Инсон ҳуқуқлари тушунчаси ва таснифланиши - Huquqshunoslik - Slaydlar

Инсон ҳуқуқлари тушунчаси ва таснифланиши

Yuklangan vaqt:

26.04.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1065.3134765625 KB

Ko'chirib olish

Мавзу: Инсон ҳуқуқлари тушунчаси ва таснифланиши

1. Инсон ҳуқуқлари тушунчаси. 2. Инсон ҳуқуқлари таснифланиши. 3. Инсон ҳуқуқлари давлат сиёсати ва ҳамкорлик йўналиши сифатида. 4. Инсон ҳуқуқлари давлат сиёсатини баҳолаш мезони сифатида. 5. Инсон ҳуқуқларси соҳасидаги таълимнинг муҳимлиги. 6. Инсон ҳуқуқлари тарихини даврлаштириш. 7. Инсон ҳуқуқлари уч авлоди назарияси. Режа :0102 03 1202 03 1402 03 05 1C02 03 2002 03 2302 03 2502 03

1. ИНСОН ҲУҚУҚЛАРИ ТУШУНЧАСИ Инсон ҳуқуқлари – барча инсонларнинг миллати, ирқи, тили, дини, жинси ва ижтимоий келиб чиқишидан қатъи назар тенлигига асосланган ҳуқуқ ва эркинликлар мажмуи. Инсоннинг умумбашарий ҳуқуқлари кўпинча шартномалар, халқаро одат ҳуқуқи, ҳуқуқнинг умумий принциплари ва халқаро ҳуқуқнинг бошқа манбаларида норма кўринишида мустаҳкамланган ва кафолатланган.

Шахс ҳуқуқий мақоми Шахс ҳуқуқий ҳолати =

Инсон ҳуқуқлари = Фуқаро ҳуқуқлари

ИНСОН ҲУҚУҚЛАРИ фани ОБЪЕКТИ Давлат билан индивид ўртасидаги индивиднинг ҳуқуқлари ва эркинликларини ҳимоя қилиш борасида вужудга келадиган ижтимоий муносабатлар. Инсон ҳуқуқ фани предмети

ИНСОН ҲУҚУҚЛАРИ ФАНЛАР ТИЗИМИДА Инсон ҳуқуқлари фани Конституциявий ҳуқуқ Фуқаролик ҳуқуқ Жиноят ҳуқуқи Оила ҳуқуқи Меҳнат ҳуқуқи Халқаро ҳуқуқ0102 060708 11 30 2C0708 360C 19 32 37

ИНСОН ҲУҚУҚЛАРИ ТАСНИФЛАНИШИ Шахсий Фуқаровий Сиёсий Ижтимоий Иқтисодий Маданий Экологик

Ҳуқуқ – Эркинлик – Мажбурият Позитив Негатив

Уч даражали мажбурият Инсон ҳуқуқларини хурмат қилиш (давлат) Инсон ҳуқуқларини ҳимоя қилиш (ж/ю шахслар) Инсон ҳуқуқларини таъминлаш

3. ИНСОН ҲУҚУҚЛАРИ ДАВЛАТ СИЁСАТИ ЙЎНАЛИШИ СИФАТИДА Инсон ҳуқуқлари давлат сиёсати йўналишиЎзбекистон Республикаси Конституцияс и Тараққиёт стратегияси (2022-2025)Инсон ҳуқуқлари бўйича Миллий стратегия01 06 0D0A 03 1112 0102 0C 11 06 14 07 19

Ўзбекистонда инсон ҳуқуқлари ва эркинликларини таъминлаш бўйича изчил олиб борилаётган давлат сиёсатини амалга оширишнинг асосий вазифалари ва йўналишларини белгилаб олиш Миллий стратегиянинг мақсади

Шахсий ва сиёсий ҳуқуқларни ҳимоя қилиш Миллий стратегиянинг устувор йўналишлари Иқтисодий, ижтимоий ва маданий ҳуқуқларни ҳимоя қилиш ҳамда барқарор ривожланиш Имплементация ва мониторинг механизмларини такомиллаштириш Инсон ҳуқуқлари соҳасида ҳуқуқий саводхонликни ошириш Инсон ҳуқуқларини ҳимоя қилиш соҳасида халқаро ҳамкорликни ривожлантириш

4. ИНСОН ҲУҚУҚЛАРИ ХАЛҚАРО ҲАМКОРЛИК ЙЎНАЛИШИ СИФАТИДА - Ўзбекистон инсон ҳуқуқлари масалалари билан шуғулланувчи кўплаб халқаро ташкилотлар аъзоси (БМТ, ХМТ, ЮНЕСКО); - 80 га яқин инсон ҳуқуқлари соҳасидаги халқаро ҳужжатларга қўшилган (Инсон ҳуқуқлари бўйича халқаро билл); - Инсон ҳуқуқларига оид халқаро ҳужжатларнинг ташаббускори (Ёшлар ҳуқуқлари тўғрисидаги конвенция, резолюциялар); - Инсон ҳуқуқлари бўйича кенгаш аъзоси;

БМТ Ўзбекистон Республикаси БМТнинг инсон ҳуқуқлари соҳасидаги асосий деб эътироф этиладиган 9 та шартноманинг 6 та сини ратификация қилган. ХМТ Ўзбекистон ХМТ томонидан қабул қилинган 18 та конвенция, шунингдек 8 та фундаментал конвенцияларнинг барчасини ратификация қилган.

