Vakuumda elektr toki va termoelektron emissiya hodisasi - Fizika - Slaydlar

Vakuumda elektr toki va termoelektron emissiya hodisasi

Yuklangan vaqt:

31.01.2025

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

222.326171875 KB

Ko'chirib olish

Vakuumda elektr toki va termoelektron emissiya hodisasi Reja: ► Vakuumda elektr toki haqida tushuncha. ► Termoelektron emissiya hodisasiga ta’rif. ► Termoelektron emissiya hodisasining kelib chiqishi.

Vakuumda elektr toki haqida tushuncha ► Vakumda elektr tokini faqat elektronlar tashuydi. Vakumda elektr tokining faqat maginit tasiri kuzatiladi. Issiqlik va kimyoviy tasirlari kuzatilmaydi.

► Vakuumdagi oqim o'z-o'zidan mavjud bo'la olmaydi, chunki vakuum dielektrikdir. Bunday holda, siz termion emissiya yordamida oqim yaratishingiz mumkin. Termionik emissiya - bu qizdirilganda elektronlar metallardan ajralib chiqadigan hodisa. Bunday elektronlar termoelektronlar deb ataladi va butun tana emitentdir.

► Hozirgi paytda mavjud bo’lgan vakuum texnikasi gazning zichligini 109 marta kamaytirish imkonini beradi. Yuqori vakuumda idish ichida qolgan molekulalar soni – 1010 sm3 bo’lib, havo uchun molekulalarning tartibsiz harakati tezligi 500m/s ni tashkil etadi.Yuqori vakuumda tok tashuvchi yo’q va uning uchun u izalyatordir. Lekin vakuumda elektr toki hosil qilish mumkun. Elektronlarning jismdan chiqish hodisasi elektronlar emissiyasi deyiladi. Jism qizdirilganda elektronlarning undan chiqish hodisasi termoelektron emissiyasi deyiladi.

► Bu hodisa Edison tomonidan kashf etilgan. Vakuumda tok hosil qilishda zaryad tashuvchi zarralarni yuzaga keltirishda termoelektronemissiyadan foydalngan. Bu hodisani tajriba asosida ko’rib chiqadigan bo’lsak nay ichiga katod sifatida ingichka sim kavsharlab, uning uchlarini tashqariga chiqarib qo’yamiz. Termoelektron emissiya hodisasi elektron tayyorlashda, elektron emissiya hodisasiga asosanishlaydigan asboblarni chiqarishda tayyorlaniladi. Elektron lampa ichida havosi so’rib olingan l va bir necha elektronlar kavsharlangan shisha yoki metal balondan iborat.

Termoelektron emissiya hodisasiga ta’rif ► Termionik emissiya - bu qizdirilganda elektronlar metallardan ajralib chiqadigan hodisa. Bunday elektronlar termoelektronlar deb ataladi va butun tana emitentdir. ► Bu hodisani birinchi marta 1879 yilda amerikalik olim Tomas Edison payqagan.

► Issiqlik tasirida moddadan elektronlarning ajralib chiqishiga termoelektron emissiya deyiladi. ► Ikki elektrodli elektron lampaga diod deyiladi. Diod elektr tokini faqat bir tomonga otkazadi. ► Diod ozgaruvchan elektr tokini ozgarmas elektr tokiga aylantirish uchun ishlatiladi.

► Anod potensiali (U) ta`sirida elektron olgan tezlanish (a); E– elektr maydon kuchlanganlik vektori, d– elektrodlar orasidagi masofa. ► Anodga yetib borgan elektron tezligi:

► Elektronni anodga yetib borishida elektr maydonining bajargan ishi– A ► U– anod kuchlanishi, q–anodga yetib borgan zaryad , N–anodga yetib borgan elektronlar(e) soni.

► Gazlarda elektr tokini elektronlar, musbat va manfiy ionlar tashiydi. ► Gazlardan elekt tokini o’tishiga gaz razryadi deyiladi.. ► Gazlarda elektr tokining issiqlik va magnit tasirlari bo’ladi, ximiyaviy tasiri bo’lmaydi.

Termoelektron emissiya hodisasining kelib chiqishi. ► Termoelektron emissiya, Richardson effekti— oʻtkazgichlar, qattiq va baʼzan suyuq jismlardan issiklik energiyasi taʼsirida elektronlarning vakuum yoki boshqa muxitlarga chikish hodisasi. Bu hodisa vakuumda toza metallar (W, Mo, Ta) dan 2000—2500 K trada va murakkab yarimutkazgichli katodlardan 1000 K trada kuzatiladi. Elektronlar jism sirti (emitter) dan tashqariga chiqishi uchun jism chegarasidagi potensial toʻsiqni yengishi zarur; past tralarda bu toʻsiqni yenga olmaydi.

► Metall qizdirilganda elektronlarning kinetik energiyasi ortib, sirtdan oʻtib, sirt atrofida fazoviy zaryad hosil qiladi. Fazoviy zaryadning elektr maydoni Termoelektron emissiya jarayonini susaytiradi. Buning oldini olish uchun fazoviy zaryaddan maʼlum masofada elektrod (anod)ga musbat potensial berilib, fazoviy zaryad tortib olinadi, yaʼni termoelektron tok hosil qilinadi. Termoelektron tok emitter — katod xossasiga, anod kuchlanishiga va traga bogʻliq. Termoelektron emissiya tokining maksimal toʻyinish qiymatining kuchlanishga bogʻlikligi Chayld — Lengmyur formulasi bilan ifodalanadi.

► Termoelektron emissiya koʻpgina elektrovakuum asboblar va ion asboblar ishlashining asosi hisoblanadi. Uni dastlab 1900—01 yillarda O.U. Richardson oʻrgangan. Richardson — Deshman formulasi yarimoʻtkazgichli emitterlar uchun ham oʻrinli, ammo bunda Termoelektron emissiya hodisasining mohiyati metallarnikidan farq qiladi. Termoelektron emissiya katodlar ishlab chiqarish, elektrovakuum va gazrazryad qurilmalarning asosini tashkil etadi.

Foydalanilgan adabiyotlar ► M.M.USMONOV Fizika Qo‘llanma. ► Dobretsov L.N., Gomoyunova M.V., Emissionnaya elektronika, M., 1966; Fomenko B.C., Emissionnie svoystva materialov, Kiyev, 1970; Nikonov V.P., Oksidniy katod, M., 1979.

E’tiboringiz uchun raxmat

O'xshashlar

Vakuumda elektr toki

Termoelektron emissiya

Vakuumda elektr toki. Lorens kuchi

Gazlarda elektr toki va gaz razryatlar

Elektroliz hodisasi, gazlarda elektr tokining o’tishi