Multimedik kartografik asarlar - Geodeziya - Slaydlar

Multimedik kartografik asarlar

Yuklangan vaqt:

04.12.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

15041.703125 KB

Ko'chirib olish

MULTIMEDIK KARTOGRAFIK ASARLAR

РЕЖА • Multimedia • Kartaning umumiy kompozitsiyasi • Jihozlashning bir tizimda olib borilishi • Multimedik asarlardagi matnlarni ishlab chiqarishda

ФОЙДАЛАНИЛГАН АДАБИЁТЛАР РЎЙХАТИ • 1. Ойматов Р.К. “Картографик дизайн”. Дарслик. Тошкент. 2019 йил. • 2. Oymatov R.Q. Kartografik dizayn.–Toshkent.: “Faylasuflar”, 2018. • Mirzaliyev T., Safarov E. Yu., Egamberdiyev A., Qoraboyev J. S. Kartashunoslik. – Toshkent.: “Cho’lpon”, 2012. – 235 b. • 3. Mirzaliyev T., Safarov E. Yu., Egamberdiyev A., Qoraboyev J. S. Atlas kartografiyasi. – Toshkent.: “Universitet”, 2015. – 248 b. • 4. Берлянт А. М. Картоведение. – М.: Аспект-Пресс, 2003. • 5. Берлянт А. М. Картография//Учебник для вузов. М., 2002. • 6. Востокова А.А., Кошель С.М., Ушакова Л.А. Оформление карт. Компьютерный дизайн//Учебник. М.: Аспект Пресс, 2002.— 288 с. • 7. Safarov E. Yu. Geografik axborot tizimlari. – Toshkent., “Universitet”, 2010. • 8. Safarov E. Yu., Oymatov R.Q. Geoinformatsion kartografiya. Toshkent., “Universitet”, 2012. • 9. Safarov E. Yu., Musayev I.M., Abduraximov N. Geoaxborot tizimi va texnologiyalari. T.: TIMI, 2008., 160 b. • 10. Asomov M., Mirzaliyev T. Topografiya asoslari va kartografiyadan laboratoriya mashg’ulotlari. – Toshkent., “O’qituvchi”, 1990. • 11. Qoraboyev J.S. Yirik mashtabli kadastr kartalarini loyihalash va tuzish. Toshkent., 2003 y. • 12. G’ulomov P., Mirakmalov M. Toponomika va geografik terminshunoslik. – T.: O’zMU, 2005. • 13. Judith A. Tyner. Principles of Map Design. Тhe guilford press, New York, London. 2010 y. • 14. Cartography: thematic map design/Borden D. Dent, Jeffrey S. Torguson, Thomas W. Hodler.—6th ed. • 15. Safarov E.Yu., Prenov Sh. Tabiiy kartalarni loyihalash va tuzish. Toshkent, Universitet, 2011.-158 b.

Multimedia – kompyuter texnologiyalar yig’indisi bo‘lib, turli vositalarini integrallashuvi saqlash, axborotni interaktiv va almashishni qaytadan tiklash (shu jumladan uch o‘lchamli model va animatsiyalar) aero va kosmik suratlar, fotosuratlar, rasmlar, boshqa video sujetlar, matnlar va tovushlarning jo‘r bo‘lishidan iborat bo‘ladi. MULTIMEDIA

SHARTLI BELGILARLARNI LOYIHALASH Shartli Materiallarning turi, asarda aniq mantiqiy qoidalar bo‘yicha ichki bog’lanadi. Obyektni uyg’unlikda tassavur etishga imkon yaratadi. Kartografik maxsulotni shunday tashkil qiladiki, iste’molchi uni maksimal qulay usul bilan ko‘radi. Assotsatsiya bo‘yicha ba’zi holatlarda shunday fikr ham bildiradiki, multimedia kompyuter dizaynini bir yo‘nalishi sifatida yaratilgan, ba’zan dizaynni keng multimedia sohasining qismi sifatida ko‘rishadi. Kompakt disklar multimedia mahsulotlarini tashuvchilari sifatida axborotining katta hajmdagi, yuqori sifatini ta’minlaydi, ular ixcham, juda qulay o‘qishga va har bir kompyuterda sanash (hisoblash) moslamasi bilan jihozlanganligi bois ishonch bilan kartografik amaliyotga kiritiladi. Multimedia texnologiyalarini asosan ensiklopediya, darsliklar, qo‘llanmalar, ma’lumotnoma, turistik yo‘llanmalar, shuningdek yirik kartografik asarlar, turli xil atlaslarda joy yoki obyektni aks ettiradigan audio axborot va matnli integratsiya tasvirlarida ishlatiladi. Bunda multimedia texnologiyalari kartalarni bezashdagi an’anaviy kartografik prinsiplari va tajribaga suyanadi.

KARTANING UMUMIY KOMPOZITSIYASI • Turli xildagi va sifatli kartografiya materiallari ovozli matn bilan jihozlanayotgan statistik kartalar va animatsiyalar Rossiya va chet el multimedia ensklopediyalarida uchraydi. • Har bir multimedik asarni yaratish uning maketini ishlab chiqishdan boshlanadi. Ularning o‘ziga xos xususiyati shundaki, foydalanuvchining xohishi bo‘yicha ekranda bitta yoki bir nechta rasm va matnlarni joylashtirishi mumkin. • Ba’zi holatlarda, agar shunday imkoniyat bo‘lmasa, an’anaviy atlas varaqlarini to‘plagan prinsiplardan foydalanish kerak. Shuning uchun kartaning maketida kerakli materiallarning bo‘lishi, bo‘lim bo‘yicha tarqatish va yig’ishi uchun zarur hisoblanadi.

