Energiya va xom-ashyo muammolari yangicha yondashuv - Fizika - Slaydlar

Energiya va xom-ashyo muammolari yangicha yondashuv

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

468 KB

Ko'chirib olish

ENERGIYA VA XOM-ENERGIYA VA XOM- ASHYO MUAMMOLARI ASHYO MUAMMOLARI YANGICHA YONDASHUVYANGICHA YONDASHUV

Energiya va xom ashyo Energiya va xom ashyo muammolarining vujudga kelishi muammolarining vujudga kelishi  Bular avvalo insoniyatni yokilgi va Bular avvalo insoniyatni yokilgi va xom ashyo bilan mustaxkam xom ashyo bilan mustaxkam taminlash muammolaridir. Insoniyatni taminlash muammolaridir. Insoniyatni resurslar bilan taminlash muammosi resurslar bilan taminlash muammosi bir muncha keskinlashgan vaktlar bir muncha keskinlashgan vaktlar ilgari xam bulgan. Birok bu muammo ilgari xam bulgan. Birok bu muammo odatda tabiiy resurslari odatda tabiiy resurslari etishmaydigan ayrim rayon va etishmaydigan ayrim rayon va mamlakatlarga tegishli bulardi. U mamlakatlarga tegishli bulardi. U dunyo mikyosida aftidan 70 yillarda dunyo mikyosida aftidan 70 yillarda birinchi marta namoyon buldi va birinchi marta namoyon buldi va uning bir kancha sabablari bor edi. uning bir kancha sabablari bor edi.

 Ulardan biri- neft, tabiiy gaz va Ulardan biri- neft, tabiiy gaz va boshka xil yokilgi xamda xom-ashyo boshka xil yokilgi xamda xom-ashyo turlari aniklangan zaxiralarning turlari aniklangan zaxiralarning kamligi, tog kon ishlari sharoitining kamligi, tog kon ishlari sharoitining yomonlashuvi, kazib olish rayonlari yomonlashuvi, kazib olish rayonlari bilan istemol rayonlari urtasidagi bilan istemol rayonlari urtasidagi xududiy uzilishning ortishi, kon xududiy uzilishning ortishi, kon kazish ishlarining tabiiy sharoiti kazish ishlarining tabiiy sharoiti nixoyatda ogir bulgan yangi nixoyatda ogir bulgan yangi rayonlarga siljishi va shu kabilardir. rayonlarga siljishi va shu kabilardir. Binobarin, bizning davrimizda Binobarin, bizning davrimizda mineral resurslardan foydalanish va mineral resurslardan foydalanish va ularni kayta ishlab chikarish ularni kayta ishlab chikarish ilgarigidan ancha rtsional (okilona) ilgarigidan ancha rtsional (okilona) olib borilishi shart. olib borilishi shart.

 Buning uchun fan texnika inkilobi ulkan Buning uchun fan texnika inkilobi ulkan imkoniyatlar ochib beradi. FTI ga imkoniyatlar ochib beradi. FTI ga kuyidagilar boglik: er bagridan foydali kuyidagilar boglik: er bagridan foydali kazilmalarni tobora tula kazib olish, ishlab kazilmalarni tobora tula kazib olish, ishlab chikarishdagi energiya va materiallarni chikarishdagi energiya va materiallarni tejash, yangidan yangi foydali kazilma tejash, yangidan yangi foydali kazilma konlarini topish xamda ilgari foydalanila konlarini topish xamda ilgari foydalanila olmayotgan konlarni uzlashtirish, bitmas olmayotgan konlarni uzlashtirish, bitmas tuganmas energetika resurslarini xujalik tuganmas energetika resurslarini xujalik oborotiga tortish, atom va vodorod oborotiga tortish, atom va vodorod energetikasi soxalarini yanada MGD-energetikasi soxalarini yanada MGD- generatorlar, yokilgi elementlarini generatorlar, yokilgi elementlarini yaratishda va nixoyat boshkariluvchi yaratishda va nixoyat boshkariluvchi termayadro sintezi soxalarida yuksalishiga termayadro sintezi soxalarida yuksalishiga erishish va xokazo. erishish va xokazo.

