Amerika Qo‘shma Shtatlari davlati va huquqi - Huquqshunoslik - Slaydlar

Amerika Qo‘shma Shtatlari davlati va huquqi

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1632 KB

Ko'chirib olish

Amerika Qo‘shma Shtatlari Amerika Qo‘shma Shtatlari davlati va huquqidavlati va huquqi  REJA:REJA:  AQSHNING VUJUDGA KELISHI VA UNING MUSTAQILLIK DEKLARATSIYASIAQSHNING VUJUDGA KELISHI VA UNING MUSTAQILLIK DEKLARATSIYASI  AQSH KONSTITUTSIYASIAQSH KONSTITUTSIYASI  PARTIYALAR TIZIMIPARTIYALAR TIZIMI

AQSHNING VUJUDGA KELISHI VA UNING AQSHNING VUJUDGA KELISHI VA UNING MUSTAQILLIK DEKLARATSIYASIMUSTAQILLIK DEKLARATSIYASI  Shimoliy Amerika yerlariga XVI asr oxirlarida Shimoliy Amerika yerlariga XVI asr oxirlarida kelgan inglizlar uzoq tura olmaydilar. Ular kelgan inglizlar uzoq tura olmaydilar. Ular tomonidan doimiy mustamlakaga aylantirish tomonidan doimiy mustamlakaga aylantirish 1607- yildan, ya’ni Virginiya (qirolicha 1607- yildan, ya’ni Virginiya (qirolicha Yelizaveta ismidan) deb nomlangan Yelizaveta ismidan) deb nomlangan mustamlaka barpo qilinganidan so‘ng mustamlaka barpo qilinganidan so‘ng boshlandi. Angliya XVIII asr o‘rtalarida o‘lkadagi boshlandi. Angliya XVIII asr o‘rtalarida o‘lkadagi asosiy raqiblarini surib chiqarib, qit’ada o‘zining asosiy raqiblarini surib chiqarib, qit’ada o‘zining 13 ta mustamlakasini yaratadi. Bu 13 ta mustamlakasini yaratadi. Bu mustamlakalarning har biri o‘z nomiga ega mustamlakalarning har biri o‘z nomiga ega bo‘lsa-da, «Yangi Angliya» mustamlakalari, deb bo‘lsa-da, «Yangi Angliya» mustamlakalari, deb ham atalgan. Ingliz inqilobi boshlanishi ham atalgan. Ingliz inqilobi boshlanishi natijasida u bilan mustamlakalar o‘rtasida aloqa natijasida u bilan mustamlakalar o‘rtasida aloqa zaiflashadi. Mustamlakalar ichki boshqarish zaiflashadi. Mustamlakalar ichki boshqarish ishlarida to‘la mustaqillikni saqlaganlari holda ishlarida to‘la mustaqillikni saqlaganlari holda «Yangi Angliyaning birlashgan mustamlakalari» «Yangi Angliyaning birlashgan mustamlakalari» degan nom ostida ittifoq tuzadilar. Natijada ular degan nom ostida ittifoq tuzadilar. Natijada ular tizimida ko‘payish, qo‘shilib va ajralishlar tizimida ko‘payish, qo‘shilib va ajralishlar kuzatiladi.kuzatiladi.