Jihozlashning bir tizimda olib borilishi juda yaxshi aspekt (nuqtaiyi nazar) hisoblanadi. Buning natijasida multimedik asarning individual uslubi yaratiladi. Atlas yoki kartaning jildi, muqovasiga bezak berish va kartalar seriyasining hajmi va ularga keng qamrovli dizayn elementlarini kiritish natijasida hech qanday cheklovlar bo‘lmaydi, chunki elektron tashuvchilar katta hajmga ega va qog’oz materiallaridan ancha arzon turadi. Kompyuter grafikalari kartalarning badiiy ranglarda bezalishi va yuqori grafik sifatini ta’minlaydi. Atlas yoki kartaning mazmuni, uning dizayni orqasida yo‘qolib qolmasligi uchun kompyuter grafikalaridan ehtiyotkorlik bilan foydalanish kerak. https://atu.decentralization.gov.ua/#mapa

An’anaviy kartografiyadagidek, matnlar multimedik asarlarning ajralmas qismi bo‘lib qoladi. Ular geografik tavsiflar kartalarni ishlatish bo‘yicha metodik tushuntirishlar, ma’lumotlar, geografik nomlar ko‘rsatkichlarini o‘z ichiga oladi. Matnlar kartalarni tarixiy va madaniy xarakterdagi ma’lumotlar bilan tushuntiriladi va to‘ldiradi. Bundan tashqari karta tuzish uslublari va manbalarini ko‘rsatadi, undagi axborotni baholashga yordam beradi hamda ilmiy amaliy yo‘nalishda ishlatishga yo‘naltiradi. Matn va kartalar o‘rtasidagi bog’liqlik turli matnlarni taqqoslashga yordam beradi va uning takrorlanishini istisno qiladi. Matnlar esa, rasmlar, diagrammalar, fotosuratlar bilan bir xil darajadagi vaznga ega hisoblanib, aksariyat holatlarda ular bir-birlarini to‘ldirib boradilar.

Multimedik asarlardagi matnlarni ishlab chiqarishda an’anaviy atlaslarga ishlab chiqarishdagi kabi dizayn yondoshuvidan foydalaniladi, bu esa, kartani samarali jihozlashga imkon yaratadi. Ana’naviy kartalardan farq qilgan holda, raqamli kartalarda joylashtirilgan matnlar haqida interaktiv tartibda ma’lumot beruvchi va ularni ekranga chiqarish imkonini beruvchi dasturlar mavjud. Ular oddiy tekstdagi snoska (soha ostidagi izoh) va izohlarga teng, lekin multimedia variantida shunday paydo bo‘ladiki, qachon foydalanuvchi bunga muhtoj bo‘lsa. Kursorni ajratib qo‘yilgan so‘zga olib kelinsa (terishinga) yordam chiqadi (“suzib chiqadi”). Ekranda multimedia texnologiyalari katta hajmdagi axborotni va badiiy, ilmiy tavsiflarni yashiradi, video materiallar bilan matnlar, diagrammalar va fotosuratlarni shifrlash, kartalarga turli ko‘rinishlar kiritgan.

Bundan tashqari tovushli “yordam berish” uchun ham ishlatiladi, masalan, turistik kartada arxetektura obyektining sazovor joyini tasvirlash uchun kursor bilan ko‘rsatiladi, uning nomi inshoot yo‘li va arxetektura nomi bilan namoyon bo‘ladi. Musiqiy tovushlar yordamida mamlakat madhuyasining yangrashi yoki qushlar va yovvoyi hayvonlar joylashgan qo‘riqxonadagi o’sh hayvonlarning ovozini berish mumkin. Obzor kartalarda punktlar berilgani, ular haqidagi batafsil ma’lumot berilishini anglatadi va maxsus belgilar (rejalar yoki yirik masshtabdagi kartalar, fotosuratlar, suratlar, panoramalar) bilan ajratiladi. Shahar kartalarining alohida kartalarida (oynada) shaharning markaziy qismini muzey yoki teatrlar ajratilgani berilgan. Kursor bosilganda muzey belgisi “yonadi” va uning yoniga tushuntirish matni suzib chiqadi. To‘ldirish sifatida ekranga legenda va tugmachalar chiqadi, bundan tashqari boshqa karta va atlaslarga o‘tishni ta’minlab beradilar.

Multimedik asarlarining dizaynini va loyhasii senariylar kiritiladigan kartalarning to‘liq ro‘yxati (maqolalar, rasmlar, video, audio sujetlar) ularning bo‘limlar bo‘yicha joylashtirishni nazarda tutadi. Har bir hujjatga kirish loyhasining imkoniyatlar ro‘yxatini (kartalar va rasmlarni chop etish berilgan xususiyatlar bo‘yicha obyektlar masshtablarini izlash, legendalarni tasvirlash) taqdim etiladi.

https://maps.tcu.edu/

https://map.philau.edu/

https://www.infokart.ru/interaktivnye-karty-virtualnyx-turov/

https://www.flightradar24.com/- 2.75,11.01/2

O'xshashlar

Kartografik dizayn fanining rivojlanish tendensiyasi

Kartalarni tuzishning turli bosqichlarida dizayn

Topografik kartalar va planlarda injenerlik masalalar yechish

Teodolit bilan plan olish

Насос станцияларидан фойдаланиш муаммолари