Xom-ashyo manbai va uni Xom-ashyo manbai va uni joylashtirishjoylashtirish  Tabiiy gazdan azotli o’g’it va Tabiiy gazdan azotli o’g’it va kimyoviy tola ishlab chiqaradigan kimyoviy tola ishlab chiqaradigan zavodlar Farg’ona va Navoiy zavodlar Farg’ona va Navoiy shaharlarida ham barpo etildi. shaharlarida ham barpo etildi. 1946-yilda Qo’qonda, 1957-yilda 1946-yilda Qo’qonda, 1957-yilda Samarqandda superfosfat zavodi Samarqandda superfosfat zavodi ishga tushdi. 1998-yilda Qizilqum ishga tushdi. 1998-yilda Qizilqum fosforit kombinati ishga tushirildi. fosforit kombinati ishga tushirildi. Unda 2,7 million tonna fosforit Unda 2,7 million tonna fosforit konsentrati olinadi.konsentrati olinadi.  Mamlakatimiz osh tuzi konlariga Mamlakatimiz osh tuzi konlariga ham boy. Xo’jayikon, ham boy. Xo’jayikon, Borsakelmas, Boybichakon va Borsakelmas, Boybichakon va Oqqal’a kabi konlarda 90 milliard Oqqal’a kabi konlarda 90 milliard tonna xomashyo bor. Olmaliqda tonna xomashyo bor. Olmaliqda yuqori sifatli ammofos ishlab yuqori sifatli ammofos ishlab chiqaruvchi zavod barpo etildi. chiqaruvchi zavod barpo etildi. Toshkentda Sovplastital, Toshkentda Sovplastital, Angrenda rezina ishlab Angrenda rezina ishlab chiqaradigan kimyo korxonalari chiqaradigan kimyo korxonalari mavjud.mavjud.

O‘ZBEKISTON METALLURGIYA O‘ZBEKISTON METALLURGIYA SANOATISANOATI  O‘zmetkombinat” OAJ barqaror va bir O‘zmetkombinat” OAJ barqaror va bir me’yorda rivojlanish maqsadida ishlab me’yorda rivojlanish maqsadida ishlab chiqarish quvvatidan samarali va chiqarish quvvatidan samarali va unumdor foydalanish, yuqori sifatli, unumdor foydalanish, yuqori sifatli, raqobatbardosh, eksportga yo‘naltirilgan raqobatbardosh, eksportga yo‘naltirilgan va import o‘rnini bosuvchi mahsulot va import o‘rnini bosuvchi mahsulot ishlab chiqarishni oshirishni ta’minlovchi ishlab chiqarishni oshirishni ta’minlovchi zamonaviy yuqori unumdorli asbob-zamonaviy yuqori unumdorli asbob- uskunalar bilan jihozlanishi kombinatni uskunalar bilan jihozlanishi kombinatni modernizatsiyalash, texnikaviy va modernizatsiyalash, texnikaviy va texnologik qayta jihozlash.texnologik qayta jihozlash.

““ O‘zmetkombinat” OAJO‘zmetkombinat” OAJ  ““ O‘zmetkombinat” O‘zmetkombinat” OAJ OAJ modernizatsiyalash, modernizatsiyalash, texnik va texnologik texnik va texnologik jihatdan qayta jihatdan qayta jihozlash bo‘yicha jihozlash bo‘yicha barcha joriy etilgan barcha joriy etilgan va joriy etishga va joriy etishga rejalashtirilayotgan rejalashtirilayotgan investitsion loyihalar investitsion loyihalar 2014 yilgacha 2014 yilgacha kombinatning o‘z kombinatning o‘z mablag’lari hisobiga mablag’lari hisobiga amalga oshiriladi.amalga oshiriladi.

Respublika metallurgiya sanoatini Respublika metallurgiya sanoatini rivojlantirish kontsepsiyasiga muvofiq, rivojlantirish kontsepsiyasiga muvofiq, kombinatda:kombinatda:  - AKAr-6-2 bloki o‘rnatilib kislorod-- AKAr-6-2 bloki o‘rnatilib kislorod- kompressor tsexida rekonstruksiya kompressor tsexida rekonstruksiya ishlari o‘tqazildi, bu esa texnologik ishlari o‘tqazildi, bu esa texnologik jarayonlarni va mamlakatimizning jarayonlarni va mamlakatimizning boshqa korxonalari ehtiyojlarini boshqa korxonalari ehtiyojlarini ta’minlovchi hajmda yuqori sifatli ta’minlovchi hajmda yuqori sifatli argon gazini olishga imkon yaratdi;argon gazini olishga imkon yaratdi; - Eritishning yangi texnologiyalarini - Eritishning yangi texnologiyalarini tatbiq etish uchun elektrda po‘lat tatbiq etish uchun elektrda po‘lat eritish tsexida “Pech-kovsh” qurilmasi eritish tsexida “Pech-kovsh” qurilmasi o‘rnatildi va pechlar unumdorligi yiliga o‘rnatildi va pechlar unumdorligi yiliga 500 ming tonna po‘lat beruvchi yangi 500 ming tonna po‘lat beruvchi yangi avlod pechlariga almashtirildi, bu esa avlod pechlariga almashtirildi, bu esa eritish davomiyligini qisqartirishga va eritish davomiyligini qisqartirishga va energoresurslarni iqtisod qilishga olib energoresurslarni iqtisod qilishga olib keldi.keldi.

