XX-asr oxiriga kelganda dunyoning jug’rofiy-siyosiy xaritasida o’zgarishlar - Geografiya - Slaydlar

XX-asr oxiriga kelganda dunyoning jug’rofiy-siyosiy xaritasida o’zgarishlar

Yuklangan vaqt:

07.04.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

381.0791015625 KB

Ko'chirib olish

XX-asr oxiriga kelganda dunyoning jug’rofiy-siyosiy xaritasida o’zgarishlar

REJA: 1. XX-asr oxiriga kelganda dunyoning jug’rofiy xaritasidagi o’zgarishlar. 2. XX-asr oxiriga kelganda dunyoning sisosiy xaritasidagi o’zgarishlar.

XX-asr oxiriga kelganda dunyoning jug’rofiy xaritasidagi o’zgarishlar.  XX asr oxiriga kelganda dunyo taraqqiyotida juda katta оzgarishlar yuzaga keldi. 70 yildan ortiq sotsializm qоrg‗oni bоlgan sobiq SHоro saltanati yemirildi va uning оrnida 15 ta mustaqil davlat vujudga keldi.  SHоro saltanatining qulashiga asosiy sabab tarixiy taraqqiyotning yangi zamonaviy bosqichiga moslasha olmaganligi, turli millatlarning milliy g‗ururiga mensimay qaralganligi, barcha xalqlarni yagona mafkuraga buysundirish uchun zоrlik ishlatilganligi, ittifoqdosh respublikalar xalqlarining ona tili, diniy e‘tiqodlari va asriy qadriyatlari oyoq osti qilinganligi, mamlakatda adolatning qоpol ravishda buzilganligi sabab bоldi.

XX-asr oxiriga kelganda dunyoning jug’rofiy xaritasidagi o’zgarishlar.  Chexoslovakiya Avstriya-Vengriya imperiyasi qoldiqlaridan tashkil topgan va 1938 yilga qadar tinch hayot kechirgan, so‘ng u yerni vermaxt ishg‘ol qilgan. 1945 yilda sovet jangchilari mamlakatni ozod qilishgan va bu mamlakatni boshqarish uchun SSSRga sodiq siyosatchilarni tayinlashgan. Sovet Ittifoqi tarqalib ketgach, Chexoslovakiya sotsialistik respublikalar ittifoqini tark etdi. 1992 yilda madaniyatda jiddiy tafovutlarga ega chex va slovaklar ikki alohida davlatga ajralishga qaror qilishdi.

XX-asr oxiriga kelganda dunyoning jug’rofiy xaritasidagi o’zgarishlar.  Berlin shahrini ikkiga ajratgan devor Ikkinchi jahon urushidan keyin qurilgan. O‘shanda AQSh, Buyuk Britaniya va Fransiya boshqaruvi ostidagi Germaniya Federativ Respublikasi yuzaga kelishiga javoban Sovet Ittifoqi Germaniya Demokratik Respublikasiga asos soldi. 1990 yilda devor qulatilgan va ikkiga ajralib qolgan xalq yana birlashgan.

XX-asr oxiriga kelganda dunyoning jug’rofiy xaritasidagi o’zgarishlar.  Yugoslaviya xuddi Chexoslovakiya kabi Avstriya- Vengriya imperiyasi qoldiqlariga asoslanib, turli mamlakatlar, asosan Vengriya va Serbiyaning muayyan qismlarini birlashtirish yo‘li orqali hosil bo‘lgan. Umuman olganda, Yugoslaviya turli madaniyat va an'analarga ega 20dan ziyod etnik guruh «qaynayotgan katta qozon» bo‘lgan. Yugoslaviya qirolligi Ulug‘ Vatan urushi vaqtida Germaniya tomonidan ishg‘ol qilingan. U tugatilgandan keyin partizan otryadlar yetakchisi Iosip Tito sotsialistik Yugoslaviyani tuzgan va uning diktatoriga aylangan. 1992 yilda sotsialistik Yugoslaviya Xorvatiya, Bosniya, Sloveniya, Serbiya, Makedoniya va Chernogoriyaga ajratilgan.