AQSHNING VUJUDGA KELISHI VA UNING MUSTAQILLIK AQSHNING VUJUDGA KELISHI VA UNING MUSTAQILLIK DEKLARATSIYASIDEKLARATSIYASI  AQSHning hozirgi hududida qadim vaqtlardan buyon AQSHning hozirgi hududida qadim vaqtlardan buyon indeyetslar va eskimoslar yashagan. Aynan indeyetslar va eskimoslar yashagan. Aynan Amerikaning qadimiy tub aholisi indeyetslar bo‘lgan. Amerikaning qadimiy tub aholisi indeyetslar bo‘lgan. Ko‘pgina tarixchilarning fikricha, ularning ajdodlari Ko‘pgina tarixchilarning fikricha, ularning ajdodlari bundanbundan  20-25 ming yil oldin Yaponiyaning Bering bo‘g‘ozi orqali 20-25 ming yil oldin Yaponiyaning Bering bo‘g‘ozi orqali Osiyodan ko‘chib borganlar. XI-XIV asrlarda Shimoliy Osiyodan ko‘chib borganlar. XI-XIV asrlarda Shimoliy Amerikaga asosan Grelandiyalik islandlar ahyon-Amerikaga asosan Grelandiyalik islandlar ahyon- ahyonda safar qilib turganlar. 1492-yilda Kolumb ahyonda safar qilib turganlar. 1492-yilda Kolumb tomonidan Amerika kashf qilingach, oradan ko‘p tomonidan Amerika kashf qilingach, oradan ko‘p o‘tmay, aniqrog‘i, XV asrdan bu qit’ani Ispaniya, o‘tmay, aniqrog‘i, XV asrdan bu qit’ani Ispaniya, Fransiya, Angliya, Gollandiya davlatlari o‘zlarining Fransiya, Angliya, Gollandiya davlatlari o‘zlarining mustamlakasiga aylantira boshladilar.mustamlakasiga aylantira boshladilar.

AQSHNING VUJUDGA KELISHI AQSHNING VUJUDGA KELISHI VA UNING MUSTAQILLIK VA UNING MUSTAQILLIK DEKLARATSIYASIDEKLARATSIYASI  Shimoliy Amerika mustamlakalarida feodalizm, Shimoliy Amerika mustamlakalarida feodalizm, quldorlik va majburiy mehnat elementlari qo‘shilib quldorlik va majburiy mehnat elementlari qo‘shilib ketgan. Shuningdek, u o‘z vaqtida markaziy va ketgan. Shuningdek, u o‘z vaqtida markaziy va janubiy mustamlakalarga nisbatan bir muncha janubiy mustamlakalarga nisbatan bir muncha taraqqiy etgan.taraqqiy etgan.  Kichik ma’muriy hududiy birliklar - grafliklar ta’sis Kichik ma’muriy hududiy birliklar - grafliklar ta’sis etilgan. Yerdan foydalanish «yirik yer egalari - mayda etilgan. Yerdan foydalanish «yirik yer egalari - mayda fermerlar - kichik yer egalari ko‘rinishida kechgan.fermerlar - kichik yer egalari ko‘rinishida kechgan.  Mustamlaka hududlarga oid umumiy ishlar Angliya Mustamlaka hududlarga oid umumiy ishlar Angliya parlamenti tomonidan qonun qabul qilish, qirol parlamenti tomonidan qonun qabul qilish, qirol tomonidan Proklamatsiya (1763 -yil, ko‘chish haqida) tomonidan Proklamatsiya (1763 -yil, ko‘chish haqida) va hukumat tomonidan farmoyishlar chiqarish orqali va hukumat tomonidan farmoyishlar chiqarish orqali tartibga solinib kelingan.tartibga solinib kelingan.

• Mustamlakalarda konstitutsiyashunoslikning tug‘ilishining eng boshidanoq dastlab, ikki bir-biriga qarama-qarshi tendensiya - demok- ratiyaga qarshi reaksion va demokratik yo‘nalish yuzaga keladi. Shunga koloniyalarda demokratik va nodemokratik siyosiy tuzum amal qiladi. • Ingliz inqilobi mustamlakalarda ozodlik uchun kurashning boshlanishiga katta ta’sir etadi. Inqilob joylarda monarxiyani qo‘llab- quvvatlovchi va unga qarshi harakatlarda ko‘rinadi.