Tillo Kumush konlariTillo Kumush konlari  Kumush konlari Toshkent, Kumush konlari Toshkent, Navoiy va Namangan Navoiy va Namangan viloyatlarida joylashgan. viloyatlarida joylashgan. Respublikamizda 30 ta uran Respublikamizda 30 ta uran koni mavjud. Uning qidirib koni mavjud. Uning qidirib topilgan zahirasi 50-60 yil topilgan zahirasi 50-60 yil davomida foydalanishga davomida foydalanishga etarli. Uran bilan yo’ldosh etarli. Uran bilan yo’ldosh reniy, skandiy va boshqa reniy, skandiy va boshqa metallar uchraydi. metallar uchraydi. Shuningdek, mis, qo’rg`oshin, Shuningdek, mis, qo’rg`oshin, qalay, volfram va litiy kabi qalay, volfram va litiy kabi muhim strategik nodir va muhim strategik nodir va rangli metallarning yirik rangli metallarning yirik konlari bor. Respublikamizda konlari bor. Respublikamizda har yili 8 ming tonna mis har yili 8 ming tonna mis ishlab chiqiladi. Amaldagi ishlab chiqiladi. Amaldagi ishlab turgan konlar misni ishlab turgan konlar misni yana 40-50 yil, qo’rg`oshin va yana 40-50 yil, qo’rg`oshin va qalayni 100 qalayni 100 yilyil mobaynida mobaynida ishlab chiqarishni ishlab chiqarishni ta’minlashga qodir.ta’minlashga qodir.

Rangli metallar zahiralariRangli metallar zahiralari  Rangli metallar zahiralari asosan Rangli metallar zahiralari asosan Olmaliq kon rayonida joylashgan. Olmaliq kon rayonida joylashgan. Qalmoqqir mis koni noyob hisoblanadi. Qalmoqqir mis koni noyob hisoblanadi. Bu konning rudasini qayta ishlash Bu konning rudasini qayta ishlash mamlakatdagi eng yirik korxonalardan mamlakatdagi eng yirik korxonalardan biri Olmaliq kon- metallurgiya biri Olmaliq kon- metallurgiya kombinatida amalga oshiriladi. kombinatida amalga oshiriladi. Shuningdek, bu sanoat rayonida mis, Shuningdek, bu sanoat rayonida mis, molibden, oltin, kumush, reniy, tellur, molibden, oltin, kumush, reniy, tellur, selen va boshqa katta zahiralarga ega selen va boshqa katta zahiralarga ega bo’lgan Dalniy koni bor.bo’lgan Dalniy koni bor.  Qo’rg`oshin-qalay metallari Olmaliqdagi Qo’rg`oshin-qalay metallari Olmaliqdagi Qo’rg`oshinkon, Jizzax viloyatidagi Qo’rg`oshinkon, Jizzax viloyatidagi Uchquloch va Surxondaryo Uchquloch va Surxondaryo vildoyatidagi Xondiza konlaridan vildoyatidagi Xondiza konlaridan olinadi. Bu konlarda yana yo’ldosh olinadi. Bu konlarda yana yo’ldosh metallar – mis, kumush, kadmiy, selen, metallar – mis, kumush, kadmiy, selen, oltin va indiy ham uchraydi. oltin va indiy ham uchraydi. O’zbekistonda molibdenli formastiyalar O’zbekistonda molibdenli formastiyalar ham bor. Chotqol-Qurama tog`lari ham bor. Chotqol-Qurama tog`lari vismutga boy. Janubiy Farg`ona vismutga boy. Janubiy Farg`ona belbog`ining o’zidan 100 dan ortiq belbog`ining o’zidan 100 dan ortiq simob va 10 dan surma rudalanishlar simob va 10 dan surma rudalanishlar aniqlangan.aniqlangan.

O'xshashlar

Energiya turlari va manbalari

Energiya tanazzulligi va kelajak istiqbollari

Signallarning energiya spektri

Muqobil energiya manbalari va ularning turlari

Statistik termodinamika muammolari