Mikrokontrollerlar asosida kuchlanish va tokni bochqaruvchi qurilmalarni o’rganish va maketini yaratish - Fizika - Slaydlar

Mikrokontrollerlar asosida kuchlanish va tokni bochqaruvchi qurilmalarni o’rganish va maketini yaratish

Yuklangan vaqt:

28.01.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1047.2158203125 KB

Ko'chirib olish

Mikrokontrollerlar asosida kuchlanish va tokni bochqaruvchi qurilmalarni o’rganish va maketini yaratish

Reja 1.Bitta yarim davrli to’g’rilagich 2.Mikroprotsessorni paydo bo’lish sabablari, rivojlanish tarixi. 3Mikrokontrollerlar asosida kuchlanish va tokni boshqaruvchi qurilmalar.

.Birlamchi elektr energiya manbayi – (BEEM) noelektrik energiyani (mexanik, issiqlik, kimyoviy) elektr energiyaga aylantiradi. BEEMlarga elektromashina generatorlari, termogeneratorlar, galvanik elementlar, akkumulatorlar, atom elektrostansiyalari va boshqalar kiradi[2]. Ikkilamchi manbalarda elektr energiyaning bir shakli boshqa bir shakliga o’zgartirgichlar orqali o’zgartiriladi. Bu o’zgartirgichlar tarkibiga to’g’rilagichlar, roctlagichlar, chastota o’zgartirgichlar va ctabilizatorlar kiradi. To’g’rilagichlarda eca o’zgaruvchan kuchlanish o’zgarmas kuchlanishga aylantiriladi. O’zgartirgichlar tarkibidagi birlamchi ctabilizator eca o’zgaruvchan kuchlanishni ctabillash uchun ishlatiladi, ayrim hollarda kuchlanishning shaklini ham o’zgartiradi.

Hozirgi zamon manbalari ko’ptarmoqli (kanalli) qilib tayyor lanmoqda. Manbalarning asosiy xarakteristikasi tashqi xarakteristikadir (1-rasm). Bu xarakteristika chiqish kuchlanishi bilan chiqish toki orasidagi munosabatni ko’rsatadi. Manbalar murakkab qurilma bo’lib, uning struktura sxemasi 2- rasmda ko’rsatilgan. Xarakteristikadagi har bir egri chiziq tashqi parametrlari bilan farqlanadi (tashqi muhit harorati, birlamchi kuchlanish kattaligi va boshqalar). Tashqi xarakteristikaning oilasi manba to’g’risida to’la fikr yuritishga va quyidagi asosiy parametrlarini aniqlab olishga yordam beradi:

Chiqish qarshiligi qancha kam bo’lsa, yuklamada quvvat shuncha ko’p bo’ladi. Shular bilan bir qatorda iqtisodiy-konstruktor ko’rsatkichi ham bor. Bu ko’rsatgichga o’zgartirgichning og’irligi, hajmi va bahosi kiradi. Agarda BEEMchiqishidagi yoki sanoat tarmog’idan olingan kuchlanish bilan tok yuklama uchun yetarli bo’lmasa, u holda qo’shimcha qurilmalar qo’shish yo’li bilan quvvatliroq to’g’rilagichlar hosil qilish mumkin.

Mikroprotsessorni paydo bo’lish sabablari, rivojlanish tarixi. Mikroprotsessorli tizim deb, mikroprotsessorli komplektning o’zaro ta’sirlanuvchi integral sxemalarining yaxlit to’plamiga mikroprotsessorli hisoblash va boshqarish tizimiga kelgan axborotga ishlov berish bo’g’ini sifatida yig’ilgan to’plamga aytiladi. Markaziy protsessor o’zida quyidagilarni mujassamlashtirgan: _x0000_arifmetik – mantikiy kurilma; _x0000_berilgan va adreslar shinasi; _x0000_registrlar; _x0000_buyruklar xisoblagichi; _x0000_KESh (juda tezkor xotira 8 – 512 KV); _x0000_uzgaruvchi nuktali sonlar matematikasi soprotsessori.

