рози бўлганига норозилик томон ҳукмига рози бўлганига норозилик сифатида “фақат Аллоҳ ҳукм чиқариши сифатида “фақат Аллоҳ ҳукм чиқариши мумкин”, дея унинг аскарини 12 минг мумкин”, дея унинг аскарини 12 минг киши тарк этди. Улар Куфадан унча узоқ киши тарк этди. Улар Куфадан унча узоқ бўлмаган Ҳарура деган жойга кетдилар, бўлмаган Ҳарура деган жойга кетдилар, шу боисдан дастлаб “Ҳарурийлар” деб шу боисдан дастлаб “Ҳарурийлар” деб аталдилар. Кейинчалик “қонуний” аталдилар. Кейинчалик “қонуний” ҳокимга қарши кураш олиб борган ҳар ҳокимга қарши кураш олиб борган ҳар қандай тоифага “хавориж” номи берилди. қандай тоифага “хавориж” номи берилди. www.arxiv.uz

ШиаларШиалар (араб. – гуруҳ, бу ўринда Али (араб. – гуруҳ, бу ўринда Али тарафдорлари) – Али бин Абу Толиб ва тарафдорлари) – Али бин Абу Толиб ва унинг авлодларини Пайғамбар Муҳаммад унинг авлодларини Пайғамбар Муҳаммад алайҳиссаломнинг ягона вориси ҳамда алайҳиссаломнинг ягона вориси ҳамда маънавий давомчилари деб эътироф этувчи маънавий давомчилари деб эътироф этувчи турли гуруҳ ва жамоаларнинг умумий турли гуруҳ ва жамоаларнинг умумий номи. Пайғамбар вафотидан кўп вақт номи. Пайғамбар вафотидан кўп вақт ўтмасдан Аббос ва унинг ўғиллари ҳамда ўтмасдан Аббос ва унинг ўғиллари ҳамда Солмон ал-Форсий, Абу Зарр Ғифорий, ал-Солмон ал-Форсий, Абу Зарр Ғифорий, ал- Миқдод каби таниқли саҳобалар Абу Бакр Миқдод каби таниқли саҳобалар Абу Бакр эмас, Али ёки Аббос Пайғамбарга ворис эмас, Али ёки Аббос Пайғамбарга ворис бўлиши, шу тарзда халифалик Пайғамбар бўлиши, шу тарзда халифалик Пайғамбар “хонадони”да сақланиб қолиши керак эди, “хонадони”да сақланиб қолиши керак эди, деган фикрни ўртага ташладилар. деган фикрни ўртага ташладилар. www.arxiv.uz

www.arxiv.uz

www.arxiv.uz

www.arxiv.uz

Диний экстремизмнинг минтақада Диний экстремизмнинг минтақада намоён бўлишининг ўзига хос намоён бўлишининг ўзига хос хусусиятлари.хусусиятлари. Бугунги кунда сиёсий Бугунги кунда сиёсий ҳокимиятга интилаётган, диний шиорларни ҳокимиятга интилаётган, диний шиорларни ниқоб қилиб олган баъзи гуруҳлар Марказий ниқоб қилиб олган баъзи гуруҳлар Марказий Осиё минтақаси, хусусан Ўзбекистондаги Осиё минтақаси, хусусан Ўзбекистондаги ижтимоий-сиёсий вазиятга салбий таъсир ижтимоий-сиёсий вазиятга салбий таъсир ўтказмоқда. Мутаассибликка асосланган ўтказмоқда. Мутаассибликка асосланган назарий қарашлардан террорчилик назарий қарашлардан террорчилик амалиётига ўтиш юқорида қайд этилган амалиётига ўтиш юқорида қайд этилган сохта салафийликнинг ўзига хос сохта салафийликнинг ўзига хос хусусиятларидан саналади.хусусиятларидан саналади. Минтақада Минтақада ҳозирда мавжуд айрим диний-экстремистик ҳозирда мавжуд айрим диний-экстремистик гуруҳ ва ташкилотлар бу йўлни аллақачон гуруҳ ва ташкилотлар бу йўлни аллақачон босиб ўтганини таъкидлаш зарур. босиб ўтганини таъкидлаш зарур. www.arxiv.uz

