G’arb falsafasi taraqqiyoti bosqichlari - Falsafa - Slaydlar

G’arb falsafasi taraqqiyoti bosqichlari

Yuklangan vaqt:

24.04.2025

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

333.9013671875 KB

Ko'chirib olish

FASHION GENERAL FASHION GENERALG’arb falsafasi taraqqiyoti bosqichlariG’arb falsafasi taraqqiyoti bosqichlari

Reja: 1. G’arb falsafasi 2. G’arb falsafasi nomoyondalari 3. Xulosa Reja: 1. G’arb falsafasi 2. G’arb falsafasi nomoyondalari 3. Xulosa

Eramizdan oldingi VI asrda Yunonistonda ham quldorlik tuzumi ancha rivojlangan edi. Yunonistonning Milet, Efes, Fokiya kabi shaharlarida hunarmandchilik, savdo-sotiq rivojlandi. Natijada, Osiyo, Afrika, Misr bilan bo'lgan madaniy va iqtisodiy aloqalarning rivojlanishi greklar madaniyatiga ta'sir etdi. Milet materialistik maktabining asoschisi Fales (eramizdan oldin 625-547- yilda yashagan)dir. Fales geometriya, astranomiya, matematika fanlarini rivojlantirdi. Bu davrda falsafa fani inson bilimlarining yig'indisini ifoda qilardi. Gretsiya falsafasi tarixida Fales birinchi bo'lib, tabiatdagi hodisalarning manbaini qidirdi. Fales fikricha, tabiat hodisalari asosida suv yotadi. eramizdan oldin 625-547- yil

Anaksimandr(eramizgacha 610-546-yillarda yashagan) Falesning shogirdi bo’lib, dunyoning asosida suv emas,cheksiz shaklga ega bo'lgan apeyron yotadi, deb tushuntirdi. Uning fikricha, hamma narsa shu apeyrondan kelib chiqqan, va yana apeyronga qaytadi. Apeyron harakati esa qarama-qarshilikning kelib chiqishi asosida bo'ladi. Mavjudot Anaksimandr fikricha, rivojlanish, taraqqiyot xudolarga bog'liq emas. Anaksimandr birinchi bo'lib odamning paydo bo'lish masalasiga qiziqadi va uni balchiqlardan paydo bo'lgan deydi. U birinchi bo'lib, geografik karta tuzdi, quyosh soatini yasagan. eramizgacha 610-546- yillar

Milet maktabining undan keyingi vakili Aneksimen (eramizdan avval 585- 525-y. da yashagan) Anaksimenning fikricha, dunyo havodan tashkil topgandir. Anaksimen materializmida ateistik qarashlar bor edi. Kosmik o'zgarish xudosiz, moddiyning doimiy o'zgarishi natijasida hosil bo'ladi. Milet maktabi vakillarining ta'limoti materialistik xarakterga egadir. Ularning ta'limoticha, dunyoning asosida moddiy bir narsa-modda yotadi. Ular tabiatning qonuniy rivojlanishini modda va uning xarakteriga bog'laydilar.Grek dialektikasini Pifagor maktabi rad etdi.Milet faylasuflari dunyoning asosiga materiyani qo'ysalar, Pifagor maktabi esa sezish mumkin bo'lmagan abstrakt raqamnisonni qo'yadi. Bu idealistik falsafa stixiyali materializmga qarshi chiqdi. Bunga sabab, jarayonning qiyinchiliklari natijasi edi.Milet maktabining undan keyingi vakili Aneksimen (eramizdan avval 585- 525-y. da yashagan) Anaksimenning fikricha, dunyo havodan tashkil topgandir. Anaksimen materializmida ateistik qarashlar bor edi. Kosmik o'zgarish xudosiz, moddiyning doimiy o'zgarishi natijasida hosil bo'ladi. Milet maktabi vakillarining ta'limoti materialistik xarakterga egadir. Ularning ta'limoticha, dunyoning asosida moddiy bir narsa-modda yotadi. Ular tabiatning qonuniy rivojlanishini modda va uning xarakteriga bog'laydilar.Grek dialektikasini Pifagor maktabi rad etdi.Milet faylasuflari dunyoning asosiga materiyani qo'ysalar, Pifagor maktabi esa sezish mumkin bo'lmagan abstrakt raqamnisonni qo'yadi. Bu idealistik falsafa stixiyali materializmga qarshi chiqdi. Bunga sabab, jarayonning qiyinchiliklari natijasi edi. eramizdan avval 585- 525-y.