Mikroprotsessorli tizim yordamida faoliyatimizda bajariladigan ishlar yuzasida ancha samarali rol o’ynab kelmoqda. Hozirgi qaysi soxaga bormaylik uni uchratamiz. Uning imkonyatlaridan to’la to’kis xali foydalanayotganimiz yo’q. Murakkabligi yoki qo’llanish sohasidan qat’i nazar har qanday texnologik jarayon inson mehnatini engillatish va muammolarini hisobga olib ish yuritishni talab etadi. Avtomatika va mikroprotsessor texnikasi tizimlari esa ana shunday dolzarb va muhim masalani hal etishga xizmat qiladi.

Mikroprotsessor qo’llash o’lchagich qurilmalarni "intellektual" qurilmalarga aylantiradi. Bu qurilmalar qayta ishlanayotgan ma’lumotlarni kerakli bo’lgan darajada matematik qayta ishlov o’tkazishga qodirdir, hamda ularni insonga qulay bo’lgan ko’rinishda chiqarib beradilar. Agarda mikroprotsessor ma’lumotlarni boshqarish sistemasining bitta zvenosi sifatida bo’lsa, mikroprotsessor ma’lumotlarni to’liq qayta ishlashi mumkin yoki bir qismini qayta ishlab, to’liq hisoblash masalasini ma’lumotlarni o’lchagich sistemasiga qoldiradi.

Mikroprotsessor boshqariladigan kattaliklarni matematik qayta ishlashdan tashqari asboblarning kerakli elementlarini ulaydigan (uzadigan), buyruq, xabarlarini qabul qiladigan, chiqishdagi kattaliklarni uzatadigan va shunga o’xshash boshqaruvchi qurilmalar vazifasini xam bajaradi. Ma’lumotlarni o’lchash texnikasida, telemexanikada, teleboshqarish va telerostlash sistemalarida elektrik va noelektrik bo’lgan kattaliklarni boshqarganda mikroprotsessor quyidagi asosiy vazifalarni bajaradi:

O’lchash chegaralarini avtomatik ravishda belgilash, additiv va multiplikativ xatoliklarni tuzatish; _x0000_O’zgaruvchan va o’zgarmas toklarni taqqoslovchi qurilmalarda tenglash jarayonini avtomatik ravishda boshqarish; _x0000_Qiymatlarni birlamchi qayta ishlash, eng katta qiymatdan o’zgarishini aniqlash, chegara shartlariga yaqinlashish vaqtlarini (nuqtalarini) aniqlash, maksimum — minimum (eng katta yoki eng kichik) nisbatlarini hisoblash, doimiy qiymatlarga ko’paytirish va bo‘lish.

Variatsiyalarni, dispertsiyalarni, o’rtacha kvadrat qiymat va boshqalarni hisoblash; _x0000_Qurilmalarning funktsional tugunlarini (uzellarini) diagnostika qilish, o’lchash o’tkazishdan ilgari murakkab qurilmalarning asosiy tugunlarini ishchanli ishlashini, yoki ishlamayotganini aniqlab, ularni test orqali qayd etuvchi qurilmaga chiqarib berish; _x0000_Alohida vazifani bajarayotgan o’lchovchi o’zgartirgich tugunining ishlashini boshqarish, jumladan, uzluksiz raqamli o’zgartirgich (URO’) va boshqalarning ishlashini; _x0000_Berilgan programma asosida tashqi va qo’shimcha bloklar bilan birgalikda o’lchash jarayonini butkul boshqarish; _x0000_

Mikroprotsessorning asosiy vazifasi o’lchov asbobining real o’zgarish funktsiyasini o’zining xotirasidagi konstanta bilan dasturli bog’lashni amalga oshiradi, ya’ni avtomatik o’z-o’zini kalibrovka qiladi, natijaviy ko’rsatkichlarni statik o’rtalashtirishni amalga oshiradi va ularga dastur asosida dastlabki ishlov berishni amalga oshiradi. Buning natijasida o’lchov asbobining aniqligi besh marotaba oshadi, o’lchash xatoliklari o’lchanayotgan kattalikning 0,002%, 0,001 o’lchash chegarasini tashkil etadi.