Экстремистларнинг 2005 йил май Экстремистларнинг 2005 йил май ойида Андижонда амалга оширган ойида Андижонда амалга оширган террорчилик ҳаракатлари, 2006 террорчилик ҳаракатлари, 2006 йилнинг май ойида Қирғизистоннинг йилнинг май ойида Қирғизистоннинг Боткент тумани ва Тожикистоннинг Боткент тумани ва Тожикистоннинг Исфара туманида чегарачиларга, Исфара туманида чегарачиларга, август-сентябрь ойларида август-сентябрь ойларида Қирғизистоннинг Ўш ва Жалолобод Қирғизистоннинг Ўш ва Жалолобод вилоятларида ҳуқуқни муҳофаза қилиш вилоятларида ҳуқуқни муҳофаза қилиш идоралари ходимларига қуролли идоралари ходимларига қуролли ҳужум уюштиришлари оқибатида ҳужум уюштиришлари оқибатида бегуноҳ одамлар ҳалок бўлди, халқ бегуноҳ одамлар ҳалок бўлди, халқ осойишталиги бузилди. осойишталиги бузилди. www.arxiv.uz

Марказий Осиёга диний Марказий Осиёга диний экстремизмнинг кириб келишида экстремизмнинг кириб келишида Афғонистон дарвоза вазифасини ўтади. Афғонистон дарвоза вазифасини ўтади. Диний-экстремистик гуруҳларнинг бош Диний-экстремистик гуруҳларнинг бош мақсади – “халифалик” давлати тузиш мақсади – “халифалик” давлати тузиш шиори остида сиёсий ҳокимиятни шиори остида сиёсий ҳокимиятни эгаллашдир. XX асрнинг охири XXI эгаллашдир. XX асрнинг охири XXI асрнинг бошларида Ўзбекистонда асрнинг бошларида Ўзбекистонда “Туркистон ислом ҳаракати”, “Ҳизбут-“Туркистон ислом ҳаракати”, “Ҳизбут- таҳрир”, “Акромийлар”, “Нурчилар” ва таҳрир”, “Акромийлар”, “Нурчилар” ва “Таблиғчилар” каби диний “Таблиғчилар” каби диний экстремистик ва террорчи экстремистик ва террорчи гуруҳларнинг фаолияти кузатилди. гуруҳларнинг фаолияти кузатилди. www.arxiv.uz

Диний экстремистик оқимларнинг Диний экстремистик оқимларнинг ғаразли мақсадлари.ғаразли мақсадлари. Диний экстремистик Диний экстремистик ташкилотларнинг асосий мақсад ва фаолият ташкилотларнинг асосий мақсад ва фаолият услублари қуйидагилардан иборат:услублари қуйидагилардан иборат: - аҳолига ҳанафийлик мазҳабига зид - аҳолига ҳанафийлик мазҳабига зид мутаассиб ва сиёсийлаштирилган диний мутаассиб ва сиёсийлаштирилган диний ғояларни сингдириш. Бунинг учун аҳоли ғояларни сингдириш. Бунинг учун аҳоли ичида ақидапарастлик ғоялари ва “Ҳизбут-ичида ақидапарастлик ғоялари ва “Ҳизбут- таҳрир” гуруҳининг таълимотлари даъват таҳрир” гуруҳининг таълимотлари даъват қилинади, “жиҳод”, “шаҳидлик” ғоялари қилинади, “жиҳод”, “шаҳидлик” ғоялари тарғиб қилинган адабиёт, видео ва аудио тарғиб қилинган адабиёт, видео ва аудио тасмалар тарқатилади, яширин “ҳужралар” тасмалар тарқатилади, яширин “ҳужралар” ташкил қилиниб, ўқиётганларга мутаассиб ташкил қилиниб, ўқиётганларга мутаассиб тушунчалар сингдирилади;тушунчалар сингдирилади; www.arxiv.uz