 Bu davrda mustamlakalar Bu davrda mustamlakalar boshqaruvi bo‘yicha ingliz boshqaruvi bo‘yicha ingliz manfaatini ko‘zlovchi Londonda manfaatini ko‘zlovchi Londonda loyiha ishlab chiqiladi. 1754-yilda loyiha ishlab chiqiladi. 1754-yilda chaqirilgan mustamlakalar chaqirilgan mustamlakalar vakillarining syezdida B. Franklin vakillarining syezdida B. Franklin tomonidan taqdim etilgan loyiha tomonidan taqdim etilgan loyiha asosida demokratik xarakterdagi asosida demokratik xarakterdagi yana bir loyiha ishlab chiqiladi. yana bir loyiha ishlab chiqiladi. Angliya loyihasida gubernator Angliya loyihasida gubernator vakolatini kuchaytirish, vakolatini kuchaytirish, mustamlakalar loyihasida Angliya mustamlakalar loyihasida Angliya qiroli tomonidan tayinlanadigan qiroli tomonidan tayinlanadigan Prezident lavozimini ta’sis etish Prezident lavozimini ta’sis etish g‘oyasi ilgari suriladi.g‘oyasi ilgari suriladi.

 1763-yilgi farmonga binoan kolonistlar (zamindorlar)ga o‘zlariga qarashli deb hisoblashgan va Fransiyadan tortib olingan Allegan bilan Missisipi o‘rtasidagi yerlarni egallash va ishlash qirol tomonidan man etiladi. Natijada xartiya olgan kolonistlar va qirol hukumati o‘rtasida yuzaga kelgan kurash mustaqillik uchun kurashning boshlanib ketishiga olib keladi. Xuddi shu davrda 7 yillik urush hukm suradi. Bir so‘z bilan aytganda, mustaqillik tarafdorlari va mustamlakachilar o‘rtasida keskin siyosiy, huquqiy, ijtimoiy va iqtisodiy islohotlarda yaqqol ko‘zga tashlanuvchi kurash kechadi.

 Angliya tomonidan 1765-yilgi Angliya tomonidan 1765-yilgi «Qo‘shinlarni «Qo‘shinlarni joylashtirish», 1767- yilgi «Bojxona joylashtirish», 1767- yilgi «Bojxona poshlinasi», poshlinasi», 1774-yilgi «Qo‘shinlarni 1774-yilgi «Qo‘shinlarni joylashtirish» va shu yilgi 26 iyundagi joylashtirish» va shu yilgi 26 iyundagi «Kvebek «Kvebek qonuni» (yerni tortib olishga qonuni» (yerni tortib olishga qaratilgan) kabi qat’iy tartibni o‘rnatishga qaratilgan) kabi qat’iy tartibni o‘rnatishga qaratilgan qonunlarning qabul qilinishi qaratilgan qonunlarning qabul qilinishi inqilobiy kayfiyatni kuchaytirib yuboradi va inqilobiy kayfiyatni kuchaytirib yuboradi va xalqni mustaqillik uchun urushga chorlaydi.xalqni mustaqillik uchun urushga chorlaydi.  1774-yil1774-yil 5-sentabrda mustamlakalar 5-sentabrda mustamlakalar aholisi Angliyaga qarshi kurash choralarini aholisi Angliyaga qarshi kurash choralarini ishlab chiqish uchun o‘z vakillarini birinchi ishlab chiqish uchun o‘z vakillarini birinchi qit’a Kongressiga yuboradi. Kongress qit’a Kongressiga yuboradi. Kongress Angliya qirolidan mustamlakalar manfaatini Angliya qirolidan mustamlakalar manfaatini buzadigan qonunlarning bekor qilinishini buzadigan qonunlarning bekor qilinishini talab qildi va ingliz tovarlariga talab qildi va ingliz tovarlariga «boyqot» «boyqot» e’lon qildi.e’lon qildi.