Нима учун давлатлар халқаро шартномаларга қўшилади?

5. ИНСОН ҲУҚУҚЛАРИ ДАВЛАТ СИЁСАТИНИ БАҲОЛАШ МЕЗОНИ СИФАТИДА - БМТ шартномавий органларида иштирокчи давлатлар маърузаларини кўриб чиқиш; - ХМТ Экспертлар қўмитаси томонидан иштирокчи давлатлар маърузаларини кўриб чиқиш; - Индивидуал шикоят ва хабарларни кўриб чиқиш; - Мавзули ёки мамлакат мандатлари бўйича ўрганишлар.

6. ИНСОН ҲУҚУҚЛАРИ СОҲАСИДАГИ ТАЪЛИМ “ Инсон ҳуқуқлари маданияти” атамаси дастлаб 1989 йилда БМТ ахборот материалларининг саҳифаларида пайдо бўлган. Инсон ҳуқуқлари соҳасидаги таълим инсон ҳуқуқларини тўлиқ ва самарали амалга ошириш кафолатлари, кенг қамровли инсон ҳуқуқлари маданиятини ривожлантириш тизимидаги энг муҳим бўғинлардан бири эканлиги инсон ҳуқуқлари соҳасидаги ҳозирги замон концепцияси учун хос тушунчадир.

‑ қадимги дунёда инсон ҳуқуқлари ғоясининг пайдо бўлиши ва ривожланиши; ўрта асрларда инсон ҳуқуқлари ғоясининг ‑ ривожланиши; уйғониш даврида инсон ҳуқуқлари ғоясининг ‑ ривожланиши; янги даврда инсон ҳуқуқлари ғояси ва инсон ‑ ҳуқуқларига оид норматив жараённинг ривожланиши1. Инсон ҳуқуқлари тарихини даврлаштириш

Юнонистонда инсон ҳуқуқлари фалсафий хусусият касб этган, Римда эса юридик асарларда акс эта бошлаган. Гомер – “Илиада”, “Одиссей”; Гесиод - “Теогония” ва “Меҳнатлар ва кунлар” асарларида адолат ғоясини ифодалашган. Протагор - «Барча ашёларнинг мезони – инсондир». Антифонт, Ликофрон, Алкидам – тенглик ғоясини илгари суришган. Платон – адолатли давлат, қонунлар. Аристотел – адолатнинг 2 турини фарқлайди (тенглаштирувчи ва тақсимловчи). Табиий ва шартли ҳуқуқ. Цицерон – табиий ҳуқуқ. Давлат – кишиларнинг ҳуқуқий иттифоқи. Ульпиан – оммавий ва хусусий ҳуқуқ. Қадимги давр

Августин Аврелий – «Илоҳий шаҳар ҳақида» асарида тинчлик, инсон эркинлиги. Фома Аквинский – табиий ҳуқуқ Эркинликларнинг буюк хартияси (Magna Charta, 1215). К.Салютати – қонунлар ҳақида.Ўрта асрлар

Г.Гроций, Б.Спиноза, Ж.Локк, Ш.Монтескье, Д.Дидро – табиий ҳуқуқ назарияси; Ҳокимият ваколатлари тақсимланиши Инсон ва фуқаро ҳуқуқлари декларацияси (1789 й.); АҚШ мустақиллик декларацияси; АҚШ Конституцияси. Уйғониш ва янги давр

Инсон ҳуқуқлари уч авлоди назарияси (К.Васак) Биринчи авлод фуқаровий ва сиёсий ҳуқуқлар Иккинчи авлод ижтимоий- иқтисодий ҳуқуқлар Учинчи авлод жамоавий ҳуқуқлар01