Pifagor, (eramizdan oldin 576-496) yashagan. Pifagor maktabi matematika bilan qiziqqani uchun tabiat qonuniyatining miqdoriy xususiyatlarini anglashga qaratdi. Bu maktab g'oyalarida idealistik diniy falsafiy qarash bilan ilmiy tafakkur elementlari uchraydi. Pifagorchilar o'zlarining ta'limotlarida dunyoqarash sohasi bilan miqdor kategoriyasini kiritdilar. Afina faylasuflari materiyaning ichki tuzilishi, moddiy elementlar xarakterini. uning rivoilanish sabablarini tushuntirishga uringanlar. eramizdan oldin 576-496

Qadimgi grek falsafasini rivojlantirishda Sokrat alohida o'rin tutadi. U miloddan avvalgi 469-yilda tug'ilib 399-yilda vafot etgan. Uning ta'limotida ham epistemologik (epistemologiya-bilim, uning tuzilishi, tuzilmasi va rivojlanishini o'rganadigan falsafiymetodologik ta'limot) va etnik-siyosiy muammolar markaziy o'rinni olgan. U sofistlarning ko'p qarashlarini rad qilgan. Uning falsafasida umumiy ne'mat-(oliy ezgulik) va adolat hisoblanadigan qadriyatlar va me'yorlar mavjud. Sokrat falsafaning bilish muammosini hal etishga intildi. Uning talqinida bilim bu bizning o'zimiz va o'zimiz o'zimizning mavjudligimizni ko'radigan vaziyatlar haqidagi bilimdir. Sokrat falsafasida shu narsa xarakterliki, u bilimni. tajribaga murojaat etish yo'li bilan izlamagan. U bilimni tushunchalarni tahlil etish yo'li bilan o'zlashtirishga harakat qilgan va boshqalarni ham shunga chaqirgan. Sokrat falsafasida adolatlilik, mardlik, sahovatlilik, yaxshi hayot tushunchalari markaziy o'rinni olgan. miloddan avvalgi 469-399-yil

falsafasida shu narsa xarakterliki, u bilimni. tajribaga murojaat etish yo'li bilan izlamagan. U bilimni tushunchalarni tahlil etish yo'li bilan o'zlashtirishga harakat qilgan va boshqalarni ham shunga chaqirgan. Sokrat falsafasida adolatlilik, mardlik, sahovatlilik, yaxshi hayot tushunchalari markaziy o'rinni olgan.Falsafa tarixida yana bir grek faylasufi Platondir. Qarama-qarshi falsafiy fikrlar asosida Platon falsafasi paydo bo'ldi, (Platon eramizdan avval 427-349- yillarda yashagan). Afina aristokra tiyasining vakillari platonchilar idealistik karashni oldinga surdilar. Platon falsafasi asosida g'oyalar yotadi. Uning fikricha narsalar asosida g'oya yotadi, sezgi qabul qiladigan narsa, ideya dunyosining ko lankasidir. Platon fikricha, hayotda bir-biriga qarama-qarshi bo'lgan g'oyalar mavjud bo'lib, bu g'oyalar o'zgarmaydi, ya'ni sezgi organlarimizda ifodalangan narsalar paydo bo'lishi va yo'qolishi bu doimiy o'zgaruvchan emasligidir. Eng oliy g'oya bu xudo to'g'risidagi g'oyadir. Bu narsa idealizm bilan dinning birligini ko'rsatadi. Platon bilish nazariyasini ham idealistlarcha tushuntirdi. Uning fikricha, bilim-g'oyalar orqali paydo bo'ladi,tasavvur narsalar orqali hosil bo'ladi. eramizdan avval 427-349- yillar0B 04230C02 0F02 0D0213

TEXT HERE TEXT HERE Abstrakt tafakkurni sezgilarga bog'liq bo'lmagan g'oyalar dunyosida yashovchi, ruhni "eslash" jarayon natijasi, deb tushuntirdi. Platon bilish bu-eslashdir degan g'oyasini o'rtaga tashladi. U dialektikani ilohiy bilimning mantiqiy nazariyasi, deb hisoblaydi. Umumiy tushunchaning ahamiyatini ta'kidlashi, kishi tafakkurining faol rolini (idealistik bo'lsa ham) ishlab chiqishi Platon dialaektikasining ratsional mag'zini tashkil etadi. Platon "ideal davlat ta'limotini ma'qullab, uni uch tabaqaga: 1) davlatni idora qiluvchi faylasuflar, dono; 2) davlatni ichki va tashqi dushmanlardan asrovchi qo'riqchi askarlar-jasoratli; 3) jismoniy mehnat bilan shug'ullanuvchi dehqonlar, hunarmandlar itoatkorlarga bo‘ladi.