- ижтимоий-сиёсий вазиятни - ижтимоий-сиёсий вазиятни беқарорлаштириш, динлараро ва миллатлараро беқарорлаштириш, динлараро ва миллатлараро муносабатларни кескинлаштириш. Бунинг учун муносабатларни кескинлаштириш. Бунинг учун аҳоли ичида ва хорижий ахборот воситаларида аҳоли ичида ва хорижий ахборот воситаларида Ўзбекистондаги ижтимоий-сиёсий ҳолат, Ўзбекистондаги ижтимоий-сиёсий ҳолат, жумладан, диний сиёсат, имомларнинг жумладан, диний сиёсат, имомларнинг фаолияти бўйича иғво маълумотлар фаолияти бўйича иғво маълумотлар тарқатилади, шунингдек, яширин гуруҳлар тарқатилади, шунингдек, яширин гуруҳлар тузилиб, улар томонидан ақидапарастлик тузилиб, улар томонидан ақидапарастлик руҳидаги диний ташвиқот юритилади, руҳидаги диний ташвиқот юритилади, террорчилик амалиётлари амалга оширилади;террорчилик амалиётлари амалга оширилади; - хорижда фаолият юритаётган диний-- хорижда фаолият юритаётган диний- экстремистик ташкилотлар билан мустаҳкам экстремистик ташкилотлар билан мустаҳкам алоқалар ўрнатиш, улар ёрдамида жангарилар алоқалар ўрнатиш, улар ёрдамида жангарилар тайёрлаш.тайёрлаш. www.arxiv.uz

Минтақамизда бир қатор диний Минтақамизда бир қатор диний экстремистик ташкилотлар фаолият олиб экстремистик ташкилотлар фаолият олиб боришга интилмоқда. 1996 йилда ташкил боришга интилмоқда. 1996 йилда ташкил топган топган “Ўзбекистон ислом ҳаракати”“Ўзбекистон ислом ҳаракати” (ҳоз. (ҳоз. “Туркистон ислом ҳаракати”) гуруҳининг “Туркистон ислом ҳаракати”) гуруҳининг мақсади – қурол кучи билан Марказий Осиё, мақсади – қурол кучи билан Марказий Осиё, Кавказ ва Россия Федерациясининг Волгабўйи Кавказ ва Россия Федерациясининг Волгабўйи республикаларини бирлаштирувчи “Буюк республикаларини бирлаштирувчи “Буюк Ислом амирлигини” тиклаш. Таркибига 1992–Ислом амирлигини” тиклаш. Таркибига 1992– 1993 йилларда фаолияти тугатилган 1993 йилларда фаолияти тугатилган “Адолат”“Адолат” ҳаракати каби қатор диний-экстремистик ҳаракати каби қатор диний-экстремистик ташкилотларнинг собиқ фаоллари кирган, ЎИҲ ташкилотларнинг собиқ фаоллари кирган, ЎИҲ аъзолари Бирлашган тожик мухолафати (БТМ) аъзолари Бирлашган тожик мухолафати (БТМ) тарафида фуқаролар урушида иштирок этди. тарафида фуқаролар урушида иштирок этди. Низо ҳал қилиниши жараёнида ЎИҲ дала Низо ҳал қилиниши жараёнида ЎИҲ дала қўмондонлари Тожикистон ҳукумати ва БТМ қўмондонлари Тожикистон ҳукумати ва БТМ ўртасида имзолаган битим шартларини ўртасида имзолаган битим шартларини бажаришдан бош тортдилар ва улар бажаришдан бош тортдилар ва улар Тожикистонни тарк этиб, Афғонистон ҳудудига Тожикистонни тарк этиб, Афғонистон ҳудудига ўтиб кетдилар.ўтиб кетдилар. www.arxiv.uz