 1775-yil1775-yil 19-aprelda Boston shahri yaqinida qurol-yarog‘ 19-aprelda Boston shahri yaqinida qurol-yarog‘ omborlarini bosib olishga harakat qilgan Angliya askarlari omborlarini bosib olishga harakat qilgan Angliya askarlari kolonistlar tomonidan tor- mor keltiriladi. Bu kun mustaqillik kolonistlar tomonidan tor- mor keltiriladi. Bu kun mustaqillik uchun urushning boshlanishi bo‘ldi.uchun urushning boshlanishi bo‘ldi.  Bu davrga qadar inqilobiy omma kongressni - oliy Bu davrga qadar inqilobiy omma kongressni - oliy hokimiyat, deb bilgan. Biroq kongress uzoq vaqtgacha ta’sis hokimiyat, deb bilgan. Biroq kongress uzoq vaqtgacha ta’sis majlisi rolini bajarishdan o‘zini tortib kelardi. Bu vaqtga kelib majlisi rolini bajarishdan o‘zini tortib kelardi. Bu vaqtga kelib esa, Kongress - qo‘zg‘olon ko‘targan mustamlakachilarning esa, Kongress - qo‘zg‘olon ko‘targan mustamlakachilarning hukumati, markaziy inqilobiy organi bo‘lib qoladi.hukumati, markaziy inqilobiy organi bo‘lib qoladi.  Kongress tomonidan doimiy armiya tuzish haqida qaror Kongress tomonidan doimiy armiya tuzish haqida qaror qabul qilinib, Jorj Vashingiton oliy bosh qo‘mondon etib qabul qilinib, Jorj Vashingiton oliy bosh qo‘mondon etib saylanadi. Shuningdek, Angliya qiroliga petitsiya yuboradi. saylanadi. Shuningdek, Angliya qiroliga petitsiya yuboradi. Unda qirolga sadoqat, barcha masalalarni tinch yo‘l bilan Unda qirolga sadoqat, barcha masalalarni tinch yo‘l bilan hal etish va ingliz xalqiga murojaat o‘z aksini topadi. hal etish va ingliz xalqiga murojaat o‘z aksini topadi. Angliya hukumati petitsiyani rad etadi va qarshi holat e’lon Angliya hukumati petitsiyani rad etadi va qarshi holat e’lon qiladi.qiladi.

AQSH KonstitutsiyasiAQSH Konstitutsiyasi  Konfedratsiya shaklidagi Konfedratsiya shaklidagi shtatlar ittifoqi zaif, iqtisodiy va shtatlar ittifoqi zaif, iqtisodiy va siyosiy jihatdan tarqoq bo‘lgan. siyosiy jihatdan tarqoq bo‘lgan. Umumiy manfaatlarni himoya Umumiy manfaatlarni himoya qiluvchi markazlashgan davlat qiluvchi markazlashgan davlat apparati va yuksalish uchun apparati va yuksalish uchun yagona tartib bo‘lmagan. 1783-yagona tartib bo‘lmagan. 1783- yilgi sulh tuzilishigacha Angliya yilgi sulh tuzilishigacha Angliya bilan kechgan urushda ijtimoiy bilan kechgan urushda ijtimoiy hayot og‘irlashgan. Natijada hayot og‘irlashgan. Natijada xalq qo‘zg‘olonlari boshlanib xalq qo‘zg‘olonlari boshlanib ketadi. Hukmron doiralar esa bu ketadi. Hukmron doiralar esa bu vaziyatdan chiqish yo‘lini vaziyatdan chiqish yo‘lini axtaradi. Shunday qilib, yagona axtaradi. Shunday qilib, yagona davlat barpo qilinishini iqtisodiy davlat barpo qilinishini iqtisodiy va siyosiy sabablar taqozo va siyosiy sabablar taqozo qilgan edi.qilgan edi.