Qadimiy yunon faylasuflaridan. yana biri Aristotel (eramizgacha 384-322-yillar) fanlar klassifikatsiyasini birinchi bo'lib tuzib berdi (falsafa, matematika, fizika). Uning fikricha, falsafa borliq to'g'risidagi fan, matematika va fizika borliqning ba'zi xususiyatlari to'g'risidagi fandir. Aristotel Platonning davlat nazariyasini tanqid qildi va quldorlik tuzumini tan oldi. U falsafa fanini amaliy faoliyatdan ajratib oldi, ya'ni bilim moddiy manfaatdan yiroq bo'lsa, ilmiyroq bo'ladi, deydi.Aristotel' obyektiv tabiatni bilishni, bilimning asosiy sharti deydi, lekin u izchil materializm pozitsiyasiga o'ta olmadi. Materiya Aristotelning fikricha, passiv imkoniyat, shakl faol o'zgarish manbaidir. Materiya bilan harakat o'rtasidagi bog'lanishni ko'rsatib, harakat, o'zgarishning manbai ekanligini aytsa-da, lekin harakat, buyumlarning ichki ziddiyatlarida ekanligini ko'ra olmadi.Qadimiy yunon faylasuflaridan. yana biri Aristotel (eramizgacha 384-322-yillar) fanlar klassifikatsiyasini birinchi bo'lib tuzib berdi (falsafa, matematika, fizika). Uning fikricha, falsafa borliq to'g'risidagi fan, matematika va fizika borliqning ba'zi xususiyatlari to'g'risidagi fandir. Aristotel Platonning davlat nazariyasini tanqid qildi va quldorlik tuzumini tan oldi. U falsafa fanini amaliy faoliyatdan ajratib oldi, ya'ni bilim moddiy manfaatdan yiroq bo'lsa, ilmiyroq bo'ladi, deydi.Aristotel' obyektiv tabiatni bilishni, bilimning asosiy sharti deydi, lekin u izchil materializm pozitsiyasiga o'ta olmadi. Materiya Aristotelning fikricha, passiv imkoniyat, shakl faol o'zgarish manbaidir. Materiya bilan harakat o'rtasidagi bog'lanishni ko'rsatib, harakat, o'zgarishning manbai ekanligini aytsa-da, lekin harakat, buyumlarning ichki ziddiyatlarida ekanligini ko'ra olmadi. eramizgacha 384-322-yillar

G‘arbda ham, Sharqda ham faylasuflar narsalar va hodisalarni o‘rganish, tahlil qilish, tushuntirishning o‘z metodlarini yaratganlar. Yangi davr tadqiqotchilari, Gegeldan boshlab, ikki asosiy falsafiy metod – dialektik va metafizik metodlarni ilgari surganlar. Qadimgi dunyo falsafasi rivojlangan sharoitda bu metodlar faylasuflar tomonidan ongli ravishda idrok etilmagan. Ular stixiyali, aniqroq aytganda, falsafiy ta’limotlar, tizimlar va qarashlarga ichdan xos bo‘lgan metodlar sifatida amal qilgan. Faylasuflar, odatda, hodisalarning umumiy o‘zaro aloqasini, ularning ziddiyatliligini, harakati va rivojlanishini, dunyoning yagonaligi va rang-barangligini, «umumiy yo‘l» yoki Logosni muayyan tabiiy qonun sifatida anglab yetadilar.

FASHION GENERAL FASHION GENERAL E’tiboringiz uchun rahmat.E’tiboringiz uchun rahmat.

O'xshashlar

Falsafiy taraqqiyoti bosqichlari - sharq falsafasi

Sharq va G’arb falsafasi

Falsafiy tafakkur taraqqiyoti bosqislari qadimgi davr falsafasi

Falsafaning rivojlanish bosqichlari (uyg'onish davri falsafasi)16-17 asrlar

Zardushtiylik falsafasi