Huquqiy davlat tizimlarining shakllantirilishi va yaratilishi - Huquqshunoslik - Slaydlar

Huquqiy davlat tizimlarining shakllantirilishi va yaratilishi

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

280.5 KB

Ko'chirib olish

Huquqiy davlat tizimlarining shakllantirilishi va yaratilishi

 Huquqiy demokratik davlat asoslarining barpo etilishi  Mustaqillikning dastlabki yillaridan boshlab O’zbekiston o’z siyosiy mustaqilligini mustahkamlash, demokratik davlat va fuqarolik jamiyati qurishga  yo’naltirilgan chuqur siyosiy islohotlar o’tkazish yo’lidan bormoqda. Milliy huquqiy davlat qurilishida quyidagi omillarga tayanildi:

 &#56256;&#56510; Xalqaro tan olingan huquqiy tamoyillar inobatga olindi;  &#56256;&#56510; Rivojlangan demokratik davlatlar tajribasiga tayanildi;  &#56256;&#56510; Ko’p ming yillik o’zbek davlatchiligi tarixi va o’ziga xos ma’naviy-axloqiy  qadriyatlariga asoslandi;  &#56256;&#56510; Vakillik hokimyatini vujudga keltirishning eng demokratik tizimi - qonun  chiqaruvchi, ijro etuvchi va sud hokimiyatini barpo etish yo’lidan bordi;  &#56256;&#56510; Davlat boshqaruvining yangi, zamonaviy va samarali tizimi prezidentlik boshqaruv usulini yaratish yo’li tanlandi.

 O’zbekiston mustaqilligi e’lon qilingan paytda 1990 yil fevralda saylangan qonun chiqaruvchi hokimiyat organi - Oliy Kengash faoliyat ko’rsatmoqda edi. O’zbekistonda demokratik islohotlarni bosqichma-bosqich amalga oshirish yo’lidan borilib, birdaniga  Oliy Kengashni tarqatib yuborilmadi. U 1990- 1994 yillarda qonun chiqaruvchi hokimiyat organi sifatida faoliyat yuritdi va o’z vakolat muddati davrida 200 ga yaqin qonun va 500 dan ortiq qarorlar tayyorladi va qabul qildi.

 Oliy Majlis 1992 yil 8 dekabrda qabul qilingan O’zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasiga muvofiq Respublika parlamentining nomi Oliy Majlis deb ataladigan bo’ldi. Konstitutsiyaning 76- moddasida "O’zbekiston Respublikasining Oliy Majlisi oliy  davlat vakillik organi bo’lib, qonun chiqaruvchi hokimiyatni amalga oshiradi", deb belgilab qo’yildi. Konstitutsiyaga muvofiq bir palatali parlament - O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisini shakllantirish tadbirlari ko’rildi

 . 1993 yil 28 dekabrda  "O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisiga saylovlar to’g’risida", 1994 yil 22 sentyabrda  "O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi to’g’risida" qonunlar qabul qilindi. Oliy Majlis hududiy saylov okruglari bo’yicha ko’p partiyaviylik asosida besh yil muddatga saylanadigan 250 nafar deputatdan iborat bo’lishi belgilandi. 1994 yil 25 dekabr kuni O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisiga birinchi marta erkin, demokratik va ko’p partiyaviylik va muqobillik asosda saylovlar o’tkazildi. Har bir saylov okrugida ikki-uch nomzod, jami 700 nafar nomzod deputatlik uchun kurashdi. Saylovchilar birinchi marta nomzodlarni tanlab olish imkoniyatiga ega bo’ldi. Nomzodlarning birontasi ham etarli ovoz ololmagan saylov okruglarida 1995 yil 8 va 25 -yanvar kunlari takroriy saylovlar bo’ldi. Oliy Majlisga 250 deputat saylandi.

 Oliy Majlis 1995- 1999 yillarda ijtimoiy yo’naltirilgan bozor iqtisodiyotiga asoslangan demokratik davlat qurishdan iborat yo’lni huquqiy jihatdan ta’minlashga  qaratilgan 10 kodeks, 2 milliy dastur, 145 qonun, 452 qaror qabul qildi. Shuningdek, u 70 ta xalqaro shartnomani ratifikatsiya qildi, xalqaro konventsiyalarga qo’shilish to’g’risida  58 ta qaror qabul qildi.

 Muxtasar qilib aytganda, 1995-2004 yillarda O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi bir palatali parlament sifatida xalq fikrini e’tiborga olish, ochiqlik va oshkorolik  tamoyillari asosida faoliyat yuritdi. Parlamentchilikda demokratik asoslar yaratildi. Bir palatali Oliy Majlis milliy parlamentarizm rivojlanish tarixida munosib o’rinni egalladi

 . Prezident Islom Karimov 2000 yil 25 may kuni ikkinchi chaqiriq O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining ikkinchi sessiyasida doimiy asosda ishlaydigan ikki palatali parlament tizimiga o’tishni taklif qildi. Darhaqiqat, mustaqillikning o’tgan 10 yili davomida parlamentchilikda demokratik asoslar shakllantirildi, endi bir palatali parlamentdan ikki palatali parlamentga o’tish uchun zarur shart- sharoitlar yaratgan edi.  2001 yil 6-7 dekabr kunlari bo’lib o’tgan Oliy Majlisning ettinchi sessiyasida ikki palatali parlament tuzish masalasi muhokama qilindi va parlamentni ikki palatali qilib  tuzish zarur, degan xulosaga kelindi.

 Konstitutsiyaviy qonun qabul qilindi. Mazkur qonunda respublika parlamentining nomi Oliy Majlis deyiladi, u ikki palatali - quyi va yuqori palatalardan  Ikki palatali parlamentning shakllantirilishi  iborat etib tashkil etiladi,deb belgilab qo’yildi. Quyi palata - Qonunchilik palatasi, yuqori palata – Senat deb ataladi, ularning vakolat muddati 5 yil deb belgilangan

 2005 yil 27 yanvar kuni ikki palatali parlamenti shakllantirish ishlariga yakun yasaldi. O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Qonunchilik  palatasi va Senati tashkil etildi va o’z faoliyatini boshladi.  Vazirlar Mahkamasi O’zbekistonda boshqaruv tizimi tubdan isloh qilindi. Milliy davlatchilik an’analarini o’zida mujassamlashtirgan ijroiya hokimiyat - Vazirlar  Mahkamasi tuzildi.

 O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi ijro etuvchi hokimiyatni amalga  oshiradi. O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tarkibiga O’zbeksiton Respublikasi Bosh vaziri, uning birinchi o’rinbosari va o’rinbosarlari, vazirlar, davlat qo’mitalari raislari va Qoraqalpog’iston Respublikasi Ministrlar Kengashi raisi kiradi.  Vazirlar Mahkamasining tarkibi O’zbekiston Respublikasi Prezidenti tomonidan  shakllantiriladi.

O'xshashlar

O’zbekistonda huquqiy demokratik davlat va fuqarolik jamiyati asoslarining shakllanishi

O’zbekistonda huquqiy davlat va fuqarolik jamiyatini shakllantirishning konstitutsiyaviy asosi

O’zbekistonda huquqiy demokratik davlat qurishning konstitutsiyaviy asoslari

Huquqiy ong va huquqiy madaniyat

O’zbekistonda inson huquqlari va erkinliklari kafolatining yaratilishi