Mikrokontrollerlar asosida kuchlanish va tokni boshqaruvchi qurilmalar Mikrokontrollerlar asosida kuchlanish va tokni boshqaruvchi qurilam TL494 seriyali KIM kontrolleri asosida qurilgan. Kontrollerlardagi boshqaruvchi chiqishlaridagi tranzistorlar etarlicha kuchli bo’lmagani sababli ular impulsli transformatorlarni boshqarish imkoniyatiga ega emas shu sababli biz o’larni T3 va T4 boshqaramiz unda Tr1 transformator T3, T4 tranzistorlar orqali to’yintiriladi.

Bizga ma’lumki TL 494 kontroller o’zida KIM modulyatori vazifasini to’liq bajarish imkoniyatiga ega bo’lgan yagona kiristalli mikrosxema. Bu qurilma asosan kenglik impuls modulatsiyasi asosida ikkilamchi manbalarni yaratishda keng qullanilib kelmoqda. TL 494 2.6 rasm ikkita kuchaytirgichdan va ichki boshqariladigan generatordan tashkil topgan. Vaqt bo’yicha boshqarish imkoniga ega bo’lgan komparator, va 5V ± 5% tayanch kuchlanishga ega bo’lgan manbadan iborat. 2.7. rasm

O’zaro bog’liq bo’lmagan kirishlarga ega bo’lgan va tranzistor o’mumiy emitter yoki qaytargich sifatida ulanish imkonini beradi. TL493G’4G’5 mikrosxemaning chiqish kaskadi bir taktli va ikki taktlai rejimda ishlash imkoniyatiga ega. Lekin uning arxitekturasi ikkilik impulsni bir vaqtda berish imkoniyatiga ega emas.

Tokni boshqarish ham xuddi shunday amalga oshiriladi faqat boshqa komutator yordamida. Bundan tashqari RS zanjir ham qushiladi mikrosxemani 15 kirishiga. Tok bo’yicha himoya quyidagi tartibda ishlaydi: belgilangan tokning qiymati oshib ketadigan bo’lsa TL494 mikrosxemga kuchlanishni pasaytirish to’g’risida signal beriladi. O’z o’zidan qancha kam kuchlanish berilsa shuncha kam tok va o’z navbatida qurilmaning oldi qismidagi qizil svetadiod yonadi. Bu holat qisqa tutashuv jarayonida ham sodir bo’ladi .

Qurilmaning asosiy xarakteristikalar unda ishalatiladigan elementlarga juda bog’liq bo’ladi. Biz yaratgan qurilmaning asosiy kattaliklari quyidagicha: _x0000_Kirish kuchlanishi – 220 v o’zgaruvchan tok _x0000_chiqish kuchlanishi 0 dan 30 voltgacha o’zgarmas tok. _x0000_chiqish toki 15 A (fakticheski poluchennoe znachenie) _x0000_stabilizatsii toka (qiska tutashuvdan himaoya).

Xulosa qilib shuni aytish mumkinki malakaviy ishini bajarish jarayonida zamonaviy kontrollerlardan foydalanish natijasida etarlicha sifatli, yuqori talablarga javob bera oladtigan manba blogini yaratildi bu qurilma elektron qurilmalarin testlash jarayonlarida ishlatish imkonini beradi.

E‘TIBORINGIZ UCHUN TASHAKKUR

O'xshashlar

Tashqi kuchlar. Elektr yurituvchi kuch va kuchlanish

Mikrokontrollerlar yordamida chastota o’lchagichini ishlab chiqish

MIkrokontroller yordamida elektron soat yaratish

Induksion tokni hosil qilish. O`zgaruvchan induksion tok

Bir chipli mikrokontrollerda kuchlanishni o’lchash va boshqarish moslamasi