Инсон ҳуқуқларининг ривожланиш тарихи - Huquqshunoslik - Slaydlar

Инсон ҳуқуқларининг ривожланиш тарихи

Yuklangan vaqt:

26.04.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1099.8251953125 KB

Ko'chirib olish

ИНСОН ҲУҚУҚЛАРИНИНГ РИВОЖЛАНИШ ТАРИХИ

1. Инсон ҳуқуқлари тарихини даврлаштириш. 2. Инсон ҳуқуқларини ривожлантириш омиллари. 3. Инсон ҳуқуқлари уч авлоди назарияси. 4. Инсон ҳуқуқларининг анги авлодлари. Режа:

‑ қадимги дунёда инсон ҳуқуқлари ғоясининг пайдо бўлиши ва ривожланиши; ўрта асрларда инсон ҳуқуқлари ғоясининг ‑ ривожланиши; уйғониш даврида инсон ҳуқуқлари ғоясининг ‑ ривожланиши; янги даврда инсон ҳуқуқлари ғояси ва инсон ‑ ҳуқуқларига оид норматив жараённинг ривожланиши1. Инсон ҳуқуқлари тарихини даврлаштириш

Юнонистонда инсон ҳуқуқлари фалсафий хусусият касб этган, Римда эса юридик асарларда акс эта бошлаган. Гомер – “Илиада”, “Одиссей”; Гесиод - “Теогония” ва “Меҳнатлар ва кунлар” асарларида адолат ғоясини ифодалашган. Протагор - «Барча ашёларнинг мезони – инсондир». Антифонт, Ликофрон, Алкидам – тенглик ғоясини илгари суришган. Платон – адолатли давлат, қонунлар. Аристотел – адолатнинг 2 турини фарқлайди (тенглаштирувчи ва тақсимловчи). Табиий ва шартли ҳуқуқ. Цицерон – табиий ҳуқуқ. Давлат – кишиларнинг ҳуқуқий иттифоқи. Ульпиан – оммавий ва хусусий ҳуқуқ. Қадимги давр

Августин Аврелий – «Илоҳий шаҳар ҳақида» асарида тинчлик, инсон эркинлиги. Фома Аквинский – табиий ҳуқуқ Эркинликларнинг буюк хартияси (Magna Charta, 1215). К.Салютати – қонунлар ҳақида.Ўрта асрлар

Г.Гроций, Б.Спиноза, Ж.Локк, Ш.Монтескье, Д.Дидро – табиий ҳуқуқ назарияси; Ҳокимиятлар ваколатлари тақсимланиши Инсон ва фуқаро ҳуқуқлари декларацияси (1789 й.); АҚШ мустақиллик декларацияси; АҚШ Конституцияси. Уйғониш ва янги давр

3. Инсон ҳуқуқлари уч авлоди назарияси (К.Васак) Биринчи авлод фуқаровий ва сиёсий ҳуқуқлар Иккинчи авлод ижтимоий- иқтисодий ҳуқуқлар Учинчи авлод жамоавий ҳуқуқлар

Инсон ҳуқуқлари авлодлари1-авлод ҳуқуқлари (XVII асрдан бошланган) 2-авлод ҳуқуқлари (XIX аср 2-ярми ва XX аср 1- ярмидан бошланган) 3-авлод ҳуқуқлари (XX асрнинг 2-ярмидан бошланган) фуқаровий ва сиёсий ҳуқуқлар : иқтисодий, ижтимоий ва маданий ҳуқуқлар : коллектив (жамоа) ҳуқуқлар : - яшаш ҳуқуқи, - сўз эркинлиги, - фикр эркинлиги, - айбсизлик презумпцияси, - одил судловга оид ҳуқуқ, - шахсий дахлсизлик ҳуқуқи, - эътиқод эркинлиги, - сайлаш ҳуқуқи, -сайланиш ҳуқуқи каби таъминлаб берилиши лозим бўлган ҳуқуқлар -меҳнат қилиш ҳуқуқи, -меҳнати учун адолатли ҳақ олиш ҳуқуқи, -касб танлаш ҳуқуқи, -дам олиш ҳуқуқи, -таълим олиш ҳуқуқи, -касаба уюшмаларга бирлашиш ҳуқуқи, -ижод қилиш ҳуқуқи, -ижтимоий ҳимоя ҳуқуқи, -маданият ютуқларидан фойдаланиш ҳуқуқи каби таъминлаб берилиши лозим бўлган ҳуқуқлар -тинч осмон остида яшаш ҳуқуқи, -тоза атроф муҳитга бўлган ҳуқуқ, -халқлар ва миллатларнинг ўз тақдирини ўзи белгилаши ҳуқуқи, -киберкенгликдаги ахборотлардан фойдаланиш ҳуқуқи каби жамоа бўлиб фойдаланиш мумкин бўлган ҳуқуқлар