““ Ҳизбут-таҳрир ал-исломий”Ҳизбут-таҳрир ал-исломий” – (“Ислом – (“Ислом озодлик партияси”) ташкилоти демократия, озодлик партияси”) ташкилоти демократия, конституция, сайловни инкор этади, сиёсий конституция, сайловни инкор этади, сиёсий ҳокимиятни қўлга киритиш ҳамда халифаликка ҳокимиятни қўлга киритиш ҳамда халифаликка асосланган тузумни ўрнатишни мақсад қилиб асосланган тузумни ўрнатишни мақсад қилиб белгилаган. “Ҳизбут-таҳрир” ташкилоти асосан белгилаган. “Ҳизбут-таҳрир” ташкилоти асосан яширин “халқалар” тузиш, оғзаки ва варақа яширин “халқалар” тузиш, оғзаки ва варақа тарқатиш орқали экстремистик ғояларни тарқатиш орқали экстремистик ғояларни тарғиб қилади. Шу билан бирга, гуруҳ террорчи тарғиб қилади. Шу билан бирга, гуруҳ террорчи гуруҳлар учун “зомбилаштирилган” гуруҳлар учун “зомбилаштирилган” жангарилар етказиб бериш билан ҳам жангарилар етказиб бериш билан ҳам шуғулланади. Ташкилот ўз мақсадларни амалга шуғулланади. Ташкилот ўз мақсадларни амалга ошириш учун 1989 йилдан бошлаб “ал-Ваъй” ошириш учун 1989 йилдан бошлаб “ал-Ваъй” (“Онг”) номли ойлик нашрини турли (“Онг”) номли ойлик нашрини турли тиллардаги таржимаси билан давомий чиқариб тиллардаги таржимаси билан давомий чиқариб келмоқда. келмоқда. www.arxiv.uz

 ““ Акромийлар”Акромийлар” гуруҳи асосчиси – гуруҳи асосчиси – Акром Юлдашев “жиҳодчилар”нинг Акром Юлдашев “жиҳодчилар”нинг Андижондаги ғоявий раҳнамоси Андижондаги ғоявий раҳнамоси Абдували Мирзаев шогирдларидан Абдували Мирзаев шогирдларидан бўлиб, 1990-йилларда “Ҳизбут-бўлиб, 1990-йилларда “Ҳизбут- таҳрир”нинг маҳаллий раҳбари таҳрир”нинг маҳаллий раҳбари Абдурашид Қосимовдан сабоқ олган. Абдурашид Қосимовдан сабоқ олган.  Кейинчалик А.Йўлдошев “ҳизбут-Кейинчалик А.Йўлдошев “ҳизбут- таҳрир”чилар билан келиша олмай, таҳрир”чилар билан келиша олмай, ажралиб чиққан ҳамда “Ислом низоми”, ажралиб чиққан ҳамда “Ислом низоми”, “Иззат ва шараф сари” ва “Халифалик” “Иззат ва шараф сари” ва “Халифалик” номли адабиётлардан фойдаланган ҳолда номли адабиётлардан фойдаланган ҳолда 12 дарсдан иборат “Иймонга йўл” 12 дарсдан иборат “Иймонга йўл” рисоласи ва ҳаракат дастурини ишлаб рисоласи ва ҳаракат дастурини ишлаб чиққан.чиққан. www.arxiv.uz

““ Таблиғчилар”Таблиғчилар” дунёвийликни инкор дунёвийликни инкор этувчи, сиёсийлаштирилган ва мутаассиб этувчи, сиёсийлаштирилган ва мутаассиб диний мафкурани ташвиқот қилиш ва унинг диний мафкурани ташвиқот қилиш ва унинг тарафдорларини кўпайтириш орқали ўз тарафдорларини кўпайтириш орқали ўз таъсирини бутун дунёга ёйишни мақсад таъсирини бутун дунёга ёйишни мақсад қилади. Маркази Бангладешда жойлашган. қилади. Маркази Бангладешда жойлашган. Йирик филиаллари Покистон, Ҳиндистон, Йирик филиаллари Покистон, Ҳиндистон, Миср, Саудия Арабистони, Бирлашган Араб Миср, Саудия Арабистони, Бирлашган Араб Амирликлари каби мамлакатларга Амирликлари каби мамлакатларга жойлашган. “Таблиғчилар” ҳар йили 40 кун жойлашган. “Таблиғчилар” ҳар йили 40 кун мобайнида уйма-уй юриб ташвиқот ишларини мобайнида уйма-уй юриб ташвиқот ишларини амалга оширади. Улар илгари сураётган амалга оширади. Улар илгари сураётган ғоялари ҳанафийлик мазҳабига зид бўлиб, ғоялари ҳанафийлик мазҳабига зид бўлиб, ақидапараст гуруҳларнинг ғоялари сингари ақидапараст гуруҳларнинг ғоялари сингари динда мутаасибликни тарғиб қилади. динда мутаасибликни тарғиб қилади. www.arxiv.uz