XX-asr oxiriga kelganda dunyoning sisosiy xaritasidagi o’zgarishlar.  1991 yilda SSSRning parchalanishini dunyoning siyosiy xaritasida sifat jihatidan yangi o'zgarishlarga bog'lash mumkin, bu davr butun jahon hamjamiyatining ijtimoiy-iqtisodiy va ijtimoiy-siyosiy hayotiga katta ta'sir ko'rsatdi. Keyinchalik sobiq Ittifoq respublikalarining aksariyati (uchta shtatdan tashqari) Mustaqil Davlatlar Hamdo'stligi tarkibiga kirdi (). Mamlakatlarda qayta qurish jarayonlari Sharqiy Evropadan asosan tinch ("baxmal") 1989-90 yillardagi xalq demokratik inqiloblarini amalga oshirishga olib keldi. bu mintaqa mamlakatlarida. Sobiq sotsialistik davlatlarda ijtimoiy-iqtisodiy formatsiyada o'zgarishlar yuz berdi. Bu davlatlar bozor konvertatsiyasi ("rejadan bozorga") yo'lini boshladilar.

XX-asr oxiriga kelganda dunyoning sisosiy xaritasidagi o’zgarishlar.  Dunyoda dekolonizatsiya jarayoni davom etdi. Mustaqillik qo'lga kiritildi - Afrikadagi oxirgi koloniyalar. Yangi suveren davlatlar vujudga keldi: Federativ Shtatlar, Orol Respublikasi, Shimol Hamdo'stligi Mariana orollari (AQSh bilan erkin aloqador shtatlar maqomini olgan AQSh hududining sobiq "palatalari").  1999 yilda xitoyliklar yurisdiksiyasida Xalq Respublikasi (Xitoy) qaytdi (Xianggang), avvalgi egalik va 2000 yilda sobiq Portugaliya mustamlakasi - Makao (Makao). Dunyoning zamonaviy siyosiy xaritasida o'z-o'zini boshqarmaydigan hududlar (boshqa davlatlarning mulki) juda oz qoldi. Bu asosan orollar va. Mamlakatda bahsli hududlar ham bor turli hududlar dunyo (Gibraltar, Folklend orollari va boshqalar).

XX-asr oxiriga kelganda dunyoning sisosiy xaritasidagi o’zgarishlar.  Afrika qit'asi - Namibiya mustaqillikka erishdi (Janubiy Afrikadan). 1991 yil SSSR parchalangan yil bo'ldi, natijada dunyo siyosiy xaritasida 15 ta yangi mustaqil davlat paydo bo'ldi va SFRY parchalanishi boshlandi. 1991 yil davomida ushbu davlat hududida suveren Sloveniya, Xorvatiya va Makedoniya FYR (sobiq Yugoslaviya Respublikasi), 1992 yilda - Bosniya va Gersegovina va Yugoslaviya Federativ Respublikasi (2003 yildan - Serbiya va Chernogoriya) paydo bo'ldi. 1991 yilda Okeaniya hududida yana uchta yangi davlat paydo bo'ldi: Mikroneziya Federativ Davlatlari (Karolin orollari ichida), Marshall orollari Respublikasi va Shimoliy Mariana Orollari Hamdo'stligi.

XX-asr oxiriga kelganda dunyoning sisosiy xaritasidagi o’zgarishlar.  1993 yil Chexoslovakiyadagi baxmal inqilob bilan nishonlandi, bu siyosiy xaritada ikkita yangi davlat - Chexiya va Slovakiyaning paydo bo'lishiga olib keldi. Xuddi shu yili Efiopiya tarkibida Eritreya davlati, uning provinsiyalaridan birining hududida va Okeaniyada, Karolin orollarining bir qismida Palau Respublikasi paydo bo'ldi. Dunyoning siyosiy xaritasida paydo bo'lgan davlatlarning oxirgisi Timor edi.

XX-asr oxiriga kelganda dunyoning sisosiy xaritasidagi o’zgarishlar.  Shunday qilib, dunyoning zamonaviy siyosiy xaritasida 230 ga yaqin davlat mavjud bo'lib, ulardan 192 tasi mustaqil davlatlardir. Biroq, mamlakatlar va davlatlarning aniq soni bo'yicha konsensus yo'q, chunki ularning bir qatorining maqomi aniq belgilanmagan. Bu, xususan, Sahroi Kabir Xalq Demokratik Respublikasi, Dnestryanı respublika, Janubiy Osetiya, Abxaziya va boshqa bir qator davlatlarga tegishli. Mintaqaviy kontekstda eng ko'p davlatlar Afrikada - 53 ta, Osiyoda 47 ta, Evropada (shu jumladan Rossiyada) - 43 ta, Amerikada - 35 ta, Avstraliya va Okeaniyada - 14 ta.