Бу инсон ҳуқуқларининг умумтан олинган энг “қадимги” авлодидир. У XVIII аср европа ва америка фалсафаси ҳамда сиёсий-ҳуқуқий амалиётидан ўсиб чиққан. Кейинчалик ушбу ҳуқуқлар БМТ ҳужжатлари – Инсон ҳуқуқлари умумжаҳон декларацияси (1948 й.), Фуқаролик ва сиёсий ҳуқуқлар тўғрисидаги халқаро пакт (1966 й.) ва минтақавий ҳужжатлар – Инсон ҳуқуқлари ва асосий эркинликлари тўғрисидаги Европа конвенцияси (1950 й.)да ўз аксини топди. Биринчи авлод

Халқаро ҳуқуқ нормаларида мазкур ҳуқуқларнинг тан олиниши социалистик ва ғарб мамлакатлари ўртасидаги мафкуравий ва сиёсий муросанинг натижаси ҳисобланади. Ўз вақтида собиқ Совет Иттифоқи томонидан БМТда илгари сурилган ва учинчи дунё мамлакатлари томонидан қўллаб-қувватланган ижтимоий-иқтисодий ҳуқуқларни халқаро ҳужжатларда мустаҳкамлаш тўғрисидаги ғоя 1948 йилги Инсон ҳуқуқлари умумжаҳон декларациясини қабул қилишда ҳам, Ҳуқуқлар тўғрисидаги халқаро биллни ишлаб чиқиш ва қабул қилиш жараёнида ҳам қизғин мунозаралар мавзусига айланган. Иккинчи авлод

Мазкур ҳуқуқларни яна бирдамлик ҳуқуқлари ҳам деб номлашади. Булар озчилик ҳуқуқлари, халқлар ҳуқуқлари, ривожланиш ҳуқуқи, тинчлик ҳуқуқи, қулай атроф-муҳитга бўлган ҳуқуқ, репродуктив ҳуқуқлар ва бошқалардир. Учинчи авлод

- Интернетга кириш ҳуқуқи; - Ахборот излаш, қабул қилиш, узатиш; - электрон (рақамли) асарлардан фойдаланиш, яратиш, нашр этиш; 4. Инсон ҳуқуқларининг янги авлодлари

1. Саидов А.Х. Инсон ҳуқуқлари бўйича халқаро ҳуқуқ. Дарслик, 2004. 2. Мўминов А.Р., Тиллабоев М.А. Инсон ҳуқуқлари: дарслик. – Т.: Адолат, 2013. 3. Юлдашева Г., Борсиева З., Гафурова Н. Права человека. Учебник. ТГЮУ. 2014 4. Daniel Moeckli et al. International Human Rights Law. Oxford Univ. Press 2018. 5. Rhona K.M. Smith. International Human Rights Law. New York, Oxford University Press, 2018. Тавсия этиладиган адабиётлар

O'xshashlar

Инсон ҳуқуқлари мониторинги ва инсон ҳуқуқлари бўйича ҳисобот процедураси

Инсон ҳуқуқлари умумжаҳон декларацияси

Инсон ҳуқуқлари умумжахон декларацияси

Инсон ҳуқуқлари фанига кириш

Инсон ҳуқуқлари бўйича халқаро механизмлар