Инсон ҳуқуқлари авлодлари1-авлод ҳуқуқлари (XVII асрдан бошланган) 2-авлод ҳуқуқлари (XIX аср 2-ярми ва XX аср 1- ярмидан бошланган) 3-авлод ҳуқуқлари (XX асрнинг 2-ярмидан бошланган) фуқаровий ва сиёсий ҳуқуқлар : иқтисодий, ижтимоий ва маданий ҳуқуқлар : коллектив (жамоа) ҳуқуқлар : - яшаш ҳуқуқи, - сўз эркинлиги, - фикр эркинлиги, - айбсизлик презумпцияси, - одил судловга оид ҳуқуқ, - шахсий дахлсизлик ҳуқуқи, - эътиқод эркинлиги, - сайлаш ҳуқуқи, -сайланиш ҳуқуқи каби таъминлаб берилиши лозим бўлган ҳуқуқлар -меҳнат қилиш ҳуқуқи, -меҳнати учун адолатли ҳақ олиш ҳуқуқи, -касб танлаш ҳуқуқи, -дам олиш ҳуқуқи, -таълим олиш ҳуқуқи, -касаба уюшмаларга бирлашиш ҳуқуқи, -ижод қилиш ҳуқуқи, -ижтимоий ҳимоя ҳуқуқи, -маданият ютуқларидан фойдаланиш ҳуқуқи каби таъминлаб берилиши лозим бўлган ҳуқуқлар -тинч осмон остида яшаш ҳуқуқи, -тоза атроф муҳитга бўлган ҳуқуқ, -халқлар ва миллатларнинг ўз тақдирини ўзи белгилаши ҳуқуқи, -киберкенгликдаги ахборотлардан фойдаланиш ҳуқуқи каби жамоа бўлиб фойдаланиш мумкин бўлган ҳуқуқлар14150A 192526 16 19 13 17 1925250B 030929 1C 1C 1C 1C 1C 1C 1C 1C 0B 1C 03 1C 1C 20 1C 1C 1C 1C 20 1C 1C 1C 30 03 1C 1C 1C 08 1C 30 03 200E

Бу инсон ҳуқуқларининг умумтан олинган энг “қадимги” авлодидир. У XVIII аср европа ва америка фалсафаси ҳамда сиёсий-ҳуқуқий амалиётидан ўсиб чиққан. Кейинчалик ушбу ҳуқуқлар БМТ ҳужжатлари – Инсон ҳуқуқлари умумжаҳон декларацияси (1948 й.), Фуқаролик ва сиёсий ҳуқуқлар тўғрисидаги халқаро пакт (1966 й.) ва минтақавий ҳужжатлар – Инсон ҳуқуқлари ва асосий эркинликлари тўғрисидаги Европа конвенцияси (1950 й.)да ўз аксини топди. Биринчи авлод2D

Халқаро ҳуқуқ нормаларида мазкур ҳуқуқларнинг тан олиниши социалистик ва ғарб мамлакатлари ўртасидаги мафкуравий ва сиёсий муросанинг натижаси ҳисобланади. Ўз вақтида собиқ Совет Иттифоқи томонидан БМТда илгари сурилган ва учинчи дунё мамлакатлари томонидан қўллаб-қувватланган ижтимоий-иқтисодий ҳуқуқларни халқаро ҳужжатларда мустаҳкамлаш тўғрисидаги ғоя 1948 йилги Инсон ҳуқуқлари умумжаҳон декларациясини қабул қилишда ҳам, Ҳуқуқлар тўғрисидаги халқаро биллни ишлаб чиқиш ва қабул қилиш жараёнида ҳам қизғин мунозаралар мавзусига айланган. Иккинчи авлод0135

Мазкур ҳуқуқларни яна бирдамлик ҳуқуқлари ҳам деб номлашади. Булар озчилик ҳуқуқлари, халқлар ҳуқуқлари, ривожланиш ҳуқуқи, тинчлик ҳуқуқи, қулай атроф-муҳитга бўлган ҳуқуқ, репродуктив ҳуқуқлар ва бошқалардир. Учинчи авлод1B0F

- Интернетга кириш ҳуқуқи; - Ахборот излаш, қабул қилиш, узатиш; - электрон (рақамли) асарлардан фойдаланиш, яратиш, нашр этиш; Инсон ҳуқуқларининг янги авлодлари01

ТАВСИЯ ЭТИЛАДИГАН АДАБИЁТЛАР 1. Мўминов А.Р., Тиллабоев М.А. Инсон ҳуқуқлари: дарслик. – Т.: Адолат, 2013. 2. Юлдашева Г., Борсиева З., Гафурова Н. Права человека. Учебник. ТГЮУ. 2014. 3. Янги Ўзбекистон ва инсон ҳуқуқлари. – Тошкент: Инсон ҳуқуқлари бўйича Ўзбекистон Республикаси Миллий маркази, 2020.– 65 б. 4. Права человека: учебное пособие. Под ред. д.ю.н., проф. И.В.Гончарова. – М.: Проспект, 2020. – С. 17-18. 5. Daniel Moeckli et al., International human rights law (Oxford Univ. Press 2018).

O'xshashlar

Инсон ҳуқуқлари тушунчаси ва турлари

Инсон ҳуқуқлари мониторинги ва инсон ҳуқуқлари бўйича ҳисобот процедураси

Инсон ҳуқуқлари умумжаҳон декларацияси

Инсон ҳуқуқлари умумжахон декларацияси

Инсон ҳуқуқлари фанига кириш