XX-asr oxiriga kelganda dunyoning sisosiy xaritasidagi o’zgarishlar.  1996 yil - Tanzaniya poytaxti Dodomaga ko'chirildi.  1997 yil yanvar (rasmiy ravishda 01.01.98 dan) - Qozog'iston poytaxtining Olmaotadan Ostonaga ko'chirilishi;  1997 yil - Afrikaning Zair davlati nomini o'zgartirish Demokratik Respublikasi Kongo;  XX asr. Avstriya-Vengriya, Rossiya imperiyasi, Usmonli imperiyasi, oxir-oqibat Sovet Ittifoqi, Yugoslaviya Sotsialistik Respublikasi, Chexoslovakiya, Efiopiya va boshqa mamlakatlar kabi muhim davlatlarning qulashi bilan ajralib turdi. Bu davrda 1976-yilda Shimoliy va Janubiy Vetnam, 1990-yilda GFR va GDR, 1993-yilda Yaman Xalq Demokratik Respublikasi va Yaman Arab Respublikasining birlashishi va boshqa koʻplab voqealar kabi muhim voqealar sodir boʻldi;

XX-asr oxiriga kelganda dunyoning sisosiy xaritasidagi o’zgarishlar.  1991 yil dekabr oyidan boshlab Yerning 1/6 qismida mavjud bo'lishni to'xtatdi SSSR, uning hududida 12 ta suveren davlat tashkil topgan (ilgari, 1990 yilda uchta Boltiqbo'yi davlati o'z mustaqilligini e'lon qildi va SSSRni tark etdi. tian davlatlari - Litva, Latviya va Estoniya). Shunday qilib, joyidaSSSR 15 ta suveren davlatni tuzdi. Sobiq Yugoslaviya 5 ta mustaqil davlatga bo'lingan (Sloveniya, Xorvatiya, Bosniya va Gersego).vinolar, Makedoniya va Yangi Yugoslaviya Serbiya va Chernogoriyaning bir qismi sifatida). 1- yanvardan1993 yilda Chexoslovakiya ikki davlatga - Chexiya va Slovakiyaga bo'lindi

XX-asr oxiriga kelganda dunyoning sisosiy xaritasidagi o’zgarishlar.  Dunyoning siyosiy xaritasida 40 ga yaqin koloniyalar mavjud (Makao, PuertoRiko, Virjiniya orollari, Gibraltar va boshqalar) va bahsli hududlar (Malvin orollari)(Folklend) orollari, G'arbiy Sahara, Sharqiy Timor va boshqalar). Bolshinularning aksariyati hududi va aholisi jihatidan kichik va o'ynamaydi jahon iqtisodiyotida va jahon siyosatida muhim rol o'ynaydi.

XX-asr oxiriga kelganda dunyoning sisosiy xaritasidagi o’zgarishlar.  AQSH davlati O‘zbekiston Respublikasi bilan davlatlararo aloqalarni mustaqillikning dastlabki yillaridayoq yo‘lga qo‘ydi. 1992 yil 15–16 fevral kunlari AQSH davlat kotibi Jeyms Beyker O‘zbekistonga rasmiy tashrif buyurdi va ikki davlat o‘rtasida diplomatik aloqalar o‘rnatildi. Toshkentda birinchi bo‘lib AQSHning elchixonasi ochildi. 1993-yil 14 sentabrda AQSH Davlat departamentining maxsus topshiriqlar bo‘yicha elchisi Strob Talbot O‘zbekistonga kelib, O‘zbekiston Prezidenti bilan hamkorlik qilish masalalarida suhbatlashdi. 1993 yil 6 aprelda AQSH Mudofaa vaziri Uilyam Persi yurtimizga keldi, O‘zbekistonning NATO “Tinchlik yo‘lida hamkorlik” Dasturida ishtiroki muhokama qilindi. AQSH Armiyasi o‘quv-mashq markazida bo‘lib o‘tgan tinchlikni ta’minlash maqsadidagi harbiy mashqlarda O‘zbekiston Qurolli Kuchlari vzvodi ishtirok etdi. O‘zbekiston bilan AQSH o‘rtasida sarmoyalarni rag‘batlantirish va o‘zaro himoya qilish, ikki yoqlama soliq olmaslik to‘g‘risida Shartnomalar tuzildi.

Foydalanilgan Adabiyotlar:  https:// kun.uz / uz /news/2017/10/08/xx- asrda -dune- haritasidan - gojib - bulgan -9- mamlakat  https:// farbitis.ru / uz /economic-geography/chronology-of-the-change-of-the-political-map-o f-the-world-modern-political-map-of-the-world /  https:// ief-usfeu.ru / uz /etapy-izmeneniya-politicheskoi-karty-mira-kratkaya-istoriya-formirov aniya /

O'xshashlar

Global va demografik muammolar

Siyosiy geografiya

Dunyo siyosiy xaritasi

Demografiyaning boshqa fanlar tizimidagi o’rni va so’nggi yillardagi demografik o’zgarishlar

Geografik xaritalar