Huquqiy tartibga solish asosan 2 — Huquqiy tartibga solish asosan 2 — usulga bo‘linadi:usulga bo‘linadi:  1) hokimiyat buyruq usuli yoki 1) hokimiyat buyruq usuli yoki avtoritar usuli, avtoritar usuli,  2) dispozitiv yoki avtonomiya 2) dispozitiv yoki avtonomiya usuli. Avtoritar usulda — huquqiy usuli. Avtoritar usulda — huquqiy munosabatlarda ishtirok etuvchi munosabatlarda ishtirok etuvchi taraflardan biri davlat bo‘lib u taraflardan biri davlat bo‘lib u subyektning va burchlarini paydo subyektning va burchlarini paydo bo‘lishligini aniq belgilaydi. U bo‘lishligini aniq belgilaydi. U hokimiyat huquqiga ega bo‘lib, hokimiyat huquqiga ega bo‘lib, «qattiq» tartib o‘rnatiladi. Bu usul «qattiq» tartib o‘rnatiladi. Bu usul ma’muriy, jinoiy va ma’muriy, jinoiy va konstitutsiyaviy huquq, soqalarida konstitutsiyaviy huquq, soqalarida ijtimoiy munosabatlarni tartibga ijtimoiy munosabatlarni tartibga solishda keng qo‘llaniladi.solishda keng qo‘llaniladi.

• Hukmron doiralarning fikricha, markazlashgan davlatning tashkil etilishi Shimoliy Amerika davlatlarining xalqaro obro‘sini ko‘tarishi lozim edi. Mana shunday sharoitda «konfederatsiya moddalari»ni qayta ko‘rib chiqish uchun Filadelfiyada Konvent chaqiriladi. U 1787-yil 25-maydan 17-sentabrgacha davom etadi va xalqdan yashirincha AQSHning yangi Konstitutsiyasi loyihasini ishlab chiqadi. U 4 oy davomida muhokama qilinadi va so‘nggi loyiha ishlab chiqiladi. Muhokama qiluvchilar konstitutsion monarxiya, aristokratik monarxiya, burjuaziya va respublikani yoqlovchi rahnamolar ko‘rinishida fikr beradi.

 Partiyalar o‘zlarining Partiyalar o‘zlarining «kokus», «kokus», ya’ni ya’ni nomzodlarni ilgari surish vakolatiga ega nomzodlarni ilgari surish vakolatiga ega organ, boshqacha aytganda partiyaviy organ, boshqacha aytganda partiyaviy fraksiyaning yig‘ilishini tuzadilar. fraksiyaning yig‘ilishini tuzadilar. Kokuslar o‘rniga keyinchalik konvent Kokuslar o‘rniga keyinchalik konvent (syezd)lar keladi.(syezd)lar keladi.  Daslabki ikki Prezident Jorj Vashington va Daslabki ikki Prezident Jorj Vashington va Jon adams federalist- lardan, Tomas Jon adams federalist- lardan, Tomas Jefferson (1800), Jems Medison (1809-Jefferson (1800), Jems Medison (1809- 1817-y.), Jems Monro va Jon Adams 1817-y.), Jems Monro va Jon Adams (1825-1829-y.) respublikachilar (1825-1829-y.) respublikachilar partiyasiga man- sub bo‘lgan. Avraam partiyasiga man- sub bo‘lgan. Avraam Linkoln (1862-1865-y.), Jonson (1865-Linkoln (1862-1865-y.), Jonson (1865- 1869-y.).1869-y.).

Partiyalar tizimiPartiyalar tizimi  1820-yillarda respublikachilar partiyasidan ajralib 1820-yillarda respublikachilar partiyasidan ajralib chiqqan milliy respublikachilar partiyasi (1834-yildan chiqqan milliy respublikachilar partiyasi (1834-yildan boshlab ular o‘zlarini boshlab ular o‘zlarini «viglar» «viglar» deb ataydi), 1828-yilda deb ataydi), 1828-yilda respublikachilardan yana demokratlar partiyasi respublikachilardan yana demokratlar partiyasi tashkil topadi. 1820-1830-yillarda mahalliy doiralarda tashkil topadi. 1820-1830-yillarda mahalliy doiralarda faoliyat yurituvchi ishchilar partiyalari shakllanadi.faoliyat yurituvchi ishchilar partiyalari shakllanadi.  Partiyalar ta’sirida partiyaviy mansubligi bo‘yicha Partiyalar ta’sirida partiyaviy mansubligi bo‘yicha Prezidentning saylanishi federal apparatning Prezidentning saylanishi federal apparatning partiyaviy belgi bo‘yicha almashinuviga olib kelgan.partiyaviy belgi bo‘yicha almashinuviga olib kelgan.  1840-1850-yillarda siyosiy partiyalarning qaytadan 1840-1850-yillarda siyosiy partiyalarning qaytadan guruhlarga bo‘linishi sodir bo‘ladi. Bunga sabab, guruhlarga bo‘linishi sodir bo‘ladi. Bunga sabab, 1848-yilgi sulhga ko‘ra Meksika hududining 2/5 qismi 1848-yilgi sulhga ko‘ra Meksika hududining 2/5 qismi AQSHga o‘tganligi va u yerlarda qulchilikni yoyish AQSHga o‘tganligi va u yerlarda qulchilikni yoyish siyosatining kuchayishi bo‘lib hisoblanadi.siyosatining kuchayishi bo‘lib hisoblanadi.