““ Нурчилар” Нурчилар” – асосчиси туркиялик Саййид – асосчиси туркиялик Саййид Нурсий бўлган. Мазкур ташкилотнинг асл Нурсий бўлган. Мазкур ташкилотнинг асл мақсади – мавжуд ҳокимият учун қарши чиқувчи мақсади – мавжуд ҳокимият учун қарши чиқувчи ўта диний, мутаассиб кишиларни тарбиялашдан ўта диний, мутаассиб кишиларни тарбиялашдан иборат. иборат. Оқим вакиллари ўзларига янги аъзони жалб Оқим вакиллари ўзларига янги аъзони жалб этишда биринчи навбатда, “Нурчилар” жамоаси этишда биринчи навбатда, “Нурчилар” жамоаси фаолияти сиёсатдан узоқ деган фикрни фаолияти сиёсатдан узоқ деган фикрни сингдиришга ҳаракат қиладилар. Аслида бу бир сингдиришга ҳаракат қиладилар. Аслида бу бир ниқоб бўлиб, уларнинг фаолияти негизида айнан ниқоб бўлиб, уларнинг фаолияти негизида айнан сиёсатга аралашув ётади. Ташкилотнинг сиёсатга аралашув ётади. Ташкилотнинг стратегияси узоқ даврга мўлжалланган бўлиб, стратегияси узоқ даврга мўлжалланган бўлиб, аста-секинлик билан ёшларга мутассиб исломий аста-секинлик билан ёшларга мутассиб исломий ғояларни сингдириб бориш ва келажакда уларни ғояларни сингдириб бориш ва келажакда уларни раҳбар лавозимларга тайинланиши орқали раҳбар лавозимларга тайинланиши орқали “Нурчилар” жамоасига мойил шахсларни “Нурчилар” жамоасига мойил шахсларни ҳокимият тепасига чиқаришга асосланган.ҳокимият тепасига чиқаришга асосланган. www.arxiv.uz

Шундай қилиб, юқорида қайд Шундай қилиб, юқорида қайд этилган диний экстремистик этилган диний экстремистик гуруҳлар Ислом динини “асл гуруҳлар Ислом динини “асл ҳолатига қайтариш” даъвати остида ҳолатига қайтариш” даъвати остида босқинчилик, талончилик ва бегуноҳ босқинчилик, талончилик ва бегуноҳ инсонларнинг қонини тўкиш каби инсонларнинг қонини тўкиш каби террорчилик ишларини амалга террорчилик ишларини амалга оширмоқда. Мазкур гуруҳларнинг оширмоқда. Мазкур гуруҳларнинг ғоялари жамият ҳаётининг ғоялари жамият ҳаётининг ажралмас бўлаги саналган маънавий ажралмас бўлаги саналган маънавий ва маданий тараққиётга ҳам салбий ва маданий тараққиётга ҳам салбий таъсир кўрсатмоқда.таъсир кўрсатмоқда. www.arxiv.uz

ЭЪТИБОРИНГИЗ ЭЪТИБОРИНГИЗ УЧУН УЧУН РАҲМАТРАҲМАТ www.arxiv.uz

O'xshashlar

Соф исломий тушунчалар аслият ва талқинлар. диний экстремистик ташкилотлар даъволарига раддиялар

Ахборот-коммуникация технологияларини кенг жорий этиш, давлат бошқарувида «Электрон ҳукумат» тизимидан самарали фойдаланиш

Ўзбекистон республикасининг 2000 йил 15 декабрдаги “Терроризмга қарши кураш тўғрисида”ги қонуннинг мазмун-моҳияти

Давлат ва ҳуқуқ назариясининг предмети ва методлари

Давлат ва ҳуқуқнинг ривожланиш истиқбол ва йўллари