 1840-yilda abolitsionistlarning «Ozodlik partiyasi» 1840-yilda abolitsionistlarning «Ozodlik partiyasi» tashkil topadi. U qulchilikning taqiqlanishini himoya tashkil topadi. U qulchilikning taqiqlanishini himoya qilib chiqadi. 1848-yilda undan «ozod yer» (frisoylerlar) qilib chiqadi. 1848-yilda undan «ozod yer» (frisoylerlar) partiyasi ajralib chiqadi. Frisoylerlar partiyasi- ning partiyasi ajralib chiqadi. Frisoylerlar partiyasi- ning asosiy ommasini fermerlar tashkil etgan. Ularni sanoat asosiy ommasini fermerlar tashkil etgan. Ularni sanoat ishchilari qo‘llab-quvvatlagan va ularning «Milliy ishchilari qo‘llab-quvvatlagan va ularning «Milliy islohotlar assotsiatsiyasi» nomli ommaviy tashkiloti islohotlar assotsiatsiyasi» nomli ommaviy tashkiloti partiyaga qo‘shiladi. Shuningdek, viglar partiyasi partiyaga qo‘shiladi. Shuningdek, viglar partiyasi tarqalib ketadi. 1854-yilda quldorchilik tizimini tanqid tarqalib ketadi. 1854-yilda quldorchilik tizimini tanqid qilish bilan chiqqan Respublikachilar partiyasi tuziladi. qilish bilan chiqqan Respublikachilar partiyasi tuziladi. Unga turli partiyalarning qismlari birlashadilar.Unga turli partiyalarning qismlari birlashadilar.  Odatda, Amerikada ikki partiyaviylik - Respublikachilar Odatda, Amerikada ikki partiyaviylik - Respublikachilar va demokratlar partiyalari amal qilib, o‘zaro va demokratlar partiyalari amal qilib, o‘zaro oppozitsiyada bo‘lib kelganlar. Umuman olganda, har oppozitsiyada bo‘lib kelganlar. Umuman olganda, har ikkalasi ham burjua partiyalaridir. Ularning keng ikkalasi ham burjua partiyalaridir. Ularning keng tashviqotlari boshqa uch partiyaning vujudga kelishiga tashviqotlari boshqa uch partiyaning vujudga kelishiga to‘siq bo‘lib keladi. to‘siq bo‘lib keladi. Ular o‘z davrida AQSH siyosiy Ular o‘z davrida AQSH siyosiy tizimida asosiy rol o‘ynab kelganlar. Keyingi davrlarda tizimida asosiy rol o‘ynab kelganlar. Keyingi davrlarda ularchalik ahamiyat kasb etgan faol partiyalar faoliyati ularchalik ahamiyat kasb etgan faol partiyalar faoliyati ko‘zga tashlanmaydi.ko‘zga tashlanmaydi.

O'xshashlar

Qadimgi Rim davlati va huquqi

Qadimgi Yunoniston davlati va huquqi

Qadimgi Xitoy davlati va huquqi 2

Amir Temur va temuriylar imperiyasi davlati va huquqi

O‘rta asrlarda Rossiya davlati va huquqi tarixi (IX asr-XIX asrning o‘rtasi)